این نشریه از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.
این مجله پایبندی خود را به اصول اخلاقی انتشار به شرح زیر اعلام می دارد:
نویسنده و افراد فعال در نشریه (سردبیر مجله، اعضای هیئت تحریریه، دبیر تخصصی، مدیرداخلی، ویراستار و ناشر) می بایست قوانین و منشور اخلاقی نشریه را قبول کرده و در آن به توافق رسیده باشند.
منشور اخلاق نشریه زراعت و فناوری زعفران، تعهدنامه ای است که برخی حدود اخلاقی و مسؤلیت های مربوط به انجام فعالیت های علمی پژوهشی و چاپ آن در مجله علمی زراعت و فناوری زعفران که از این به بعد مجله گفته می شود، را ترسیم میکند تا از بروز تخلفات پژوهشی آگاهانه یا ناآگاهانه توسط نویسندگان مقالات پیشگیری نماید. از کلیه نویسندگان انتظار می‌رود به اصول اخلاقی مذکور پایبند باشند.
این منشور بر گرفته از "منشور و موازین اخلاق پژوهش" مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، موازین انتشاراتی پذیرفته شده بین المللی، و تجربیات موجود در این مجله بوده و در جهت تعیین وظایف و تعهدات نویسندگان، سردبیر، اعضای هیأت تحریریه و داوران تنظیم شده است:
نویسنده و افراد فعال در نشریه (سردبیر مجله، اعضای هیأت تحریریه، دبیر تخصصی، مدیرداخلی، ویراستار و ناشر) می بایست قوانین و منشور اخلاقی نشریه را قبول کرده و در آن به توافق رسیده باشند.
تصمیم‌گیری‌های نشر و چاپ
قوانین حق تکثیر و اقتباس از سایر آثار ادبی می بایست توسط نشریه رعایت شده و حق افراد در هنگام انتشار محفوظ باشد.
تصمیمگیری منصفانه درباره مقالات
تصمیمگیری درباره مقالات در هر مرحله ای بدون توجه به نژاد، جنسیت، گرایش جنسی، باورهای مذهبی، قومی، شهروندی، و یا فلسفه سیاسی نویسندگان انجام شود.
محرمانه بودن اطلاعات
اطلاعات شخصی نویسندگان مقالات برای تمامی افرادی که به آن دسترسی دارند مانند سردبیر، اعضای هیات تحریریه و مدیر داخلی و اجرایی نشریه و سایر عوامل فعال (غیر از نویسنده مربوطه) مانند داوران، مشاوران ، ویراستار و ناشر امانتدار میبایست کاملاً محرمانه بوده و در هر زمانی از آن محافظت شود.
رعایت منافع اشخاص
امکان استفاده از نتایج تحقیقات سایرین می بایست با ارجاع دهی و اجازه کتبی و صریح از نویسنده انجام شود.
وظایف و مسؤلیت‌های کلی سردبیر
سردبیر باید در قبال هرگونه مطلبی که در این نشریه او به چاپ می‌رسد پاسخگو باشد.
به این معنی که سردبیر باید: 1- برای مرتفع‌کردن نیاز خوانندگان و نویسندگان بکوشد؛ 2- برای بهبود مداوم نشریه خود تلاش کند؛ 3- رویکردهایی برای اطمینان حاصل کردن از کیفیت مطالبی که به چاپ میرساند داشته باشد؛ 4- مدافع آزادی بیان باشد؛ 5-حافظ درستی و تمامیت سوابق آکادمیک باشد؛ 6- به واسطه سازگاری استانداردهای عقلانی و اخلاقی، نیازهای شغلی را برآورده کند؛ 7- همواره مشتاق چاپ اصلاحات، شفاف‌سازی‌ها، پوزش و عذرخواهی‌ها به هنگام نیاز باشد.
عملکرد سردبیر می‌تواند شامل این موارد باشد:
فعالانه در جستجوی دیدگاه‌های نویسندگان، خوانندگان، ویراستاران و اعضای هیأت تحریریه یا گروه دبیران در مورد شیوه‌های بهبود رویکردهای نشریه خود باشد؛
تشویق‌کردن و آگاه‌بودن از تحقیق در رابطه با بازبینی و چاپ و دوباره ارزیابی‌کردن رویکردهای نشریه خود در پرتو یافتههای جدید؛
تلاش برای ترغیب ناشران در تهیه منابع مناسب و راهنمایی از جانب کارشناسان (به عنوان مثال طراحان و حقوق‌دانان)؛
حمایت از ابتکارات طراحی‌شده برای کاهش مشکلات موجود در پژوهش و انتشار؛
حمایت از ابتکاراتی که در جهت آموزش اخلاق انتشار به محققان ایجاد شدهاند؛
ارزیابی تاثیرات خط مشی نشریه بر رفتار نویسنده و مرورگران و سیاست‌های تجدید نظر در مواقع لزوم که برای تقویت مسؤلیت‌پذیری و کاهش مشکلات رفتاری لازم است؛
اطمینان حاصل کردن از این که هرگونه مطلب منتشرشده از جانب نشریه، پیام انتشار مقاله را منعکس کرده و آن را در متن آورده باشد.
ارتباط با خوانندگان
خوانندگان باید در مورد تأمین‌کنندگان مالی یا اجرای پژوهش آگاه باشند و بدانند آیا تأمین‌کنندگان مالی نقشی در تحقیق و چاپ آن داشته‌اند یا خیر و اگر پاسخ مثبت است چه نقشی داشته‌اند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
کسب اطمینان از این که گزارش‌های چاپ‌شده و بازبینی تحقیق، توسط مرورگرهای واجد صلاحیت صورت گرفته باشد (از جمله مرور آماری در جایی‌که لازم باشد)؛
کسب اطمینان از اینکه بخشهای مرورنشده نشریه کاملا مشخص هستند؛
اتخاذ رویکردهایی که صحت، جامعیت و وضوح گزارش‌های تحقیقی را تقویت کند، از جمله ویرایش فنی و استفاده از رهنمودها و چک‌لیست‌های مناسب؛
توجه به بهبود خط مشی شفافیت برای تقویت حداکثر شفافیت در مورد منشاء مقالات غیرتحقیقی؛
اتخاذ سیستم‌هایی از تالیف یا مشارکت که عملکردهای خوب را ارتقا داده (به عنوان مثال، به‌طوری که فهرست‌سازی به‌طور دقیق نشان دهد چه کسی کار را به انجام رسانده است) و مشکلات (مانند نویسندگان روح و مهمان) را کاهش دهد.
ارتباط با نویسندگان
1- تصمیم سردبیر در پذیرش یا رد یک مقاله باید بر اساس اهمیت، اصالت و وضوح مقاله، اعتبار مطالعاتی و ارتباط آن با اهداف نشریه باشد.
2-سردبیر نباید برای قبول نوشته‌ها، تصمیم خود را عوض کند مگر آنکه در مورد نوشته با مشکلاتی جدی روبه‌رو شده باشد.
3- سردبیر جدید نباید تصمیمات سردبیر قبلی را در ارتباط با چاپ نوشته‌ها عوض کند، مگر آنکه مشکلاتی جدی در این باره شناسایی شود.
4-توصیف رویکردهای ارزیابی مجدد باید منتشر شوند و سردبیر باید آماده توجیه هرگونه انحراف عمده از رویکردهای توصیف شده باشد.
5-این نشریه مکانیزمی را تعریف میکند تا نویسندگان بتوانند در برابر تصمیمات سردبیر به آن استناد کنند.
6-سردبیر باید انتظارات خود را از نویسنده در غالب رهنمودهایی به چاپ برساند. این رهنمودها باید بطور منظمی به‌روزرسانی شده و به این کد ارجاع یا لینک داده شوند.
7-سردبیر باید رهنمودی را در مورد معیار لازم برای تالیف یا این که چه کسی باید به عنوان شریک چنین استانداردهایی را در این زمینه رعایت کند تهیه نماید.
بهترین عملکرد برای سردبیر این نشریه شامل این موارد خواهد بود:
بازبینی منظم نظرات نویسنده و ارایه لینک‌های مرتبط با این رهنمودها؛
انتشار منافع متعارض مرتبط، برای تمام شریکان و انتشار اصلاحات در صورتی که منافع متعارض بعد از چاپ مشخص شده باشند؛
اطمینان حاصل کردن از این که مرورگرهای نوشته‌ها به درستی انتخاب شدهاند (به عنوان مثال اشخاصی که قادر هستند مطلب را مرور کنند و از منافع متعارض فاقد صلاحیت مبری هستند)؛
احترام به آن دسته از درخواست‌های نویسندگان مبنی بر این که در صورت قابل قبول و قابل اجرا بودن نوشته آنها، کسی حق بازبینی آن را نداشته باشد؛
در مواردی که تالیف مشکوک به داشتن مشکلات یا مشاجرات باشد به راهنمایی‌های روندنمای کوپ استناد کند؛
چاپ جزئیات چگونگی حل و فصل موارد مشکوک به داشتن مشکل (به عنوان مثال لینک دادن به روندنمای کوپ)؛
چاپ تاریخ نوشته‌ها و پذیرش مقالات.
ارتباط با مرورگران
-۱ سردبیر باید انتظارات خود را از مرورگر از جمله به‌کارگیری مطالب ارائه‌شده جهت کسب اطمینان، در غالب رهنمودی ارائه کند. این رهنمود باید بطور منظم بروزرسانی شده و به این کد ارجاع یا لینک داده شود.
-۲ سردبیر باید قبل از ارجاع مرور نوشته، مرورگرانی را برای بروز هرگونه منافع متعارض بالقوه در اختیار داشته باشند.
-۳ سردبیر باید سیستمی را در اختیار داشته باشد تا به واسطه آن اطمینان یابد تشخیص‌های مرورگرها محفوظ هستند، مگر آنکه مرور آشکاری داشته باشند که نویسندگان و مرورگران از آن مطلع باشند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
تشویق مرورگران برای به‌چالش‌کشیدن سؤالات در زمینه اخلاقی و تحقیقات احتمالی و مشکلات برخاسته از نوشته‌ها در مورد انتشار
(به عنوان مثال طراحی غیراخلاقی تحقیق، اطلاعات ناکافی برای حصول رضایت یا حمایت از موضوعات تحقیقی (از جمله حیوانات)، به کارگیری و ارائه نامناسب اطلاعات)؛
تشویق مرورگران برای به‌چالش‌کشیدن اصالت نوشته‌ها و آگاهی نسبت به انتشار مطالب دارای اطناب و سرقت ادبی؛
دادن تجهیزات لازم به مرورگران برای شناسایی انتشارات مرتبط (به عنوان مثال دادن لینک منابع ذکرشده و جستجو در زمینه فهرست کتاب)؛
اعلام نظرات مرورگران به نویسندگان با تمامیت کامل، مگر آنکه اظهارات اهانت‌آمیز یا افتراآمیز باشند؛
اطمینان یافتن از همکاری مرورگران با نشریه؛
تشویق مؤسسات آکادمیک به پذیرش فعالیت‌های مرور به عنوان رویکردی پژوهشی؛
بررسی عملکرد مرورگران و گام برداشتن در جهت حصول اطمینان از استاندارد بالای آن؛
توسعه و حفظ پایگاه داده مرورگران مناسب و به‌روزرسانی آن بر اساس عملکرد مرورگران؛
به‌کارنگرفتن مرورگرانی که اغلب مرورهای سریع، بی‌کیفیت یا با تأخیر دارند؛
حصول اطمینان از اینکه پایگاه داده مرورگران منعکس‌کننده جامعه آنها در نشریه است و افزودن مرورگران جدید در صورت نیاز؛
استفاده از طیف وسیعی از منابع (نه صرفاً مخاطبان شخصی) برای تشخیص مرورگران جدید بالقوه (به عنوان مثال پیشنهادات نویسنده، پایگاه داده مربوط به فهرست کتاب)؛
پیروی از روندنمای کوپ در مواردی که عملکرد مرورگران دچار مشکل باشد.
ارتباط با اعضای هیأت تحریریه
1- سردبیر باید اعضای هیأت تحریریه جدیدی در نظر گرفته و بر اساس انتظاراتی که از آنها دارد رهنمودهایی را در اختیار آنها بگذارد و
اعضا را به تناسب خط مشی و توسعه‌های جدید، به روز نگه دارد.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
برخورداری از خط مشی لازم برای مدیریت نوشتههای اعضای هیأت تحریریه تا اطمینان حاصل شود که مرور بی‌طرفانه است؛
شناسایی اعضای هیأت تحریریه باصلاحیتی که فعالانه در توسعه و مدیریت خوب نشریه همکاری دارند؛
بازبینی منظم ترکیب هیأت تحریریه؛
ارایه راهنمای روشنی به اعضای هیأت تحریریه در مورد نقش‌ها و وظایف مورد انتظار که احتمالاً شامل این موارد خواهد بود:
فعالیت به عنوان عضو اجرایی نشریه
حمایت و ارتقای نشریه
جستجوی بهترین نویسنده‌ها و بهترین آثار (به عنوان مثال از چکیده نشتها) و تقویت فعالانه نوشته‌ها
ویرایش نوشته‌ها برای نشریه
قبول مسؤلیت ویراستاری، بازبینی و بیان نظرات در مورد مقالات در حوزه تخصصی خود
پیوستن و مشارکت در جلسات هیأت تحریریه
مشورت دورهای با اعضای هیأت تحریریه (مثلا بطور سالانه) برای بررسی نظرات در مورد اداره نشریه، آگاه‌کردن آنها از
هرگونه تغییر در خط مشی نشریه و شناسایی چالش‌های پیش رو
ارتباط با صاحب امتیاز نشریه
-۱ ارتباط سردبیر با ناشر و صاحب نشریه باید اساساً بر پایه اصول آزادی سردبیری باشد.
-۲ سردبیر باید بر مبنای کیفیت و تناسب مقالات با نشریه و بدون دخالت صاحب یا ناشر نشریه، در مورد چاپ مقالات تصمیم بگیرد.
-۳ سردبیر باید قرارداد کتبی داشته باشد که ارتباط او با صاحب یا ناشر نشریه در آن تنظیم شده باشد.
-۴ مفاد این قرارداد باید در جهت مجموعه قوانین کوپ برای سردبیران نشریه باشد.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
ایجاد مکانیزم‌هایی برای حل و فصل تعارضات بین خود و صاحب یا ناشر نشریه با تشریفات قانونی؛
ارتباط پیوسته با صاحب و ناشر نشریه خود.
رویکردهای ویراستاری و بازبینی
۷-۱ سردبیر باید مطمئن شود که بازبینی در نشریه او منصفانه، بی‌طرفانه و به‌موقع است.
۷-۲ سردبیر باید سیستمی برای حصول اطمینان از این داشته باشد که مطالب ارائه شده در نشریه در حین بازبینی محرمانه باقی می‌مانند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
حصول اطمینان از این که افراد مشغول به کار ویراستاری (از جمله خود) از آموزش کافی برخوردارند و بهره‌مندی از جدیدترین
رهنمودها، توصیه‌ها و شواهد در مورد بازبینی و مدیریت نشریه؛
آگاهی از تحقیقات صورت‌گرفته در مورد بازبینی و پیشرفت‌های تکنولوژیک؛
اتخاذ مناسب‌ترین روش‌های بازبینی برای نشریه و انجمن پژوهشی آن؛
بررسی دورهای عملکردهای بازبینی برای بهبود احتمالی آنها؛
ارجاع موارد مشکل‌ساز به کوپ، به‌خصوص هنگامی که سؤالاتی مطرح شدهاند که در روندنمای کوپ پاسخ داده نمی‌شوند، یا گمان
می‌رود مشکلات جدیدی در مورد نشریه وجود دارد؛
داشتن جلسه‌ای با حکم به منظور داوری در مورد شکایاتی که قادر به حل آن نبوده‌اند.
تضمین کیفیت
سردبیر باید گامهای معقولی در جهت حصول اطمینان از کیفیت مطالبی که چاپ میکند بردارد، با توجه به این که نشریات و بخشهای
درون نشریات اهداف و استانداردهای متفاوتی خواهند داشت.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
داشتن سیستمی برای شناسایی اطلاعات نادرست (به عنوان مثال عکسهایی که در جای مناسب به کارگرفته نشده‌اند یا متون سرقت‌شده)
هنگام بروز گمانه‌زنیها؛
اتخاذ تصمیمات مربوط به صفحه‌آرایی نشریه بر پایه شواهد مرتبط با فاکتورهایی که کیفیت گزارشات را بالا میبرند، به جای این که بر پایه
دلایل زیبایی‌شناسی یا ترجیح شخصی باشند.
حفاظت از اطلاعات شخصی
سردبیر باید در قضاوتهای خود، از اصول محرمانه بودن پیروی کند. صرف نظر از قوانین داخلی، آنها باید همواره اطلاعات اشخاصی را که در طول تحقیق یا تعاملات حرفهای به‌دست آمدهاند، محرمانه نگه دارند (به عنوان مثال بین دکتر و بیمار). بنابراین همواره لازم است رضایت کتبی آگاهی از انتشار را از افرادی گرفت که ممکن است شناخته‌شده باشند یا توسط دیگران شناسایی شوند (به عنوان مثال از نوع گزارش یا عکسها).
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
انتشار خط مشی خود در چاپ اطلاعات فردی (به عنوان مثال اطلاعات یا تصاویر شخصی) و توضیح کامل آن برای نویسنده؛
توجه کنید که رضایت مشارکت در تحقیق یا مسائل مربوط به آن، مشابه با رضایت انتشار اطلاعات، تصاویر یا نقل‌قولهای شخصی نیست.
تشویق رعایت موارد اخلاقی (به عنوان مثال تحقیقات دربرگیرنده انسان و حیوانات)
سردبیر باید اطمینان یابد تحقیقی که منتشر میکند بر اساس رهنمودهای اخلاقی بین‌المللی پذیرفته، صورت گرفته است (به عنوان مثال Declaration of Helsinki برای تحقیقات کلینیکی و رهمنودهای AERA و BERA برای تحقیقات تحصیلی)
سردبیر باید تضمین بجوید که تمام تحقیقات توسط هیأت ذی‌صلاحی که در حال حاضر وجود دارد به تأیید رسیدهاند (به عنوان مثال کمیته تحقیقات اخلاقی). با این حال، سردبیر باید بداند چنین تأییداتی، اخلاقی بودن تحقیق را تضمین نمیکند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
آمادگی برای درخواست شواهد تأیید اخلاقی بودن تحقیق و سؤال از نویسندگان در مورد جوانب اخلاقی (مانند چگونگی کسب رضایت شرکت‌کننده یا روش به‌کاررفته برای به حداقل رساندن آزار حیوان) در صورت بروز نگرانیها یا نیاز به شفاف‌سازی؛
اطمینان یافتن از این که گزارش آزمایشات کلینیکی بر مبنای Declaration of Helsinki، Good Clinical Practice و دیگر رهنمودهای مربوط به تأمین امنیت شرکت‌کننده صورت گرفتهاند؛
اطمینان یافتن از این که گزارش آزمایشات یا مطالعات انجام‌شده بر روی حیوانات، در جهت رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی و
خدمات انسانی برای مراقبت و استفاده از حیوانات آزمایشگاهی یا دیگر رهنمودهای مرتبط صورت گرفتهاند؛
تعیین مشاور یا هیأت اخلاقی نشریه برای مشورت کردن در مورد امور خاص و بازبینی دورهای خط مشی نشریه.
برخورد با تخلفات احتمالی
1- سردبیر موظف است در صورت مشاهده تخلفات یا نشانهای از بروز تخلفات وارد عمل شود. این وظیفه شامل مقالات چاپ‌شده و چاپ‌نشده میشود.
2- سردبیر نباید به سادگی مقالاتی را که مشکوک به داشتن تخلف هستند رد کند. او از نظر اخلاقی باید چنین مواردی را پیگیری کند.
3- سردبیر باید از روندنمای کوپ در هر جای ممکن پیروی کند.
۴ -نخست سردبیر باید در جستجوی پاسخی از موارد مشکوک به تخلف باشد. اگرپاسخ قانع‌کنندهای نیافت باید از کارکنان، موسسه
یا بعضی از افراد ذی‌صلاح خواهان رسیدگی شود.
5- سردبیر باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا مطمئن شود رسیدگی درستی در مورد تخلف انجام شده است؛ اگر چنین چیزی
صورت نپذیرد سردبیر باید تمام تلاش خود را در جهت یافتن راه حلی برای این مشکل به کار گیرد. این وظیفهای دشوار اما مهم است.
اطمینان از درستی سوابق آکادمیک
1-خطاها یا اشتباه در نوشته‌ها باید بر اساس درجه اهمیت سریعاً تصحیح شوند.
2-سردبیر باید از رهنمودهای کوپ در اصلاح اشکالات استفاده کند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
حرکت در جهت کاهش مطالب هجوآمیز مستتر در چاپ (به عنوان مثال تمام موارد کلینیکی باید به ثبت برسند)؛
حصول اطمینان از این که مطالب چاپ‌شده به طریقه امنی آرشیو شدهاند (به عنوان مثال مخزن‌های دائمی مانند PubMed Central)؛
در اختیار داشتن سیستمی برای این که به نویسنگان فرصت ارائه آزادانه مقالات تحقیقی را بدهد.
مالکیت فکری
سردبیر باید نسبت به مسئله مالکیت فکری آگاه باشد و با ناشر خود برای مدیریت توانایی نقض قوانین و تعهدات مالکیت
فکری همکاری کند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
اتخاذ سیستمی برای کشف سرقت ادبی (به عنوان مثال نرم‌افزاری برای جستجوی عناوین مشابه)؛ مقالات ارایه‌شده
(بطور عادی یا به هنگام رویارویی با موارد مشکوک)؛
حمایت از نویسندگانی که کپی‌رایت برای آنها رعایت نشده است یا قربانی سرقت ادبی بودهاند؛
داشتن آمادگی برای همکاری با ناشر در جهت دفاع از حقوق نویسنده و تحت پیگرد قرار دادن متجاوزان (به عنوان مثال با درخواست بازپس‌گیری یا برداشتن آن از وب سایت‌ها) صرف نظر از اینکه آیا نشریه کپی رایت را رعایت میکند یا خیر.
تشویق تبادل نظر
1-سردبیر باید مشوق و مشتاق رسیدگی به انتقادات متقاعدکننده از آثاری باشد که در نشریه به چاپ میرساند.
2- باید به نویسنده مطلب مورد انتقاد فرصت پاسخگویی داده شود.
3-از مطالعه گزارش کار نتایج منفی نباید چشم‌پوشی شود.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
آزادی عمل برای تحقیق در مواردی که مطالب به‌چاپ‌رسیده در نشریه را به چالش میکشد.
تعارض منافع
1- سردبیر باید سیستمی برای مدیریت برخورد منافع خود و همچنین کارکنان، نویسندگان، داوران و اعضای هیأت تحریریه داشته باشد.
2- نشریات باید رویه آشکاری برای حل و فصل نوشتههای از جانب سردبیران، کارکنان یا اعضای هیأت تحریریه داشته
باشند تا مطمئن باشند بازبینی بی‌طرفانه است.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:
چاپ فهرست منافع مشترک (مالی، آکادمیک یا انواع دیگر) کارکنان ویراستاری و اعضای هیأت تحریریه (که هر ساله باید به روز رسانی شوند).
وظایف داوران
1-کمک به تصمیم گیری تحریریه
داوران در بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقالات، به سردبیر نشریه یاری رسانده و یا از طریق ارتباط اعضای تحریریه با نویسنده محترم به بهبود و ارتقاء کیفی و محتوایی مقالات کمک کنند.
2- سرعت عمل
داوران انتخاب شده می بایست بعد از بررسی اولیه، بلافاصله سردبیر نشریه را در جریان نتیجه آن قرار دهند که شامل:
عدم داوری مقاله به دلیل نبودن موضوع مقاله در حوزه کار داور، کمبود وقت یا... است.
داوری همراه با تآخیر به دلیل شلوغ بودن وقت، عدم دسترسی به امکانات کافی و... است.
3- محرمانه بودن اطلاعات
کلیه اطلاعات موجود در مقالات می بایست برای داور محرمانه تلقی شده و داور در حفظ آن بکوشد .
4- داوری با ارائه مستندات و استدلال‌های علمی و شفاف
داوری مقالات میبایست بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی باشد، با وضوح و به روشنی بیان شود و این مدارک به نشریات و نویسندگان ارائه شود و از اعلام نظر سلیقهای، شخصی، نژادی و مذهبی و غیره در داوری مقالات خودداری کند.
5- توجه به منابع استفاده شده در مقاله
توجه به منابع استفاده شده در مقاله از دیگر وظایف داوران است. کلیه تحقیقات، موضوعات و نقل قول هایی که در مقاله استفاده شده است می بایست با ارجاع دهی کامل در کتابنامه همراه باشد.
6- عدم داوری مقالات با مقاصد شخصی
داوران مقالاتی که منافع اشخاص، موسسات و شرکت های خاصی به وسیله آن حاصل میشود و یا روابط شخصی در آن مشاهده میشود را نمی بایست برای داوری قبول کنند.
وظایف نویسندگان
1- ارائه مقالات علمی و استاندارد
نویسندگان مقالات به صورت علمی و منسجم، مطابق استاندارد نشریات آماده کنند. روش به کار رفته در مقاله با دقت و عینی انجام گرفته و دادهها به صورت صحیح گزارش شود. از طریق ارجاع دهی کامل، حقوق سایر اشخاص در مقاله رعایت شود. از ابراز موضوعات حساس و غیراخلاقی، سلیقه ای و شخصی، نژادی و مذهبی و اطلاعات جعلی و نادرست و ترجمه از آثار دیگران بدون ذکر عنوان در مقاله خودداری شود.
2- ارائه داده های خام در صورت نیاز
- از نویسندگان انتظار می رود حداقل تا یکسال پس از چاپ مقاله در مجله، نمونه ها و اطلاعات خام مورد استفاده در تهیه مقاله را جهت پاسخ گویی به انتقادات و سوالات احتمالی خوانندگان مجله حفظ کنند.
از نویسنده خواسته شود در صورت نیاز دادههای خام، مصاحبه‌ها و یا پرسشنامهها و سایر ابزار به کار رفته در تحقیق را ارائه و معرفی نماید. دسترسی عمومی به این اطلاعات (سازگار با بیانیه ALPSP –STM) به بهبود کار مقالات کمک می نماید.
3- اصالت مقاله ارائه شده
مقالات ارائه شده توسط نویسندگان می بایست کار خود نویسنده ارائه کننده مقاله بوده و هر گونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود.
4- عدم انتشار همزمان یک مقاله و یا مقاله پذیرش و چاپ شده
ارائه همزمان یک مقاله به چند نشریه و یا مقالات منتشر شده و یا پذیرش شده به سایر نشریات خلاف قوانین است.
نویسندگان حق ارسال مجدد (Duplicate submission) یک مقاله را ندارند. به عبارت دیگر، مقاله یا بخشی از آن نباید در هیچ مجله دیگری در داخل یا خارج از کشور چاپ شده یا در جریان داوری و چاپ باشد.
- نویسندگان مجاز به انتشار همپوشان (Overlapping publication) نیستند. منظور از انتشار همپوشان، چاپ دادهها و یافتههای مقالات پیشین خود با کمی تغییر در مقاله ای به عنوان جدید است.
- نویسندگان موظفند در صورت نیاز به استفاده از مطالب دیگران، آنها را با ارجاع دهی (Citation) دقیق و در صورت نیاز پس از کسب اجازه کتبی و صریح، از منابع مورد نیاز استفاده نمایند. هنگامی که عین نوشتههای پژوهشگر دیگری مورد استفاده قرار میگیرد، باید از روشها و علائم نقل قول مستقیم، نظیر گذاشتن آن داخل گیومه (" ")، استفاده شود.
5- ذکر ارجاع‌دهی مناسب
ارجاع دهی شامل ذکر کلیه کتاب ها، نشریات و پایگاه های اینترنتی و سایر تحقیقات اشخاص در کتابنامه است.
مقالات ارائه شده بایستی پژوهش اصیل (Original research) نویسندگان ارائه کننده مقاله بوده و هر گونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود. پژوهش باید با دقت و عینی انجام گرفته و داده ها به صورت صحیح گزارش شده باشد.
6-ذکر فرد مسئول و همکاران در مقاله و دقت در عدم وجود اسامی غیرمرتبط
مقالات ارسالی باید در زمینه تخصصی مجله بوده و به صورت علمی و منسجم، مطابق استاندارد مجله آماده شده باشد.
مقالات ارائه شده بایستی پژوهش اصیل (Original research) نویسنده (نویسندگان) ارائه کننده مقاله باشد و هر گونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود. پژوهش باید با دقت و عینی انجام شود و داده ها به صورت صحیح گزارش شده باشد.
مسؤلیت صحت و دقت محتوای مقالات بر عهده نویسندگان است و نویسندگان موظف هستند از صحت و دقت محتوای مقالات اطمینان حاصل کنند. چاپ مقاله به معنی تأیید مطالب آن توسط مجله نیست.
7- شرایط نویسندگی مقالات و آثار علمی
فردی نویسنده یک مقاله محسوب میشود که چهار شرط زیر را به طور همزمان دارا باشد.
شرط ۱: فرد باید همکاری مؤثر و قابل‌توجهی در حداقل یکی از زیرمجموعه‌های زیر داشته باشد:
الف: ارایه ایده پژوهشی یا ب: طراحی مطالعه یا ج: جمع آوری دادهها یا د: آنالیز و تفسیر دادهها
شرط ۲: فرد باید در نوشتن نسخه اولیه دست‌نوشته و یا در بازبینی و مرور نقادانه آن همکاری کند، به گونه‌ای که متن از لحاظ محتوای علمی دستخوش تغییر و تکامل شود. واضح است افرادی واجد این شرط می‌شوند که صلاحیت علمی لازم برای مرور نقادانه را بر اساس تجربه علمی و سابقه تحصیلی یا کاری خود داشته باشند.
شرط ۳: فرد باید نسخه‌ی نهایی دست‌نوشته را قبل از انتشار مطالعه و آنرا تأیید کرده باشد.
شرط ۴: باید مسؤلیت پاسخگویی در مقابل کلیهجنبه‌های انجام پژوهش منجر به انتشار مقاله را بپذیرد، به گونه‌ای که بتواند به کلیه‌ی سؤال‌های مطرحشده در مورد صحت محتوای پژوهش و نوشتار آن پاسخ دهد. فرد باید یا خود مراحل گوناگون کار را با رعایت استانداردهای علمی، فنی و اخلاقی انجام داده باشد و یا از درستکاری و توانمندی علمی کسانی که مراحل مختلف کار را انجام داده‌اند اطمینان خاطر داشته باشد.
حذف نام فرد یا افرادی که شرایط نویسندگی مقاله را دارا باشند از لیست نویسندگان ممنوع است.
اضافه کردن نام فرد یا افرادی که شرایط نویسندگی را دارا نیستند، در لیست نویسندگان ممنوع است.
مسؤلیت اخلاقی و حقوقی ذکر نام افرادی که بدون داشتن همه شرطهای نویسندگی نامشان در زمره نویسندگان مقاله آمده و یا با وجود داشتن شرطهای نویسندگی نامشان از لیست نویسندگان حذف شده است با همه نویسندگان مقاله می‌باشد.
صرف همکاری در اموری مانند تهیه و تأمین بودجه پژوهشی، ارایه‌ی مشاوره‌های مقطعی از جمله مشاوره آماری و روش‌شناسی، ایجاد یا در اختیار قرار دادن امکانات آزمایشگاهی، انجام آزمایشات مربوط به بیماران یا نمونه‌های پژوهشی و یا ارجاع و معرفی بیماران به پژوهشگران برای شرکت در پژوهش، شرایط کافی برای درج نام انجام‌دهنده در لیست نویسندگان مقاله منتج از فعالیت پژوهشی را ایجاد نخواهد کرد؛ حتی اگر افراد حق‌الزحمه‌‌‌ای برای ارایه‌ی خدمت مذکور دریافت نکرده باشند.
از کلیه افرادی که در حمایت، طراحی، اجرا، نوشتن یا سایر مراحل تحقیق و پژوهش همکاری داشته‌اند ولی همه‌ی چهار شرط لازم جهت نویسندگی را دارا نمی‌باشند، باید در قسمت تقدیر و تشکرمقاله سپاسگزاری شود.
فردی که فقط مترجم یا ویراستار دست‌نوشته است دارای شرایط نویسندگی نیست. در موردی که ترجمه متن توسط مترجمی غیر از نویسندگان انجام میشود، لازم است این موضوع در بخشتقدیر و تشکراشاره شود و از مترجم سپاسگزاری شود.
داشتن مسؤلیت اجرایی از جمله ریاست بخش، گروه، دانشکده، دانشگاه، مرکز تحقیقاتی و یا داشتن هرگونه سمت کارشناسی و مدیریتی در هر سطحی به‌خودی خود منجر به مالکیت دادههای موجود در آن مجموعه و ایجاد حق نویسندگی و لذا درج نام در لیست نویسندگان مقالات منتج شده از آن دادهها نخواهد شد.
فرد مسئول مقاله کسی است که در تهیه، آمادهسازی، طراحی و اجرای مقاله سهم عمده را به عهده داشته است و سایر نویسندگان نیز به عنوان همکار در مقاله ذکر می شوند و نویسنده اصلی مقاله میبایست نسبت به وجود نام و اطلاعات تمامی نویسندگان و عدم وجود نامی غیر از نویسندگان مقاله اطمینان حاصل کند.
نویسنده مسئول مقاله موظف است از اینکه همه نویسندگان مقاله، آنرا مطالعه و نسبت به ارائه آن و جایگاه خود در مقاله به توافق رسیده اند، اطمینان حاصل کند.
- ارسال مقاله به منزله آن است که نویسندگان رضایت کلیه پشتیبان های مالی یا مکانی مقاله را جلب کرده و تمامی پشتیبان های مالی یا مکانی مقاله را معرفی نموده اند.
- هر گونه خطراتی که به واسطه تحقیق، متوجه انسان ها و یا محیط زیست می شود، بایستی به صورت شفاف در مقاله ذکر شده باشد.
8-ذکر پشتیبان‌های مالی
نویسندگان می بایست کلیه پشتیبان ها مالی مقاله خود را نیز معرفی نمایند.
9-اعلام وجود خطاهای اساسی در مقالات
نویسنده در هر زمانی که متوجه هر گونه خطا و بی‌دقتی در مقاله خود شود نشریه را در جریان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را بازپس گیرد.
رفتار غیراخلاقی پژوهشی
اگر در هر یک از مراحل ارسال، داوری، ویرایش، یا چاپ مقاله در مجله علمی زراعت و فناوری زعفران، یا پس از آن، از وقوع یکی از موارد ذیل اطمینان حاصل شود، رفتار انجام شده غیراخلاقی محسوب میشود و مجله حق برخورد قانونی با آن را دارد.
جعل دادهها (Fabricatio) عبارت است از گزارش مطالب غیر واقعی و ارائه دادهها یا نتیجههای ساختگی به عنوان نتایج آزمایشگاهی، مطالعات تجربی و یا یافتههای شخصی ثبت غیرواقعی آنچه روی نداده است یا جابجایی نتایج مطالعات مختلف مثالهایی از این تخلف است.
تحریف داده ها (Falsification) عبارت است از ثبت و ارائه نتایج پژوهش به نحوی که جزئیات اجرای پژوهش یا فرآیند جمع آوری دادهها دستکاری شود، یا دادههایی حذف یا تغییر یابد، یا برخی نتایج کوچک به منظور پنهان کردن واقعیات بزرگتر بزرگنمایی شود(Juicy quotes) تا نتایج دنبال شده یا نتایج ارائه شده مورد تردید قرار نگیرد.
پژوهش در راستای اهداف خاص
سرقت علمی (Plagiarism) شامل اقتباس نزدیک افکار و عبارات نویسندگان دیگر، کپی برداری در بیان اندیشه ها، شباهتهای ساختاری در نوشتار یا انتساب ایدهها و نتایج دیگران بدون ارجاع مناسب، یا معرفی آن به عنوان یک پژوهش اصیل علمی است.
اجاره علمی: منظور آن است که نویسنده (نویسندگان) فرد دیگری را برای انجام پژوهش به کار گیرد و پس از پایان پژوهش، بادخل و تصرف اندکی آن را به نام خود به چاپ رساند.
انتساب غیر واقعی: منظور انتساب غیر واقعی نویسنده (نویسندگان) به مؤسسه، مرکز یا گروه آموزشی یا پژوهشی است که نقشی در اصل پژوهش مربوطه نداشته اند.
10. مراحل برخورد با رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی
- دریافت مکتوب اتهام از سوی یک سازمان یا شخصیت حقیقی به وسیلة دفتر مجله
- تشکیل جلسه هیأت تحریریه مجله و بررسی اولیه اتهام
- جمع آوری اسناد و ارزیابی آنها در صورت لزوم و تهیة صورتجلسه مبنی بر وارد بودن یا نبودن اتهام
- ارسال اتهام به نویسندگان مورد اتهام و درخواست پاسخ در مدت زمان مشخص شده
- بررسی جواب متهمین در جلسه هیأت تحریریه مجله و تصمیمگیری نهایی
- ارسال تصمیم به شاکی و متهم به همراه پیشنهادهای تنبیهی در صورتی که اتهام وارد تشخیص داده شود.
- اطلاع رسانی به بالاترین مقام پژوهشی سازمان محل فعالیت متخلفین
اطلاع رسانی به معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
منابع
منشور وموازین اخلاق پژوهش"مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری"
راهنمای کشوری اخلاق در انتشار آثار پژوهشی علوم پزشکی