مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
مهدی نصیری محلاتی؛ علیرضا کوچکی؛ افسانه امین غفوری؛ منصوره محلوجی
چکیده
بررسی مسائل زراعی جهت بهبود کیفیت و افزایش عملکرد محصول زعفران بسیار مهم است. یکی از مباحث مطرح در این زمینه، اندازه و تراکم بنه زعفران می‌باشد که می تواند بر نحوه تخصیص مواد در گیاه مؤثر بوده و از طریق تحت تأثیر قراردادن رشد رویشی بر تولید تأثیرگذار باشد. بنابراین به‌منظور تعیین اثر متقابل تراکم و اندازه بنه جهت به دست آوردن مناسب‌ترین ...
بیشتر
بررسی مسائل زراعی جهت بهبود کیفیت و افزایش عملکرد محصول زعفران بسیار مهم است. یکی از مباحث مطرح در این زمینه، اندازه و تراکم بنه زعفران می‌باشد که می تواند بر نحوه تخصیص مواد در گیاه مؤثر بوده و از طریق تحت تأثیر قراردادن رشد رویشی بر تولید تأثیرگذار باشد. بنابراین به‌منظور تعیین اثر متقابل تراکم و اندازه بنه جهت به دست آوردن مناسب‌ترین وزن بنه به تفکیک تراکم به‌عنوان اصلی‌ترین عوامل مؤثر بر رشد زعفران آزمایشی در قالب طرح مرکب مرکزی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 91-90 و 91-92 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی با توجه به سطوح بالا و پائین اندازه بنه شامل سطوح وزن بنه های کوچک (4> گرم) تا متوسط (4-8 گرم) و تراکم کم (50 بنه در مترمربع) تا پرتراکم (250 بنه در مترمربع) طراحی شد. نقطه مرکزی در هر تیمار پنج بار تکرار شد و درمجموع 13 ترکیب تیماری به دست آمد. عملکرد اقتصادی (وزن خشک کلاله)، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزن‌تر گل به‌عنوان متغیرهای وابسته مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند و با استفاده از مدل رگرسیونی چندجمله ای، سطوح پاسخ این متغیرها تحت تأثیر فاکتورهای آزمایش محاسبه شد. درمجموع نتایج نشان داد که افزایش اندازه بنه و تراکم اثر مثبتی برافزایش عملکرد اقتصادی، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزن‌تر گل داشت. بر اساس یافته های این پژوهش کاشت بنه هایی با وزن متوسط در تراکم بالا مناسب‌تر بود و بر این اساس مقدار بهینه اندازه بنه و تراکم زعفران به ترتیب با 7 گرم و 250 بنه در مترمربع برآورد شد.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
مجید رستمی؛ بهروز محمد پرست؛ راحیل گلفام
چکیده
شوری یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین تنش‌های محیطی در سطح جهان و ازجمله ایران محسوب می‌شود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از محصولات زراعی و باغی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر تعدادی از صفات فیزیولوژیک گیاه زعفران آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 تیمار (شامل هدایت‌های الکتریکی صفر، ...
بیشتر
شوری یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین تنش‌های محیطی در سطح جهان و ازجمله ایران محسوب می‌شود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از محصولات زراعی و باغی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر تعدادی از صفات فیزیولوژیک گیاه زعفران آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 تیمار (شامل هدایت‌های الکتریکی صفر، 2، 4، 6، 8 و 10 دسی‌زیمنس بر متر) در سال 1391 در دانشگاه ملایر انجام شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، اثر تنش شوری بر میزان کلروفیل a و b در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود. با این وجود تا هدایت الکتریکی 6 دسی زیمنس بر متر، میزان کلروفیل a و b افزایش و بعد از آن با افزایش سطوح شوری روند کاهشی داشت. تنش شوری تأثیر معنی‌داری بر میزان کاروتنوئید و گزانتوفیل داشت و با افزایش سطح شوری میزان این رنگیزه‌ها افزایش یافت. اثر تنش شوری بر میزان اسید‌آمینه پرولین برگ معنی‌دار نبود. با این‌حال، مقدار پرولین تا هدایت الکتریکی 4 دسی‌زیمنس بر متر روند افزایشی و بعد از آن با افزایش شوری روند کاهشی داشت. اثر تنش شوری بر میزان گلوکز موجود در برگ زعفران معنی‌دار بود و میزان گلوکز به‌صورت معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای شوری افزایش یافت. براساس نتایج بدست آمده اثر تنش شوری بر تعداد برگ زعفران معنی دار نبود ولی اثر تیمارهای آزمایشی بر طول برگ و همچنین وزن خشک برگ در هر بوته معنی دار بود. یک رابطه خطی و منفی بین میزان شوری و محتوی نسبی آب برگ زعفران مشاهده شد و با افزایش شدت تنش شوری محتوی نسبی آب برگ به صورت معنی داری کاهش یافت. با افزایش شدت تنش شوری میانگین وزن بنه‌ها به صورت معنی داری کاهش یافت در حالی که با افزایش شدت تنش شوری تا حد 4 دسی زیمنس بر متر تعداد بنه‌ها افزایش و پس از آن به صورت معنی داری کاهش یافت.
مقاله علمی پژوهشی
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
محسن سجادی فرد؛ مقصود پژوهنده
چکیده
زعفران (.Crocus sativus L) یکی از گیاهان دارویی است که دارای مواد مغذی و دارویی می‌باشد. کشت‌بافت زعفران می‌تواند عملکرد کمی و کیفی این محصول را ارتقا داده و درآمدزایی کشاورزان و صادرات آن را افزایش دهد. در این مطالعه 36 نوع ترکیب هورمونی متفاوت در شرایط تاریکی و 9 ترکیب هورمونی متفاوت در شرایط تیمار سرمایی 4 درجه سانتی‌گراد با استفاده از ...
بیشتر
زعفران (.Crocus sativus L) یکی از گیاهان دارویی است که دارای مواد مغذی و دارویی می‌باشد. کشت‌بافت زعفران می‌تواند عملکرد کمی و کیفی این محصول را ارتقا داده و درآمدزایی کشاورزان و صادرات آن را افزایش دهد. در این مطالعه 36 نوع ترکیب هورمونی متفاوت در شرایط تاریکی و 9 ترکیب هورمونی متفاوت در شرایط تیمار سرمایی 4 درجه سانتی‌گراد با استفاده از ریزنمونههای متفاوت (بنه، برگ، بخش انتهایی برگ و فلس اطراف برگ) مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی میزان رشد بنه‌ها، میزان کالوسزایی و میزان باززایی با 3 تکرار برای هر تیمار، شاخصهای طول اندام هوایی گیاه (cm)، درصد کالوسزایی و درصد باززایی اندازه‌گیری شد و تحلیلهای آماری صورت گرفت. در بین انواع ریزنمونهها تنها ریزنمونههای بنه نسبت به کالوسزایی در محیط MS حاوی هورمونهای (mg/l 1) IBA و (mg/l 2) BAP هم در شرایط تاریکی و هم در شرایط سرما پاسخ مناسبی دادند. بالاترین درصد باززایی در محیط MS با ترکیب هورمونی (mg/l 3/0) TDZ، (mg/l 1) BAP، (mg/l 2) IBA و (mg/l 01/0) GA3 و در شرایط سرما بدست آمد.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
سیده ملیحه میرهاشمی؛ محمد بنایان؛ احمد نظامی؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
در گیاهان زراعی شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور از مهم‌ترین خصوصیات اکوفیزیولوژیکی محسوب می‌شوند که در ارزیابی میزان نور جذب شده، تولید ماده خشک و عملکرد مؤثرند. در این پژوهش برای تعیین روند تغییرات شاخص سطح برگ، تعیین ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در مزرعه یکساله و دوساله زعفران، آزمایشی در چهار سال زراعی از سال 1390 ...
بیشتر
در گیاهان زراعی شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور از مهم‌ترین خصوصیات اکوفیزیولوژیکی محسوب می‌شوند که در ارزیابی میزان نور جذب شده، تولید ماده خشک و عملکرد مؤثرند. در این پژوهش برای تعیین روند تغییرات شاخص سطح برگ، تعیین ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در مزرعه یکساله و دوساله زعفران، آزمایشی در چهار سال زراعی از سال 1390 تا 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. کشت در دو سال زراعی 1391-1390 و 1392-1391 با استفاده از بنه‌های زعفران با گروه وزنی 15-13 گرم و با تراکم 50 بوته در مترمربع انجام شد.برای تعیین شاخص سطح برگ و وزن خشک اندام‌های هوایی زعفران، نمونه‌برداری تخریبی، طی فصل رشد در فواصل زمانی 14 روز یک‌بار انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش حداکثر شاخص سطح برگ زعفران از 33/0 در مزرعه یکساله به 81/1 در مزرعه دوساله، ضریب خاموشی نور در مزرعه یکساله و دوساله به ترتیب از 20/1 به 54/0 کاهش یافت. روند افزایش شاخص سطح برگ در زعفران با کسر تابش جذب شده در هر چهار سال آزمایش هم‌خوانی داشت، به طوری‌که کسر تابش جذب شده با افزایش شاخص سطح برگ به تدریج افزایش یافت و با دریافت میانگین 1083 واحد حرارتی در مزرعه یکساله و 1034 واحد حرارتی در مزرعه دوساله به حداکثر خود رسید. مقدار میانگین دوساله کارایی مصرف نور زعفران نیز در مزارع یکساله و دوساله به ترتیب معادل 68/0 و 73/1 گرم بر مگاژول تابش فعال فتوسنتزی به دست آمد. بر این اساس، با افزایش سن مزرعه و شاخص سطح برگ در زعفران، ضریب خاموشی نورکاهش و به تبع آن میزان جذب و کارایی مصرف نور افزایش می‌یابد.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
سمیه کوچک زاده؛ علیرضا کرباسی
چکیده
با توجه به اهمیت و نقش تجارت خارجی در توسعه اقتصادی کشور و نیز تأکیدی که برنامه‌ریزان اقتصادی کشور به گسترش صادرات غیرنفتی دارند و همچنین جهت رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، لزوم توجه بیشتر به اقتصاد تک‌محصولی ضروری می‌باشد. از میان محصولات صادراتی برخوردار از مزیت نسبی زعفران به دلیل موقعیت ویژه آن از لحاظ اشتغال‌زایی در بخش کشاورزی ...
بیشتر
با توجه به اهمیت و نقش تجارت خارجی در توسعه اقتصادی کشور و نیز تأکیدی که برنامه‌ریزان اقتصادی کشور به گسترش صادرات غیرنفتی دارند و همچنین جهت رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، لزوم توجه بیشتر به اقتصاد تک‌محصولی ضروری می‌باشد. از میان محصولات صادراتی برخوردار از مزیت نسبی زعفران به دلیل موقعیت ویژه آن از لحاظ اشتغال‌زایی در بخش کشاورزی و ایجاد درآمد ارزی قابلتوجه برای کشور یک محصول مهم در اقتصاد تلقی می‌شود. اهمیت زعفران به‌عنوان یک محصول صادراتی باارزش در اقتصاد کشور و همچنین اقتصاد جهانی، روز به روز آشکارتر میگردد. برای حفظ مقام ایران) به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران (در بازارهای جهانی و توسعه بیشتر صادرات این محصول باارزش، شناخت مسائل و مشکلات صادرات و عوامل مؤثر بر آن، می‌تواند گام مهمی در این راستا باشد. ازاینرو، مطالعه حاضر به دنبال بررسی عوامل مؤثر بر تجارت زعفران ایران طی دوره زمانی 92-1380 می‌باشد، بدین منظور از مدل جاذبه و روش اقتصادسنجی پانل استفاده شد و نتایج نشان داد که تولید ناخالص داخلی و جمعیت کشورهای واردکننده و نرخ ارز بهترتیب با ضرایب 55/1، 015/0 و 54/0 تأثیر مثبت و معنی‌داری بر تجارت زعفران ایران دارد.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
کریم نادری؛ سید جعفر اصفهانی
چکیده
زعفران به دلیل موقعیت ویژه آن از لحاظ اشتغال‌زایی و ایجاد درآمد ارزی برای کشور، به‌عنوان یک گیاه استراتژیک و مهم در اقتصاد ملی تلقی می‌شود و با توجه به شرایط ویژه مناطق زعفران‌خیز برنامه‌ریزی جهت استفاده بهینه از عوامل در تولید این محصول از اهمیت بالایی برخوردار بوده و انجام مطالعه به منظور بررسی کارایی مزارع زعفران را ضروری ...
بیشتر
زعفران به دلیل موقعیت ویژه آن از لحاظ اشتغال‌زایی و ایجاد درآمد ارزی برای کشور، به‌عنوان یک گیاه استراتژیک و مهم در اقتصاد ملی تلقی می‌شود و با توجه به شرایط ویژه مناطق زعفران‌خیز برنامه‌ریزی جهت استفاده بهینه از عوامل در تولید این محصول از اهمیت بالایی برخوردار بوده و انجام مطالعه به منظور بررسی کارایی مزارع زعفران را ضروری می‌سازد. لذا، در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها کران‌دار،کارایی مزارع زعفران اندازه‌گیری شد تا ارزیابی کلی از این واحدها انجام شود. اطلاعات موردنیاز این پژوهش از طریق مصاحبه و تکمیل 36 پرسشنامه از بین زعفرانکاران منطقه شاهیک شهرستان قاین در سال 1392جمع‌آوری و داده‌ها با استفاده نرم‌افزارGAMS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که میانگین کارایی خوش‌بینانه در دو حالت ستاده محور و نهاده محور به ترتیب برابر 259/1 و 849/0 و 8/13 درصد واحدها در حالت بدبینانه ناکارا هستند. 47 درصد واحدها بین دو مرز کارا و ناکارا احاطه شده و از منظر بدبینانه ناکارا نیستند، درحالی‌که از منظر خوش‌بینانه نیز روی مرز کاری قرار ندارند که نشان‌دهنده زیاده‌روی در مصرف نهاده و توان بالقوه در افزایش تولید و کاهش مصرف نهاده می‌باشد. باتوجه به نتایج این مطالعه، پیشنهاد می‌شود با الگو قرار دادن واحدهای کارآمد و نیاز سنجی آموزشی واحدهای ناکارا نسبت به برنامه ریزی آموزشی مناسب زعفرانکاران در راستای افزایش کارایی آن‌ها اقدام شود.