زراعت و فناوری زعفران

با همکاری انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فرم های نشریه

راهنمای نویسندگان

بررسی تاریخی و اثر درازمدت عوامل اقلیمی بر تولید زعفران در استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران

2 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

زعفران (Crocus sativus) با قدمتی دیرینه از دوره باستان تا دوره معاصر برای ایرانیان، کاربرد خوراکی و دارویی داشته است و عوامل متعددی بر میزان تولید آن در استان­های مختلف تأثیر گذار بوده است. به منظور بررسی روند سطح زیر کشت، تولید و عملکرد کلاله زعفران و همچنین اثر پارامترهای اقلیمی نظیر ارتفاع از سطح دریا، میانگین دما و میانگین بارش بر کشت و تولید این گیاه در شهرهای مختلف استان خراسان رضوی، مطالعه­ای در بازه زمانی سال­های 1363 تا 1399 با استفاده از داده­های جهاد کشاورزی صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تولید، و سطح زیر کشت در بازه مورد بررسی به ترتیب مربوط به زاوه، تربت حیدریه و رشتخوار بود. همچنین زاوه و تربت حیدریه به ترتیب با 3/13 و 4/9 درصد از کل، بیشترین سهم را از تولید کل استان داشتند. مقایسه عملکرد هر شهر نسبت به میانگین استان نشان داد که گناباد و تربت حیدریه به ترتیب دارای رتبه های اول و دوم از این نظر بودند. همچنین کلات دارای کمترین درصد سطح زیر کشت، تولید آبی و نسبت عملکرد به میانگین استان بود. مطالعه تأثیر عوامل اقلیمی بر زعفران نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، سطح زیر کشت و تولید زعفران، روند افزایشی داشت. با افزایش بارندگی سالانه نیز، سطح زیر کشت و تولید کل روند کاهشی غیرخطی نشان داد ولی عملکرد زعفران افزایش یافت. همچنین با افزایش میانگین دما، سطح زیر کشت و تولید زعفران افزایش یافت ولی عملکرد زعفران روند کاهشی داشت. بررسی درصد تشابه شهرهای مختلف استان خراسان رضوی از نظر خصوصیات مورد بررسی در سطح 75 درصد نشان داد که در کل، مناطق مختلف استان به 5 خوشه قابل تفکیک است. شهرهای باخرز، گناباد، کاشمر، مه­ولات و رشتخوار در خوشه اول و شهرهای بجستان، خواف، تربت جام، نیشابور، بردسکن و تایباد در خوشه دوم قرار گرفتند و هر کدام از شهرهای تربت حیدریه و زاوه نیز دو شاخه مجزا را تشکیل دادند و بقیه شهرها در یک خوشه قرار گرفتند. به طور کلی روند افزایشی سطح زیر کشت و تولید زعفران در استان خراسان رضوی حاکی از تمایل بیشتر به کشت این گیاه توسط کشاورزان با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی این استان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the history and long term effect of climatic factors on saffron production in Khorasan Razavi province

نویسندگان [English]

  • Elham Azizi 1
  • Shahin Farabi 2

1 Associate Professor, Department of Agricultural Sciences, Payame Noor University, Iran

2 Assistant Professor, Department of History, Payame Noor University, Iran

چکیده [English]

Saffron (Crocus sativus L.) has been used as food and medicine for Iranians for a long time, from the ancient to the modern period, and several factors have influenced its production and consumption in different provinces, especially Razavi Khorasan. In order to investigate the trend of cultivated area, stigma production and yield of saffron and also the effect of climatic parameters such as altitude above sea level, average temperature, and precipitation on the cultivation and production of this plant in different cities of Khorasan Razavi Province, a study was conducted by using data of Agricultural Jihad Organization during 1984 to 2020. Results indicated that the highest production and cultivated area in the province of Razavi Khorasan in the studied period were related to Zaveh, Torbat Heydarieh, and Roshtkhar, respectively. Zaveh and Torbat Heydarieh also had the largest portion of irrigated production in the province, with 13.3 and 9.4 %, respectively. Upon comparing the yield of saffron across different cities to the provincial average, it became evident that Gonabad and Torbat Heydarieh secured the first and second positions, respectively, in this comparison. Conversely, Kalat exhibited the lowest percentage in terms of cultivated area, irrigated production, and yield ratio compared to the provincial average. Further analysis revealed that elevation above sea level is positively correlated with both cultivated area and saffron production. Interestingly, there exists a non-linear inverse relationship between annual rainfall and cultivated area, production, and yield of saffron. Moreover, the study found that higher average temperatures are associated with increased saffron production, although the average yield of saffron tends to decrease. Regarding similarities across different cities in Khorasan-Razavi province, an investigation at a 75% similarity threshold indicated the possibility of classifying the province's various regions into five distinct clusters. The cities of Bakharz, Gonabad, Kashmer, Mahvalat, and Roshtkhar were in the first cluster, and the cities of Bajastan, Khaf, Torbat Jam, Neishabur, Bardaskan, and Taibad were in the second cluster, and each of the cities of Torbat Heydarieh and Zaveh also formed two separate branches. The rest of the cities were placed in a cluster. In general, the increasing trend of saffron cultivation and production in Khorasan-Razavi province indicates a greater desire to cultivate this plant by the farmers, considering the climatic and soil conditions of this province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • altitude above sea level
  • cultivated area
  • rainfall
  • temperature
  • yield
مراجع
Abrishami, M.H. (2004). Saffron from Long ago to Today. Amir Kabir Publications. 832 p. (In Persian).
Ahmadi, A., & Nazari Alam, J. (2015). Effects of biological and chemical fertilizers on quantity yield of saffron (Crocus sativus L.) in different planting densities. Journal of Saffron Research, 3(1), 51-63. (In Persian with English Abstract).
Alizadeh, A., Sayari, N., Ahmadian, J., & Mohamadian, A. (2009). Study for zoning the most appropriate time of irrigation of saffron (Crocus sativus L.) in Khorasan Razavi, North and Southern provinces. Journal of Water and Soil, 23 (1), 109-118. (In Persian with English Abstract).
Amirghasemi, T. (2001). Saffron, the Red Gold of Iran. Nashre Ayandegan Press. 112 p. (In Persian).
Azizi, A., Farabi, Sh., & Hosseiniyoon, N. (2019). Historical and Agronomic Study of Three Medicinal Plants Saffron, Cumin and Barberry with a Statistical Approach. Payam Noor University Publications. 179 p. (In Persian).
Bashiri, M., & Salari, A. (2016). Using geostatistics for zoning areas suitable for saffron cultivation in the Khorasan Razavi province based on climatological parameters. Saffron Agronomy & Technology, 4(2), 155-167. (In Persian with English Abstract).
Bazrafshan, J., & Ebrahim Zadeh, E. (2006). The Analysis of saffron spatial-positional extension in Iran with emphasis on Khorasan. Geography and Development, 4(8), 61-84. (In Persian with English Abstract).
Behnia, M. (2012). Saffron, History of Cultivation, Consumption, Botany, Chemistry, Production, Processing, Standard and Recovery. Tehran University Publications. 530 p. (In Persian).
Esmailnejad, M., & Khashei-Siuki, A. (2018). Modelling climate change impacts on spatial distribution of Saffron Cultivation for future A case study: South Khorasan. Journal of Saffron Research, 6(1), 75-88. (In Persian with English Abstract).
FAO. (2020). Qanat-based Saffron Farming System in Gonabad. Retrieved from http://www.fao.org/giahs/giahsaroundt heworld/designated-sites/near-eastand-north-africa/qanat-based-saffronfarming-system-in-gonabad/detailedinformation/en/.
Gerkani Nezhad Moshizi, Z., Bazrafshan, O., Ramezani Etedali, H., Esmaeilpoor, Y., &  Collins, B. (2022). The effect of past climate change on the water footprint trend in saffron at homogeneous agroclimatic regions of Khorasan. Journal of Saffron Research, 10(2), 295-311. (In Persian with English Abstract).
Ghasemi Roshanavand, R.A. Hashemiyeh, S.M., & Afzalian, S.M. (2009). The stages of planting, growing, and harvesting saffron. Agricultural Promotion Coordination Management. 33 p. (In Persian).
Ghouth, K., & Haderbadi, G. (2013). Barberry, Saffron, and Jujube Production Based on Local Knowledge and Looking at Jujube Cultivation in Other Countries. Fekr Bekr Publication. 180 p. (In Persian).
Halevy, A.H. (1990). Recent advanced in control of flowering habit of geophytes. International Society for Horticultural Science, 66, 35-42.
Hefazati, S.I., Zare, M., & Hefazati, S.A. (2020). Investigating the trend of cultivated area of agricultural crops in South Khorasan province (case study: jujube, barberry, saffron, and pistachio). The 10th National Conference on Sustainable Agriculture and Natural Resources. Tehran. (In Persian).
Hosseini, M., Mollafilabi, A., & Nassiri, M. (2008). Spatial and temporal patterns in saffron (Crocus sativus L.) yield of Khorasan province and their relationship with long term weather variation. Journal of Iranian Field Crop Research, 6(1), 79-88. (In Persian with English Abstract).
Jafar Beyglou, M., & Mobaraki, Z. (2008). Land suitability of Qazvin province for saffron cultivation based on multi-criteria decision making approach. Natural Geography Research, 40(66), 101-119. (In Persian).
Jamshidi, A.H. (2009). Glossary of Saffron. Rah Kamal Publications. 60 p.  (In Persian).
Kafi, M., Rashed Mohasel, M.H., Koocheki, A., & Molafillabi, A. (2002). Saffron, Production and Processing Technology. Publication of Language and Literature. 280 p. (In Persian).
Kalantrari, Kh., Asadi, A., Mirjalili Filabi, M., & Lavaei Adryani, R. (2021). Analysis of saffron production challenges from the perspective of saffron growers in Mashhad County. Journal of Saffron Research, 9(1), 177-193. (In Persian with English Abstract)
Kamyabi, S., Habibi Nokhandan, M., & Rouhi, A. (2014). Effect of climatic factors affecting saffron using analytic hierarchy process (AHP); (Case Study Roshtkhar Region, Iran). Saffron Agronomy & Technology, 2 (1), 75-90. (In Persian with English Abstract).
Khorasan Razavi Statistical Yearbook of Agriculture. (2021). Available at: https://koaj.ir/
Koocheki, A. (2004). Indigenous knowledge in agriculture with particular reference to saffron production in Iran. Acta Horticulturae(ISHS), 650, 175-182.
Koocheki, A. (2013). Research on production of saffron in Iran: past trend and future prospects. Saffron Agronomy & Technology, 1 (1), 3-21. (In Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22048/jsat.2013.4808
Koocheki, A., Alizadeh, A., & Ganjali, A. (2010). The effect of increasing temperature on the flowering behavior of saffron (Crocus sativus L.). Iranian Journal of Field Crops Research, 8(2), 324-335. (In Persian with English Abstract).
Koozegaran S., Mousavi Baygi, M., Sanaeinejad, H., & Behdani, M. (2011). Study of the minimum, average, and maximum temperature in South Khorasan to identify relevant areas for saffron cultivation using GIS. Soil and Water, 25, 892-904. (In Persian with English Abstract).
Tosan, M., Alizadeh, A., Ansari, H., & Rezvani Moghaddam. (2015). Evaluation of yield and identifying potential regions for Saffron (Crocus sativus L.) cultivation in Khorasan Razavi province according to temperature parameters. Saffron Agronomy and Technology, 3(1), 1-12. (In Persian with English Abstract).
زراعت و فناوری زعفران
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 39
تیر 1402
صفحه 137-161
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار