زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
محمد زکی عقل؛ سرور خرم دل؛ علیرضا کوچکی؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ امین میر شمسی کاخکی؛ عبداله ملافیلابی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
تولید پایدار زعفران به عنوان یکی از اهداف کلان و راهبردی کشاورزی ایران نیازمند تدوین یک برنامه مشخص و سازماندهی شده است. در طی نیم قرن گذشته توسعه زراعت زعفران در ایران بیش از هر محصول دیگری انجام شده و سطح زیر کشت آن تا 8/37 برابر افزایش یافته است. با این وجود، میانگین عملکرد در واحد سطح از این توسعه تبعیت نکرده و با شیبی منفی در حال کاهش ...
بیشتر
تولید پایدار زعفران به عنوان یکی از اهداف کلان و راهبردی کشاورزی ایران نیازمند تدوین یک برنامه مشخص و سازماندهی شده است. در طی نیم قرن گذشته توسعه زراعت زعفران در ایران بیش از هر محصول دیگری انجام شده و سطح زیر کشت آن تا 8/37 برابر افزایش یافته است. با این وجود، میانگین عملکرد در واحد سطح از این توسعه تبعیت نکرده و با شیبی منفی در حال کاهش است به نحوی که میانگین تولید از 76/5 کیلوگرم در هکتار در سال 1352 به 62/3 کیلوگرم در هکتار در سال 1397 رسیده است. همچنین برآورده شده که خلاء عملکرد 90-64 درصدی در مزارع ایران وجود دارد. آفات و بیماریهای زعفران مانند کنه زعفران (Rhizoglyphus robini)، پوسیدگی بنه زعفران، پوسیدگی خشک بنه زعفران (Burkholderia gladioli) و بیماریهای ویروسی زعفران نیز از جمله عوامل مؤثر در کاهش کمی و کیفی محصول زعفران در مزارع هستند. از سوی دیگر اختلاط بنههای آلوده و سالم، بنههای با کیفیت پایین و انبارداری نامناسب بنهها نیز از معضلات تولید این محصول میباشد. زعفران بوسیله بنههای دختری خود تکثیر میشود و افزایش عملکرد زعفران در ارتباط مستقیم با کیفیت بنه مادری است. دستیابی به بنههای بذری استاندارد و سالم به عنوان تنها ابزار تکثیر گیاه در طبیعت پیش نیاز هر گونه برنامهریزی برای افزایش عملکرد زعفران است. این مقاله شاخصهای مورد نیاز جهت دستیابی و گواهی هستههای اولیه، بنههای مادری و بنههای بذری زعفران را در برنامه استاندارد سازی بنه زعفران توصیف میکند. بدون شک استفاده از بنههای استاندارد عاری از بیماری در کنار توجه به سایر شاخصهای بومشناختی و فیزیولوژیکی گیاه و اجرای مدیریت مناسب موجب افزایش عملکرد و بهبود سنجههای تولید پایدار خواهد شد.
کشاورزی و علوم پایه
سرور خرم دل؛ مهدی نصیری محلاتی؛ فاطمه معلم بنهنگی؛ عبداله ملافیلابی
چکیده
ارزیابی چرخه حیات (LCA) راهکاری شناخته شده و دقیق برای مقایسه اثرات زیستمحیطی فعالیتهای مختلف شامل مدیریت نظامهای کشاورزی است. از آنجا که نوع نهادههادر کشاورزی نقش مهمی در بروز آلودگیهای زیستمحیطی و انتشار گازهای گلخانهای دارد، LCA به طور گستردهای برای ارزیابی این اثرات در محصولات زراعی مورد استفاده قرار میگیرد. ...
بیشتر
ارزیابی چرخه حیات (LCA) راهکاری شناخته شده و دقیق برای مقایسه اثرات زیستمحیطی فعالیتهای مختلف شامل مدیریت نظامهای کشاورزی است. از آنجا که نوع نهادههادر کشاورزی نقش مهمی در بروز آلودگیهای زیستمحیطی و انتشار گازهای گلخانهای دارد، LCA به طور گستردهای برای ارزیابی این اثرات در محصولات زراعی مورد استفاده قرار میگیرد. هدف این مطالعه، بررسی اثرات زیست محیطی نظامهای تولید زعفران در استان خراسان رضوی تحت تأثیر اندازه زمین (کمتر از 5/0، 1-5/0 و بیشتر از 1 هکتار) با استفاده از LCA بود. نهادههای مصرفی طی سالهای اول تا ششم با استفاده از پرسشنامه (13 مزرعه از هر اندازه زمین) جمعآوری شد. LCA بر اساس روش ISO14044، در چهار گام شامل مشخصسازی اهداف و حوزه عمل، ممیزی چرخه حیات، ارزیابی تأثیر چرخه حیات و تلفیق، نتیجهگیری و تفسیر نتایج محاسبه گردید.واحد کارکردی معادل یک کیلوگرم گل در نظر گرفته شد. گروههای تأثیرمورد مطالعه شامل گرمایش جهانی، اسیدی شدن و اوتریفیکاسیون (در محیطهای خشکی و آبی) بود. در آخرین مرحله، شاخص بومشناخت (Ecox) محاسبه شد. برای سنجش قابلیت روایی پرسشنامه، ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. نتایج نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ برابر با 84%=α محاسبه گردید. میانگین پتانسیل گروههای تأثیر گرمایش جهانی، اسیدی شدن، اوتریفیکاسیون در محیطهای آبی و خشکی به ترتیب 41/53±41/115 کیلوگرم معادل CO2، 16/0±35/0 کیلوگرم معادل SO2، 27/0±58/0 کیلوگرم معادل NOx و 09/0±20/0 کیلوگرم معادل PO4 به ازای یک کیلوگرم گل محاسبه شد. بیشترین سهم انتشار گازهای گلخانهای در گروه تأثیر گرمایش جهانی مربوط به CH4 بود. بالاترین سهم انتشار آلایندهها در گروههای تأثیر اوتریفیکاسیون آبی و خشکی و اسیدی شدن به NH3 اختصاص داشت. بهطور کلی، نتایج نشان داد که اندازه زمین، میزان مصرف نهادهها و اثرات زیست محیطی را در واحد عملکرد گل تحت تأثیر قرارداد و گروههای اوتریفیکاسیون و گرمایش جهانی حساسیت بیشتری نسبت به شدت فشردهسازی تحت تأثیر اندازه زمین دارند، بنابراین افزایش کارایی مصرف منابع، یکی از رویکردهای مناسب برای کاهش اثرات زیست محیطی همگام با بهبود عملکرد اقتصادی در واحد سطح است.
کشاورزی و علوم پایه
عبداله ملافیلابی؛ علیرضا کوچکی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
زعفران گران‌بهاترین ادویه جهاناست که امروزه کاربردهای وسیعی درصنایع غذایی، دارویی، صنعتی و رنگرزی دارد. متوسط عملکرد در ایران 83/4 کیلوگرم در هکتار میباشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر وزن و تراکم بنه برعملکرد و اجزاء عملکردگیاه زعفران تحت شرایط کشت خاکی و هیدروپونیک انجام گرفت. برای این منظور، سه اندازه مختلف بنه (8-6 ،10-8 و 10 گرم به ...
بیشتر
زعفران گران‌بهاترین ادویه جهاناست که امروزه کاربردهای وسیعی درصنایع غذایی، دارویی، صنعتی و رنگرزی دارد. متوسط عملکرد در ایران 83/4 کیلوگرم در هکتار میباشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر وزن و تراکم بنه برعملکرد و اجزاء عملکردگیاه زعفران تحت شرایط کشت خاکی و هیدروپونیک انجام گرفت. برای این منظور، سه اندازه مختلف بنه (8-6 ،10-8 و 10 گرم به بالا) و سه تراکم بنه (50،100و 150 بنه در مترمربع) در آزمایش فاکتوریل درقالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار درداخل تونل پلاستیکی پیش‌بینی شد. صفات مورد بررسی در این طرح عبارتند از تعداد گل ، وزن تر و خشک گل، وزن تر و خشک کلاله ، وزن تر و خشک خامه و وزن تر و خشک کلاله و خامه. نتایج نشان داد که اثرات اصلی نوع بستر، اندازه و تراکم بنه در تمامی صفات معنی‌داربود. اثرات متقابل نوع بسترو اندازه بنه درتمامی صفات درسطح 5 در صد معنی‌دار بوده به جزء وزن خشک گل، وزن خشک کلاله وخامه که تفاوت معنی‌دار دیده نشده است. همچنین اثرات متقابل بین نوع بستر و تراکم بنه، اندازه و تراکم بنه و اثرات متقابل بین نوع بستر، اندازه و تراکم بنه درهیچ کدام از صفات موردمطالعه معنی‌دار نشده است. بیشترین عملکرد زعفران در بنههای 10 گرم به بالا به‌دست آمد که باکاهش اندازه بنه، تمامی صفات کاهش معنی داری پیدا کرد، همچنین نتایج نشان داد که کمترین عملکرد (وزن خشک کلاله) در بستر کشت هیدروپونیک با تراکم 50 بنه در مترمربع به میزان 14/4 کیلو گرم در هکتار و بیشترین عملکرد در بستر کشت خاکی و با تراکم 150 بنه در مترمربع معادل 36/7 کیلوگرم در هکتار و در سال اول حاصل شد.
کشاورزی و علوم پایه
پرویز رضوانی مقدم؛ علیرضا کوچکی؛ عبداله ملافیلابی؛ سید محمد سیدی
چکیده
به‌منظور بررسی تاثیر زمان پخش و مقادیر کاربرد کاه و کلش گندم بر شاخصهای مربوط به عملکرد بنههای دختری زعفران در سال دوم، آزمایشی در دو سال زراعی 90-1389 و 1391-1390 بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش بر اساس پنج سطح کاربرد مالچ کلش گندم (شاهد ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تاثیر زمان پخش و مقادیر کاربرد کاه و کلش گندم بر شاخصهای مربوط به عملکرد بنههای دختری زعفران در سال دوم، آزمایشی در دو سال زراعی 90-1389 و 1391-1390 بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش بر اساس پنج سطح کاربرد مالچ کلش گندم (شاهد (عدم پخش مالچ)، 2، 4، 6 و 8 تن در هکتار) در سه زمان (خرداد، مرداد و مهرماه) به‌صورت پخش سطحی طراحی شدند. نتایج تجزیه واریانس در آزمایش حاکی از تاثیر معنی‌دار زمان پخش مالچ کلش گندم، مقادیر کاربرد مالچ و نیز اثر متقابل آن‌ها بر تمامی شاخصهای کمی گل زعفران بود. بر اساس نتایج آزمایش، پخش مالچ کلش در مهرماه بیشترین تاثیر را در افزایش معنی‌دار تعداد گل در متر مربع و عملکرد گل‌تر و خشک زعفران (به ترتیب تا 46، 61 و 65 درصد) داشت. همچنین تمامی شاخصهای مورد مطالعه بنههای دختری زعفران بهطور معنی‌داری تحت تاثیر زمان پخش مالچ کلش گندم قرار گرفت. در بین تیمارهای مورد بررسی، بیشترین افزایش در عملکرد بنههای بیش از 12 گرم و عملکرد کل بنههای دختری زعفران در نتیجه کاربرد 8 تن مالچ کلش در مهرماه مشاهده شد. به‌طوری که کاربرد تیمار ذکر شده در مقایسه با شاهد، عملکرد بنههای با وزن بیش از 12 گرم و عملکرد کل بنههای زعفران را به‌ترتیب تا 104 و 103 درصد افزایش داد.
