کشاورزی و علوم پایه
الهام عزیزی؛ شهین فارابی
چکیده
زعفران (Crocus sativus) با قدمتی دیرینه از دوره باستان تا دوره معاصر برای ایرانیان، کاربرد خوراکی و دارویی داشته است و عوامل متعددی بر میزان تولید آن در استانهای مختلف تأثیر گذار بوده است. به منظور بررسی روند سطح زیر کشت، تولید و عملکرد کلاله زعفران و همچنین اثر پارامترهای اقلیمی نظیر ارتفاع از سطح دریا، میانگین دما و میانگین بارش بر کشت ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus) با قدمتی دیرینه از دوره باستان تا دوره معاصر برای ایرانیان، کاربرد خوراکی و دارویی داشته است و عوامل متعددی بر میزان تولید آن در استانهای مختلف تأثیر گذار بوده است. به منظور بررسی روند سطح زیر کشت، تولید و عملکرد کلاله زعفران و همچنین اثر پارامترهای اقلیمی نظیر ارتفاع از سطح دریا، میانگین دما و میانگین بارش بر کشت و تولید این گیاه در شهرهای مختلف استان خراسان رضوی، مطالعهای در بازه زمانی سالهای 1363 تا 1399 با استفاده از دادههای جهاد کشاورزی صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تولید، و سطح زیر کشت در بازه مورد بررسی به ترتیب مربوط به زاوه، تربت حیدریه و رشتخوار بود. همچنین زاوه و تربت حیدریه به ترتیب با 3/13 و 4/9 درصد از کل، بیشترین سهم را از تولید کل استان داشتند. مقایسه عملکرد هر شهر نسبت به میانگین استان نشان داد که گناباد و تربت حیدریه به ترتیب دارای رتبه های اول و دوم از این نظر بودند. همچنین کلات دارای کمترین درصد سطح زیر کشت، تولید آبی و نسبت عملکرد به میانگین استان بود. مطالعه تأثیر عوامل اقلیمی بر زعفران نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، سطح زیر کشت و تولید زعفران، روند افزایشی داشت. با افزایش بارندگی سالانه نیز، سطح زیر کشت و تولید کل روند کاهشی غیرخطی نشان داد ولی عملکرد زعفران افزایش یافت. همچنین با افزایش میانگین دما، سطح زیر کشت و تولید زعفران افزایش یافت ولی عملکرد زعفران روند کاهشی داشت. بررسی درصد تشابه شهرهای مختلف استان خراسان رضوی از نظر خصوصیات مورد بررسی در سطح 75 درصد نشان داد که در کل، مناطق مختلف استان به 5 خوشه قابل تفکیک است. شهرهای باخرز، گناباد، کاشمر، مهولات و رشتخوار در خوشه اول و شهرهای بجستان، خواف، تربت جام، نیشابور، بردسکن و تایباد در خوشه دوم قرار گرفتند و هر کدام از شهرهای تربت حیدریه و زاوه نیز دو شاخه مجزا را تشکیل دادند و بقیه شهرها در یک خوشه قرار گرفتند. به طور کلی روند افزایشی سطح زیر کشت و تولید زعفران در استان خراسان رضوی حاکی از تمایل بیشتر به کشت این گیاه توسط کشاورزان با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی این استان است.
فاطمه رستگاری پور؛ ملیحه شیبانی
چکیده
تغییرات آب و هوایی، یکی از جدیترین چالش های زیست محیطی است و اثرات طولانی مدت آن میتواند عواقب جدی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به همراه داشته باشد. بخش کشاورزی یکی از بخشهای آسیب پذیر نسبت به تغییرات آب و هوایی است. در همین راستا این مطالعه به بررسی عوامل مؤثر بر به کارگیری استراتژی های سازگاری از سوی زعفرانکاران ...
بیشتر
تغییرات آب و هوایی، یکی از جدیترین چالش های زیست محیطی است و اثرات طولانی مدت آن میتواند عواقب جدی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به همراه داشته باشد. بخش کشاورزی یکی از بخشهای آسیب پذیر نسبت به تغییرات آب و هوایی است. در همین راستا این مطالعه به بررسی عوامل مؤثر بر به کارگیری استراتژی های سازگاری از سوی زعفرانکاران تربت حیدریه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقهای متناسب و مدل لاجیت و پرسشنامه پنج بخشی پرداخته است. دادههای مورد نیاز از طریق تکمیل 380 پرسشنامه از زعفرانکاران تربت حیدریه در سال 1397 جمعآوری گردید. نتایج توصیفی مطالعه نشان داد که اکثر زعفرانکاران به افزایش دما، کاهش بارندگی و ظهور خشکسالی و سرمازدگی معتقدند. کاهش ذخیره آب، کاهش عملکرد محصول زعفران، کاهش صرفه اقتصادی، بیکاری و مهاجرت از جمله پیامدهای تغییرات اقلیم در تربتحیدریه میباشد. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده، 63 % از زعفرانکاران، حاضر به استفاده از استراتژی های سازگاری هستند. نتایج حاصل از برآورد مدل لاجیت نشان داد که متغیرهای تجربه کشاورزی، اندازه زمین، دسترسی به اعتبارات، خدمات ترویج، در معرض رسانهها و تحصیلات بر احتمال انتخاب استراتژیهای سازگاری تأثیرگذار است. درحالی که متغیرهای سطح مکانیزاسیون و شغل جانبی تأثیر معناداری بر احتمال انتخاب استراتژیهای سازگاری نداشته است، بنابراین سیاست های دولت باید اعتماد لازم را برای اعطای تسهیلات بانکی به زعفرانکاران فراهم آورد تا زعفرانکاران بتوانند توانایی و انعطاف پذیری خود را برای مدیریت منابع آب، خاک و سایر نهاده ها در پاسخ به تغییرات آب و هوا سازگار نمایند.
