سایر موضوعات مرتبط با زعفران
حمید رضا شریفی؛ زهره نبی پور؛ حمیدرضا توکلی کاخکی
چکیده
به منظور بررسی اثر تراکم کاشت، وزن بنه و عمق کاشت بر کمیت و کیفیت بنه استحصالی از مزارع تولید از مزارع ازدیادی بنه زعفران، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (ایستگاه تحقیقات گناباد در سال زراعی 98-1397 و 99-1398 انجام شد. در این تحقیق ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تراکم کاشت، وزن بنه و عمق کاشت بر کمیت و کیفیت بنه استحصالی از مزارع تولید از مزارع ازدیادی بنه زعفران، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (ایستگاه تحقیقات گناباد در سال زراعی 98-1397 و 99-1398 انجام شد. در این تحقیق تیمار تراکم کاشت (در چهار سطح 60، 90، 120 و 150 بنه در متر مربع) در کرت اصلی و فاکتوریل عمق کاشت (در دو سطح2± 15 و 2± 25سانتی متر از سطح خاک) و وزن بنه (در دو سطح 1±4و 1±8 گرم) در کرت فرعی قرار داشتند. نتایج نشان داد که تراکم بیشتر باعث افزایش تعداد بنه دختری در متر مربع و مجموع وزن کل بنههای دختری در متر مربع و کاهش میانگین وزن تر تک بنه شد. افزون بر این افزایش وزن بنه مادری و کاشت سطحی موجب افزایش تعداد بنه دختری، میانگین وزن تر تک بنه دختری، مجموع وزن تر کل بنههای دختری، و ضریب تکثیر گردید. اثر متقابل دوگانه تراکم × وزن بنه بر تعداد بنه دختری، مجموع وزن تر کل بنههای دختری، ، اثر متقابل تراکم × عمق کاشت بر میانگین وزن تک بنه و نسبت وزن بنه برداشت شده به کاشت شده و اثر متقابل وزن بنه × عمق کاشت بر تعداد بنه دختری در سال دوم میانگین وزن تر تک بنه و مجموع وزن تر کل بنههای دختری در متر مربع فقط در سال اول معنیدار بود. بر این اساس اثر افزایش وزن بنه مادری بر بهبود وزن تر بنههای دختری در عمق 15 بیشتر از 25 سانتی متر بود. در مجموع چنین بنظر میرسد که حداقل در مزارعی که با هدف استحصال بنههای بذری در سالهای اول کشت میشوند، استفاده از تراکم 120 بنه در متر مربع با استفاده از بنههای مادری استاندارد (یعنی میانگین وزن بنه 8 گرم) و کاشت سطحی (یعنی عمق کاشت 15 سانتی متر) قابل توصیه باشد ولی جهت مزارع عملکردی بنههای مادری درشتتر تنها در سالهای اولیه از اولویت نسبی برخوردار بوده و با افزایش سن مزرعه از اهمیت اثر آن کاسته میشود.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
محمد زکی عقل؛ سرور خرم دل؛ علیرضا کوچکی؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ امین میر شمسی کاخکی؛ عبداله ملافیلابی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
تولید پایدار زعفران به عنوان یکی از اهداف کلان و راهبردی کشاورزی ایران نیازمند تدوین یک برنامه مشخص و سازماندهی شده است. در طی نیم قرن گذشته توسعه زراعت زعفران در ایران بیش از هر محصول دیگری انجام شده و سطح زیر کشت آن تا 8/37 برابر افزایش یافته است. با این وجود، میانگین عملکرد در واحد سطح از این توسعه تبعیت نکرده و با شیبی منفی در حال کاهش ...
بیشتر
تولید پایدار زعفران به عنوان یکی از اهداف کلان و راهبردی کشاورزی ایران نیازمند تدوین یک برنامه مشخص و سازماندهی شده است. در طی نیم قرن گذشته توسعه زراعت زعفران در ایران بیش از هر محصول دیگری انجام شده و سطح زیر کشت آن تا 8/37 برابر افزایش یافته است. با این وجود، میانگین عملکرد در واحد سطح از این توسعه تبعیت نکرده و با شیبی منفی در حال کاهش است به نحوی که میانگین تولید از 76/5 کیلوگرم در هکتار در سال 1352 به 62/3 کیلوگرم در هکتار در سال 1397 رسیده است. همچنین برآورده شده که خلاء عملکرد 90-64 درصدی در مزارع ایران وجود دارد. آفات و بیماریهای زعفران مانند کنه زعفران (Rhizoglyphus robini)، پوسیدگی بنه زعفران، پوسیدگی خشک بنه زعفران (Burkholderia gladioli) و بیماریهای ویروسی زعفران نیز از جمله عوامل مؤثر در کاهش کمی و کیفی محصول زعفران در مزارع هستند. از سوی دیگر اختلاط بنههای آلوده و سالم، بنههای با کیفیت پایین و انبارداری نامناسب بنهها نیز از معضلات تولید این محصول میباشد. زعفران بوسیله بنههای دختری خود تکثیر میشود و افزایش عملکرد زعفران در ارتباط مستقیم با کیفیت بنه مادری است. دستیابی به بنههای بذری استاندارد و سالم به عنوان تنها ابزار تکثیر گیاه در طبیعت پیش نیاز هر گونه برنامهریزی برای افزایش عملکرد زعفران است. این مقاله شاخصهای مورد نیاز جهت دستیابی و گواهی هستههای اولیه، بنههای مادری و بنههای بذری زعفران را در برنامه استاندارد سازی بنه زعفران توصیف میکند. بدون شک استفاده از بنههای استاندارد عاری از بیماری در کنار توجه به سایر شاخصهای بومشناختی و فیزیولوژیکی گیاه و اجرای مدیریت مناسب موجب افزایش عملکرد و بهبود سنجههای تولید پایدار خواهد شد.
کشاورزی و علوم پایه
سید محمد سیدی؛ پرویز رضوانی مقدم
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی ژئوفیت-تریپلوئید بوده و بر پایه رشد بنهها یا اندامهای زیرزمینی خود، تکثیر مییابد. با وجود اهمیت اندازه و کیفیت بنههای مادری در تولید زعفران، تاکنون برنامهای جامع پیرامون استانداردسازی بنههای آن تدوین نشده است. در این ارتباط، عدم وجود مزارع استاندارد جهت تولید بنههای با کیفیت، نبود معیار مشخصی ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی ژئوفیت-تریپلوئید بوده و بر پایه رشد بنهها یا اندامهای زیرزمینی خود، تکثیر مییابد. با وجود اهمیت اندازه و کیفیت بنههای مادری در تولید زعفران، تاکنون برنامهای جامع پیرامون استانداردسازی بنههای آن تدوین نشده است. در این ارتباط، عدم وجود مزارع استاندارد جهت تولید بنههای با کیفیت، نبود معیار مشخصی جهت درجهبندی بنهها بر اساس اندازه یا ویژگیهای کیفی، نظارت ضعیف از سوی نهادهای ذیربط بر روند تولید و عرضه بنههای مادری مرغوب و همچنین نابسامانی در بازار عرضه و تقاضای بنههای زعفران، از مهمترین موانع در محقق نشدن چنین برنامهای به شمار میروند. همچنین اختلاط بنههای سالم و آلوده و نیز انبارداری بنههای زعفران بدون توجه به شرایط بهینه دمایی یا بهداشت محیطی از دیگر چالشهای چرخه تولید و فراوری این محصول میباشد. در این مقاله، ابتدا برخی موانع پیش روی برنامه استانداردسازی بنههای زعفران بررسی شده است و در ادامه، راهکارهای مؤثر جهت تولید بنههای استاندارد نظیر احداث مزارع تحت مدیریت، کنترل کیفیت ودرجهبندی بنههای برداشت شده و نیز انبارسازی اصولی بنههای زعفران ارائه شده است. همچنین تدوین برنامه ذکر شده بر پایه مواردی نظیر برگزاری دورههای آموزشی، نظارت فراگیر بر فعالیت بازار عرضه و تقاضای بنههای زعفران، حمایت از حقوق مصرفکنندگان و ارائه برنامههای تشویقی و بستههای حمایتی به تولیدکنندگان به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
علیرضا کوچکی؛ علیرضا کرباسی؛ سید محمد سیدی
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چند ساله است که اساساً در نواحی خشک و نیمهخشک کشور رویش دارد. علیرغم سازگاری زعفران به این نواحی، ارزیابی روند تغییرات سطح زیر کشت زعفران در طی 30 سال اخیر نشان میدهد که کشت این محصول افزایش قابلتوجهی یافته است؛ بهطوری که زعفران هماکنون در 21 استان کشور در سطحی معادل 88 هزار هکتار کشت میشود. با این وجود، ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چند ساله است که اساساً در نواحی خشک و نیمهخشک کشور رویش دارد. علیرغم سازگاری زعفران به این نواحی، ارزیابی روند تغییرات سطح زیر کشت زعفران در طی 30 سال اخیر نشان میدهد که کشت این محصول افزایش قابلتوجهی یافته است؛ بهطوری که زعفران هماکنون در 21 استان کشور در سطحی معادل 88 هزار هکتار کشت میشود. با این وجود، در بین سالهای 1360 تا 1393 عملکرد زعفران به ازای هر واحد سطح زیر کشت کاهش محسوسی یافته است. بهطوری که از 1/5 کیلوگرم در سال 1360 به 2/3 کیلوگرم در سال 1393 رسیده است. کاهش عملکرد زعفران از جنبههای متفاوتی اتفاق افتاده و اساساً متأثر از عواملی مانند سوء مدیریت در بخش کشاورزی، اقتصادی، فرآوری پس از برداشت و نیز خشکسالیهای اخیر بوده است. در صورت عدم توجه به عوامل ذکرشده، عملکرد زعفران در سالهای آینده نیز ممکن است بیش از پیش کاهش یابد. کاهش عملکرد زعفران در طی 30 سال اخیر، لزوم ارائه یک برنامه جامع از سوی نهادهای مرتبط با زعفران شامل دانشگاهها، مؤسسات تحقیقاتی و نیز سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی را بیش از پیش مورد تأکید قرار میدهد. همچنین جهت تدوین و توسعه این برنامه، اتخاذ سیاستهای دولت جهت برنامهریزی و تصویب بودجه موردنیاز ضروری به نظر میرسد. در این مقاله مروری ابتدا سعی بر آن است تا مجموعه دلایل مرتبط با کاهش عملکرد زعفران مورد مطالعه قرار گیرد. ارائه راهکارهای لازم در ارتباط با این دلایل، هدف بعدی در مقاله میباشد.