مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
مرجان سادات حسینی فرد؛ مجید قربانی جاوید؛ ایرج اله دادی؛ الیاس سلطانی
چکیده
زعفران یکی از مهمترین محصولات کشاورزی و دارویی ایران است که نقش مهمی در صادرات غیرنفتی دارد. با وجود اینکه ایران بیشترین سطح زیر کشت را دارا میباشد ولی میزان عملکرد آن در مقایسه با تولید جهانی اندک است. این پژوهش بهمنظور بررسی عملکرد گل و خصوصیات کمّی بنههای دختری زعفران تحت تأثیر پرایمینگ تنظیمکنندههای رشد گیاهی و دو ...
بیشتر
زعفران یکی از مهمترین محصولات کشاورزی و دارویی ایران است که نقش مهمی در صادرات غیرنفتی دارد. با وجود اینکه ایران بیشترین سطح زیر کشت را دارا میباشد ولی میزان عملکرد آن در مقایسه با تولید جهانی اندک است. این پژوهش بهمنظور بررسی عملکرد گل و خصوصیات کمّی بنههای دختری زعفران تحت تأثیر پرایمینگ تنظیمکنندههای رشد گیاهی و دو اندازه مختلف بنه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار، تحت شرایط گلدانی در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران اجرا شد. بنههای بزرگ (10-8 گرم) و کوچک (5-3 گرم) مادری زعفران با اسیدجیبرلیک (GA3)، سایتوکینین (BA) و اکسین (IBA) با غلظت ppm250 به صورت مجزا و قبل از کاشت پرایمینگ هورمونی شدند. صفاتی از قبیل زمان شروع گلدهی، تعداد و عملکرد گل، وزنتر گل، وزنتر و خشک کلاله، تعداد و وزن بنههای دختری حاصل از بنههای مادری اندازهگیری شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد بنه بزرگ با وزن 8 الی 10 گرم در مقایسه با بنه کوچک در تمام صفات بهجز شروع گلدهی در سطح احتمال 1% تفاوت معنیدار دارد. کاربرد هورمون سایتوکینین در مقایسه با شاهد برای تمام صفات بهجز آغاز گلدهی و وزن بنههای دختری در سطح احتمال 1% تفاوت معنیدار نشان داد. کاربرد هورمون جیبرلین نیز گلدهی را تسریع نمود و در کورم مادری بزرگ وزن بنههای دختری را 56% نسبت به شاهد افزایش داد و با شاهد در سطح احتمال 1% اختلاف معنیدار داشت. اکسین (IBA) در صفت تعداد گل با شاهد اختلاف معنیدار نداشت و برای سایر صفات نیز باوجود اینکه از شاهد بهتر بود، با دو تیمار BA و GA3 دارای اختلاف معنیدار بود. بطورکلی نتایج نشان داد که کاربرد بنه مادری بزرگ بههمراه پرایمینگ هورمونی آنها با استفاده از BA و GA3 عملکرد گل و بنه زعفران را در سال اول بهبود خواهد بخشید.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
جلال قنبری؛ غلامرضا خواجویی نژاد
چکیده
ظهور جوانه زعفران به فشردگی و ساختمان خاک حساس است. جرم مخصوص ظاهری خاک به عنوان مهمترین شاخص کیفیت فیزیکی خاک معرفی میشود. بر این اساس این آزمایش با هدف بررسی اثر کاربرد کمپوست و کمپوست-بیوچار در بستر کاشت بر میزان ظهور و رشد اولیه گیاهچه اکوتیپهای زعفران و ارتباط آن با جرم مخصوص ظاهری خاک انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل بسترهای ...
بیشتر
ظهور جوانه زعفران به فشردگی و ساختمان خاک حساس است. جرم مخصوص ظاهری خاک به عنوان مهمترین شاخص کیفیت فیزیکی خاک معرفی میشود. بر این اساس این آزمایش با هدف بررسی اثر کاربرد کمپوست و کمپوست-بیوچار در بستر کاشت بر میزان ظهور و رشد اولیه گیاهچه اکوتیپهای زعفران و ارتباط آن با جرم مخصوص ظاهری خاک انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل بسترهای کاشت (بدون افزودن ماده آلی (شاهد)، اختلاط 20 تن کمپوست در هکتار و اختلاط 10 تن کمپوست+ 8 تن بیوچار (مواد سلولزی درختان جنگلی) در هکتار) و اکوتیپهای مختلف زعفران (بجستان، استهبان، فردوس، گناباد، نطنز، قائن، سرایان، تربت حیدریه و زرند) بودند. دادههای حاصل از آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بین بسترهای کشت مورد تجزیه مرکب قرار گرفت. نتایج نشان داد کاربرد کمپوست و کمپوست-بیوچار، پارامترهای ظهور جوانه اصلی و جوانههای فرعی و همچنین پارامترهای رشد برگ را نسبت به شاهد بهبود داد. در بین اکوتیپها زرند، تربت حیدریه و استهبان نسبت به سایر اکوتیپها پاسخ متفاوتی از نظر درصد و سرعت ظهور جوانه اصلی به نوع بستر کاشت نشان دادند. تنوع قابل توجهی در بین اکوتیپها از نظر تمام پارامترهای مورد مطالعه مشاهده شد که بیانگر سازگاری اکوتیپها به شرایط اقلیمی منشأ بنه بود. بهطور کلی اکوتیپهای بجستان، فردوس و قائن از نظر سطح و وزن خشک برگ برتری نشان دادند. کمپوست و کمپوست-بیوچار بهطور معنیداری (12 درصد) موجب کاهش جرم مخصوص ظاهری خاک نسبت به شاهد شدند. تجزیه رگرسیون خطی نشان داد بین جرم مخصوص ظاهری و پارامترهای مورد بررسی ارتباط منفی وجود داشت و کاهش معنیداری در تمام پارامترهای مورد بررسی با افزایش جرم مخصوص ظاهری مشاهده شد.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
مهدی قسمتی؛ محمد حسین امینی فرد؛ معصومه عبدالهی؛ معصومه شاکری
چکیده
بهمنظور بررسی خصوصیات جوانهزنی و رشد اولیه گیاهچه دو علف هرز جو وحشی (Hordeum spontaeum) و مرغ (Agropayron repense) تحت تأثیر غلظتهای عصاره آبی بنه و برگ زعفران (.Crocus sativus L) دو آزمایش مجزا برای هریک از گونهها بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند در سال 1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش ...
بیشتر
بهمنظور بررسی خصوصیات جوانهزنی و رشد اولیه گیاهچه دو علف هرز جو وحشی (Hordeum spontaeum) و مرغ (Agropayron repense) تحت تأثیر غلظتهای عصاره آبی بنه و برگ زعفران (.Crocus sativus L) دو آزمایش مجزا برای هریک از گونهها بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند در سال 1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو نوع اندام زعفران در دو سطح (برگ و بنه) و غلظت عصاره در پنج سطح (0، 0.5 ،1، 1.5 و 2 درصد وزنی- حجمی عصاره آبی) بود. نتایج نشان داد که غلظتهای مختلف عصاره برگ و بنه زعفران درصد جوانهزنی هر دو گونه علف هرز را کاهش داد. کمترین درصد و سرعت جوانهزنی جو وحشی و مرغ بهترتیب از تیمارهای دو درصد عصارهی برگ و دو درصد عصاره بنه حاصل شد. همچنین غلظتهای متفاوت عصاره برگ و بنه، شاخصهای طول ریشهچه، وزنتر گیاهچه و وزن خشک گیاهچه را بهطور معنیداری کاهش داد. برازش مدل لجستیک سه پارامتری، رابطه بین سطوح مختلف عصاره آبی و درصد جوانهزنی بذور جو وحشی و مرغ را بهخوبی توجیه نمود. همچنین مقایسات گروهی بین عصاره برگ و بنه زعفران نشان داد که اثر بازدارندگی عصاره برگ و بنه برای هر دو علف هرز یکسان بوده و تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند. بهطورکلی نتایج نشان داد که عصاره برگ زعفران بیشترین تأثیر را بر جو وحشی و عصاره بنه بیشترین تأثیر را بر علف هرز مرغ داشتند. لذا نتایج این تحقیق، تأییدکننده این مطلب است که میتوان از اثرات دگرآسیبی زعفران، جهت کاهش این دو علف هرز در مزرعه بهره جست.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
جلیل فرزادمهر؛ کاظم تباکی بجستانی
چکیده
زعفران محصولی استراتژیک است و برآورد سطح زیرکشت و در نهایت برآورد میزان تولید آن در محدودههای جغرافیایی خاص، لازمه برنامهریزی و تصمیمگیریهای مقتضی جهت انجام مبادلات اقتصادی و تجاری میباشد. بنابراین، سرعت و دقت در این قبیل ارزیابیها از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده تکنیکهای سنجش از دور، به دلیل فراهم آوردن دادههای ...
بیشتر
زعفران محصولی استراتژیک است و برآورد سطح زیرکشت و در نهایت برآورد میزان تولید آن در محدودههای جغرافیایی خاص، لازمه برنامهریزی و تصمیمگیریهای مقتضی جهت انجام مبادلات اقتصادی و تجاری میباشد. بنابراین، سرعت و دقت در این قبیل ارزیابیها از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده تکنیکهای سنجش از دور، به دلیل فراهم آوردن دادههای به هنگام و قابلیت بالای آنالیز تصاویر و همچنین امکان مطالعه در یک محدوده وسیع و با دقت قابل قبول، میتواند کمک شایانی در این ارزیابیها ایفا نماید. در این مطالعه بهمنظور تعیین قابلیت تصاویر ماهوارهای لندست 8 در برآورد و ارزیابی سطح زیرکشت محصول زعفران در شهرستان تربتحیدریه، پس از اعمال پیش پردازشهای اولیه بر روی تصاویر ماهوارهای با استفاده از روشهای معمول پردازش تصاویر ماهوارهای، از جمله ترکیب باندی رنگ کاذب، آنالیز مؤلفههای اصلی، شاخصهای گیاهی (NDVI، SAVI، EVI، DVI، RVI و TSAVI) و طبقهبندی نظارتشده اراضی تحت کشت زعفران شناسایی شدند. جهت ارزیابی صحت نتایج طبقهبندی، نقشه تولیدی با نقاط واقعیت زمینی مشخصشده از طریق GPS مورد بررسی قرار گرفت. ضـریب کاپـا و صـحت کلـی به ترتیب 88 و 98 درصد محاسبه شد. مساحت سطح زیر کشت زعفران در این مطالعه 4572/19503 هکتار برآورد گردید که با توجه به آمار سازمان جهاد کشاورزی مبنی بر 22000 هکتار سطح زیر کشت زعفران این شهرستان در سال 1393، میتوان بیان داشت که تصاویر ماهوارهای لندست 8 از قابلیت بالایی برای تفکیک سریع اراضی زعفران در منطقه و تعیین سطح زیر کشت با دقت نسبتاً مناسب در مقیاس منطقهای برخوردار است.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
علی حسین نیا؛ عباس محمدی
چکیده
تولید زعفران، با ارزشترین گیاه دارویی و ادویهای شرق ایران، تحت تأثیر بیمارگرهای مختلفی قرار میگیرد. این تحقیق با هدف جداسازی، شناسایی و بررسی بیماریزایی جدایههای Alternaria alternata بهعنوان عامل پوسیدگی کورم و برگ گیاه زعفران، در سالهای 94-1393 با نمونهبرداری از خاک و بافتهای گیاهی نواحی مختلف دشت بیرجند صورت گرفت. جدایههای ...
بیشتر
تولید زعفران، با ارزشترین گیاه دارویی و ادویهای شرق ایران، تحت تأثیر بیمارگرهای مختلفی قرار میگیرد. این تحقیق با هدف جداسازی، شناسایی و بررسی بیماریزایی جدایههای Alternaria alternata بهعنوان عامل پوسیدگی کورم و برگ گیاه زعفران، در سالهای 94-1393 با نمونهبرداری از خاک و بافتهای گیاهی نواحی مختلف دشت بیرجند صورت گرفت. جدایههای قارچی به کمک محیط کشت عصاره سیبزمینی دکستروز آگار جداسازی و خصوصیات ریختشناسی آنها بر روی محیط کشت سیبزمینی هویج آگار بررسی شد. دیانآی ژنومی جدایههای قارچی به روش CTAB استخراج و زیر واحدهای ریبوزومی به کمک آغازگرهای ITS1 و ITS4 تکثیر گردیدند. آزمون بیماریزایی جدایهها بر روی گیاه زعفران به سه روش تلقیح برگهای بریدهشده، تلقیح کورم زعفران در شرایط آزمایشگاهی و تلقیح گیاه زعفران درون گلخانه انجام شد. بر اساس خصوصیات ریختشناسی، 80 جدایه A. alternata در این تحقیق از دشت بیرجند شامل شهرستانهای بیرجند، خوسف و سربیشه جداسازی گردیدند. در آزمونهای بیماریزایی، پس از 3 تا 5 روز، برگهای بریدهشده در محل تلقیح ابتدا کلروز و سپس نکروز بافتها مشاهده گردید. کورمها در محل تلقیح پوسیدهشده و برگهای گیاهان تلقیحشده در گلخانه نیز دچار زردی و خشکیدگی شدند. شدت پوسیدگی و توسعه آن در جدایههای مختلف تقریباً یکسان و پس 5 از روز غدههای آلوده، پوسیدهشده و بافت برگها نکروزه گردیدند. توالی ناحیه ITS جدایهها 100 درصد با توالی جدایههای A. alternata بانک ژن شباهت داشتند و در شجره فیلوژنتیکی با آنها در یک گروه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که A. alternata پتانسیل ایجاد پوسیدگی کورم، لکهبرگی، کلروز و نکروز برگهای زعفران را در صورت وجود شرایط بیماریزایی، دارا است. این تحقیق اولین گزارش از بیماریزایی این قارچ روی بافتهای مختلف زعفران در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه است.
مقاله علمی پژوهشی
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
سرور خرم دل؛ پرویز رضوانی مقدم؛ افسانه امین غفوری
چکیده
ارزشگذاری خدمات بومنظامها، مطلوبترین راهکار برای جلب توجه جامعه و سیاستگزاران و تلاش در جهت حفظ و ارتقاء آنها میباشد. این مطالعه با هدف برآورد ارزش اقتصادی خدمات و تبعات زیستمحیطی روشهای مدیریت در مزارع زعفران استان خراسانرضوی در سال 1394 انجام شد. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامهها در 75 مزرعه زعفران استخراج ...
بیشتر
ارزشگذاری خدمات بومنظامها، مطلوبترین راهکار برای جلب توجه جامعه و سیاستگزاران و تلاش در جهت حفظ و ارتقاء آنها میباشد. این مطالعه با هدف برآورد ارزش اقتصادی خدمات و تبعات زیستمحیطی روشهای مدیریت در مزارع زعفران استان خراسانرضوی در سال 1394 انجام شد. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامهها در 75 مزرعه زعفران استخراج گردید. ارزش شش نوع از خدمات اکوسیستمی این مزارع (همچون تولید اکسیژن، تولید غذا، تنوع زیستی و خدمات فرهنگی) و دو مورد از تبعات منفی (شامل تولید گازهای گلخانهای و جریان نیتروژن و فسفر) بر اساس بهای دلار (معادل ریالی ارزش دلار در سال 2014 میلادی) برآورد گردید. نتایج نشان داد که میانگین این خدمات به ترتیب برابر با 106×21/54، 106×84/266، 106×24/60، 106×6/29 و 106×58/10 ریال در هکتار در سال محاسبه شد که سهم انواع خدمات شامل تولید غذا، اکسیژن، تنوع زیستی و خدمات فرهنگی از کل به ترتیب 39، 35، 19 و 7 درصد بود. دامنه تبعات منفی مزارع زعفران شامل انتشار گازهای گلخانهای و جریان نیتروژن و فسفر به ترتیب 106×54/18- تا 106×18/8-، 106×18/5- تا 106×07/4- ریال در هکتار در سال برآورد گردید. میانگین ارزش خدمات مزارع زعفران در استان خراسانرضوی با کسر تبعات منفی 106×57/136 ریال در هکتار در سال محاسبه شد.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
آرش دوراندیش؛ امیر حسین توحیدی؛ مونا موسوی
چکیده
زعفران به عنوان محصولی کشاورزی ارزشمند در سطح ملی و بینالمللی، به شیوههای مختلفی توسط مصرفکنندگان ارزشگذاری میشود و قیمتی که برای آن پرداخت میشود به عوامل متعددی بستگی دارد. با شناسایی این عوامل میتوان زعفران را با قیمتی در بازار عرضه نمود که مطابق با ترجیحات مصرفکننده باشد. لذا، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی عوامل ...
بیشتر
زعفران به عنوان محصولی کشاورزی ارزشمند در سطح ملی و بینالمللی، به شیوههای مختلفی توسط مصرفکنندگان ارزشگذاری میشود و قیمتی که برای آن پرداخت میشود به عوامل متعددی بستگی دارد. با شناسایی این عوامل میتوان زعفران را با قیمتی در بازار عرضه نمود که مطابق با ترجیحات مصرفکننده باشد. لذا، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی عوامل مؤثر بر قیمت زعفران در شهر مشهد با استفاده از مدل قیمتگذاری هدانیک است. وجه تمایز این مطالعه نسبت به مطالعات پیشین استفاده از رهیافت تحلیل حساسیت در چارچوب شبکه عصبی مصنوعی است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق روش نمونهگیری تصادفی ساده از 120 خریدار زعفران در سطح شهر مشهد جمعآوری گردیده است. با در نظر گرفتن 14 متغیر توضیحی، نتایج مطالعه نشان داد که متغیرهای سن و نام تجاری کمترین اثر را بر قیمت زعفران دارند، در حالی که متغیر اهداف مصرفی اثر قابل توجهی بر قیمت این محصول دارد. در میان اهداف مصرفی، مصرف تغذیهای دارای اثر مثبت و مصارف دارویی و صنعتی اثر منفی بر قیمت زعفران دارند. با توجه به یافتههای پژوهش، به تولیدکنندگان و عرضهکنندگان زعفران توصیه میگردد که در استراتژی قیمتگذاری این محصول به ترتیب به نوع مصرف، شیوه فروش و نوع زعفران توجه نمایند.
مقاله علمی پژوهشی
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
مرتضی اسمعیل نژاد
چکیده
تغییرات اقلیمی تأثیرات جدی بر جوامع و معیشت آنان در مناطق خشک دارد. بخش کشاورزی به دلیل تعاملات گستردهای که با محیط دارد، بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوایی میپذیرد. تخریب محیط زیست و کاهش عملکرد محصول زعفران و تضعیف اقتصاد خانوار از جمله پیامدهای تغییرات آب و هوایی در دشت کاشمر میباشد. این مطالعه به منظور سنجش ادراک زعفرانکاران ...
بیشتر
تغییرات اقلیمی تأثیرات جدی بر جوامع و معیشت آنان در مناطق خشک دارد. بخش کشاورزی به دلیل تعاملات گستردهای که با محیط دارد، بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوایی میپذیرد. تخریب محیط زیست و کاهش عملکرد محصول زعفران و تضعیف اقتصاد خانوار از جمله پیامدهای تغییرات آب و هوایی در دشت کاشمر میباشد. این مطالعه به منظور سنجش ادراک زعفرانکاران دشت کاشمر از تغییرات اقلیمی و ظرفیت سازگاری آنان با این پدیده انجام گرفته است. مطالعه حاضر به واکاوی ادراکات و سازگاری زعفرانکاران با تغییرات آب و هوا به منظور افزایش استراتژِی ها در قبال مقابله با چالشهای تغییر آب و هوا در دشت کاشمر انجام گرفته است. روش کار توصیفی – تحلیلی با رویکرد پیمایشی میباشد، جامعة آماری پژوهش با استفاده از روش نمونهگیری کوکران و حجم نمونه 390 خانوار محاسبه شد. برای واکاوی ادراک زعفرانکاران و استراتژیهای سازگاری از مدلهای آماری از جمله رگرسیون لجستیک استفاده گردید. تجزیه و تحلیل ادراک زعفرانکاران نسبت به تغییر آب و هوا نشان میدهد که افزایش دما و کاهش بارندگی دهه اخیر در دشت کاشمر شدت گرفته است. نتایج مدل آماری لجستیک نشان میدهد که تنوع محصول، تغییر در محصولات زراعی، پیدا کردن شغل در خارج از مزرعه ، تغییر مساحت زمین، تغییر تاریخ کاشت روشهای سازگاری زعفران کاران در منطقه میباشد. با توجه به اینکه تعداد زیادی از زعفرانکاران به درک تغییرات اقلیمی رسیدهاند و فعالیتهای کشاورزی خود را بر مبنای این تغییرات تنظیم میکنند، لازم است دولت نیز شرایط سازگاری زعفرانکاران را با تغییرات اقلیمی تسهیل نماید.
مقاله علمی کوتاه
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
قاسم نجاری؛ خشنود نوراللهی؛ مریم پیری
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) مهمترین گیاه در جهان است که از کلاله آن به دلیل داشتن مواد رنگی و مواد معطر در طباخی، قنادی و تولید داروها استفاده میشود. بیماری پوسیدگی بنه زعفران یکی از بیماریهای مهم زعفران در ایران میباشد. بهمنظور شناسایی عوامل پژمردگی و پوسیدگی بنه زعفران وحشی، بهصورت تصادفی از گیاهان دارای علائم زردی و پژمردگی در ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) مهمترین گیاه در جهان است که از کلاله آن به دلیل داشتن مواد رنگی و مواد معطر در طباخی، قنادی و تولید داروها استفاده میشود. بیماری پوسیدگی بنه زعفران یکی از بیماریهای مهم زعفران در ایران میباشد. بهمنظور شناسایی عوامل پژمردگی و پوسیدگی بنه زعفران وحشی، بهصورت تصادفی از گیاهان دارای علائم زردی و پژمردگی در مناطق ایوان و صالحآباد در استان ایلام نمونهبرداری انجام گرفت. نمونهها با محلول سفیدکننده (5% هیپوکلریت سدیم) بهمدت دو تا سه دقیقه ضدعفونی سطحی شدند سه بار با آب مقطر استریل شستشو داده شدند و سپس این قطعات را با کاغذ صافی سترون خشک کرده و بر روی محیط کشت سیبزمینی دکستروز آگار (PDA) کشت داده شدند. تشتکها بهمدت سه روز در انکوباتور با دمای ˚C 20 نگهداری شدند. قارچ به روش تک اسپور جداسازی و خالص گردید. تعداد 8 جدایه Fusarium oxysporium بهعنوان عامل ایجاد پوسیدگی ریشه، بر اساس مشخصات ریختشناسی و میکروسکوپی با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی گزارش شد و بیماریزایی این جدایهها بهصورت مصنوعی در گلخانه مطابق اصول کخ بر روی رقم زعفران وحشی به اثبات رسید.