نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه بیرجند
2 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
3 استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
چکیده
شهرستان تربت‌حیدریه واقع در استان خراسان رضوی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان مطرح می‌باشد. با توجه به تأثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد محصول زعفران، فرآیند سنجش تناسب اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. در این تحقیق ابتدا شرایط کشت زعفران مورد مطالعه دقیق قرارگرفت و نواحی مستعد کشت زعفران با استفاده از نقشه‌های سطوح ارتفاعی، شیب، خصوصیات خاک و آب و برخی فاکتورهای اقلیمی تأثیرگذار در کشت زعفران از جمله آستانه‌های دمایی مؤثر، بارندگی و ساعات آفتابی شناسایی شدند. بدین منظور از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) استفاده شد و به کمک محیط نرم‌افزاری Arc GIS مدل‌سازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت و بر اساس آن اراضی شهرستان تربت‌حیدریه از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و پهنه‌بندی شد. با دقت در نقشه نهایی، حدود 43 درصد از مساحت منطقه که عمدتاً در نواحی مرکزی شهرستان تربت حیدریه قرار دارند، از بالاترین قابلیت برای کشت زعفران برخوردار می‌باشند. جهت ارزیابی نتایج به‌دست‌آمده و اطمینان از صحت اطلاعات نقشه‌های نهایی، عملکرد گیاه و کیفیت محصول با اطلاعات به‌دست‌آمده از نقشه نهایی مقایسه شد و صحت نتایج به‌دست‌آمده تأییدگردید که نشان‌دهنده کارآیی روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در سنجش قابلیت اراضی برای کشت زعفران می‌باشد.
تازه های تحقیق
شکل 4- مکانهای مناسب کشت زعفران در مرحله رشد زایشی
Figure 4- Suitable places for saffron planting in generative phase.
شکل 5- مکانهای مناسب کشت زعفران در مرحله رشد رویشی
Figure 5- Suitable places for saffron planting in vegetative phase.
شکل 6- مکانهای مناسب کشت زعفران در مرحله رکود
Figure 6- Suitable places for saffron planting in dormant phase.
شکل 7- مکانهای مناسب کشت زعفران از نظر اقلیم
Figure 7- Suitable places for saffron planting regarding climatic.
شکل 8- مکانهای مناسب کشت زعفران از نظر کیفیت خاک
Figure 8- Suitable places for saffron planting regarding soil quality.