مقاله علمی پژوهشی
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
مجید شکرپور؛ زینب عابدی؛ سیامک کلانتری؛ سید علیرضا سلامی
چکیده
زعفران یکی از با ارزشترین گیاهان دارویی و ادویهای در جهان است. با وجود قدمت کشت طولانی این گیاه در کشور، مطالعات اصلاحی محدودی به واسطه تولیدمثل غیرجنسی این گیاه انجام شده است. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم زعفران ایران، 65 نمونه مختلف زعفران از نواحی عمده کشت در خراسان شامل تربتحیدریه، گناباد، مه ولات، قائنات و فردوس ...
بیشتر
زعفران یکی از با ارزشترین گیاهان دارویی و ادویهای در جهان است. با وجود قدمت کشت طولانی این گیاه در کشور، مطالعات اصلاحی محدودی به واسطه تولیدمثل غیرجنسی این گیاه انجام شده است. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم زعفران ایران، 65 نمونه مختلف زعفران از نواحی عمده کشت در خراسان شامل تربتحیدریه، گناباد، مه ولات، قائنات و فردوس جمعآوری و از طریق نشانگرهای مولکولی مورد مطالعه قرار گرفت. آغازگرهای RAPD و ISSR به کار رفته به ترتیب 43 و 122 مکان نشانگری و در مجموع 165 مکان نشانگری چندشکل با میانگین 5/7 نشانگر به ازای هر آغازگر تولید نمودند. شاخص تنوع در دامنه 7/0 تا 36/0 با میانگین 23/0 به دست آمد. همچنین شاخص نشانگری با میانگین 16/0 در دامنه 7/0 تا 24/0 متغیر بود. نمونههای مربوط به نواحی قائنات و مه ولات به ترتیب دارای بیشترین (03/83 درصد) و کمترین (73/52 درصد) چندشکلی بودند. گروهبندی نمونههای زعفران مورد مطالعه با استفاده از تجزیه خوشهای نشان داد که چهار گروه متمایز حاصل با محلهای جمعآوری آنها مطابقت کمی داشتند، درحالیکه گروهبندی مولکولی مناطق کشت زعفران تطابق نسبتاً مناسبی با فواصل جغرافیایی مربوطه داشت. بهطورکلی، نتایج تجزیه مولکولی در این مطالعه حاکی از وجود تنوع ژنتیکی در بین نمونههای زعفران ایران بود. از اینرو، امید میرود از طریق گزینش کلونهای برتر، پیشرفتهایی از نظر بهبود عملکرد کمی و کیفی زعفران حاصل شود.
مقاله علمی پژوهشی
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
فرشته بابایی؛ زهرا طهماسبی؛ حسن فیضی؛ آرش فاضلی
چکیده
ایران به عنوان یکی از مراکز مهم پراکنش گونههای دارویی از جمله گیاه زعفران ( (Crocus sativus L.است. وجود یا عدم وجود تنوع ژنتیکی در ارقام بومی و تجاری رایج زعفران کشور همواره یکی از سؤالات مهم محققین این زمینه بوده است. در مطالعه حاضر، نمونههای مختلف زعفران از مناطق مختلف ایران شامل 17 نمونه زراعی از استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی، ...
بیشتر
ایران به عنوان یکی از مراکز مهم پراکنش گونههای دارویی از جمله گیاه زعفران ( (Crocus sativus L.است. وجود یا عدم وجود تنوع ژنتیکی در ارقام بومی و تجاری رایج زعفران کشور همواره یکی از سؤالات مهم محققین این زمینه بوده است. در مطالعه حاضر، نمونههای مختلف زعفران از مناطق مختلف ایران شامل 17 نمونه زراعی از استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، لرستان و ایلام، 8 نمونه وحشی (C. haussknechtii) از استانهای لرستان، کرمانشاه و ایلام و 1 نمونه وحشی (C. cancellatuse) از استان کرمانشاه جمعآوری و سپس تنوع ژنتیکی آنها با استفاده از مارکر مولکولی RAPD مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 8 آغازگر در مجموع 113 قطعه چند شکل با میانگین 13/14 قطعه تکثیر نمودند که بیشترین تعداد آلل مربوط به آغازگر 340Oligo بود. درصد چندشکلی نیز 77/73 محاسبه شد. تجزیه خوشهای با استفاده از الگوریتم UPGMA، نمونهها را به 4 گروه تقسیم نمود. در این گروهبندی کمترین فاصله میان جمعیتهای زعفران جمعآوری شده از استانهای کرمانشاه و ایلام وجود داشت، به عبارت دیگر این دو جمعیت بیشترین شباهت ژنتیکی را با یکدیگر داشتند. بیشترین شباهت بین نمونههای جمعآوری شده از صالح آباد و لومار در استان ایلام و کمترین شباهت بین اکوتیپهای جمعآوری شده از بیستون در استان کرمانشاه و تربتجام در استان خراسان رضوی مشاهده شد. در بیشتر موارد نمونههای گونههای مختلف در گروههای متفاوتی قرار گرفتند که میتوان گفت این جنس از تنوع بالایی برخوردار است. ولی به دلیل اینکه در مواردی نمونه های یک گونه وحشی (C. haussknechtii) با گونه زراعی زعفران در یک گروه قرار گرفتند، نتیجه گیری میگردد که هنوز وجوه مشترک زیادی در سطح مولکولی بین این گونهها وجود دارد که حکایت از یک پیشینه ژنتیکی مشترک دارد.
مقاله علمی پژوهشی
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
الهام آذرپژوه؛ احمد احتیاطی؛ پروین شرایعی
چکیده
زعفران به عنوان گرانترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، ارزش ویژهای دارد. با توجه به بازه برداشت کوتاه این محصول، نگهداری گل زعفران در شرایط مناسب جهت فراوری با تأخیر، نیازمند بررسی عوامل مؤثر بر کاهش کیفیت زعفران است. اثر ضخامت انباشتگی، دمای نگهداری و زمان نگهداری گل زعفران بر شاخصهای شیمیایی کروسین، سافرانال و پیکروکروسین ...
بیشتر
زعفران به عنوان گرانترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، ارزش ویژهای دارد. با توجه به بازه برداشت کوتاه این محصول، نگهداری گل زعفران در شرایط مناسب جهت فراوری با تأخیر، نیازمند بررسی عوامل مؤثر بر کاهش کیفیت زعفران است. اثر ضخامت انباشتگی، دمای نگهداری و زمان نگهداری گل زعفران بر شاخصهای شیمیایی کروسین، سافرانال و پیکروکروسین و آلودگیهای میکروبی کل، کلیفرم و کپک با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه مدل سازی گردید و ساختار شبکه با استفاده از الگوریتم تکاملی ژنتیک بهینه سازی شد. شبکه عصبی بهینه با ضریب تبین بالاتر از 94 درصد و خطای پایین، قادر به پیشبینی ویژگیهای کیفی زعفران تحت شرایط نگهداری بود. بررسی مدل نشان داد ضخامت انباشتگی تأثیر کمی در مقایسه با دما و زمان نگهداری بر کیفیت شیمیایی و میکروبی زعفران دارد در حالی که افزایش دمای نگهداری کاهش کیفیت شیمیایی و میکروبی را شدت میبخشد و زمان نگهداری نسبت به دما اثر کمتری دارد. نگهداری گل زعفران در دمای پایین و نزدیک به صفر درجه سانتیگراد برای حداکثر حفظ ترکیبات شیمیایی ارزشمند و کمترین توسعه آلودگی میکروبی طی نگهداری الزامی است.
مقاله علمی پژوهشی
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
نورالدین حسین پورآزاد؛ قربانعلی نعمت زاده؛ جووانی جولیانو؛ غلامعلی رنجبر؛ احد یامچی
چکیده
از مهمترین متابولیتها در زعفران آپوکاروتنوئیدهای کروستین و کروسین می باشند. رنگ زعفران بطور عمده به میزان و کیفیت حضور ماده کروسین بستگی دارد که خود فرم استری گلیکوزیله شده ماده کروستین توسط آنزیم گلیکوزیل ترانسفراز می باشد. در این مطالعه به جداسازی و شناسایی این متابولیتها در عصاره متانولی و کلرفرمی کلاله زعفران در مرحله گرده ...
بیشتر
از مهمترین متابولیتها در زعفران آپوکاروتنوئیدهای کروستین و کروسین می باشند. رنگ زعفران بطور عمده به میزان و کیفیت حضور ماده کروسین بستگی دارد که خود فرم استری گلیکوزیله شده ماده کروستین توسط آنزیم گلیکوزیل ترانسفراز می باشد. در این مطالعه به جداسازی و شناسایی این متابولیتها در عصاره متانولی و کلرفرمی کلاله زعفران در مرحله گرده افشانی با دستگاه کروماتوگرافی مایع مجهز به طیف سنجی جرمی (LC-APCI-MS) پرداخته شده است. شناسایی ایزومرهای سیس و ترانس آپوکاروتنوئیدهای کروسین و کروستین بر اساس سه مولفه طیف جرمی این ترکیبات در فاز یون منفی، زمان بازداری و دامنه جذبی آنها صورت پذیرفت. تغییر این پارامترها در شناسایی ایزومرهای کروسین بر اساس موقعیت اتصال واحدهای UDP-گلوگز و جنتیوبیوزیل به آپوکاروتنوئید کروستین و هم چنین تعداد این واحدهای اتصال یافته به این ترکیب امکان شناسایی فرمهای مختلف کروسین را میسر می سازد. از تعداد 9 ترکیب شناسایی شده دو ترکیب مربوط به متابولیتهای پیکروکروسین و کروستین و بقیه به عنوان ایزومرهای سیس و ترانس کروسین ها شناسایی شدند. فرمهای مختلف شناسایی شده کروسینها که از جمله ترکیبات مهم قطبی گروه متابولیتهای کاروتنوئیدی در کلاله زعفران می باشند به فرم استرهای کروستین -گلوکز (بتا دی گلوکوپیرانوزیل) و جنتیوبیوز (بتا دی گلوکوپیرانوزیل دی گلوکز) شناسایی گردیدند. هم چنین یونهای شارژ مضاعف با توجه به تقارن بالای مولکولی تنها برای ایزومر ترانس کروسین-4 مشاهده گردید. دستگاه کروماتوگرافی استفاده شده در این تحقیق ابزاری قدرتمند برای بررسی ترکیبات موجود در منابع گیاهی هم چون زعفران بوده که استفاده از روش APCI-MS در فاز یون منفی امکان تفکیک و شناسایی دقیق انواع مختلف فرمهای استری ایزومرهای کروسین را عمدتا بر پایه تشخیص یونهای مرتبط با قطعات حاصل از کاهش واحدهای گلوکوزیل یا جنتیوبیوزیل و هم چنین قطعات حاصل از شکستهای مولکولی، امکانپذیر می سازد.
مقاله علمی پژوهشی
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
حامد کاوه
چکیده
زعفران بهعنوان گیاهی ارزشمند مورد توجه تولیدکنندگان و بازرگانان قرار دارد. محصولات جانبی زعفران همچون گلبرگ آن، که امروزه اثرات آنتیاکسیدانی، ضد میکروبی و تغذیهای آن به اثبات رسیده است متأسفانه بجز موارد محدود مورد استفاده چندانی ندارد. به منظور بررسی کاربرد عصاره گلبرگ زعفران بهعنوان یک بهبود دهنده در کیفیت پس از برداشت ...
بیشتر
زعفران بهعنوان گیاهی ارزشمند مورد توجه تولیدکنندگان و بازرگانان قرار دارد. محصولات جانبی زعفران همچون گلبرگ آن، که امروزه اثرات آنتیاکسیدانی، ضد میکروبی و تغذیهای آن به اثبات رسیده است متأسفانه بجز موارد محدود مورد استفاده چندانی ندارد. به منظور بررسی کاربرد عصاره گلبرگ زعفران بهعنوان یک بهبود دهنده در کیفیت پس از برداشت و فرآوری محصول تازهبرش خورده هندوانه رقم کریمسون سوییت، پژوهشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر قطعات مکعبی با ضخامت 1 سانتیمتر (وزن متوسط 5/0 ± 1 گرم) هندوانه انجام شد. قطعات آماده شده هندوانه در چهار گروه دستهبندی شده و تحت تیمار عصاره گلبرگ زعفران (10 درصد حجمی / حجمی) بهمدت 10 دقیقه، اشعه یو- وی (حداکثر تابش طول موج 4/253 نانومتر، قدرت 15 وات) بهمدت 5 دقیقه، 10 دقیقه عصاره گلبرگ زعفران 10 درصد و سپس تیمار اشعه یو- وی بهمدت 5 دقیقه و بدون تیمار (بهعنوان شاهد) قرار گرفتند. بعد از تیمار قطعات میوه در ظروف پلاستیکی شفاف (150×130×45 میلیمتر) با در لولایی قرار گرفته و در یخچال (دمای 5/0± 5 درجه سانتیگراد) بهمدت 14 روز نگهداری شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که عصاره گلبرگ زعفران به تنهایی نتوانست از کاهش وزن جلوگیری نماید اما بهطور معنیداری در سطح احتمال پنج درصد توانست بار میکروبی را کاهشداده و کیفیت رنگ را بهبود دهد. همچنین از تجزیه و کاهش لیکوپن جلوگیری نمود. هرچند تیمار توام عصاره گلبرگ و UV عملکرد بهتری در کاهش بار میکروبی داشتند.
مقاله علمی پژوهشی
سمیه زاده رحیم؛ ایرج رداد؛ حسن بهزادی
چکیده
زعفران از جمله محصولات صادراتی و دارای مزیت رقابتی در ایران محسوب میشود و زعفرانکاران برای ارتقای کیفیت و عملکرد زراعی خود نیازمند دسترسی به اطلاعات مناسب هستند. ازاینرو پرداختن به رفتار اطلاعیابی و شناسایی مقولهها، منابع و راهبردهای اطلاعیابی و چالشها و مشکلات موجود میتواند در سیاستگذاری و تصمیمگیریهای مقتضی ...
بیشتر
زعفران از جمله محصولات صادراتی و دارای مزیت رقابتی در ایران محسوب میشود و زعفرانکاران برای ارتقای کیفیت و عملکرد زراعی خود نیازمند دسترسی به اطلاعات مناسب هستند. ازاینرو پرداختن به رفتار اطلاعیابی و شناسایی مقولهها، منابع و راهبردهای اطلاعیابی و چالشها و مشکلات موجود میتواند در سیاستگذاری و تصمیمگیریهای مقتضی یاریرسان متولیان امر باشد. ازاینرو پژوهش کاربردی حاضر باهدف مقایسه رفتار اطلاعیابی زعفرانکاران نمونه و عادی استان خراسان جنوبی به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعهآماری پژوهش شامل کلیه زعفرانکاران استان خراسان جنوبی است (17387N=) که از طریق فرمول مورگان و با روش نمونهگیری خوشهای تعداد 375 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شد. یافتههای پژوهش نشانداد پیاز زعفران (با میانگین 58/3 از 5)، آفتکشها و کودها (با میانگین 56/3) و کارگر مزرعه (با میانگین 54/3) بهترتیب مهمترین مقولههای اطلاعیابی دو گروه زعفرانکاران بوده است. منابع کسب اطلاعات برای دو گروه بیشتر شامل مراجعه به تجارب قبلی (با میانگین 68/2 از 5)، زعفرانکاران همجوار (با میانگین 67/2)، تماس با افراد مطلع (با میانگین 64/2) و سایر اعضای خانواده (با میانگین 64/2) است. همچنین ارائه اطلاعات به زبان محلی (با میانگین 4 از 5)، توسط افراد بومی(با میانگین 98/3)، واضح و قابلفهم بودن(با میانگین 98/3) و کمهزینه بودن (با میانگین 82/3) از مهمترین معیارهای هدایتکننده رفتار اطلاعیابی دو گروه مورد مطالعه بودهاست. زعفران کاران با مشکلات مشترکی همچون عدم توجه کارشناسان به نیاز کشاورزان (با میانگین 57/3 از 5)، کافی نبودن کارشناسان فنی(با میانگین 42/3) روبرو هستند. همچنین مشخص شد که بین رفتار اطلاعیابی و میزان عملکرد دو گروه زعفرانکاران عادی و نمونه رابطه معناداری وجود ندارد (r= -0.08 و p= 0.133). با توجه به یافتههای تحقیق مبنی بر عدم توجه کارشناسان کشاورزی به نیازهای اطلاعاتی زعفرانکاران بهعنوان اصلیترین مشکل (با میانگین 47/3 از 5)، پیشنهاد میشود سازمان ترویج کشاورزی خراسان جنوبی دورههای آموزشی مربوطه را مبتنی بر نیازهای زعفرانکاران طراحی و اجرا کنند.