کشاورزی و علوم پایه
نیما خالدی؛ مهدی رضائی؛ مجتبی علیزاده فرد درآباد
چکیده
بیماری پوسیدگی فوزاریومی یکی از مهمترین بیماری‌های قارچی بنه زعفران در سراسر جهان است که می‌تواند منجر به کاهش عملکرد محصول و کیفیت بنه‌های دختری تولید شده شود. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی عوامل بیماری پوسیدگی فوزاریومی بنه زعفران و بررسی میزان بیماریزایی آن‌ها میباشد. بهمنظور شناسایی گونه‌های Fusarium عامل بیماری ...
بیشتر
بیماری پوسیدگی فوزاریومی یکی از مهمترین بیماری‌های قارچی بنه زعفران در سراسر جهان است که می‌تواند منجر به کاهش عملکرد محصول و کیفیت بنه‌های دختری تولید شده شود. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی عوامل بیماری پوسیدگی فوزاریومی بنه زعفران و بررسی میزان بیماریزایی آن‌ها میباشد. بهمنظور شناسایی گونه‌های Fusarium عامل بیماری پوسیدگی فوزاریومی از بنه‌های زعفران دارای علایم پوسیدگی از مزارع مختلف استان‌های همدان، گلستان، کرمان، کردستان، سمنان، کرمانشاه، اردبیل، آذربایجانشرقی، خراسانشمالی، خراسانرضوی، اصفهان و خراسانجنوبی نمونه‌برداری شد. جدایه‌های قارچی پس از جداسازی و خالص‌سازی، بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و آغازگرهای اختصاصی گونه شناسایی و تأیید شدند. همچنین میزان بیماریزایی جدایه‌ها با آزمون بیماریزایی به‌صورت مصنوعی در گلخانه مطابق اصول کخ، روی بنه‌های زعفران بررسی شد. نتایج نشان داد که حدود 6/38 درصد از نمونه‌ها، در دامنه 1 تا 5 درصد، آلوده به بیماری پوسیدگی فوزاریومی بودند. در مجموع، بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و مولکولی 33 جدایه متعلق به گونه‌های Fusarium oxysporum (26 جدایه، 8/78 درصد) و F. solani sensu lato (7 جدایه، 2/21 درصد) شناسایی شدند. نتایج آزمون بیماریزایی نشان داد که تمامی جدایه‌های Fusarium spp. بیماریزا بوده و درجات مختلفی از شاخص بیماری را نشان می‌دهند. نتایج تعیین آزمون فرم اختصاصی گونه F. oxysporum روی گیاهان مختلف نشان داد که تمامی جدایه‌ها روی گلایول، زنبق و زعفران زینتی ایجاد پژمردگی و زردی اندام‌های هوایی، بافت‌مردگی و پوسیدگی اندام زیرزمینی نموده و تحت عنوان F. oxysporum f. sp. gladioli نام گرفتند. این اولین گزارش در مورد شناسایی گونه F. oxysporum f. sp. gladioli از مزارع زعفران در شهرستان‌های ملایر، بیجار، کنگاور، پارس آباد، مرند، نطنز، نجفآباد و گونه F. solani sensu lato از مزارع زعفران در شهرستان‌های آزادشهر، شیروان، اسفراین، کاشمر، نجف آباد، بشرویه از روی بنه زعفران میباشد. یافته‌های این پژوهش، دیدگاه‌های جدیدی را درباره وضعیت سلامت بنه‌های زعفران به بیماری پوسیدگی فوزاریومی ارائه می‌دهد که می‌تواند در بازنگری استاندارد ملی سلامت بنه‌های زعفران و تعیین مناطق مستعد برای کشت بنه گواهی شده در ایران، مورد استفاده قرار گیرد.
