سایر موضوعات مرتبط با زعفران
علیرضا کوچکی؛ علیرضا کرباسی؛ سید محمد سیدی
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چند ساله است که اساساً در نواحی خشک و نیمه‌خشک کشور رویش دارد. علیرغم سازگاری زعفران به این نواحی، ارزیابی روند تغییرات سطح زیر کشت زعفران در طی 30 سال اخیر نشان میدهد که کشت این محصول افزایش قابل‌توجهی یافته است؛ به‌طوری که زعفران هم‌اکنون در 21 استان کشور در سطحی معادل 88 هزار هکتار کشت میشود. با این وجود، ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چند ساله است که اساساً در نواحی خشک و نیمه‌خشک کشور رویش دارد. علیرغم سازگاری زعفران به این نواحی، ارزیابی روند تغییرات سطح زیر کشت زعفران در طی 30 سال اخیر نشان میدهد که کشت این محصول افزایش قابل‌توجهی یافته است؛ به‌طوری که زعفران هم‌اکنون در 21 استان کشور در سطحی معادل 88 هزار هکتار کشت میشود. با این وجود، در بین سالهای 1360 تا 1393 عملکرد زعفران به ازای هر واحد سطح زیر کشت کاهش محسوسی یافته است. به‌طوری که از 1/5 کیلوگرم در سال 1360 به 2/3 کیلوگرم در سال 1393 رسیده است. کاهش عملکرد زعفران از جنبههای متفاوتی اتفاق افتاده و اساساً متأثر از عواملی مانند سوء مدیریت در بخش کشاورزی، اقتصادی، فرآوری پس از برداشت و نیز خشک‌سالی‌های اخیر بوده است. در صورت عدم توجه به عوامل ذکرشده، عملکرد زعفران در سالهای آینده نیز ممکن است بیش از پیش کاهش یابد. کاهش عملکرد زعفران در طی 30 سال اخیر، لزوم ارائه یک برنامه جامع از سوی نهادهای مرتبط با زعفران شامل دانشگاهها، مؤسسات تحقیقاتی و نیز سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی را بیش از پیش مورد تأکید قرار میدهد. همچنین جهت تدوین و توسعه این برنامه، اتخاذ سیاستهای دولت جهت برنامهریزی و تصویب بودجه موردنیاز ضروری به نظر میرسد. در این مقاله مروری ابتدا سعی بر آن است تا مجموعه دلایل مرتبط با کاهش عملکرد زعفران مورد مطالعه قرار گیرد. ارائه راهکارهای لازم در ارتباط با این دلایل، هدف بعدی در مقاله میباشد.
کشاورزی و علوم پایه
علیرضا کوچکی؛ سید محمد سیدی
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی است که از نظر بیولوژیکی یک ساله است، اما می‌تواند در شرایط زراعی به عنوان گیاهی چند ساله مورد کشت قرار گیرد. وجود اختلالات سیتولوژیکی به صورت ژنوم تریپلوئیدی و نیز خود ناسازگاری، عوامل ایجاد پدیده عقیمی در زعفران می‌باشند. از این رو، رشد زعفران هر ساله از طریق مناطق مریستمی که در سطح بنه مادری قرار دارد، ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی است که از نظر بیولوژیکی یک ساله است، اما می‌تواند در شرایط زراعی به عنوان گیاهی چند ساله مورد کشت قرار گیرد. وجود اختلالات سیتولوژیکی به صورت ژنوم تریپلوئیدی و نیز خود ناسازگاری، عوامل ایجاد پدیده عقیمی در زعفران می‌باشند. از این رو، رشد زعفران هر ساله از طریق مناطق مریستمی که در سطح بنه مادری قرار دارد، انجام میشود. با فعال شدن این مریستم‌ها رشد بنه‌های دختری در سطح بنه مادری آغاز می‌گردد. همزمان با رشد بنه‌های دختری در طی فصل رشد، بنه مادری به تدریج رو به تحلیل می‌رود. هر بنه دختری تشکیل شده نیز به نوبه خود در فصل بعد، یک بنه مادری تلقی میشود که می‌تواند جهت کشت مجدد استفاده شود. به دلیل ماهیت رشد چند ساله زعفران در شرایط زراعی، تحلیل بنه‌های مادری در طی فصل رشد و انتقال عناصر غذایی از اندام‌های هوایی به بنه‌های دختری در انتهای هر فصل رشد، مطالعه مکانیسم جذب و کارایی مصرف نیتروژن و فسفر در زعفران پیچیده‌تر از گیاهان یکساله و یا دو ساله میباشد. در این مقاله ابتدا به توصیف مکانیسم جذب نیتروژن و فسفر در اندام‌های هوایی و بنه‌های گیاه پرداخته شده است. در ادامه مهم‌ترین عوامل مؤثر در بهبود کارایی مصرف نیتروژن و فسفر در زعفران و ارتباط بین کارایی مصرف نیتروژن و فسفر مورد بررسی قرار گرفته اند.
کشاورزی و علوم پایه
علیرضا کوچکی؛ مهدی جمشید عینی؛ سید محمد سیدی
چکیده
اندازه بنه مادری و مدیریت تغذیه، از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر میزان جذب نیتروژن در زعفران (Crocus sativus L.) میباشد. به‌منظور بررسی نقش کودهای دامی، شیمیایی و اندازه بنه مادری بر کارایی جذب و مصرف نیتروژن در زعفران، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده ...
بیشتر
اندازه بنه مادری و مدیریت تغذیه، از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر میزان جذب نیتروژن در زعفران (Crocus sativus L.) میباشد. به‌منظور بررسی نقش کودهای دامی، شیمیایی و اندازه بنه مادری بر کارایی جذب و مصرف نیتروژن در زعفران، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. در این مطالعه، اندازه بنه مادری در چهار سطح (4 گرم و کمتر از آن (کوچک)، 1/4 تا 8 گرم (متوسط)، 1/8 تا 12 گرم (نسبتاً بزرگ) و بیش از 12 گرم (بزرگ)) و منابع مختلف کود در سه سطح (کود دامی، کود شیمیایی (نیتروژن + فسفر) و شاهد (عدم مصرف کود)) به ترتیب عامل اول و دوم آزمایش در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، در هر دو سال اجرای، با افزایش اندازه بنه مادری جهت کاشت (از سطح کوچک به بزرگ)، میزان نیتروژن (بر حسب گرم در مترمربع) در بنه‌های دختری و کل بوته زعفران به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. علاوه بر این، استفاده از بنه‌های مادری بزرگ‌تر جهت کاشت به‌طور معنی‌داری منجر به افزایش کارایی جذب و مصرف نیتروژن در زعفران شد. همچنین در سال اول و دوم اجرای آزمایش، کارایی مصرف نیتروژن در نتیجه مصرف کود دامی به ترتیب به میزان 21 و 61 درصد بیش از کود شیمیایی بود.
کشاورزی و علوم پایه
حسن فیضی؛ سید محمد سیدی؛ حسین صحابی
چکیده
جهت بررسی اثر تراکم کاشت و منابع کودهای آلی و شیمیایی بر روند تشکیل بنه‌های دختری زعفران و جذب فسفر توسط آن‌ها، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. منابع مختلف کودی شامل تیمار شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی (150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن + 75 کیلوگرم در ...
بیشتر
جهت بررسی اثر تراکم کاشت و منابع کودهای آلی و شیمیایی بر روند تشکیل بنه‌های دختری زعفران و جذب فسفر توسط آن‌ها، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. منابع مختلف کودی شامل تیمار شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی (150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن + 75 کیلوگرم در هکتار فسفر) و کود گاوی (25 تن در هکتار) به‌عنوان عامل اول و تراکم‌های (25، 50، 75 و 100 بنه در مترمربع) به‌عنوان عامل دوم آزمایش بودند. همچنین پنج نمونه‌برداری از بنه‌های زعفران در طی فصل رشد (30 آبان، 30 آذر، 30 دی، 31 فروردین و 31 اردیبهشت) انجام شد. طبق نتایج آزمایش، بیشترین تعداد بنه‌های دختری کمتر از 4 گرم در بوته (8/5 بنه در بوته) در زمان نمونه‌برداری چهارم مشاهده گردید و پس از آن تعداد این بنه‌ها در بوته کاهش یافت. در هر یک از سطوح تراکم، کاربرد کود دامی در مقایسه با کود شیمیایی نقش بیشتری در افزایش معنی‌دار تعداد، وزن بنه‌های دختری و میزان جذب فسفر در آن‌ها (1/4 تا 8 و 1/8 تا 12 گرمی در بوته) داشت. همچنین در زمان نمونه‌برداری پنجم، کاربرد کود دامی نسبت به کود شیمیایی منجر به افزایش معنی‌دار تعداد بنه‌های بیش از 8 گرم در بوته و نیز میزان فسفر در بنه‌های بیش از 8 گرم در بوته (تا حدود دو برابر) شد. به‌نظر میرسد کاهش تراکم کاشت بنه‌ها می‌تواند از طریق افزایش درصد تشکیل بنه‌های درشت‌تر به‌ازای هر بوته، تا حدودی کاهش عملکرد زعفران در واحد سطح را جبران کند.
کشاورزی و علوم پایه
علیرضا کوچکی؛ سید محمد سیدی؛ هما عزیزی؛ روشنک شهریاری
چکیده
در کنار اندازه بنه مادری، مقدار فسفر بنه زعفران از عوامل مؤثر در افزایش گلدهی زعفران است. به‌منظور بررسی نقش اندازه بنه مادری، کاربرد کودهای آلی و محلول‌پاشی عناصر میکرو بر گلدهی، عملکرد بنه و جذب فسفر در زعفران در شرایط کنترل‌شده، آزمایشی در سال 92-1391 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 24 تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی ...
بیشتر
در کنار اندازه بنه مادری، مقدار فسفر بنه زعفران از عوامل مؤثر در افزایش گلدهی زعفران است. به‌منظور بررسی نقش اندازه بنه مادری، کاربرد کودهای آلی و محلول‌پاشی عناصر میکرو بر گلدهی، عملکرد بنه و جذب فسفر در زعفران در شرایط کنترل‌شده، آزمایشی در سال 92-1391 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 24 تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. عامل اول، دوم و سوم این آزمایش به ترتیب شامل اندازه بنه مادری در سه سطح (1/0 تا 4 گرم (کوچک)، 1/4 تا 8 گرم (متوسط) و 1/8 تا 12 گرم (بزرگ))، منابع مختلف تغذیه آلی (کود گاوی (25 تن در هکتار)، ورمی کمپوست (10 تن در هکتار)، کمپوست (10 تن در هکتار) و شاهد) و کاربرد عناصر میکرو (آهن + روی) در دو سطح (محلول‌پاشی و عدم محلول‌پاشی) بود. بر اساس نتایج آزمایش، بیشترین عملکرد بنه‌های دختری زعفران به‌طور معنی‌دار درنتیجه کاشت بنه‌های مادری با وزن بیش از 8 گرم (اندازه درشت) به دست آمد. در بین منابع تغذیه آلی، کاربرد کود گاوی بیشترین تأثیر را در افزایش معنی‌دار عملکرد بنه‌های دختری زعفران داشت. اثر محلول‌پاشی عناصر میکرو در افزایش عملکرد بنه‌های دختری زعفران معنی‌دار بود. علاوه بر این، بیشترین درصد و مقدار جذب فسفر در بنه‌های دختری زعفران به‌طور معنی‌دار درنتیجه کاشت بنه‌های مادری 1/8 تا 12 گرمی به دست آمد. با کاهش اندازه بنه مادری غلظت و مقدار جذب فسفر در بنه‌های دختری به‌طور معنی‌داری کاهش یافت.
کشاورزی و علوم پایه
پرویز رضوانی مقدم؛ علیرضا کوچکی؛ عبداله ملافیلابی؛ سید محمد سیدی
چکیده
به‌منظور بررسی تاثیر زمان پخش و مقادیر کاربرد کاه و کلش گندم بر شاخص‌های مربوط به عملکرد بنه‌های دختری زعفران در سال دوم، آزمایشی در دو سال زراعی 90-1389 و 1391-1390 بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش بر اساس پنج سطح کاربرد مالچ کلش گندم (شاهد ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تاثیر زمان پخش و مقادیر کاربرد کاه و کلش گندم بر شاخص‌های مربوط به عملکرد بنه‌های دختری زعفران در سال دوم، آزمایشی در دو سال زراعی 90-1389 و 1391-1390 بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش بر اساس پنج سطح کاربرد مالچ کلش گندم (شاهد (عدم پخش مالچ)، 2، 4، 6 و 8 تن در هکتار) در سه زمان (خرداد، مرداد و مهرماه) به‌صورت پخش سطحی طراحی شدند. نتایج تجزیه واریانس در آزمایش حاکی از تاثیر معنی‌دار زمان پخش مالچ کلش گندم، مقادیر کاربرد مالچ و نیز اثر متقابل آن‌ها بر تمامی شاخص‌های کمی گل زعفران بود. بر اساس نتایج آزمایش، پخش مالچ کلش در مهرماه بیشترین تاثیر را در افزایش معنی‌دار تعداد گل در متر مربع و عملکرد گل‌تر و خشک زعفران (به ترتیب تا 46، 61 و 65 درصد) داشت. همچنین تمامی شاخص‌های مورد مطالعه بنه‌های دختری زعفران به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر زمان پخش مالچ کلش گندم قرار گرفت. در بین تیمارهای مورد بررسی، بیشترین افزایش در عملکرد بنه‌های بیش از 12 گرم و عملکرد کل بنه‌های دختری زعفران در نتیجه کاربرد 8 تن مالچ کلش در مهرماه مشاهده شد. به‌طوری که کاربرد تیمار ذکر شده در مقایسه با شاهد، عملکرد بنه‌های با وزن بیش از 12 گرم و عملکرد کل بنه‌های زعفران را به‌ترتیب تا 104 و 103 درصد افزایش داد.
