فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
مائده کرمی پور اصفهانی؛ محمد عابدی؛ ذاکر بحرینی
چکیده
زعفران یکی از گیاهان داروئی مهم است که در قسمت‌های مختلف کشور و به ویژه در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی کشت شده و بواسطه قیمت آن یکی از اقلام مهم صادراتی ایران به‌شمار می‌رود. عصاره این گیاه بهدلیل غنی بودن ترکیبات مختلف فیتوشیمیایی دارای خواص آنتی‌اکسیدانی بوده و به عنوان دارو در طب سنتی و نوین مورد استفاده قرار می‌گیرد. کروسین ...
بیشتر
زعفران یکی از گیاهان داروئی مهم است که در قسمت‌های مختلف کشور و به ویژه در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی کشت شده و بواسطه قیمت آن یکی از اقلام مهم صادراتی ایران به‌شمار می‌رود. عصاره این گیاه بهدلیل غنی بودن ترکیبات مختلف فیتوشیمیایی دارای خواص آنتی‌اکسیدانی بوده و به عنوان دارو در طب سنتی و نوین مورد استفاده قرار می‌گیرد. کروسین یکی کاروتنوئیدهای طبیعی موجود در زعفران است که اخیرا در فرمولاسیون داروهای ضد افسردگی استفاده شده است. با توجه به اهمیت مواد موثره موجود در عصاره زعفران و به‌خصوص کروسین، در این مقاله یک روش مناسب و کاربردی استخراج با حلال برای استخراج کروسین از زعفران مورد مطالعه قرارگرفته است. برای این منظور در نسبت‌های مختلف حجمی از حلال‌های آب-اتانول شامل 100-0، 75-25، 50-50، 25-75 و 0-100 استخراج مواد موثره و کروسین با استفاده ار امواج فراصوت با فرکانس 32 کیلوهرتز و در دمای محیط انجام شد. از روش اسپکتروفتومتری فرابنفش مرئی در طول موج 445 نانومتر برای اندازهگیری جذب کروسین و از روش آماری حداقل مربعات و به کمک منحنی تنظیم برای محاسبه غلظت کروسین در نمونههای استخراج شده استفاده شد. با توجه به نتایج بهدست آمده برای نسبت‌های مختلف حلال آب و اتانول و همین‌طور پایداری این محلول‌ها پس از زمان سه روز، آب و اتانول با نسبت حجمی 50:50 به عنوان حلال بهینه برای استخراج مواد موثره و کروسین از زعفران انتخاب شد.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
نورالدین حسین پورآزاد؛ قربانعلی نعمت زاده؛ جووانی جولیانو؛ غلامعلی رنجبر؛ احد یامچی
چکیده
از مهمترین متابولیتها در زعفران آپوکاروتنوئیدهای کروستین و کروسین می باشند. رنگ زعفران بطور عمده به میزان و کیفیت حضور ماده کروسین بستگی دارد که خود فرم استری گلیکوزیله شده ماده کروستین توسط آنزیم گلیکوزیل ترانسفراز می باشد. در این مطالعه به جداسازی و شناسایی این متابولیتها در عصاره متانولی و کلرفرمی کلاله زعفران در مرحله گرده ...
بیشتر
از مهمترین متابولیتها در زعفران آپوکاروتنوئیدهای کروستین و کروسین می باشند. رنگ زعفران بطور عمده به میزان و کیفیت حضور ماده کروسین بستگی دارد که خود فرم استری گلیکوزیله شده ماده کروستین توسط آنزیم گلیکوزیل ترانسفراز می باشد. در این مطالعه به جداسازی و شناسایی این متابولیتها در عصاره متانولی و کلرفرمی کلاله زعفران در مرحله گرده افشانی با دستگاه کروماتوگرافی مایع مجهز به طیف سنجی جرمی (LC-APCI-MS) پرداخته شده است. شناسایی ایزومرهای سیس و ترانس آپوکاروتنوئیدهای کروسین و کروستین بر اساس سه مولفه طیف جرمی این ترکیبات در فاز یون منفی، زمان بازداری و دامنه جذبی آنها صورت پذیرفت. تغییر این پارامترها در شناسایی ایزومرهای کروسین بر اساس موقعیت اتصال واحدهای UDP-گلوگز و جنتیوبیوزیل به آپوکاروتنوئید کروستین و هم چنین تعداد این واحدهای اتصال یافته به این ترکیب امکان شناسایی فرم‌های مختلف کروسین را میسر می سازد. از تعداد 9 ترکیب شناسایی شده دو ترکیب مربوط به متابولیتهای پیکروکروسین و کروستین و بقیه به عنوان ایزومرهای سیس و ترانس کروسین ها شناسایی شدند. فرم‌های مختلف شناسایی شده کروسین‌ها که از جمله ترکیبات مهم قطبی گروه متابولیتهای کاروتنوئیدی در کلاله زعفران می باشند به فرم استرهای کروستین -گلوکز (بتا دی گلوکوپیرانوزیل) و جنتیوبیوز (بتا دی گلوکوپیرانوزیل دی گلوکز) شناسایی گردیدند. هم چنین یونهای شارژ مضاعف با توجه به تقارن بالای مولکولی تنها برای ایزومر ترانس کروسین-4 مشاهده گردید. دستگاه کروماتوگرافی استفاده شده در این تحقیق ابزاری قدرتمند برای بررسی ترکیبات موجود در منابع گیاهی هم چون زعفران بوده که استفاده از روش APCI-MS در فاز یون منفی امکان تفکیک و شناسایی دقیق انواع مختلف فرم‌های استری ایزومرهای کروسین را عمدتا بر پایه تشخیص یونهای مرتبط با قطعات حاصل از کاهش واحدهای گلوکوزیل یا جنتیوبیوزیل و هم چنین قطعات حاصل از شکست‌های مولکولی، امکانپذیر می سازد.
کشاورزی و علوم پایه
عزیزاله خیری؛ هاجر پارسا؛ محسن ثانی خانی؛ فرهنگ رضوی
چکیده
بهمنظور بررسی صفات کمی و کیفی گلبرگ زعفران تحت تأثیر منابع مختلف نیتروژن، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1395-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، کود ازتوبارور-1 (حاوی ازتوباکتر وینلندی) در دو سطح (1/0 و2/0 درصد)، کود نیترو کارا (حاوی باکتری آزورایزوبیوم کائولینودا) در دو ...
بیشتر
بهمنظور بررسی صفات کمی و کیفی گلبرگ زعفران تحت تأثیر منابع مختلف نیتروژن، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1395-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، کود ازتوبارور-1 (حاوی ازتوباکتر وینلندی) در دو سطح (1/0 و2/0 درصد)، کود نیترو کارا (حاوی باکتری آزورایزوبیوم کائولینودا) در دو سطح (1 و 2 درصد)، ترکیب هر دو کود زیستی در چهار سطح {(1 درصد نیتروکارا + 1/0 درصد ازتوبارور-1)، (1 درصد نیتروکارا + 2/0 درصد ازتوبارور-1)، (2 درصد نیتروکارا + 1/0 درصد ازتوبارور-1)، (2 درصد نیتروکارا + 2/0 درصد ازتوبارور-1)}، یک سطح نیتروژن (40کیلوگرم در هکتار) و شاهد بودند. بررسی صفات نشان داد بالاترین عملکرد گلبرگ و کلاله خشک در کاربرد 2/0 درصد ازتوباکتر بهدست آمد. همچنین در تیمار 2 درصد آزورایزوبیوم بیشترین وزن خشک تک‌گل مشاهده شد. بالاترین میزان نیتروژن برگ و کلروفیل کل در تیمارهای 2/0 درصد ازتوباکتر و 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بهدست آمد. همچنین بیشترین سطح برگ در تیمار 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن حاصل شد. در بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی مشخص گردید که بیشترین فنل و آنتوسیانین کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدان گلبرگ در تیمار ازتوباکتر 1/0 درصد و بالاترین میزان فلاونوئید در تیمار 1 درصد آزورایزوبیوم مشاهده شدند. نتایج حاکی از آن بود که کاربرد تیمارهای استفاده شده سبب افزایش عملکرد گلبرگ زعفران شد و تیمار 2/0 درصد ازتوباکتر جهت افزایش عملکرد کمی و تیمار 1/0 درصد ازتوباکتر برای بالا بردن خواص آنتی‌اکسیدانی قابل توصیه میباشند.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
حامد بخشی؛ محمد حسین عباسپور فرد؛ محمد حسین سعیدی راد؛ محمد حسین آق خانی؛ رقیه پورباقر
چکیده
جداسازی کلاله از بقیه اجزای گل یکی از مهمترین چالش‌ها در فرآیند تولید زعفران تجاری میباشد. مراحل جداسازی ماشینی کلاله از یک توده گل زعفران شامل: الف) تک سازی گل‌ها، ب) ردیف‌کردن گل‌ها، ج) برش دم (قسمت اضافی) گل‌ها و د) جداکردن گلبرگ و پرچم میباشد. درواقع بدون تکسازی و جدا کردن تک‌تک گل‌ها از هم، جداسازی ماشینی کلاله نمی‌تواند ...
بیشتر
جداسازی کلاله از بقیه اجزای گل یکی از مهمترین چالش‌ها در فرآیند تولید زعفران تجاری میباشد. مراحل جداسازی ماشینی کلاله از یک توده گل زعفران شامل: الف) تک سازی گل‌ها، ب) ردیف‌کردن گل‌ها، ج) برش دم (قسمت اضافی) گل‌ها و د) جداکردن گلبرگ و پرچم میباشد. درواقع بدون تکسازی و جدا کردن تک‌تک گل‌ها از هم، جداسازی ماشینی کلاله نمی‌تواند انجام شود. به دلیل اهمیت این مرحله از جداسازی گل زعفران در این تحقیق یک دستگاه دست‌ساز آزمایشی برای تنک‌سازی و ردیف کردن گل زعفران ساخته شد، به‌طوری که قابلیت کار و نصب با دستگاه‌های برش و جداسازی کلاله از گل و تبدیل به مقیاس صنعتی را نیز داشته باشد. برای این منظور از یک استوانه بردارنده برای تکسازی گل‌ها و از یک سطح شیب‌دار و نوار نقاله برای ردیف کردن گل‌های زعفران استفاده شد. دستگاه ساخته شده ازنقطه‌نظر بازده تک سازی و تلفات مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور از سه نوع گل زعفران (غنچه، باز دمکوتاه و دمبلند)، سه سرعت دورانی استوانه بردارنده (6، 12 و 5/21 دور بر دقیقه)، سه میزان مکش (30، 70 و 100 میلی‌متر جیوه) و چهار قطر داخلی سوراخ انگشتی‌های مکشی (2 تا 5 میلی‌متر) با سه تکرار استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که به‌طورکلی، بیشترین بازده تکسازی برای گل‌های زعفران باز دمکوتاه برابر 75 درصد، در قطر سوراخ داخلی انگشتی‌های مکشی 5 میلی‌متر و میزان مکش 100 میلی‌متر جیوه در سرعت دورانی 6 دور بر دقیقه بهدست می‌آید. برای ارزیابی عملکرد ردیف‌کردن گل زعفران، تعداد 100 عدد گل زعفران با طول 5 سانتی‌متر انتخاب شدند و در 5 تکرار آزمایش گردید که میانگین ردیف‌سازی با جهت صحیح گل‌ها برابر 84 درصد بدست آمد.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
فریبا افخمی حور؛ ناصر زارع؛ رسول اصغری؛ محمد مهدی‌زاده؛ بهنام فیروزی
چکیده
زعفران به عنوان گیاهی چندساله و تری‍‍‍‍‍‍‍پلوئید بهدلیل داشتن متابولیتهای ثانویه ارزشمند، یکی از مهمترین گیاهان دارویی دنیا محسوب میشود. مطالعه‌ی حاضر با هدف ارزیابی عوامل مختلف (نوع اکسین، امواج فراصوت، دما، نور و کیتوسان) بر کالوسزایی و رشد کالوس در ریزنمونه‌های بنه زعفران در قالب دو آزمایش انجام شد. در ...
بیشتر
زعفران به عنوان گیاهی چندساله و تری‍‍‍‍‍‍‍پلوئید بهدلیل داشتن متابولیتهای ثانویه ارزشمند، یکی از مهمترین گیاهان دارویی دنیا محسوب میشود. مطالعه‌ی حاضر با هدف ارزیابی عوامل مختلف (نوع اکسین، امواج فراصوت، دما، نور و کیتوسان) بر کالوسزایی و رشد کالوس در ریزنمونه‌های بنه زعفران در قالب دو آزمایش انجام شد. در آزمایش اول تأثیر امواج فراصوت و نوع اکسین مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور بنههای زعفران پس از ضدعفونی به قسمت‌های مساوی تقسیم و پس از تیمار با امواج فراصوت، روی محیط کشت MS حاوی mg.l-1 2 اکسین (NAA و 2,4-D) به همراه mg.l-1 2Kin کشت شدند. در آزمایش دوم، تأثیر درجه حرارت، کیتوسان و روشنایی بطورجداگانه بر کالوسزایی و رشد کالوس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها از نظر درصد کالوسزایی و وزن تر کالوس در ماه دوم و سوم پس از کشت تفاوت معنی‌داری وجود دارد. محیط کشت MS حاوی0.5 mg.l-1 Kin + 2 mg.l-1 NAA از نظر درصد کالوسزایی و رشد کالوس ریزنمونه‌های بنه زعفران در مقایسه با محیط کشت MS حاوی 0.5 mg.l-1 Kin + 2 mg.l-1 2,4-D از کارایی بالاتری برخوردار بود. در محیط کشت MS حاوی 2,4-D که درصد کالوسزایی و رشد کالوس پایین بود، استفاده از تیمار زخم‌زنی با استفاده از تیمار امواج فراصوت باعث تقویت رشد کالوس گردید. در آزمایش دوم نیز درصد کالوسزایی و رشد ریزنمونه‌ها در محیط‌کشت حاوی NAA بطور معنی‌داری بیشتر از 2,4-Dبود. علاوه‌براین در آزمایش دوم، در محیط کشت MS حاوی 2,4-D استفاده از کیتوسان با غلظت g.l-1 25/0 باعث تحریک القای کالوس گردید و فراوانی کالوسزایی ریزنمونه‌های بنه زعفران در این محیط کشت را افزایش داد، ولی افزایش غلظت کیتوسان از g.l-125/0 بهg.l-1 75/0 کالوسزایی و رشد کالوس را کاهش داد. در حالی که در محیط کشتMS حاوی NAA که از کارایی کالوسزایی و رشد کالوس بالایی برخوردار بود، استفاده از استفاده از کیتوسان، کالوسزایی و رشد کالوس بنه زعفران را کاهش داده است. بطورکلی، بیشترین درصد کالوسزایی در محیط کشت MS حاوی NAA در دمای ºC 25 و تاریکی بدست آمد که برای مطالعات کشت درون‌شیشه‌ایی و مهندسی ژنتیک زعفران قابل توصیه است.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
سمیه خوش پیک؛ رضا صدرابادی؛ احمد احمدیان
چکیده
بهمنظور مطالعه پاسخهای فیزیولوژیک زعفران (Crocus sativus L.) به تنش شوری تحت تأثیرکاربرد سیلیکون، نانوسیلیکون و پلیمر سوپرجاذب آزمایشی به‌صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه‌ای واقع در بخش ضیاء الدین شهرستان تربت حیدریه انجام شد. فاکتور اصلی کیفیت آب آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه پاسخهای فیزیولوژیک زعفران (Crocus sativus L.) به تنش شوری تحت تأثیرکاربرد سیلیکون، نانوسیلیکون و پلیمر سوپرجاذب آزمایشی به‌صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه‌ای واقع در بخش ضیاء الدین شهرستان تربت حیدریه انجام شد. فاکتور اصلی کیفیت آب آبیاری در دو سطح (شامل آب با هدایت الکتریکی 98/1 دسی‌زیمنس بر متر به‌عنوان شاهد و آب با هدایت الکتریکی 6 دسی‌زیمنس بر متر) و فاکتور فرعی کاربرد سیلیکون و سوپرجاذب در شش سطح (شامل عدم مصرف به‌عنوان شاهد، سیلیکون، نانوسیلیکون هر کدام با غلظت 5/1 در هزار، سوپر جاذب (4/0 گرم به ازای هرکیلوگرم وزن خشک خاک)، سیلیکون با سوپرجاذب و نانوسیلیکون با سوپرجاذب) بود. نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش و مصرف سیلیکون و سوپرجاذب در هر دو تیمار شوری و عدم تنش شوری باعث افزایش معنیدار صفات مهم زایشی شامل تعداد گل، وزن متوسط تک گل، متوسط طول کلاله و عملکرد گل و کلاله زعفران در هر دو سال آزمایش شد. اثر تیمارها روی صفات رویشی برگ زعفران شامل تعداد برگ، متوسط طول برگ، عملکرد برگ، میزان کلروفیل a و b و همچنین روی صفات بنههای دختری تولید شده شامل تعداد کل بنه دختری، متوسط وزن بنه و عملکرد بنه دختری در هر دو سال آزمایش معنیدار بود. مصرف توأم نانو سیلیکون با سوپرجاذب باعث کاهش5/27 و 7/23 درصدی میزان سدیم و همچنین افزایش1/22 و 33 درصدی میزان پتاسیم برگ و بنه زعفران نسبت به شاهد در شرایط شوری در سال دوم آزمایش شد. بیشترین میزان پرولین بنه (6/124 میلی‌گرم بر کیلوگرم) مربوط به تیمار شاهد و شوری در سال دوم و بیشترین مقدار پرولین برگ(23/205 میلی‌گرم بر کیلوگرم) مربوط به تیمار شاهد و شوری در سال اول آزمایش بهدست آمد . مصرف نانوسیلیکون همراه با سوپرجاذب در شرایط شوری باعث افزایش 8/46% و 3/54% به ترتیب در عملکرد گل و کلاله زعفران سال دوم نسبت به سال اول شد. نتایح آزمایش نشان داد که کاربرد تلفیقی نانو سیلیکون و سوپرجاذب باعث افزایش عملکرد کمی و کیفی زعفران در شرایط شوری گردید.
کشاورزی و علوم پایه
حمید رضا فلاحی؛ علیجان سالاریان
چکیده
این تحقیق به صورت پرسشنامه‌ای و نیز با کمک گرفتن از نتایج آنالیز خاک (محتوای مادة آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) مزارع زعفران شهرستان تربت‌حیدریه در سال 1400-1399 اجرا شد. در این پژوهش روش‌های مدیریت آبیاری و تغذیه‌ای زعفران در بین سه گروه تولیدکننده (کشاورزان پیشرو یا خبره، کشاورزان ماهر و کشاورزان معمولی) مورد بررسی قرار گرفت و با توصیه‌های ...
بیشتر
این تحقیق به صورت پرسشنامه‌ای و نیز با کمک گرفتن از نتایج آنالیز خاک (محتوای مادة آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) مزارع زعفران شهرستان تربت‌حیدریه در سال 1400-1399 اجرا شد. در این پژوهش روش‌های مدیریت آبیاری و تغذیه‌ای زعفران در بین سه گروه تولیدکننده (کشاورزان پیشرو یا خبره، کشاورزان ماهر و کشاورزان معمولی) مورد بررسی قرار گرفت و با توصیه‌های کارشناسان علم زعفران مقایسه شد. قرارگیری کشاورزان در سه طبقة مورد اشاره بر اساس عملکرد کلاله در ارتباط با سن مزرعه بود. نتایج نشان داد بیشتر کشاورزان ماهر و پیشرو از روش مدیریت تغذیه تلفیقی مصرف کود آلی با کود شیمیایی استفاده می‌کنند (حدود 65 درصد)، در حالی‌که مصرف منفرد کود شیمیایی در بین کشاورزان معمولی بیشترین فراوانی (5/47 درصد) را داشت. میانگین مصرف کود دامی برای کشاورزان معمولی، ماهر و پیشرو به‌ترتیب 0/5، 3/6 و 7/10 تن در هکتار در سال (کمتر از مقدار 2/19 تن توصیه شده توسط کارشناسان) و میانگین مصرف نیتروژن به‌ترتیب 5/49، 5/56 و 87 کیلوگرم در هکتار در سال (در برابر 3/93 کیلوگرم توصیه شده توسط کارشناسان) بود. مصرف فسفر و خصوصاً پتاسیم در بین کشاورزان چندان متداول نبود. میانگین محتوای ماده آلی مزارع 68/0 درصد، نیتروژن 041/0 درصد، فسفر 1/16 و پتاسیم 292 قسمت در میلیون بود که بیانگر فقر خاک-های زیرکشت زعفران از نظر مادة آلی و تا حدودی نیتروژن میباشد. تعداد دفعات مصرف برگی عناصر غذایی برای مزارع کشاورزان معمولی، ماهر و پیشرو به‌ترتیب 23/0، 65/0 و 0/1 نوبت در هر سال و متوسط تعداد دفعات آبیاری به‌ترتیب 2/3، 6/3 و 6/4 نوبت در طی فصل رشد زعفران بود که کمتر از مقادیر توصیه شده توسط متخصصان میباشد (به‌ترتیب 55/2 و 8/5 نوبت در سال). آبیاری تابستانه (4/44 درصد از کشاورزان) و نیز روش آبیاری بارانی (8/26 درصد از کشاورزان) در بین کشاورزان پیشرو رواج بیشتری داشت. در مجموع، فقر ماده آلی و کمبود نیتروژن خاک، عدم رعایت تعداد دفعات مناسب محلولپاشی برگی و عدم استفاده روش‌های آبیاری نوین از مهمترین ضعف‌های مدیریتی مزارع زعفران بود.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
زهره بیرجندی طرقی؛ فرید مرادی نژاد؛ راضیه نیازمند؛ حسن بیات
چکیده
زعفران به دلیل خواص فراوان به عنوان گرانترین گیاه دارویی و ادویهای در جهان شناخته شده است. این گیاه دارای متابولیتهای ثانویه فراوان بوده که مهمترین آنها شامل کروسین، پیکروکروسین و سافرانال میباشد. شرایط مختلف خشک کردن و نگهداری سبب کاهش کیفیت و مواد مؤثره کلاله زعفران شده که از ارزش و اعتبار آن جهت صادرات کاسته است. این ...
بیشتر
زعفران به دلیل خواص فراوان به عنوان گرانترین گیاه دارویی و ادویهای در جهان شناخته شده است. این گیاه دارای متابولیتهای ثانویه فراوان بوده که مهمترین آنها شامل کروسین، پیکروکروسین و سافرانال میباشد. شرایط مختلف خشک کردن و نگهداری سبب کاهش کیفیت و مواد مؤثره کلاله زعفران شده که از ارزش و اعتبار آن جهت صادرات کاسته است. این پژوهش با هدف بررسی چگونگی حفظ خصوصیات کیفی، مواد مؤثره و کاهش بار میکروبی کلاله خشک زعفران در طی مدت انبارداری انجام شد. به این منظور کلالههای خشک شده زعفران با استفاده از بستههای سه لایه (پلی اتیلن-پلی استر-پلی اتیلن) و سه نوع اتمسفر شامل هوا، خلأ و N2 بستهبندی شدند. سپس بستهها در دمای اتاق و برای مدت 80 روز نگهداری شدند. هر 20 روز یکبار غلظت گازهای اکسیژن، دیاکسیدکربن، خواص فیزیکوشیمیایی، بار میکروبیکل و تصویر روبشی نمونهها اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد بهترین نمونه جهت حفظ خصوصیات فیزیکوشیمیایی کلاله زعفران بستههای حاوی اتمسفر غنی از نیتروژن بود، بطوریکه میزان کروسین و پیکروکروسین به ترتیب 1/0 و 3/0 درصد کاهش یافت، در صورتیکه مقدار سافرانال 3/0 درصد افزایش نشان داد. همچنین بار میکروبیکل به میزان 1 سیکل لگاریتمی نسبت به روز اول انبارداری در بستههای حاوی اتمسفر خلأ کاهش یافت. تصاویر میکروسکوپ الکترونی نیز نشان داد نمونههای تحت اتمسفر نیتروژن مانند نمونه شاهد دارای تورم سلولی و ذرات حبابی شکل همراه با پارگی غشای سلولی و فروپاشی سلول بود.
کشاورزی و علوم پایه
رامین اسمی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ علیرضا کوچکی؛ احمد احمدیان
چکیده
بهمنظور بررسی اثر وزن بنه مادری (شامل 7-1/4، 10- 1/7 و 13- 1/10 گرم) و سطوح مختلف کود گاوی (شامل30 (شاهد)، 60 و 90 تن در هکتار) بر خصوصیات گل و بنههای دختری زعفران، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی (94-93 و 93-92) در شهرستان زاوه اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس در سال اول و دوم نشان داد که بین اثرات ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر وزن بنه مادری (شامل 7-1/4، 10- 1/7 و 13- 1/10 گرم) و سطوح مختلف کود گاوی (شامل30 (شاهد)، 60 و 90 تن در هکتار) بر خصوصیات گل و بنههای دختری زعفران، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی (94-93 و 93-92) در شهرستان زاوه اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس در سال اول و دوم نشان داد که بین اثرات ساده و اثرات متقابل اکثر صفات مورد مطالعه اختلاف معنیدار وجود داشت و این اختلافات در سال دوم بیشتر بود. بیشترین و کمترین تعداد گل بترتیب در تیمارهای 90 تن کود گاوی همراه با بنه درشت (13-1/10 گرم) و 60 تن کود گاوی همراه با بنه ریز (7-1/4 گرم) مشاهده گردید. تیمار های 60 تن کود گاوی همراه با بنه درشت و 60 تن کود گاوی همراه با بنه ریز بترتیب بیشترین و کمترین وزن خشک کلاله را تولید کردند. بیشترین و کمترین تعداد کل بنه دختری و عملکرد کل بنه دختری بترتیب متعلق به تیمارهای 90 تن کود گاوی همراه با بنه درشت و30 تن (شاهد) کود گاوی همراه با بنه ریز بود. همچنین مقایسات میانگین اثر متقابل در سال دوم نشان داد که تیمارهای 90 تن کود گاوی همراه با بنه درشت و30 تن (شاهد) کود گاوی همراه با بنه ریز بترتیب بیشترین و کمترین تعداد گل ، وزن خشک کلاله ، تعداد کل بنه دختری و عملکرد کل بنه دختری را دارا بودند. در نهایت می‌توان این‌گونه نتیجه‌گرفت که با افزایش مصرف کود گاوی (بیش از 60 تن) و استفاده از بنههای مادری با وزن بیش از 7 گرم می‌توان باعث بهبود صفات تعداد و عملکرد بنه دختری شده و این صفات بخصوص در سالهای آتی باعث افزایش عملکرد کلاله زعفران میگردند.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
نورالدین حسین پورآزاد
چکیده
وجود ایزوفرمهای ژنی مختلف در گیاهان منجر به ایجاد ایزومرهای مختلف از متابولیتها به مانند متابولیتهای گلیکوزیله شده میگردند. در تحقیق حاضر به شناسایی و بیان هترولوگ ایزوفرم ژنی کدکننده آنزیم گلیکوزیل ترانسفراز کلاله گیاه زعفران در مرحله گرده افشانی پرداخته شد. نتایج حاصل از توالی‌یابی و آنالیزهای بیوانفورماتیکی توالی ...
بیشتر
وجود ایزوفرمهای ژنی مختلف در گیاهان منجر به ایجاد ایزومرهای مختلف از متابولیتها به مانند متابولیتهای گلیکوزیله شده میگردند. در تحقیق حاضر به شناسایی و بیان هترولوگ ایزوفرم ژنی کدکننده آنزیم گلیکوزیل ترانسفراز کلاله گیاه زعفران در مرحله گرده افشانی پرداخته شد. نتایج حاصل از توالی‌یابی و آنالیزهای بیوانفورماتیکی توالی ژنی جدا شده از ژنوم گیاه زعفران با استفاده از آغازگرهای هرزگرد نشان داد که این توالی ژنی با اندازه 1368 جفت باز متعلق به خانواده پروتئینی گلیگوزیل ترانسفرازها بوده که بصورت آپو‌پلاستی در سلول ترشح میگردد. جهت بررسی عملکرد آنزیمی، ابتدا توالی کامل ژنی ایزوله شده با تکنیک Gibson Assembly در وکتور بیانی pThio-UGT تحت پروموتر القایی آرابینوز، سابکلون شده و با روش الکتروپوراسیون در سویه باکتریایی BL21-pGro که بیانکننده پروتئینهای چاپرونی با زیرواحدهای ELو ES بود ترارریخت گردید. پروتئینهای بیانی به دنبال تخریب دیواره باکتری با روش فراصوت و سوسپانسیونسازی رسوب باکتری در محلول PBS، به روش جوشانیدن استخراج شد. نهایتاً جداسازی پروتئینهای نوترکیب با بارگذاری روی ژل 10%SDS-PAGE نشان داد که حاصل بیان هترولوگ ایزوفرم ژنی آنزیم گلیکوزیل ترانسفراز پروتئینی با وزن مولکولیkDa 69/5 میباشد. نتایج حاصل از این پروژه میتواند در تعیین استراتژیهای اصلاح نژادی برای بهبود صفات کیفی و کمی مانند رنگ و عطر در گیاه زعفران بهکار گرفته شوند.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
حمید رضا توکلی کاخکی؛ حمید رضا شریفی؛ زهره نبی پور
چکیده
بهمنظور بررسی اثر پوشش‌گیاهی و سایه اندازی بر عملکرد زعفران (Crocus sativus L.) آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گناباد برای دو سال زراعی98 -1397 و 99- 1398 اجراء شد. آزمایش شامل فاکتور اصلی، تراکم بنه در چهار سطح (90،60 ،120 و 150 بنه در متر مربع) و فاکتور فرعی مدیریت ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر پوشش‌گیاهی و سایه اندازی بر عملکرد زعفران (Crocus sativus L.) آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گناباد برای دو سال زراعی98 -1397 و 99- 1398 اجراء شد. آزمایش شامل فاکتور اصلی، تراکم بنه در چهار سطح (90،60 ،120 و 150 بنه در متر مربع) و فاکتور فرعی مدیریت بقایای گیاهی و سایه‌اندازی در چهار سطح (حذف بقایای زعفران در پایان فصل رشد به عنوان (شاهد)، حضور بقایای زعفران در پایان فصل رشد، (شاهد) + استفاده از کلش جو به میزان 2 تن در هکتار و در نهایت (شاهد) + استفاده از سایه‌بان) بود. با توجه به ماهیت فاکتور فرعی، دادههای فصل دوم رشد مورد اندازهگیری و آنالیز قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تراکم و مدیریت پوشش اثر معنی‌داری (p ≤0.01) بر ویژگی‌های رویشی زعفران (تعداد، طول و سطح برگ) داشته اما تأثیر تراکم و اثر متقابل تراکم× پوشش بر این صفات معنیدار نبود. همچنین نتایج تجزیه واریانس صفات اندازهگیری شده مرتبط با عملکرد نیز حاکی از تأثیر معنیدار (p ≤0.01) تراکم بنه، مدیریت پوشش و اثر متقابل تراکم بنه × نوع پوشش بر تعداد، وزن گل و عملکرد اقتصادی کلاله بود. به‌نحوی که بیشترین مقدار عملکرد خشک کلاله و وزن تر گل به‌ترتیب با مقادیر 16/5 و 411 (کیلوگرم در هکتار) از تیمار تراکم 150بنه در متر مربع و مدیریت استفاده از پوشش کلش غلات و کمترین این صفات به‌ترتیب با مقادیر 2/2 و 200 (کیلوگرم در هکتار) از تیمار تراکم 60 بنه در متر مربع و پوشش شاهد حاصل شد. بررسی آنالیز رگرسیون گام به گام برای متغیرهای مرتبط با عملکرد اقتصادی زعفران نشان داد که تعداد گل در واحد سطح به تنهایی توانست 59/90 درصد از تغییرات عملکرد اقتصادی زعفران را تبیین نمایند. با توجه به تأثیر مثبت استفاده از پوشش بر تعدیل درجه‌حرارت خاک در مقایسه با حداکثر دمای روزانه هوا حداقل (7 درصد) و همزمان شدن اثرات مثبت این شیوه از مدیریت زراعی با مرحله گل‌انگیزی در زعفران به نظر می‌رسد که توصیه کاربردی استفاده از انواع پوشش بویژه کلش غلات با توجه به هزینه کمتر آن در مقایسه با سایه‌بان و همچنین دسترسی سهل‌تر برای پوشش مزارع زعفران همزمان با شروع فصل گرما میتواند در جهت پایداری و افزایش عملکرد زعفران مورد توجه باشد.
اقتصاد و بازاریابی
محمد کاوسی کلاشمی
چکیده
ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در سطح جهان محسوب میشود. با توجه به جایگاه این محصول در سبد صادرات غیرنفتی ایران، تدوین راهبرد مناسب صادرات و ثبات درآمد ارزی کشور با تمرکز فعالیت‌های بازاریابی در بازارهای هدف برخوردار از اولویت بالا ضرورتی انکارناپذیر است. پژوهش حاضر بهمنظور اولویت‌بندی بازارهای هدف صادرات انواع ...
بیشتر
ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در سطح جهان محسوب میشود. با توجه به جایگاه این محصول در سبد صادرات غیرنفتی ایران، تدوین راهبرد مناسب صادرات و ثبات درآمد ارزی کشور با تمرکز فعالیت‌های بازاریابی در بازارهای هدف برخوردار از اولویت بالا ضرورتی انکارناپذیر است. پژوهش حاضر بهمنظور اولویت‌بندی بازارهای هدف صادرات انواع زعفران بستهبندی شده ایران بر مبنای دادههای سالهای 91-1389 صورت گرفت. در این راستا، سه رهیافت تاکسونومی عددی، TOPSIS و غربال‌گیری وزنی به کار گرفته شد. نتایج حاصل نشان داد که اولویت‌های نخست صادرات برای انواع پودر زعفران در بستهبندی 10 تا 30 گرم (کد تعرفه 09102014) شامل اسپانیا، امارات متحده عربی و ایتالیا، برای زعفران در بستهبندی کمتر از 10 گرم (کد تعرفه 09102011) شامل عربستان سعودی و اسپانیا، و برای زعفران در بستهبندی 10 تا 30 گرم (کد تعرفه 09102013) شامل امارات متحده عربی، اسپانیا و عربستان سعودی میباشند. با توجه به ویژگی و ساختار سه رهیافت مورد استفاده، در اولویت‌بندی کلی بازارها بهمنظور صادرات انواع زعفران بستهبندی شده استفاده از نتایج روش غربال‌گیری وزنی و TOPSIS و در اولویت‌بندی بازارهای همگن (به لحاظ شاخص‌های مورد استفاده برای اولویت‌بندی)، کاربرد نتایج روش تاکسونومی عددی توصیه میشود.
اقتصاد و بازاریابی
عباس جلالی؛ رضا اسفنجاری کناری؛ سمیه شیرزادی لسکوکلایه
چکیده
در مطالعه حاضر کارایی سود زراعت زعفران و عوامل مؤثر بر آن با استفاده از رهیافت تابع تولید مرزی تصادفی و تخمین همزمان مدل سود رفتاری در مزارع زعفران شهرستان تربت‌حیدریه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای انجام تحقیق از اطلاعات 81 کشاورز در سال 1393 که به‌صورت تصادفی مورد مصاحبه قرارگرفته‌اند، استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین کارایی ...
بیشتر
در مطالعه حاضر کارایی سود زراعت زعفران و عوامل مؤثر بر آن با استفاده از رهیافت تابع تولید مرزی تصادفی و تخمین همزمان مدل سود رفتاری در مزارع زعفران شهرستان تربت‌حیدریه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای انجام تحقیق از اطلاعات 81 کشاورز در سال 1393 که به‌صورت تصادفی مورد مصاحبه قرارگرفته‌اند، استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین کارایی سود مزارع زعفران برابر با 4/61 درصد میباشد و 3/51 درصد از مزارع دارای کارایی سود پایینتر از 50 درصد هستند. بر اساس یافتههای حاصل از تابع سود مرزی هزینه سموم دارای اثر منفی بر میزان سود واحدها بوده است. هزینه آب، هزینه ماشینآلات، سابقه کار، اندازه واحد زراعی و شرکت در کلاسهای آموزشی- ترویجی دارای اثر مثبت و معنی‌داری بر کارایی سود میباشند. بر اساس نتایج مطالعه، فراهم کردن شرایط لازم جهت دسترسی آسانتر و ارزانتر کشاورزان به تجهیزات مدرن و همچنین ترغیب کشاورزان به تخصیص بهینه نهادهها و کاهش هزینهها گامی مؤثر در جهت افزایش سودآوری کشاورزان خواهد بود.
اقتصاد و بازاریابی
علیرضا کرباسی؛ فاطمه رستگاری پور
چکیده
کشاورزی شهرستان تربت‌حیدریه با توجه به امکانات و پتانسیل‌های موجود در زمینه منابع مختلف کشاورزی از امکانات ویژه‌ای برای کشت زعفران برخوردار است. در تحقیق حاضر با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده از جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی و سالنامه آمار بازرگانی خارجی برای سال زراعی 92-91 به بررسی مزیت نسبی تولید زعفران در شهرستان تربت‌حیدریه ...
بیشتر
کشاورزی شهرستان تربت‌حیدریه با توجه به امکانات و پتانسیل‌های موجود در زمینه منابع مختلف کشاورزی از امکانات ویژه‌ای برای کشت زعفران برخوردار است. در تحقیق حاضر با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده از جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی و سالنامه آمار بازرگانی خارجی برای سال زراعی 92-91 به بررسی مزیت نسبی تولید زعفران در شهرستان تربت‌حیدریه با استفاده از شاخص DRC و ماتریس تحلیل سیاسی PAM و در ادامه به بررسی مزیت نسبی صادرات زعفران پرداخته شد که به این منظور از شاخص‌های مزیت نسبی آشکارشده (RCA) و مزیت نسبی آشکارشده متقارن (RSCA) استفاده گردید. نتایج نشان‌داد شهرستان تربت‌حیدریه در تولید زعفران دارای مزیت نسبی است. همچنین بر طبق شاخص NPC قیمت بازاری محصول بیش از قیمت سایه‌ای آن است و لذا تولیدکننده از یارانه بهره برده است و از بازار محصول حمایت میشود. بر طبق معیار EPC نیز مداخله‌های دولت به سود تولید این محصول عمل کرده است و درمجموع از بازار نهاده و محصول حمایت میشود. درنهایت سودآوری خالص اجتماعی نیز در همه حالات مثبت میباشد. همچنین بر طبق هر دو معیار مزیت نسبی صادرات در سالهای 2012-2004 کشورهای ایران، اسپانیا و یونان به ترتیب دارای اولویت مزیت نسبی صادرات در جهان میباشند درحالی‌که صادرات زعفران ایران ارزش‌افزوده بالایی ندارد لذا در راستای بهبود وضعیت کنونی، پیوستن به سازمان تجارت جهانی جهت کاهش تعرفه‌های صادرات، توجه به بازاریابی محصول و ارائه تسهیلات لازم ازجمله حمایت‌های ارزی پیشنهاد میشود.
کشاورزی و علوم پایه
فریده احمدی؛ محمد حسین امینی فرد؛ مهدی خیاط؛ علیرضا صمدزاده
چکیده
به منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و تراکم کاشت بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی و مواد مؤثره زعفران sativus L.) (Crocus آزمایشی در سال 1394 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. تیمارهای آزمایش، شامل چهار سطح اسید هیومیک (صفر، 5، 10 و 15 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح تراکم کاشت (50، 75 و 100 بنه در مترمربع) ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و تراکم کاشت بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی و مواد مؤثره زعفران sativus L.) (Crocus آزمایشی در سال 1394 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. تیمارهای آزمایش، شامل چهار سطح اسید هیومیک (صفر، 5، 10 و 15 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح تراکم کاشت (50، 75 و 100 بنه در مترمربع) با سه تکرار بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای مورد بررسی، اثر معنی‌داری بر فعالیت آنتی‌اکسیدانآنتی‌اکسیدانی گلبرگ (آنتی‌اکسیدان، فنول و آنتوسیانین) و مواد مؤثره زعفران (پیکروسین، سافرانال و کروسین) داشتند. بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان (78/69 درصد) در تیمار 5 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و تراکم 50 بنه در مترمربع مشاهده شد، اما محتوی فنول تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار نگرفت. همچنین بالاترین میزان آنتوسیانین (40/46 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک) با کاربرد 10 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و تراکم کاشت 75 بنه در مترمربع به دست آمد. نتایج مواد مؤثره زعفران نشان داد، که بیشترین عملکرد پیکروسین (60/40 درصد) در تیمار 15 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و تراکم کاشت 75 بنه در مترمربع بدست آمد. همچنین بالاترین مقدار سافرانال (17/20 درصد) و کروسین (57/55 درصد) با کاربرد 10 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و کمترین آنها در تیمار شاهد (70/15 درصد) و (12/43 درصد) مشاهده شد. به‌طور کلی، نتایج بیانگر تأثیر مثبت اسید هیومیک و تراکم کاشت بر فعالیت آنتی‌اکسیدان و مواد مؤثره زعفران بود.
کشاورزی و علوم پایه
علی حسین نیا؛ عباس محمدی
چکیده
تولید زعفران، با ارزشترین گیاه دارویی و ادویهای شرق ایران، تحت تأثیر بیمارگرهای مختلفی قرار می‌گیرد. این تحقیق با هدف جداسازی، شناسایی و بررسی بیماری‌زایی جدایه‌های Alternaria alternata به‌عنوان عامل پوسیدگی کورم و برگ گیاه زعفران، در سالهای 94-1393 با نمونه‌برداری از خاک و بافت‌های گیاهی نواحی مختلف دشت بیرجند صورت گرفت. جدایه‌های ...
بیشتر
تولید زعفران، با ارزشترین گیاه دارویی و ادویهای شرق ایران، تحت تأثیر بیمارگرهای مختلفی قرار می‌گیرد. این تحقیق با هدف جداسازی، شناسایی و بررسی بیماری‌زایی جدایه‌های Alternaria alternata به‌عنوان عامل پوسیدگی کورم و برگ گیاه زعفران، در سالهای 94-1393 با نمونه‌برداری از خاک و بافت‌های گیاهی نواحی مختلف دشت بیرجند صورت گرفت. جدایه‌های قارچی به کمک محیط کشت عصاره سیبزمینی دکستروز آگار جداسازی و خصوصیات ریخت‌شناسی آنها بر روی محیط کشت سیبزمینی هویج آگار بررسی شد. دیانآی ژنومی جدایه‌های قارچی به روش CTAB استخراج و زیر واحدهای ریبوزومی به کمک آغازگرهای ITS1 و ITS4 تکثیر گردیدند. آزمون بیماری‌زایی جدایه‌ها بر روی گیاه زعفران به سه روش تلقیح برگ‌های بریده‌شده، تلقیح کورم زعفران در شرایط آزمایشگاهی و تلقیح گیاه زعفران درون گلخانه انجام شد. بر اساس خصوصیات ریخت‌شناسی، 80 جدایه A. alternata در این تحقیق از دشت بیرجند شامل شهرستانهای بیرجند، خوسف و سربیشه جداسازی گردیدند. در آزمون‌های بیماری‌زایی، پس از 3 تا 5 روز، برگ‌های بریده‌شده در محل تلقیح ابتدا کلروز و سپس نکروز بافتها مشاهده گردید. کورم‌ها در محل تلقیح پوسیدهشده و برگ‌های گیاهان تلقیحشده در گلخانه نیز دچار زردی و خشکیدگی شدند. شدت پوسیدگی و توسعه آن در جدایه‌های مختلف تقریباً یکسان و پس 5 از روز غده‌های آلوده، پوسیدهشده و بافت برگها نکروزه گردیدند. توالی ناحیه ITS جدایه‌ها 100 درصد با توالی جدایه‌های A. alternata بانک ژن شباهت داشتند و در شجره فیلوژنتیکی با آنها در یک گروه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که A. alternata پتانسیل ایجاد پوسیدگی کورم، لکهبرگی، کلروز و نکروز برگ‌های زعفران را در صورت وجود شرایط بیماری‌زایی، دارا است. این تحقیق اولین گزارش از بیماری‌زایی این قارچ روی بافت‌های مختلف زعفران در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه است.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
اکبر توکلی؛ علی سروش زاده؛ مجید قربانی جاوید
چکیده
بهمنظور بررسی اثر حذف جوانه‌های جانبی و اصلی و نقش وزن‌های مختلف بنه‌ها بر صفات رویشی و عملکرد زعفران، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس طی سالهای زراعی 1391-1390 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل تعداد جوانه در 9 سطح شامل بنه با یک جوانه اصلی (حذف ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر حذف جوانه‌های جانبی و اصلی و نقش وزن‌های مختلف بنه‌ها بر صفات رویشی و عملکرد زعفران، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس طی سالهای زراعی 1391-1390 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل تعداد جوانه در 9 سطح شامل بنه با یک جوانه اصلی (حذف همه جوانه‌های جانبی)، بنه با یک جوانه جانبی (حذف بقیه جوانه‌ها)، بنه با جوانه اصلی و یک جوانه جانبی (حذف بقیه جوانه‌ها)، بنه با جوانه اصلی و دو جوانه جانبی (حذف بقیه جوانه‌ها)، بنه با جوانه اصلی و سه جوانه جانبی (حذف بقیه جوانه‌ها)، فقط با دو جوانه جانبی (حذف بقیه جوانه‌ها)، فقط با سه جوانه جانبی (حذف بقیه جوانه‌ها)، فقط با چهار جوانه جانبی (حذف بقیه جوانه‌ها) و بنههای کامل به عنوان شاهد (بدون حذف) و اندازه بنه با وزن 4-2 و8-6 گرم بودند. صفات رویشی در سال اول و زایشی در سال دوم مورد مطاله قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که حذف جوانه‌ها در بنه‌ها باعث افزایش وزن بنههای دختری و افزایش عملکرد در سال دوم شد. همچنین با توجه به نتایج در صورتی که یک جوانه اصلی با سه جوانه جانبی روی بنه باقی بماند و نوع بنه درشت باشد بیشترین میزان عملکرد حاصل میشود. بطورکلی نتایج این پژوهش حاکی از آن است که می‌توان با حذف جوانه‌ها، بنههای درشتی را تولید کرد، اما نباید جوانه اصلی کاندیدای حذف باشد و مناسب‌ترین تعداد جوانه باقی مانده نیز در بنههای درشت باید حداقل چهار جوانه باشد تا عملکرد بهتری حاصل شود.
اقتصاد و بازاریابی
حسین محمدی؛ میلاد امینی زاده؛ حنانه آقاصفری
چکیده
کارایی صادرات بیانگر فاصله میزان صادرات واقعی صادرکنندگان از ظرفیت صادراتی بالقوه آنها در بازارهای هدف است که امروزه سنجش آن اهمیت قابل توجهی در راستای توسعه صادرات و تحلیل رقابتپذیری آنها دارد. صادرات زعفران به عنوان با ارزشترین محصول کشاورزی جهان، اهمیت زیادی برای ایران دارد که در سالهای اخیر با کاهش روبرو بوده ...
بیشتر
کارایی صادرات بیانگر فاصله میزان صادرات واقعی صادرکنندگان از ظرفیت صادراتی بالقوه آنها در بازارهای هدف است که امروزه سنجش آن اهمیت قابل توجهی در راستای توسعه صادرات و تحلیل رقابتپذیری آنها دارد. صادرات زعفران به عنوان با ارزشترین محصول کشاورزی جهان، اهمیت زیادی برای ایران دارد که در سالهای اخیر با کاهش روبرو بوده است. از این رو، نیاز است ابعاد مختلف آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. با توجه به نبود مطالعهای در خصوص کارایی صادرات زعفران، این مطالعه به دنبال سنجش کارایی صادرات ایران در 14 کشور مهم واردکننده زعفران است که بیش از 90 درصد واردات را به خود اختصاص دادهاند. جهت محاسبه کارایی، دادههای صادرات زعفران ایران به بازارهای هدف در دوره زمانی 2017-2001 با استفاده از الگوی جاذبه مرزی تصادفی برآورد شده است. نتایج کارایی بیانگر این است که کارایی صادرات زعفران ایران در گروه کشورهای مورد نظر در سال 2017 برابر با 45/0 است. تحلیل کشوری بیانگر این است که ایران در کشورهای اسپانیا (93/0) و امارات متحده عربی (87/0) به ترتیب بیشترین کارایی را داشته و در کشورهای ژاپن (07/0) و انگلستان (13/0) کمترین کارایی را داشته است. بر اساس نتایج، کارایی صادرات در بازارهای آسیایی افزایش یافته و از 31/0 در سال 2001 به 41/0 در سال 2017 رسیده است. با توجه به اثر مثبت متغیر منطقهای آسیا و نقش منفی فاصله جغرافیایی بر صادرات زعفران ایران و همچنین تغییر شبکه جهانی واردات زعفران از اروپا به آسیا، پیشنهاد میشود که بازارهای آسیایی که از مزیتهای رقابتی بالاتری برای ایران برخوردار است، بیش از پیش مورد توجه سیاستگذاران جهت صادرات زعفران قرار گیرد.
کشاورزی و علوم پایه
سید امیر محمد علـوی زاده؛ علی منظم اسماعیل پور؛ محمود حسین زاده کرمانی
چکیده
زعفران به‌عنوان گران‌بهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت خود در برابر خشکی نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خشک و نیمه خشک خراسان جنوبی و رضوی پیدا کرده است. هدف اصلی این مطالعه، تعیین نواحی مستعد کشت زعفران با توجه به برخی متغیرهای اصلی مؤثر در آن میباشد. دادههای اقلیمی مورد ...
بیشتر
زعفران به‌عنوان گران‌بهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت خود در برابر خشکی نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خشک و نیمه خشک خراسان جنوبی و رضوی پیدا کرده است. هدف اصلی این مطالعه، تعیین نواحی مستعد کشت زعفران با توجه به برخی متغیرهای اصلی مؤثر در آن میباشد. دادههای اقلیمی مورد نیاز، از اداره کل هواشناسی خراسان رضوی برای دوره 1390-1368 اخذ شد. جهت تهیه نقشه سطوح ارتفاعی، شیب، جهت شیب، و TIN (شبکه نامنظم مثلثاتی) از نقشه‌های توپوگراف DEM(مدل رقومی ارتفاع) سازمان نقشه‌برداری با مقیاس 50000 :1استفاده گردید. نقشه پوشش گیاهی و کاربری اراضی از نقشه‌های قابلیت اراضی در مقیاس50000 :1 مربوط به موسسه تحقیقات آب و خاک کشور استخراج گردید. از سامانه اطلاعات جغرافیایی بهمنظور رقومی‌سازی و تهیه نقشه‌ها استفاده شد. پس از تشکیل پایگاه اطلاعات فضایی منطقه، با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9.3 اطلاعات توصیفی نقشه‌ها به آنها اضافه گردید. سپس براساس شرایط مورد نیاز در خصوص هر پارامتر و اهمیت هر یک از لایه‌ها، با استفاده از نرم‌افزار AHP (فرایند تحلیل سلسله مراتبی) وزن‌دهی صورت گرفت و پس از عملیات هم‌پوشانی وزنی در محیط GIS پهنه‌بندی انجام گردید. نتایج حاصله قسمت‌های مرکزی و جنوبی دشت را به‌عنوان مستعدترین مناطق نشان داد که در حال حاضر کاربری این اراضی به کشت دیم، آبی، مراتع نیمه متراکم و متراکم اختصاص دارد.
حسن فیضی؛ علی حسینی؛ حسین صحابی؛ رامین نظریان
چکیده
به منظور مطالعه واکنش عملکرد گل و بنه زعفران به نوع مصرف منابع مختلف کودی آزمایشی در طی دو سال زراعی 1396-1395 و 1397-1396 در منطقه شادمهر تربت حیدریه به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل : 1-بذرمالی (آغشته کردن) بنه‌ها با کود نانو بیولوژیک (با نام تجاری بیومیک از شرکت بیوزر)؛ 2-بذرمالی+ یک مرحله مصرف ...
بیشتر
به منظور مطالعه واکنش عملکرد گل و بنه زعفران به نوع مصرف منابع مختلف کودی آزمایشی در طی دو سال زراعی 1396-1395 و 1397-1396 در منطقه شادمهر تربت حیدریه به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل : 1-بذرمالی (آغشته کردن) بنه‌ها با کود نانو بیولوژیک (با نام تجاری بیومیک از شرکت بیوزر)؛ 2-بذرمالی+ یک مرحله مصرف کود نانو بیولوژیک در آب آبیاری؛ 3-بذرمالی+ یک مرحله محلولپاشی کود نانو بیولوژیک ؛ 4-بذرمالی+ آبیاری+ محلولپاشی کود نانو بیولوژیک؛ 5-یک مرحله مصرف کود نانو بیولوژیک با آبیاری؛ 6-یک مرحله محلولپاشی کود نانو بیولوژیک؛ 7-مصرف کود شیمیایی (اوره، فسفات آمونیوم و سولفات پتاسیم)؛ 8-مصرف کود گاوی پوسیده؛ 9-کود گاوی + کود شیمیایی و 10- شاهد بودند. صفات مورد مطالعه زعفران شامل عملکرد خشک بنه، عملکرد تر گل، عملکرد تر و خشک کلاله و تعداد گل بود. براساس نتایج مزرعه سال سوم بیشترین عملکرد کلاله خشک (با 14کیلوگرم در هکتار) و تعداد گل در تیمار بذرمالی+ آبیاری+ محلولپاشی کود نانو بیولوژیک (با 176 درصد افزایش نسبت به شاهد) و بیشترین عملکرد بنه در تیمار بذرمالی کود نانوبیولوژیک (با 41 درصد افزایش نسبت به شاهد) به دست آمد. بررسی روش های مختلف کاربرد کود نانوبیولوژیک نشان داد که روش بذرمالی بنه ها بیشترین تاثیر را بر افزایش عملکرد بنه های زعفران و کاربرد همزمان روش بذرمالی بنه ها با محلول پاشی با آبیاری بیشترین تاثیر مثبت را بر خصوصیات گل زعفران داشت.
علوم و صنایع دارویی و پزشکی
محبوبه ناصری؛ علیرضا رامندی؛ فرحناز محمدی
چکیده
بررسی خواص فارماکولوژیک زعفران ومواد موثره آن باتوجه به کاربردهای بالینی و بهداشتی که در انسان میتواند داشته باشد، حائزاهمیت است. دیابت بیماری مزمنی است که با کاهش ترشح انسولین ناشی از اختلال در عملکرد سلول‌های بتا در پانکراس یا افـزایش مقاومـتبه انسولین مشخص میشود. گرایش به درمان دیابت توسط داروهای گیاهی که دارای عوارض جانبی ...
بیشتر
بررسی خواص فارماکولوژیک زعفران ومواد موثره آن باتوجه به کاربردهای بالینی و بهداشتی که در انسان میتواند داشته باشد، حائزاهمیت است. دیابت بیماری مزمنی است که با کاهش ترشح انسولین ناشی از اختلال در عملکرد سلول‌های بتا در پانکراس یا افـزایش مقاومـتبه انسولین مشخص میشود. گرایش به درمان دیابت توسط داروهای گیاهی که دارای عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی هستند،روز به روز گسترش می یابد. این مطالعه برای اولین بار با هدف بررسی تاثیرعصاره آبی بنه زعفران بر میزان گلوکز خون و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صـحرایی دیـابتیانجام شد. موش‌های صحرایی نر به‌طور تصادفی به گروه‌های سالم و بیمار بدون درمان و تحتدرمان با دوزهای 100، 200 و 300 میلی‌گرم بر کیلو‌گرمعصاره آبی بنه زعفران تقسیم شدند. برای القای دیابت از استرپتوزوتوسین استفاده شد. به دنبال تزریق عصاره بنه زعفران میزان مرگ و میر به صورت چشمگیری کاهش یافت. دوزهای 200 و 300 میلی‌گرم برکیلو‌گرماز عصاره آبی بنه زعفران سبب کنترل کاهش وزن موش‌های دیابتی گردیدند به گونه‌ای که دوز 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم نسبت به تیمار کنترل بدون دیابت معنیدار نبود. نتایج نشان داد که تزریق عصاره آبی بنه زعفران سبب کاهش معنیدار گلوکز ناشتا خون شد. دوز 300 میلی گرم در روز 15 بعد از القا دیابت، سبب کاهش چشمگیری در سطح گلوکز خون گردید به نظر می‌رسد یکی از مکانیسم‌های اثرهیپوگلیسمیک عصاره زعفران که موجب افزایش ترشح انسولین از سلول‌هایبتای پانکراس می‌شودباعث این اتفاق بوده است. دوز 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم سبب کاهش آنزیم‌های کبدی AST و ALT درسرم خونی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره آبی بنه زعفران علاوه بر بر کاهش قند خون و کنترل بیماری دیابت باعث تنظیم فعالیت آنزیم‌های کبدی میشود.
اقتصاد و بازاریابی
امیرحسین توحیدی؛ محمد قربانی؛ علیرضا کرباسی؛ احمدرضا اصغرپور ماسوله؛ بهروز حسنی-مهموئی
چکیده
امروزه با توجه به شدت رقابت و تغییرات مداوم در شرایط محیطی، شناسایی نیازها و خواسته های مصرف کنندگان برای کسب مزیت رقابتی در بازارهای داخلی و بین المللی امری ضروری می باشد. زعفران یکی از محصولات کشاورزی مهم و ارزشمند ایران به شمار می رود و برای رشد بازار آن لازم است که به ترجیحات مصرف کنندگان این محصول توجه شود. لذا، هدف اصلی این مطالعه ...
بیشتر
امروزه با توجه به شدت رقابت و تغییرات مداوم در شرایط محیطی، شناسایی نیازها و خواسته های مصرف کنندگان برای کسب مزیت رقابتی در بازارهای داخلی و بین المللی امری ضروری می باشد. زعفران یکی از محصولات کشاورزی مهم و ارزشمند ایران به شمار می رود و برای رشد بازار آن لازم است که به ترجیحات مصرف کنندگان این محصول توجه شود. لذا، هدف اصلی این مطالعه رتبه بندی و بررسی اثر ویژگی های زعفران بر مطلوبیت مصرف کنندگان این محصول در شهر مشهد می باشد. در این مطالعه، برای ویژگی های نام تجاری، نوع بسته بندی و وزن به ترتیب 3، 3 و 8 سطح در نظر گرفته شده است و در سال 1398، اطلاعات مربوط به 400 پاسخ دهنده با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای (با انتساب متناسب) از 13 منطقه مشهد جمع آوری گردید. نتایج مطالعه با استفاده از تحلیل متقارن نشان داد که وزن زعفران عرضه شده به بازار و نوع بسته بندی ویژگی های مهم تأثیرگذار بر ترجیحات خرید مصرف کنندگان می باشند. در تحلیلی جزئی تر و با در نظر گرفتن سطوح ویژگی ها، نتایج مطالعه مؤید آن است که بیشترین مقادیر مطلوبیت مربوط به زعفران پاکتی با وزن 608/4 گرم می باشد. با توجه به نتایج مطالعه، به شرکت های زعفران توصیه می گردد که در تنظیم راهبردهای بازاریابی برای گروه های مختلف مصرف کنندگان به ترجیحات آن ها در بازارهای هدف توجه ویژه ای داشته باشند.
اقتصاد و بازاریابی
جواد عادلی؛ علی اکبر عنابستانی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی علل کشت زعفران در نواحی معتدل کوهستانی گلستان میباشد. بر این اساس نوع تحقیق کاربردی- توسعه‌ای بوده و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. قلمرو مکانی آن مزارع روستای وامنان از توابع شهرستان آزادشهر را در برمی‌گیرد. جامعه آماری آن را 110 کشاورز با تجربه زعفران‌کار تشکیل می‌دهد که به‌صورت سرشماری اطلاعات گردآوری و ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی علل کشت زعفران در نواحی معتدل کوهستانی گلستان میباشد. بر این اساس نوع تحقیق کاربردی- توسعه‌ای بوده و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. قلمرو مکانی آن مزارع روستای وامنان از توابع شهرستان آزادشهر را در برمی‌گیرد. جامعه آماری آن را 110 کشاورز با تجربه زعفران‌کار تشکیل می‌دهد که به‌صورت سرشماری اطلاعات گردآوری و به کمک نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. نتایج بدست آمده نشان داد: از نظر سازگاری اقلیمی 1/82 درصد کشاورزان در اولویت‌بندی کشت محصولات زراعی اولویت اول را به محصول زعفران اختصاص دادهاند که این وضعیت در سایر محصولات رقم ناچیزی را تشکیل می‌دهد. از نظر شاخص درآمدی، درآمد زعفران در مقایسه محصولات بومی بیشتر میباشد. به‌طوری‌که نسبت درآمد محصول زعفران (92372 هزار ریال) به سیبزمینی (5983 هزار ریال) 20 و به غلات (9617.2 هزار ریال) 7/8 برابر قید گردید. همچنین بین استقبال مردم نسبت به کشت محصول زعفران و شرایط اقتصادی و ویژگی‌های فیزیولوژی آن رابطه معناداری در سطح 99 درصد بدست آمد. نبود زیرساخت‌های لازم از جمله بازار فروش در سطح ناحیه و منطقه، دستگاه‌های خشک‌کننده، کمبود کارگر مهمترین مانع توسعه کشت زعفران در ناحیه قیدشده است؛ بنابراین رفع موانع مذکور در جهت توسعه کشت زعفران در منطقه ضروری است.
اقتصاد و بازاریابی
سید امیر محمد علوی زاده؛ محمود رضا میرلطفی؛ نازنین نعیم آبادی
چکیده
پایداری کشاورزی امروزه بی‌شک یکی از مهمترین بخش‌های توسعه پایدار است. اتکای اصلی درآمد ساکنین روستاهای استان خراسان رضوی به محصولات کشاورزی و باغی به‌ویژه زعفران میباشد. در این راستا گل‌های فیروزه فام این گیاه پهنه اراضی شهرستان نیشابور را نیز در برگرفته و در این شهرستان با استقبال زیاد کشاورزان مواجه شده است. در این مطالعه ...
بیشتر
پایداری کشاورزی امروزه بی‌شک یکی از مهمترین بخش‌های توسعه پایدار است. اتکای اصلی درآمد ساکنین روستاهای استان خراسان رضوی به محصولات کشاورزی و باغی به‌ویژه زعفران میباشد. در این راستا گل‌های فیروزه فام این گیاه پهنه اراضی شهرستان نیشابور را نیز در برگرفته و در این شهرستان با استقبال زیاد کشاورزان مواجه شده است. در این مطالعه به بررسی کشت زعفران در ایجاد پایداری اقتصادی روستاهای دهستان دربقاضی در بخش مرکزی شهرستان نیشابور پرداخته شده است. روش انجام این پژوهش، مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی و تحلیلی - توصیفی است. در همین چارچوب برای تعیین پایداری اقتصادی روستا‌ها، از مدل موریس دیویس استفاده شده است. این مدل شامل سه ماتریس میباشد که برای شاخص‌های اقتصادی به‌طور جداگانه محاسبه و تحلیل میشود. جامعه آماری روستاهای بالای صد خانوار در دهستان دربقاضی میباشد، همچنین حجم نمونه مورد مطالعه براساس فرمول کوکران 308 خانوار است . نتایج حاصل از مدل موریس دیویس نشان داد، از بین ده روستای مورد مطالعه، روستاهای بحرودی، جیلو، خوجان و نوروزآباد از پایداری کم، روستای روح‌آباد، حقیه، شادمیانه، کاریزک و همچنین روستاهای باغ جعفرآباد و کاریز صباح از پایداری متوسطی برخوردار هستند. در راستای نتایج این پژوهش پیشنهادی مبتنی بر حفظ اشتغال در منطقه و حمایت از زعفرانکاران منطقه برای ترغیب کشت زعفران و پایداری روستاهای مورد مطالعه ذکر شده است.
کشاورزی و علوم پایه
فاطمه نصیریان؛ علی سروش زاده؛ فائزه قناتی؛ حسین اورکی
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثر دمای محیط ریشه بر رشد و فعالیت آنتی اکسیدانت‌های موجود در بنه زعفران، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط اتاق رشد اجرا گردید. در این آزمایش اثر دو دمای 1±23 و 1±33 درجه سانتی‌گراد بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت: پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و اکسین ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثر دمای محیط ریشه بر رشد و فعالیت آنتی اکسیدانت‌های موجود در بنه زعفران، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط اتاق رشد اجرا گردید. در این آزمایش اثر دو دمای 1±23 و 1±33 درجه سانتی‌گراد بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت: پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و اکسین اکسیداز در جوانه انتهایی و بنه زعفران از تیرماه (دوره خواب بنه) تا مهرماه (شروع رشد بنه) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در هر دو دما، فعالیت آنزیم‌ها در تیرماه حداقل بود. در مهرماه فعالیت آنزیم‌های مذکور در دمای 23 درجه سانتی‌گراد همزمان با شروع رشد ریشه، جوانه انتهایی و برگ در بنههای زعفران افزایش یافت، اما در دمای 33 درجه سانتی‌گراد، هیچ‌گونه تغییری در فعالیت‌های آنزیمی مشاهده نشد. همچنین بیشترین میزان قندهای محلول (گلوکز، مانوز و آرابینو) در جوانه و بنه زعفران در دمای 23 درجه سانتی‌گراد به دست آمد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، به نظر می‌رسد دمای 33 درجه سانتی‌گراد در محیط کشت با ایجاد اختلال در فعالیت آنها موجب ادامه خواب در بنههای زعفران میشود و در مقابل در دمای 23 درجه سانتی‌گراد، افزایش فعالیت آنزیمی موجب تحریک رشد زعفران میشود.
