دانشگاه تربت حیدریهزراعت و فناوری زعفران2383-15299420211222Effect of concentration and frequency of silica foliar application on quantitative and qualitative characteristics of saffronاثر غلظت و تعداد دفعات محلول پاشی سیلیس بر خصوصیات کمی و کیفی زعفران32334114059710.22048/jsat.2021.269270.1419FAمنصوره کرمانیاستادیار، گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایرانشهرام امیر مرادیاستادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایرانJournal Article20210210This research was carried out as factorial experiment basis on randomized block design with four replications on a three-year saffron farm in Mashhad at 2017/2018 crop year. The experimental factors were different concentrations of silica (0, 0.3, 0.5, 0.75, 1, 1.2 and 1.5 lit/ha) and the number of spraying times (Once, twice and three times). Silica spraying (with Crapsil brand) was performed on February 6, March 1 and March 6, 2017.The results showed that the main effect of silica, the number of sprays and their interaction on all studied traits were significant. Mean comparisons of the experimental factors revealed that at the concentration of 1.2 lit/ha silica and two times of spraying, the highest number of flowers per plant(693 flowers), leaf dry weight(3.56 gr/plant), fresh weight of corm(67.25 gr/plant), stigma length(3.8 cm), fresh and dry weight of stigma(1656.5 and 14.39 kg/ha respectively),Safranal (33%) and crocin (192.75%) obtained. The highest amount of picrocrocin (66.35%) was obtained at the concentration of 1.5 lit/ha and two times of spraying. Therefore, the application of silica with the concentration of 1.2 lit/ha in the two stages of spraying was the best treatment and was able to increase the number of flowers per plant, fresh weight of corms and dry weight of stigma 26.5, 106 and 21.2 percent, respectively compared with the control treatment.این پژوهش بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در شهرستان مشهد در سال زراعی 1397-1396 بر روی یک مزرعه سه ساله زعفران اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل غلظتهای مختلف سیلیس (صفر، 3/0، 5/0، 75/0، 1، 2/1 و 5/1 لیتر درهکتار) و تعداد دفعات پاشش سیلیس (یک مرتبه، دو مرتبه و سه مرتبه) بود. محلولپاشی سیلیس (با برند تجاری کراپسیل) در تاریخهای 15 بهمن ماه ، اول اسفند ماه و 15 اسفندماه سال 1396 انجام شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی سیلیس، تعداد دفعات پاشش و اثر متقابل آنها بر تمام صفات مورد بررسی معنیدار بود. مقایسه میانگین اثرهای متقابل فاکتورهای آزمایشی حاکی از آن بود که در غلظت 2/1 لیتر در هکتار محلولپاشی سیلیس در دو نوبت پاشش، بیشترین تعداد گل در بوته (693 گل)، وزن خشک برگ (56/3 گرم در گیاه)، وزن تر بنهها (25/67 گرم در گیاه)، طول کلاله (8/3 سانتیمتر)، وزن تر و خشک کلاله (به ترتیب 5/1656 و 39/14 کیلوگرم در هکتار)، سافرانال (33 درصد) و کروسین (75/192 درصد) بهدست آمد. بیشترین میزان پیکروکروسین (35/66 درصد) در غلظت 5/1 لیتر در هکتار در دو نوبت پاشش بهدست آمد. لذا، کاربرد سیلیس با غلظت 2/1 لیتر در هکتار در دو مرحله پاشش بهترین تیمار بود و توانست تعداد گل در بوته، وزن تر بنهها و وزن خشک کلاله را به ترتیب 5/26 ، 106 و 2/21 درصد نسبت به شاهد افزایش دهد.دانشگاه تربت حیدریهزراعت و فناوری زعفران2383-15299420211222Effects of Foliar Iron Chelated Application on some Physiological Traits in Saffron (Crocus sativus L) in Kermanshahاثر محلول پاشی برگی کلات آهن بر برخی صفات فیزیولوژیکی زعفران (Crocus sativus L) در کرمانشاه34335614161710.22048/jsat.2021.109636.1275FAالناز زمانیدانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه رازیهومن سالاریاستادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه رازی0000-0002-4467-386xمختار قبادیدانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه رازیJournal Article20171207Abstract<br /><br />We studied the effects of foliar application of iron chelate on relative leaf water content, electrolyte leakage, leaf chlorophyll content, carotenoids content, leaf soluble sugars content and proline for saffron in Kermanshah (Iran). A two-year trial (2013–2015) was conducted in the factorial experiment based on complete randomized design (CRD) in triplicates at the research farm of Razi University; Iran. The traits were studied in the second year of experiment. The foliar iron chelated was applied at the three considered times namely early vegetative (November), mid-vegetative (January), and the end of vegetative growth (March). The seven concentrations of iron chelate were considered i.e. zero (control), 500, 1000, 1500, 2000, 2500 and 3000 ppm. The results showed that chlorophyll a, total chlorophyll and electrolyte leakage were not influenced by the time of foliar application. However, carotenoids have been affected significantly by the time (p≤0.05) and the other traits were affected very significantly (p≤0.01). The concentration of iron solution and the interaction between two factors affected all the traits highly significant (p≤0.01) apart from the electrolyte leakage which was significantly influenced (p≤0.05). The foliar application of iron chelate with the concentration of 2000 ppm leads to increase for chlorophyll a, total chlorophyll, and carotenoids in comparison with control for 45.4%, 42.4%, and 63.6% at the mid-vegetative, respectively. Soluble sugar content also has been raised for the foliar application at the end of vegetative growth for 2000 ppm for 63.5% compare with control. Also, generally can be claimed that the foliar application of iron chelate at the mid-vegetative was more effective than others.در این پژوهش اثر محلول پاشی کلات آهن بر محتوای نسبی آب برگ، مقدار نشت الکترولیتها، میزان کلروفیل برگ، در این پژوهش اثر محلولپاشی برگی کلات آهن بر محتوای نسبی آب برگ، مقدار نشت الکترولیتها، میزان کلروفیل، مقدارکاروتنوئید، مقدار قندهای محلول و میزان پرولین برگ در زعفران بررسی شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی در سالهای زراعی 93-1392 و 94-1393 انجام و صفات در سال دوم آزمایش بررسی شدند. فاکتورهای آزمایش عبارتند از زمان محلول پاشی شامل سه سطح اوائل رشد رویشی (پس از گلدهی و در آبان ماه)، اواسط رشد رویشی (دیماه) و آخر رشد رویشی (اسفندماه) و غلظت محلول آهن شامل هفت سطح، صفر(شاهد)، 500، 1000، 1500، 2000، 2500 و 3000 قسمت در میلیون بودند. نتایج نشان داد که زمانهای محلولپاشی برای میزان کلروفیل a، میزان کلروفیل کل و نشت الکترولیت تفاوت معنی داری ایجاد نکردند. این فاکتور برای مقدار کاروتنوئید معنیدار (p≤0.05) شد و اثر بسیار معنیداری بر سایر صفات گذاشت(p≤0.01). اثر غلظت محلول آهن و اثر متقابل زمان محلولپاشی در غلظت محلول برای تمامی صفات بررسی شده بجز نشت الکترولیت بسیار معنیدار شدند (p≤0.01). غلظت آهن و اثر متقابل دو فاکتور مورد بررسی بر نشت الکترولیت در سطح 5 درصد اثر گذاشتند (p≤0.05). بر اساس نتایج بدست آمده محلول پاشی با غلظت 2000 قسمت در میلیون موثرتر از سایر غلظتها بود. این غلظت محلول پاشی برای صفات کلروفیل a ، کلروفیل کل و کاروتنوئید در اواسط رشد رویشی و میزان قند محلول در آخر رشد رویشی به ترتیب موجب افزایش 4/45، 4/42، 6/63 و 5/63 درصد در مقایسه با شاهد گردید. محلول پاشی در اواسط رشد رویشی نسبت به سایر زمانهای مورد بررسی تاثیر بیشتری بر صفات مطالعه شده داشته است.دانشگاه تربت حیدریهزراعت و فناوری زعفران2383-15299420211222Evaluation the impact Climatic parameters on flowering behaviour and yield of
Saffron (Crocus sativus L.) in Razavi and Southern Khorasan Provincesارزیابی تاثیر پارامترهای اقلیمی بر رفتار گلدهی و عملکرد زعفران(Crocus sativus L.) در استانهای خراسان رضوی و جنوبی35737314059610.22048/jsat.2021.283088.1423FAحسین صحابیاستادیار گروه تولیدات گیاهی دانشگاه تربت حیدریه و پژوهشگر پژوهشکده زعفران تربت حیدریه0000-0001-8201-3152فاطمه معلم بنهنگیمدرس گروه تولیدات گیاهی دانشگاه تربت حیدریه و دانشجوی دکتری اگرواکولوژی دانشگاه فردوسی مشهد0000-0009-9999-9999Journal Article20210426In order to evaluate the trend of saffron yield and study the relationship between saffron yield fluctuations and various climatic parameters, research was designed and conducted in Mashhad, Torbat Heydariyeh, Kashmar, Birjand and Qaen during 20 years (1998-2018). According to meteorological data from the last 20 years, the average rainfall decreased by 33% and the average temperature increased by 0.5 °C . On the other hand, the regression results between yield and climatic parameters indicates that the pattern of temperature rise and decreased rainfall in all studied cities was significantly in line with saffron yield declining. In this period, the study's findings also revealed that over the last 20 years, an average of 112.3 hectares of saffron cultivation have been added to the areas under cultivation of saffron and at the same time, saffron yields have dropped by an average of 0.08 kg per hectare. Climatic indicators significantly affected decreased saffron yield in Razavi and South Khorasan. The results also revealed that the average and maximum temperature were the main variables influencing the reduction of saffron yield. For instance in Torbat-e Heydarieh, the variable of average temperature predicted 42 percent of the variability of the yield and in other cities studied, the maximum temperature variable predicted between 24 and 56% of the variability of the yield. Furthermore, the results of the time series analysis of saffron yield revealed that saffron yield will show a decreasing and negative trend by 2025 in all studied cities. Up to 2025, Mashhad and Kashmar with a slope of 0.09 and 0.07 kg/ha, had the highest and lowest decreasing trends, respectively.به منظور ارزیابی روند عملکرد زعفران و مطالعه رابطه نوسانات عملکرد زعفران با پارامترهای مختلف آب و هوایی پژوهشی در شهرستانهای مشهد، تربت حیدریه، کاشمر، بیرجند و قائن طی 20 سال(از سال 1377-1397) طراحی و اجرا شد. بررسی دادههای هواشناسی 20 سال گذشته نشان داد که در شهرهای مورد مطالعه به طور میانگین 33 درصد از میزان بارندگی کاسته و 5/0 درجه سانتیگراد بر میانگین درجه حرارت افزوده شد. این در حالی است که نتایج حاصل از رگرسیون بین عملکرد و پارامترهای آب و هوایی نشان داد که الگوی افزایش درجه حرارت و کاهش بارندگی در تمامی شهرستانهای مورد مطالعه تا حد قابل توجهی با روند کاهش عملکرد زعفران در طی این دوره انطباق داشت. نتایج حاصل از پژوهش همچنین نشان داد که طی 20 سال گذشته از مجموع شهرستانهای مورد مطالعه به طور میانگین سالانه 3/112 هکتار به سطح زیر کشت زعفران افزوده شده و در عین حال به طور میانگین 08/0 کیلوگرم در هکتار از عملکرد زعفران کاسته شده است. کاهش عملکرد زعفران در خراسان رضوی و جنوبی به طور قابل توجهی تحت تاثیر شاخصهای آب و هوایی قرار داشت. نتایج نشان داد که درجه حرارت حداکثر و میانگین درجه حرارت اصلیترین متغیرهای موثر برکاهش عملکرد زعفران بودند به طوریکه در تربت حیدریه متغیر میانگین دما به تنهایی 42 درصد از تغییر پذیری میزان عملکرد را تبیین کرد و در سایر شهرستانهای مورد مطالعه متغیر حداکثر دما بین 24 تا 56 درصد از تغییر پذیری عملکرد را پیش بینی کرد. همچنین نتایج حاصل از آنالیز سری زمانی عملکرد زعفران نشان داد که عملکرد زعفران تا سال 2025 در تمامی شهرستانهای مورد مطالعه روندی کاهشی و منفی از خود نشان خواهد داد. مشهد با شیبی در حدود 09/0 کیلوگرم در هکتار و کاشمر با شیبی در حدود 07/0 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین روند کاهشی عملکرد تا سال 2025 را نشان دادنددانشگاه تربت حیدریهزراعت و فناوری زعفران2383-15299420211222Investigation of some physiological and functional responses of saffron(Crocus sativus L.) to salinity stress under the influence of silicon, nanosilicon and superabsorbent polymerبررسی برخی پاسخهای فیزیولوژیکو عملکردی زعفران (Crocus sativus L.) به تنش شوری تحت تاثیرکاربرد سیلیکون، نانوسیلیکون و پلیمر ابرجاذب37539314059310.22048/jsat.2021.292041.1430FAسمیه خوش پیکدانشجوی دکتری زراعت، گروه علوم کشاورزی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد.رضا صدرابادیاستاد، گروه علوم کشاورزی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایراناحمد احمدیاناستادیار، گروه تولیدات گیاهی و پژوهشگر پژوهشکده زعفران، دانشگاه تربت حیدریه، ایرانJournal Article20210624In order to study the physiological responses of saffron(Crocus sativus L.) to salinity stress under application Silicon, nanosilicon and superabsorbent polymers, experiment as split plots in a randomized complete block design, in three replications and two cropping years it was done in a farm located in Ziauddin section of Torbat Heydariyeh city. the main factor of irrigation water quality in two levels (includes water with electrical conductivity of 1.96 dS /m as a control and water with an electrical conductivity of 6 dS /m). and sub-factor of application of silicon and superabsorbent in six levels, (includes non-consumption as a control, Silicon, nanosilicon each with a concentration of 1.5 per thousand, superabsorbent (0.4 g / kg dry weight of soil). Silicon with superabsorbent and nano Silicon with superabsorbent) the results showed that salinity reduces and consumes silicon and superabsorbent in both salinity treatments and lack of salinity stress significantly increases important traits of reproductive growth, Included number of flowers, weight of single flower, average stigma length and yield of saffron flower and stigma in every 2 years of experiment. effect of treatments on saffron leaf vegetative growth traits including number of leaves, average leaf, leaf yield, chlorophyll a and b content and also on the characteristics of produced female corms including total number of female corms, average corm weight and yield of female corm in every 2 years. Salinity increased sodium and decreased leaf and corm potassium. while the use of silicon and superabsorbent due to maintaining the stability of cell membranes, Significantly reduced the sodium content of leaves and corm under stress and increased the amount of potassium. concomitant use of nano-silicon with superabsorbent reduces sodium content by 27.5% and 23.7%, respectively. also, 22.1% and 33% increase in potassium content of saffron leaves and corm compared to the control in salinity conditions were tested in the second year. consumption of nanosilicone with superabsorbent in salinity conditions increased 46.8% and 54.3% in the yield of saffron flowers and stigmas in the second year compared to the first year, respectively. it also reduced the amount of proline in saffron leaves and corm in both years of experiment. The experimental results showed that the combined application of nano silicon and superabsorbent increased the quantitative and qualitative yield of Saffron in salinity conditions.بهمنظور مطالعه پاسخهای فیزیولوژیک زعفران (Crocus sativus L.) به تنش شوری تحت تأثیرکاربرد سیلیکون، نانوسیلیکون و پلیمر سوپرجاذب آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و دو سال زراعی (98-1396) در مزرعهای واقع در بخش ضیاء الدین شهرستان تربت حیدریه انجام شد. فاکتور اصلی کیفیت آب آبیاری در دو سطح (شامل آب با هدایت الکتریکی 98/1 دسیزیمنس بر متر بهعنوان شاهد و آب با هدایت الکتریکی 6 دسیزیمنس بر متر) و فاکتور فرعی کاربرد سیلیکون و سوپرجاذب در شش سطح (شامل عدم مصرف بهعنوان شاهد، سیلیکون، نانوسیلیکون هر کدام با غلظت 5/1 در هزار، سوپر جاذب (4/0 گرم به ازای هرکیلوگرم وزن خشک خاک)، سیلیکون با سوپرجاذب و نانوسیلیکون با سوپرجاذب) بود. نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش و مصرف سیلیکون و سوپرجاذب در هر دو تیمار شوری و عدم تنش شوری باعث افزایش معنیدار صفات مهم زایشی شامل تعداد گل، وزن متوسط تک گل، متوسط طول کلاله و عملکرد گل و کلاله زعفران در هر دو سال آزمایش شد. اثر تیمارها روی صفات رویشی برگ زعفران شامل تعداد برگ، متوسط طول برگ، عملکرد برگ، میزان کلروفیل a و b و همچنین روی صفات بنههای دختری تولید شده شامل تعداد کل بنه دختری، متوسط وزن بنه و عملکرد بنه دختری در هر دو سال آزمایش معنیدار بود. مصرف توأم نانو سیلیکون با سوپرجاذب باعث کاهش5/27 و 7/23 درصدی میزان سدیم و همچنین افزایش1/22 و 33 درصدی میزان پتاسیم برگ و بنه زعفران نسبت به شاهد در شرایط شوری در سال دوم آزمایش شد. بیشترین میزان پرولین بنه (6/124 میلیگرم بر کیلوگرم) مربوط به تیمار شاهد و شوری در سال دوم و بیشترین مقدار پرولین برگ(23/205 میلیگرم بر کیلوگرم) مربوط به تیمار شاهد و شوری در سال اول آزمایش بهدست آمد . مصرف نانوسیلیکون همراه با سوپرجاذب در شرایط شوری باعث افزایش 8/46% و 3/54% به ترتیب در عملکرد گل و کلاله زعفران سال دوم نسبت به سال اول شد. نتایح آزمایش نشان داد که کاربرد تلفیقی نانو سیلیکون و سوپرجاذب باعث افزایش عملکرد کمی و کیفی زعفران در شرایط شوری گردید.دانشگاه تربت حیدریهزراعت و فناوری زعفران2383-15299420211222Investigation of land characteristics and preparation of soil requirements table for saffronبررسی تناسب اراضی و تدوین جدول نیازهای رویشی خاک و زمیننما برای زعفران39540814059510.22048/jsat.2021.286314.1426FAعلی زین الدینیاستادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانمیرناصر نویدیاستادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانمهناز اسکندریاستادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانسید علیرضا سیدجلالیاستادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانجواد سیدمحمدیاستادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانابوالحسن مقیمیاستادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان، ایرانمحمد قاسم زاده گنجه ایاستادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایرانعلیرضا مقری فریزاستادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند، ایرانمحمدرضا پهلوان راداستادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایرانJournal Article20210519The objective of this study was to investigate the effect of soil and land characteristics on saffron yield, their rating for preparation of a soil requirements table of this plant for land suitability studies by FAO method. First, 124 saffron farms in Khorasan Razavi, South Khorasan, Fars, Golestan, Markazi and Kerman provinces were selected. In each field, suitable soil samples were taken and a land use questionnaire was completed during three years from 2017 to 2019. Soil samples were tested to determine their physicochemical properties. After preparing the data, they were statistically analyzed. Multivariate regression between yield as a dependent variable and salinity, percentage of exchangeable sodium, soil reaction, gypsum, lime, clay, sand, silt, gravel and available potassium and phosphorus of soil were studied as independent variables by stepwise method. By examining the relationships of simple regression between important and effective land characteristics and yield, land characteristics rating was performed. Then, the saffron soil requirements table prepared. The proposed table was verified with the data of 21 new farms. The results showed that available potassium, sand, soil salinity, percentage of exchangeable sodium and lime had the highest and the reaction of soil and organic carbon had the lowest range of changes. Regression results showed that the independent variables of soil salinity, ESP, lime, gypsum, gravel and available potassium and phosphorus, respectively, affect yield. Coefficient of determination of multivariate regression showed that the variables entered in the model were able to determine 95% of the variance related to the dependent variable. The largest contribution to the reduction of saffron yield is related to soil salinity, gravel, exchangeable sodium percentage and the amount of lime. Validation results showed that the yield correlation coefficient with the soil index of the proposed table for saffron is about 0.92, which indicates the acceptable accuracy of the proposed table.این پژوهش با هدف بررسی تأثیر خصوصیات خاک و اراضی بر عملکرد زعفران، درجهبندی آنها و تهیه جدول نیازهای رویشی این گیاه برای انجام مطالعات تناسب اراضی به روش FAO انجام شد. نخست، 124 مزرعه زعفران در استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی، فارس، گلستان، مرکزی و کرمان انتخاب شدند. با حفر پروفیل در هر مزرعه، نمونههای مناسب از افقهای خاک برداشت شد و پرسشنامه کاربری اراضی نیز طیّ سه سال از 1396 الی 1398، تکمیل گردید. نمونههای خاک، مورد آزمایش قرار گرفت تا ویژگیهای فیزیکیوشیمیایی آنها مشخص شود. پس از آمادهسازی دادهها، از نظر آماری تجزیه شدند. رگرسیون چند متغیره بین عملکرد به عنوان متغیر وابسته و مقدار شوری، درصد سدیم قابل تبادل، واکنش، گچ، آهک، رس، شن، سیلت، سنگریزه، پتاسیم و فسفر قابل جذب خاک به عنوان متغیرهای مستقل به روش گام به گام، بررسی گردید. با بررسی روابط رگرسیون ساده بین ویژگیهای اراضی مهم و مؤثر با عملکرد، درجهبندی خصوصیات اراضی انجام شد. سپس جدول نیازهای رویشی تهیه شده با دادههای 21 مزرعه جدید، ارزیابی و صحتسنجی شد. نتایج نشان داد که پتاسیم قابل جذب، شن، شوری خاک، درصد سدیم تبادلی و آهک، بیشترین و واکنش خاک و کربن آلی، کمترین دامنه تغییرات را داشتند. نتایج رگرسیونی نشان داد به ترتیب متغیرهای مستقل شوری خاک، ESP، آهک، گچ، سنگریزه و پتاسیم وفسفر قابل جذب، بر عملکرد مؤثر هستند. ضریب تبیین رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیرهای وارد شده به مدل توانستهاند 95 درصد از واریانس مربوط به متغیر وابسته را تعیین نمایند. بیشترین سهم در کاهش عملکرد زعفران مربوط به شوری خاک، سنگریزه، درصد سدیم تبادلیو مقدار آهک میباشد. نتایج صحتسنجی نشان داد که ضریب تبیین بین عملکرد با شاخص خاک جدول پیشنهادی برای زعفران حدود 92/0 میباشد که نشاندهنده دقت قابلقبول جدول پیشنهادی است.دانشگاه تربت حیدریهزراعت و فناوری زعفران2383-15299420211222Application of computer vision on non-destructive detection of the authentic and adulterated saffronاستفاده از بینایی کامپیوتر در تشخیص غیرمخرّب زعفران واقعی و تقلبی40942914067610.22048/jsat.2021.299151.1433FAبهروز اکبری آدرگانیاستاد، مرکز تحقیقات آزمایشگاهی غذا و دارو، سازمان غذا و دارو، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایرانمرتضی محمدزاده مقدماستادیار، اداره آزمایشگاه کنترل غذا و دارو، معاونت غذا و دارو، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایرانمهدی کریمی نوقابیاستادیار، اداره آزمایشگاه کنترل غذا و دارو، معاونت غذا و دارو، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایرانمجتبی محمدپوراستادیار، گروه مهندسی برق و کامپیوتر، مجتمع آموزش عالی گنابادمحمد خلیلیان موحددانشجوی دکتری علوم و صنایع غذایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانJournal Article20210824Saffron is one of the most expensive spices in the world. Saffron is a spice that is widely cheated. The development of techniques based on simple, inexpensive, appropriate and fast tools in the food industry is essential for detecting adulteration such as saffron adulterated. In the present study, the combination of image processing and Support vector machine (SVM) method has been used for fast and non-destructive evaluation of distinguishing authentic saffron from adulterated saffron. After preparing images from pure and counterfeit saffron and separate stigmas, the images entered the pre-processing stages and finally, statistical features related to the texture of the images and morphological features including 105 features were extracted. In order to increase the speed and accuracy of classification, PCA principal component analysis method was used to reduce the properties of the feature matrix. Also, the images were classified into two classes using different SVM kernel functions. Also, the images were classified into two classes using different SVM kernel functions. Then statistical indicators such as accuracy, precision, sensitivity, specificity and AUC were calculated to evaluate the classification. The values of these indices for classification with SVM cubic kernel for authentic saffron were 97, 98, 99, 93 and 97%, and for adulterated saffron, 97, 93, 83, 97.5 and 97% were obtained, respectively. The results of this classification showed that this system, as an intelligent, fast, non-destructive and accurate method, has the ability to distinguish the authentic saffron from adulterated saffron.زعفران یکی از گرانترین ادویههای جهان محسوب میشود. زعفران ادویهای که بسیار مورد تقلب قرار میگیرد. توسعه تکنیکهای مبتنی بر ابزار ساده، ارزان قیمت، مناسب و سریع در صنایع غذایی جهت تشخیص تقلّباتی همچون تقلّبات زعفران ضروری است. در پژوهش حاضر، ترکیب پردازش تصویر و روش ماشین بردار پشتیبان (SVM) برای ارزیابی سریع و غیر مخرّب تشخیص زعفران واقعی از زعفران تقلبی به کار رفته است. پس از تهیه تصاویر از توده زعفران خالص و تقلّبی و کلالههای مجزا، تصاویر وارد مراحل پیش پردازش شدند و در نهایت، ویژگیهای آماری مرتبط با بافت تصاویر و ویژگیهای مورفولوژی شامل 105 ویژگی استخراج شدند. به منظور افزایش سرعت و دقت طبقهبندی، از روش آنالیز مؤلفههای اصلی PCA برای کاهش ابعاد ماتریس ویژگی استفاده شد. همچنین طبقهبندی تصاویر به کمک توابع کرنل مختلف SVM ،به صورت دو کلاس انجام شد. سپس شاخصهای آماری نظیر دقت، صحت، حساسیّت، اختصاصی بودن و سطح زیر منحنی به منظور ارزیابی طبقهبند محاسبه شدند که مقادیر این شاخصها برای طبقهبندی با کرنل کوبیک SVM برای تشخیص زعفران تقلبی از زعفران واقعی به ترتیب 97، 93، 83، 5/97و 97 درصد بدست آمد. نتایج حاصل از این طبقهبندی نشان داد که این سیستم به عنوان یک روش هوشمند، سریع، غیرمخرب و دقیق، قابلیت تشخیص زعفران واقعی را از تقلبی دارد.