مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
سجاد مرادی مقدم؛ حمیدرضا فلاحی؛ محمدعلی بهدانی؛ سهراب محمودی
چکیده
شرایط نگهداری بنة مادری زعفران در طی دورة رکود تابستانه، شامل مراحل خواب حقیقی و خواب ظاهری، رشد رویشی و فرایند تولید بنههای دختری را تحت تأثیر قرار میدهد و از اینرو انجام مطالعات علمی در این زمینه ضروری است. در این راستا، آزمایشی مزرعهای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در شهرستان قاینات ...
بیشتر
شرایط نگهداری بنة مادری زعفران در طی دورة رکود تابستانه، شامل مراحل خواب حقیقی و خواب ظاهری، رشد رویشی و فرایند تولید بنههای دختری را تحت تأثیر قرار میدهد و از اینرو انجام مطالعات علمی در این زمینه ضروری است. در این راستا، آزمایشی مزرعهای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در شهرستان قاینات اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: 1- کشت بنهها در 15 خردادماه و استقرار در دمای محیط، 2- کشت بنهها در 15 خردادماه + مصرف بقایای گیاهی، 3- کشت بنهها در 15 خردادماه + انجام آبیاری تابستانه، 4- نگهداری بنهها در محیط آزاد (سایه و دمای 30 تا 32 درجة سانتیگراد) به مدت سه ماه و کشت آنها در 15 شهریور، 5- نگهداری بنهها در انکوباتور (دمای ثابت 25 درجه سانتیگراد و محیط تاریک) به مدت سه ماه و کشت آنها در 15 شهریورماه، 6- نگهداری بنهها در انکوباتور (با دمای متغیر 20، 25 و مجدد 20 درجة سانتیگراد و به مدت یک ماه در هر دما) و کشت آنها در 15 شهریورماه و 7- نگهداری تلفیقی بنهها در محیط آزاد (دو ماه از 15 خرداد تا 15 مرداد) و انکوباتور (یک ماه در دمای 25 درجه سانتیگراد از 15 مرداد تا 15 شهریور) و کشت آنها در 15 شهریورماه. صفات مورد مطالعه شامل طول، تعداد و وزن برگ، تعداد و وزن کل بنههای دختری، وزن بنه دختری اصلی، متوسط وزن بنه و نیز تعداد و عملکرد بنههای دختری در گروههای وزنی مختلف بودند. نتایج نشان داد که تیمار کشت گیاه در 15 خرداد همراه با مصرف بقایای گیاهی بیشترین مقادیر طول و تعداد برگ (به ترتیب 35 سانتیمتر و 9 عدد در بنه) را سبب گردید. انکوباسیون بنهها در دمای متغیر و سپس کشت آنها در شهریور منجر به افزایش معنیدار وزن کل بنههای دختری شد، در حالی که انکوباسیون در دمای ثابت و کشت در شهریورماه بیشترین اثر را بر تعداد بنه در واحد سطح داشت (2022 عدد در متر مربع). بیشترین و کمترین مقدار متوسط وزن هر بنة دختری بهترتیب در تیمارهای کشت در خرداد + مصرف بقایای گیاهی (23/7 گرم) و انکوباسیون در دمای ثابت (22/2 گرم) + کشت در شهریور حاصل شد؛ که در مقایسه با متوسط وزن بنههای مادری کشت شده (15 گرم) کاهش یافت. تیمار کاشت در خرداد + مصرف بقایای گیاهی باعث کاهش تعداد بنههای ریز با وزن کمتر از 6 گرم و افزایش تعداد بنههای دختری در گروههای وزنی 9 تا 12 و 12 تا 15 گرم شد. نگهداری بنههای مادری در دمای متغیر انکوباتور + کشت در شهریور منجر به افزایش تعداد و عملکرد بنههای دختری با وزن بیش از 15 گرم شد. در مجموع، تیمارهای کاشت بنه در خرداد همراه با مصرف بقایای گیاهی و نگهداری بنههای مادری در دمای متغیر انکوباتور و سپس کاشت آنها در شهریور که بهترتیب 66 و 61 درصد از عملکرد بنههای دختری تولید شده در آنها در گروههای وزنی بیش از 9 گرم قرار گرفتند، به عنوان تیمارهای برتر از نظر بهبود رشد بنههای دختری زعفران شناسایی و معرفی شدند.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
سید محمد موسوی پور؛ حسن فیضی؛ حسین صحابی؛ حمیدرضا فلاحی
چکیده
با توجه به اهمیت و نقش عناصر غذایی و عصاره جلبک دریایی در بهبود عملکرد زعفران و با هدف افزایش عملکرد کلاله زعفران با استفاده از کاربرد عناصر کم مصرف و پرمصرفی نظیر کلسیم، منیزیم، آهن و منگنز، آزمایشی جهت بررسی اثر محلولپاشی جلبک دریایی و برخی عناصر غذایی بر صفات کمی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.) انجام شد. این تحقیق بهصورت فاکتوریل ...
بیشتر
با توجه به اهمیت و نقش عناصر غذایی و عصاره جلبک دریایی در بهبود عملکرد زعفران و با هدف افزایش عملکرد کلاله زعفران با استفاده از کاربرد عناصر کم مصرف و پرمصرفی نظیر کلسیم، منیزیم، آهن و منگنز، آزمایشی جهت بررسی اثر محلولپاشی جلبک دریایی و برخی عناصر غذایی بر صفات کمی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.) انجام شد. این تحقیق بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در شهرستان نیشابور در سال 1401-1400 اجرا شد. فاکتور اول عصاره جلبک دریایی (صفر و دو لیتر در هکتار) و فاکتور دوم محلولپاشی عناصر غذایی شامل عدم محلولپاشی به عنوان تیمار شاهد، دفندر عناصر آهن با غلظت 5/1 (حاوی آهن، نیتروژن و اسید آمینه)، روی با غلظت 1، بُر با غلظت 5/1 (حاوی بُر و اسید آمینه)، منگنز با غلظت 2 (حاوی منگنز، روی و گوگرد)، منیزیوم با غلظت 2 و کلسیم با غلظت 2 لیتر در هکتار (حاوی کلسیم و نیتروژن) بودند. مصرف تمامی عناصر غذایی در مقایسه با عدم مصرف آنها و نیز مصرف عصارة جلبک در مقایسه با عدم کاربرد آن موجب افزایش معنیدار عملکرد گل و کلاله شد. بر اساس نتایج اثر متقابل فاکتورهای آزمایشی، بیشترین تعداد گل (8/68 عدد در مترمربع) در تیمار مصرف همزمان منگنز و عصارة جلبک، بالاترین عملکرد گل (5/33 گرم در مترمربع) در شرایط مصرف همزمان جلبک و بُر و بیشترین عملکرد کلاله خشک (48/0 گرم در مترمربع) از کاربرد همزمان منیزیم و عصارة جلبک به دست آمد که بهترتیب 8/63، 7/16 و 0/17 درصد بیشتر از تیمار شاهد (عدم مصرف عصارة جلبک و ریزمغذی) بود. در شرایط عدم مصرف عناصر غذایی، کاربرد منفرد عصاره جلبک موجب افزایش معنیدار محتوای پیکروکروسن به میزان 9/15، کروسین به میزان 5/9 و سافرانال به میزان 6/10 درصد شد. مصرف همزمان کلسیم با جلبک دریایی محتوای پیکروکروسین و کروسین کلاله را افزایش داد، در حالیکه مصرف تلفیقی سایر عناصر غذایی با عصارة جلبک موجب بهبود این صفات نشد. بیشترین و کمترین محتوای سافرانال (بهترتیب 7/37 و 35/32 میزان جذب در طول موج 330 نانومتر) از تیمارهای مصرف منیزیم بدون عصارة جلبک و شاهد (عدم مصرف جلبک و عناصر غذایی) به دست آمد. در مجموع اگرچه کاربرد همه عناصر مورد مطالعه در کنار جلبک دریایی نسبت به شاهد باعث بهبود عملکرد شدند ولی به منظور افزایش عملکرد کلاله پیشنهاد می شود از عنصر منیزیم به همراه جلبک دریایی و به منظور بهبود کیفیت زعفران از عصاره جلبک دریایی استفاده شود.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
نیما خالدی؛ مهدی رضائی؛ مجتبی علیزاده فرد درآباد
چکیده
بیماری پوسیدگی فوزاریومی یکی از مهمترین بیماریهای قارچی بنه زعفران در سراسر جهان است که میتواند منجر به کاهش عملکرد محصول و کیفیت بنههای دختری تولید شده شود. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی عوامل بیماری پوسیدگی فوزاریومی بنه زعفران و بررسی میزان بیماریزایی آنها میباشد. بهمنظور شناسایی گونههای Fusarium عامل بیماری ...
بیشتر
بیماری پوسیدگی فوزاریومی یکی از مهمترین بیماریهای قارچی بنه زعفران در سراسر جهان است که میتواند منجر به کاهش عملکرد محصول و کیفیت بنههای دختری تولید شده شود. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی عوامل بیماری پوسیدگی فوزاریومی بنه زعفران و بررسی میزان بیماریزایی آنها میباشد. بهمنظور شناسایی گونههای Fusarium عامل بیماری پوسیدگی فوزاریومی از بنههای زعفران دارای علایم پوسیدگی از مزارع مختلف استانهای همدان، گلستان، کرمان، کردستان، سمنان، کرمانشاه، اردبیل، آذربایجانشرقی، خراسانشمالی، خراسانرضوی، اصفهان و خراسانجنوبی نمونهبرداری شد. جدایههای قارچی پس از جداسازی و خالصسازی، بر اساس ویژگیهای ریختشناختی و آغازگرهای اختصاصی گونه شناسایی و تأیید شدند. همچنین میزان بیماریزایی جدایهها با آزمون بیماریزایی بهصورت مصنوعی در گلخانه مطابق اصول کخ، روی بنههای زعفران بررسی شد. نتایج نشان داد که حدود 6/38 درصد از نمونهها، در دامنه 1 تا 5 درصد، آلوده به بیماری پوسیدگی فوزاریومی بودند. در مجموع، بر اساس ویژگیهای ریختشناختی و مولکولی 33 جدایه متعلق به گونههای Fusarium oxysporum (26 جدایه، 8/78 درصد) و F. solani sensu lato (7 جدایه، 2/21 درصد) شناسایی شدند. نتایج آزمون بیماریزایی نشان داد که تمامی جدایههای Fusarium spp. بیماریزا بوده و درجات مختلفی از شاخص بیماری را نشان میدهند. نتایج تعیین آزمون فرم اختصاصی گونه F. oxysporum روی گیاهان مختلف نشان داد که تمامی جدایهها روی گلایول، زنبق و زعفران زینتی ایجاد پژمردگی و زردی اندامهای هوایی، بافتمردگی و پوسیدگی اندام زیرزمینی نموده و تحت عنوان F. oxysporum f. sp. gladioli نام گرفتند. این اولین گزارش در مورد شناسایی گونه F. oxysporum f. sp. gladioli از مزارع زعفران در شهرستانهای ملایر، بیجار، کنگاور، پارس آباد، مرند، نطنز، نجفآباد و گونه F. solani sensu lato از مزارع زعفران در شهرستانهای آزادشهر، شیروان، اسفراین، کاشمر، نجف آباد، بشرویه از روی بنه زعفران میباشد. یافتههای این پژوهش، دیدگاههای جدیدی را درباره وضعیت سلامت بنههای زعفران به بیماری پوسیدگی فوزاریومی ارائه میدهد که میتواند در بازنگری استاندارد ملی سلامت بنههای زعفران و تعیین مناطق مستعد برای کشت بنه گواهی شده در ایران، مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله علمی پژوهشی
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
زهره بیرجندی طرقی؛ فرید مرادی نژاد؛ راضیه نیازمند؛ حسن بیات
چکیده
زعفران به دلیل خواص فراوان به عنوان گرانترین گیاه دارویی و ادویهای در جهان شناخته شده است. این گیاه دارای متابولیتهای ثانویه فراوان بوده که مهمترین آنها شامل کروسین، پیکروکروسین و سافرانال میباشد. شرایط مختلف خشک کردن و نگهداری سبب کاهش کیفیت و مواد مؤثره کلاله زعفران شده که از ارزش و اعتبار آن جهت صادرات کاسته است. این ...
بیشتر
زعفران به دلیل خواص فراوان به عنوان گرانترین گیاه دارویی و ادویهای در جهان شناخته شده است. این گیاه دارای متابولیتهای ثانویه فراوان بوده که مهمترین آنها شامل کروسین، پیکروکروسین و سافرانال میباشد. شرایط مختلف خشک کردن و نگهداری سبب کاهش کیفیت و مواد مؤثره کلاله زعفران شده که از ارزش و اعتبار آن جهت صادرات کاسته است. این پژوهش با هدف بررسی چگونگی حفظ خصوصیات کیفی، مواد مؤثره و کاهش بار میکروبی کلاله خشک زعفران در طی مدت انبارداری انجام شد. به این منظور کلالههای خشک شده زعفران با استفاده از بستههای سه لایه (پلی اتیلن-پلی استر-پلی اتیلن) و سه نوع اتمسفر شامل هوا، خلأ و N2 بستهبندی شدند. سپس بستهها در دمای اتاق و برای مدت 80 روز نگهداری شدند. هر 20 روز یکبار غلظت گازهای اکسیژن، دیاکسیدکربن، خواص فیزیکوشیمیایی، بار میکروبیکل و تصویر روبشی نمونهها اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد بهترین نمونه جهت حفظ خصوصیات فیزیکوشیمیایی کلاله زعفران بستههای حاوی اتمسفر غنی از نیتروژن بود، بطوریکه میزان کروسین و پیکروکروسین به ترتیب 1/0 و 3/0 درصد کاهش یافت، در صورتیکه مقدار سافرانال 3/0 درصد افزایش نشان داد. همچنین بار میکروبیکل به میزان 1 سیکل لگاریتمی نسبت به روز اول انبارداری در بستههای حاوی اتمسفر خلأ کاهش یافت. تصاویر میکروسکوپ الکترونی نیز نشان داد نمونههای تحت اتمسفر نیتروژن مانند نمونه شاهد دارای تورم سلولی و ذرات حبابی شکل همراه با پارگی غشای سلولی و فروپاشی سلول بود.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
سمیه شیرزادی لسکوکلایه؛ محمد بهادری؛ عباس جلالی؛ علیجان سالاریان
چکیده
در این مطالعه به منظور تعیین اندازه اقتصادی تولید زعفران در شرایط کنترل شده در استان مازندران از تحلیل فایده-هزینه و روشهای ارزش حال خالص، نسبت فایده-هزینه، نرخ بازده داخلی و دوره بازگشت سرمایه استفاده شد. به منظور محاسبه شاخصهای مالی تولید زعفران در محیطهای کنترل شده، اطلاعات به روش میدانی و از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه ...
بیشتر
در این مطالعه به منظور تعیین اندازه اقتصادی تولید زعفران در شرایط کنترل شده در استان مازندران از تحلیل فایده-هزینه و روشهای ارزش حال خالص، نسبت فایده-هزینه، نرخ بازده داخلی و دوره بازگشت سرمایه استفاده شد. به منظور محاسبه شاخصهای مالی تولید زعفران در محیطهای کنترل شده، اطلاعات به روش میدانی و از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه رو در رو با متخصصین و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران و استعلام هزینههای ثابت، متغیر و همچنین درآمد حاصل از احداث محیطهای کنترل شده تولید زعفران (فضاهایی به مساحت 200 مترمربع، 1000 مترمربع و 5000 متر مربع) از مراکز خدمات کشاورزی به دست آمد. اطلاعات جمعآوری شده، به وسیله نرم افزار COMFAR، نسخه 3.3 مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت و نتایج حاصل از آن اعم از شاخصهای مالی و تحلیل حساسیت آنها تحت سناریوهای مختلف ارائه شد. نتایج حاکی از آن است که با در نظر گرفتن نرخ تنزیل 18% و تورم 06/35% ، طی دوره زمانی هفت ساله (یک سال ساخت و شش سال بهرهبرداری)، احداث واحد تولید زعفران در زمینی به مساحت 200 متر مربع از نظر مالی توجیهناپذیر و در زمینهایی به مساحت 1000 و 5000 متر مربع با نرخ بازده داخلی 85/36 % و 99/53 % توجیهپذیر است. بر اساس آزمون رتبهای پروژهها، با افزایش زمین جهت احداث فضایی تحت کنترل جهت تولید زعفران سودآوری مالی طرح افزایش مییابد. همچنین با توجه به نتایج حاصل از تحلیل حساسیت مشخص گردید که افزایش درآمد فروش محصول نسبت به کاهش هزینههای ثابت و متغیر تأثیر بیشتری در سودآوری طرح دارد و میتوان با اقداماتی نظیر افزایش تولید، بازاریابی مؤثر و بهبود کیفیت محصول جهت افزایش سودآوری گام مثبتی برداشت.
مقاله علمی پژوهشی
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
فاطمه سوگندی
چکیده
زعفران به عنوان گرانترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، جایگاه ویژهای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. مشتریان همواره به دنبال انتخاب بهترین محصولات از نظر قیمت، کیفیت و تحویل به موقع هستند. بنابراین کنترل کیفیت فرآیند تولیدی زعفران نیز به منظور جلب رضایت مشتری و سودآوری بیشتر اهمیت و ضرورت دارد. برای موفقیت در بازار رقابتی ...
بیشتر
زعفران به عنوان گرانترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، جایگاه ویژهای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. مشتریان همواره به دنبال انتخاب بهترین محصولات از نظر قیمت، کیفیت و تحویل به موقع هستند. بنابراین کنترل کیفیت فرآیند تولیدی زعفران نیز به منظور جلب رضایت مشتری و سودآوری بیشتر اهمیت و ضرورت دارد. برای موفقیت در بازار رقابتی باید به مشخصات کیفی بحرانی زعفران (کروسین، پیکروکروسین و سافرانال)، توجه بیشتری داشت. از طرف دیگر، کنترل کیفیت آماری روشی برای پایش فرآیندها در جهت شناسایی علل اصلی تغییرات خاص و انحرافات بادلیل و انجام اقدامات اصلاحی است. در این خصوص، نمودارهای کنترل و شاخصهای توانایی فرآیند دو ابزار کاربردی مهم برای کنترل کیفیت آماری محسوب میشوند. بنابراین، این مقاله ابتدا، با استفاده از نمودار کنترل میانگین متحرک موزون نمایی که برای انحرافات کوچک مؤثر است، فرآیند تولید زعفران در یک مجموعه داده در فاز یک کنترل و نظارت میشود. مجموعه دادهها مربوط به مشخصه های کیفی زعفران شهرهای تربت حیدریه، زاوه، رشتخوار، بردسکن و کاشمر میباشند. پس از به بررسی ابعاد کیفیتی فرآیند تولید زعفران وپایداری آن، با محوریت نمودار کنترل به عنوان مهمترین ابزار کنترل کیفیت آماری، به محاسبه و تجزیه و تحلیل شاخصهای کارایی فرآیند تولید زعفران با استفاده از استانداردهای 259-1 و 259-2 پرداخته میشود تا با تحلیل آنها بتوان به کاهش تغییرپذیری فرآیند و در نتیجه به مقایسه و بهبود سطح کیفیت زعفران تولیدی مناطق مورد بررسی کمک کرد. نتایج نشان داد در زعفران رشتهای بریده ممتاز، شهر تربت حیدریه دارای بهترین پیکروکروسین، زعفران شهر کاشمر دارای بهترین سافرانال و زعفران شهر رشتخوار دارای بهترین کروسین است. همچنین، بهترین پیکروکروسین و کروسین زعفران رشته ای نوع یک مربوط به شهر تربت حیدریه و بهترین سافرانال آن مربوط به شهر بردسکن میباشد. بکارگیری این شاخصها در فرآیند تولید زعفران معیاری جهت ارزیابی میزان توانایی فرآیندها برای تأمین خواستههای مشتریان و رعایت الزامات استانداردهای مربوطه است.