کشاورزی و علوم پایه
علیرضا کوچکی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ حمید رضا فلاحی؛ مهسا اقحوانی شجری
چکیده
انتخاب و تهیه بنة مناسب از عوامل مهم کسب عملکرد مطلوب در زراعت زعفران می‌باشد. به‌منظور مطالعه اثر برخی فاکتورهای زراعی بر رشد بنه‌های دختری زعفران، آزمایشی در فاصله سال‌های 90-1388 به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده بر مبنای طرح پای بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی ...
بیشتر
انتخاب و تهیه بنة مناسب از عوامل مهم کسب عملکرد مطلوب در زراعت زعفران می‌باشد. به‌منظور مطالعه اثر برخی فاکتورهای زراعی بر رشد بنه‌های دختری زعفران، آزمایشی در فاصله سال‌های 90-1388 به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده بر مبنای طرح پای بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل تاریخ کاشت (اول خرداد، اول مرداد و اول مهرماه سال 1388)، مدیریت آبیاری (آبیاری و عدم انجام آبیاری پس از هر تاریخ کاشت و تکرار آن در سال دوم به‌عنوان آبیاری تأخیری بهاره، آبیاری تابستانه و آبیاری زودهنگام پاییزه) و کاربرد گیاهان همراه در مزرعه زعفران [شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum)، خلر (Lathyrus sativus) و شاهد] بودند. در پایان چرخة دوم رشد زعفران (بهار سال 1390) نمونهبرداری از بنه‌های دختری صورت گرفت و پاسخ رشدی آن‌ها به فاکتورهای آزمایشی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با تأخیر در کاشت از خرداد به مهرماه، تعداد بنه‌های دختری و تعداد ریشههای انقباضی در هر کلون به ترتیب 25 و 33 درصد افزایش یافت. با این وجود، مقادیر وزن کل بنه‌های دختری در هر کلون، تعداد جوانه گلدهنده در هر بنه، تعداد کل جوانهها در هر بنه و نیز وزن و قطر هر بنه دختری در تاریخ کاشت خردادماه به ترتیب 21، 70، 40، 32 و 37 درصد بیشتر از تاریخ کاشت مهرماه بود. تیمار آبیاری، موجب افزایش 12 درصدی تعداد بنه‌های دختری و ریشههای انقباضی در هر کلون و کاهش 19 درصدی تعداد جوانه گلدهنده، کاهش 11 درصدی تعداد کل جوانهها و نیز کاهش 19 درصدی وزن تک بنه و کاهش 8 درصدی قطر هر بنة دختری شد. کاربرد گیاهان همراه نیز بر برخی از خصوصیات زراعی بنه‌های دختری زعفران مانند وزن کل بنه‌های دختری موجود در هر کلون (8 درصد)، نسبت وزن بنه به پوشال (14 درصد)، تعداد جوانه های گلدهنده (10 درصد) و وزن متوسط هر بنة دختری (10 درصد) تأثیر مثبت داشت. در مجموع، کاشت بنه‌های زعفران در طول دوره استراحت حقیقی، عدم انجام آبیاری پس از کاشت، پرهیز از آبیاری تابستانه در اول مردادماه و کاربرد گیاهان همراه، متوسط وزن بنه‌های دختری تولیدشده به‌عنوان مهم‌ترین عامل اثرگذار بر عملکرد زعفران را افزایش داد.
کشاورزی و علوم پایه
حمید رضا توکلی کاخکی؛ علی مختاریان؛ محمد حسین بیناباجی؛ حسن حمیدی؛ رامین اسمی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تراکم و وزن بنه مادری بر ویژگی‌های زراعی و رفتار بنه‌های دختری زعفران آزمایشی طی سال‌های 93-1389 به‌صورت اسپلیت پلات در زمان در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی به اجرا درآمد. عامل‌های مورد بررسی در آزمایش شامل سه سطح تراکم بنه (40،،80 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تراکم و وزن بنه مادری بر ویژگی‌های زراعی و رفتار بنه‌های دختری زعفران آزمایشی طی سال‌های 93-1389 به‌صورت اسپلیت پلات در زمان در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی به اجرا درآمد. عامل‌های مورد بررسی در آزمایش شامل سه سطح تراکم بنه (40،،80 و 160 بنه در مترمربع) و چهار سطح وزن اولیه بنه‌های مادری شامل (3 ≥، 6-3، 9-6 و 12-9 گرم) بودند که به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و عامل زمان در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر تراکم، وزن بنه مادری و سال بر وزن بنه‌های دختری، معنی‌دار بود. اما اثر متقابل تراکم × وزن بنه مادری و همچنین اثر متقابل تراکم × وزن بنه مادری × سال برای اکثر صفات اندازهگیری شده معنی‌دار نبود. نتایج مقایسه میانگین اثر تراکم × وزن بنه مادی بر تعداد بنه‌های دختری نشان داد که در بین تیمارهای مورد آزمایش استفاده از بنه‌های مادری 12-9 گرم با تراکم 160 بنه در مترمربع بیشترین تولید تعداد کل بنه‌های دختری (771 در مترمربع) در واحد سطح را به همراه داشت. بنه‌های مادری با وزن بالاتر، تعداد بنه‌های دختری بیشتری در گروههای وزنی مختلف تولید نمودهاند. همچنین نتایج نشان داد که بنه‌های مادری در گروههای وزنی کمتر قادر به تولید بنه‌های دختری با وزن بیشتر از وزن بنه مادری اولیه بودند. با افزایش تراکم و وزن بنه مادری تعداد گل، وزن گل و عملکرد کلاله خشک بهطور معنی‌داری افزایش یافت، به‌طوری‌که بیشترین وزن خشک کلاله زعفران در واحد سطح (65/0 گرم بر مترمربع) از بنه‌های مادری با وزن 12-9 گرم به دست آمد.
کشاورزی و علوم پایه
حسین خزیمه نژاد؛ همایون فرهنگ فر؛ محمد علی بهدانی؛ مجتبی حسن پور
چکیده
زعفران‌کاران استان خراسان جنوبی اگرچه زحمت زیادی برای تولید هرچه بیشتر این محصول، متحمل می‌شوند، اما به‌اندازه مطلوب، برداشت ندارند. این امر می‌تواند ناشی از عدم اطلاعات کافی آنان در رابطه با کشت علمی گیاه زعفران باشد. در این تحقیق، هدف آن است که با ارزیابی دانش بومی کشاورزان منطقه در مورد مسائل مرتبط با آبیاری زعفران، نقاط ضعف ...
بیشتر
زعفران‌کاران استان خراسان جنوبی اگرچه زحمت زیادی برای تولید هرچه بیشتر این محصول، متحمل می‌شوند، اما به‌اندازه مطلوب، برداشت ندارند. این امر می‌تواند ناشی از عدم اطلاعات کافی آنان در رابطه با کشت علمی گیاه زعفران باشد. در این تحقیق، هدف آن است که با ارزیابی دانش بومی کشاورزان منطقه در مورد مسائل مرتبط با آبیاری زعفران، نقاط ضعف و قوت آنان مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان از طریق انتقال یافتههای این پژوهش به متولیان و کشاورزان، قدمهای مؤثری در جهت افزایش عملکرد، برداشت. برای بررسی این موضوع، پرسشنامهای محقق ساخت (شامل 11 پرسش در مورد مسائل مرتبط با آبیاری زعفران و 14 پرسش پیرامون اطلاعات عمومی و سؤالات ترویجی) به تعداد 235 عدد در بین جامعه آماری زعفران‌کاران استان خراسان جنوبی به‌صورت تصادفی (برای اینکه نمونه، نماینده جمعیت تحت مطالعه باشد) توزیع گردید. متغیر وابسته، نمره کل آزمودنیها برای پاسخ صحیح آن‌ها بود. مقایسه آماری بین میانگین سطوح مختلف هر یک از متغیرهای مستقل (با اثر معنی‌دار) با استفاده از نرم‌افزار SAS و روش توکی-کرامر انجام شد. کسانی که در کلاسهای ترویجی شرکت نموده بودند، افرادی که بومی استان خراسان جنوبی بودند و همچنین کسانی که محصولات خود را بیمه کرده بودند در سطح معنی‌دار 1 درصد، به سؤالات بیشتری، پاسخ صحیح دادند. افرادی که در روستا زندگی میکردند در سطح معنی‌دار 5 درصد، به سؤالات بیشتری، پاسخ صحیح دادند. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، افزایش سطح دانش کشاورزان منطقه از طریق برنامهریزیهای کوتاهمدت و بلندمدت، ضروری بهنظر میرسد.
کشاورزی و علوم پایه
عبداله ملافیلابی؛ سرور خرم دل
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گران‌ترین محصول کشاورزی و دارویی است و فراهمی متعادل عناصر غذایی نقش بسیار مهمی در گل‌انگیزی و بهبود رشد بنه‌های مادری آن ایفاء می‌کند. با توجه به اهمیت اثر مدیریت حاصلخیزی خاک بر عملکرد گل زعفران، این آزمایش با هدف بررسی اثر کود دامی و تغذیه برگی بر ویژگی‌های بنه دختری و عملکرد گل در مزرعه شش ساله زعفران در قالب ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گران‌ترین محصول کشاورزی و دارویی است و فراهمی متعادل عناصر غذایی نقش بسیار مهمی در گل‌انگیزی و بهبود رشد بنه‌های مادری آن ایفاء می‌کند. با توجه به اهمیت اثر مدیریت حاصلخیزی خاک بر عملکرد گل زعفران، این آزمایش با هدف بررسی اثر کود دامی و تغذیه برگی بر ویژگی‌های بنه دختری و عملکرد گل در مزرعه شش ساله زعفران در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در محل مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد طی دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 اجرا شد. تیمارها شامل یارامیلاکمپلکس (A)، هیومستار (B)، کود کامل (C)، دلفارد (D)، کود دامی از نوع گاوی پوسیده (E)، E+A، E+B، E+C، E+D و شاهد بودند. بیست تن در هکتار کود دامی در اواخر پاییز ماه سال 1392 بر سطح خاک پخش شد. اعمال تیمارهای مختلف تغذیه برگی به صورت محلولپاشی برگی طی سه نوبت در مرحله رشد رویشی زعفران در اول صبح در اوایل و اواخر اسفند و اواخر فروردین ماه (با غلظت هفت میلیگرم بر کیلوگرم) انجام شد. نتایج نشان داد که اثر کود دامی و محلولپاشی بر وزن خشک فلس، برگ و بنه، طول برگ، سرعت ظهور برگ و گل، تعداد گل و وزن تر گل و وزن خشک کلاله زعفران معنی‌دار (01/0≥p) بود. بالاترین سرعت ظهور برگ و گل برای کود دامی+محلولپاشی با کود کامل به ترتیب با 34/7 برگ در روز و 17/11 گل در روز مشاهده شد. بیشترین وزن تر گل و وزن خشک کلاله برای کود دامی+محلولپاشی با کود کامل به ترتیب با 77/69 و 66/0 گرم بر متر مربع به دست آمد و کمترین میزان برای شاهد با 30/27 و 26/0 گرم بر متر مربع حاصل شد. بدین ترتیب، با در نظر گرفتن لزوم بکارگیری مدیریت اکولوژیک و عدم وجود سیستم ریشهای گسترده در زعفران، توصیه می‌شود جهت افزایش تولید به ویژه در مزارع چندساله از کودهای آلی به ویژه کود دامی همراه با تغذیه برگی استفاده گردد.
کشاورزی و علوم پایه
سعیده علیزاده سالطه
چکیده
به‌منظور بررسی امکان و شرایط بهینه کشت زعفران در منطقه تبریز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شاملآ استفاده از دو اکوتیپ کاشمر و مرند در 4 سطح وزن بنه مادری (3 تا 5، 1/5 تا 7، 1/7 تا 9 و بیش از 9 گرم) و در دو روش کشت کپه‌ای و ردیفی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی امکان و شرایط بهینه کشت زعفران در منطقه تبریز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شاملآ استفاده از دو اکوتیپ کاشمر و مرند در 4 سطح وزن بنه مادری (3 تا 5، 1/5 تا 7، 1/7 تا 9 و بیش از 9 گرم) و در دو روش کشت کپه‌ای و ردیفی بودند. نتایج بهدستآمده نشان داد که شاخص‌های عملکرد بنه زعفران بهطور معنی‌داری تحت تأثیر وزن بنه مادری و روش کشت قرار گرفتند، اما تأثیر دو اکوتیپ مورد کاشت معنی‌دار نبود. استفاده از بنه‌های مادری با وزن بیش از 9 گرم بیشترین تعداد کل بنه دختری در واحد سطح (65/342 بنه در مترمربع) و بیشترین عملکرد بنه‌های دختری (9/892 گرم در مترمربع) و همچنین بیشترین عملکرد گل را نشان داد. بررسی شاخص‌های گلدهی زعفران در سال 91 نشان داد که با افزایش وزن بنه‌های کشت شده، عملکرد گل نیز افزایش یافت. بهنظر میرسد تولید بنه‌های با وزن بیشتر و به دنبال آن افزایش عملکرد گل، نیازمند استفاده از بنه‌های مادری درشت در زمان کشت می‌باشد. همچنین بیشترین عملکرد کلاله، در روش کشت ردیفی نسبت به کشت کپه‌ای مشاهده گردید. نتایج حاصل از تأثیر دو روش کشت بر تعداد و وزن بنه‌های دختری تولید شده، حاکی از برتری کشت ردیفی نسبت به کشت کپه‌ای بود. در مجموع، استفاده از بنه‌های مادری با وزن هفت گرم به بالا و نیز کاشت بنهها با روش ردیفی تأثیر مثبتی بر رشد و عملکرد زعفران نشان داد.
کشاورزی و علوم پایه
مهدیه رشید سرخ بادی؛ علی شهیدی؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
شهرستان تربت‌حیدریه واقع در استان خراسان رضوی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان مطرح می‌باشد. با توجه به تأثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد محصول زعفران، فرآیند سنجش تناسب اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. در این تحقیق ابتدا شرایط کشت زعفران مورد مطالعه دقیق قرارگرفت ...
بیشتر
شهرستان تربت‌حیدریه واقع در استان خراسان رضوی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان مطرح می‌باشد. با توجه به تأثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد محصول زعفران، فرآیند سنجش تناسب اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. در این تحقیق ابتدا شرایط کشت زعفران مورد مطالعه دقیق قرارگرفت و نواحی مستعد کشت زعفران با استفاده از نقشههای سطوح ارتفاعی، شیب، خصوصیات خاک و آب و برخی فاکتورهای اقلیمی تأثیرگذار در کشت زعفران از جمله آستانه‌های دمایی مؤثر، بارندگی و ساعات آفتابی شناسایی شدند. بدین منظور از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) استفاده شد و به کمک محیط نرمافزاری Arc GIS مدلسازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت و بر اساس آن اراضی شهرستان تربت‌حیدریه از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و پهنهبندی شد. با دقت در نقشه نهایی، حدود 43 درصد از مساحت منطقه که عمدتاً در نواحی مرکزی شهرستان تربت حیدریه قرار دارند، از بالاترین قابلیت برای کشت زعفران برخوردار می‌باشند. جهت ارزیابی نتایج بهدستآمده و اطمینان از صحت اطلاعات نقشههای نهایی، عملکرد گیاه و کیفیت محصول با اطلاعات بهدستآمده از نقشه نهایی مقایسه شد و صحت نتایج بهدستآمده تأییدگردید که نشاندهنده کارآیی روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در سنجش قابلیت اراضی برای کشت زعفران می‌باشد.
کشاورزی و علوم پایه
مهدی نصیری محلاتی؛ علیرضا کوچکی؛ افسانه امین غفوری؛ منصوره محلوجی
چکیده
بررسی مسائل زراعی جهت بهبود کیفیت و افزایش عملکرد محصول زعفران بسیار مهم است. یکی از مباحث مطرح در این زمینه، اندازه و تراکم بنه زعفران می‌باشد که می تواند بر نحوه تخصیص مواد در گیاه مؤثر بوده و از طریق تحت تأثیر قراردادن رشد رویشی بر تولید تأثیرگذار باشد. بنابراین به‌منظور تعیین اثر متقابل تراکم و اندازه بنه جهت به دست آوردن مناسب‌ترین ...
بیشتر
بررسی مسائل زراعی جهت بهبود کیفیت و افزایش عملکرد محصول زعفران بسیار مهم است. یکی از مباحث مطرح در این زمینه، اندازه و تراکم بنه زعفران می‌باشد که می تواند بر نحوه تخصیص مواد در گیاه مؤثر بوده و از طریق تحت تأثیر قراردادن رشد رویشی بر تولید تأثیرگذار باشد. بنابراین به‌منظور تعیین اثر متقابل تراکم و اندازه بنه جهت به دست آوردن مناسب‌ترین وزن بنه به تفکیک تراکم به‌عنوان اصلیترین عوامل مؤثر بر رشد زعفران آزمایشی در قالب طرح مرکب مرکزی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 91-90 و 91-92 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی با توجه به سطوح بالا و پائین اندازه بنه شامل سطوح وزن بنه های کوچک (4> گرم) تا متوسط (4-8 گرم) و تراکم کم (50 بنه در مترمربع) تا پرتراکم (250 بنه در مترمربع) طراحی شد. نقطه مرکزی در هر تیمار پنج بار تکرار شد و درمجموع 13 ترکیب تیماری به دست آمد. عملکرد اقتصادی (وزن خشک کلاله)، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزنتر گل به‌عنوان متغیرهای وابسته مورد اندازهگیری قرار گرفتند و با استفاده از مدل رگرسیونی چندجمله ای، سطوح پاسخ این متغیرها تحت تأثیر فاکتورهای آزمایش محاسبه شد. درمجموع نتایج نشان داد که افزایش اندازه بنه و تراکم اثر مثبتی برافزایش عملکرد اقتصادی، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزنتر گل داشت. بر اساس یافته های این پژوهش کاشت بنه هایی با وزن متوسط در تراکم بالا مناسبتر بود و بر این اساس مقدار بهینه اندازه بنه و تراکم زعفران به ترتیب با 7 گرم و 250 بنه در مترمربع برآورد شد.
کشاورزی و علوم پایه
مجید رستمی؛ بهروز محمد پرست؛ راحیل گلفام
چکیده
شوری یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین تنش‌های محیطی در سطح جهان و ازجمله ایران محسوب می‌شود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از محصولات زراعی و باغی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر تعدادی از صفات فیزیولوژیک گیاه زعفران آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 تیمار (شامل هدایت‌های الکتریکی صفر، ...
بیشتر
شوری یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین تنش‌های محیطی در سطح جهان و ازجمله ایران محسوب می‌شود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از محصولات زراعی و باغی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر تعدادی از صفات فیزیولوژیک گیاه زعفران آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 تیمار (شامل هدایت‌های الکتریکی صفر، 2، 4، 6، 8 و 10 دسیزیمنس بر متر) در سال 1391 در دانشگاه ملایر انجام شد. بر اساس نتایج بهدست آمده، اثر تنش شوری بر میزان کلروفیل a و b در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود. با این وجود تا هدایت الکتریکی 6 دسی زیمنس بر متر، میزان کلروفیل a و b افزایش و بعد از آن با افزایش سطوح شوری روند کاهشی داشت. تنش شوری تأثیر معنی‌داری بر میزان کاروتنوئید و گزانتوفیل داشت و با افزایش سطح شوری میزان این رنگیزهها افزایش یافت. اثر تنش شوری بر میزان اسیدآمینه پرولین برگ معنی‌دار نبود. با اینحال، مقدار پرولین تا هدایت الکتریکی 4 دسیزیمنس بر متر روند افزایشی و بعد از آن با افزایش شوری روند کاهشی داشت. اثر تنش شوری بر میزان گلوکز موجود در برگ زعفران معنی‌دار بود و میزان گلوکز به‌صورت معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای شوری افزایش یافت. براساس نتایج بدست آمده اثر تنش شوری بر تعداد برگ زعفران معنی دار نبود ولی اثر تیمارهای آزمایشی بر طول برگ و همچنین وزن خشک برگ در هر بوته معنی دار بود. یک رابطه خطی و منفی بین میزان شوری و محتوی نسبی آب برگ زعفران مشاهده شد و با افزایش شدت تنش شوری محتوی نسبی آب برگ به صورت معنی داری کاهش یافت. با افزایش شدت تنش شوری میانگین وزن بنهها به صورت معنی داری کاهش یافت در حالی که با افزایش شدت تنش شوری تا حد 4 دسی زیمنس بر متر تعداد بنهها افزایش و پس از آن به صورت معنی داری کاهش یافت.
کشاورزی و علوم پایه
سیده ملیحه میرهاشمی؛ محمد بنایان؛ احمد نظامی؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
در گیاهان زراعی شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور از مهم‌ترین خصوصیات اکوفیزیولوژیکی محسوب می‌شوند که در ارزیابی میزان نور جذب شده، تولید ماده خشک و عملکرد مؤثرند. در این پژوهش برای تعیین روند تغییرات شاخص سطح برگ، تعیین ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در مزرعه یک‌ساله و دوساله زعفران، آزمایشی در چهار سال زراعی از سال 1390 ...
بیشتر
در گیاهان زراعی شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور از مهم‌ترین خصوصیات اکوفیزیولوژیکی محسوب می‌شوند که در ارزیابی میزان نور جذب شده، تولید ماده خشک و عملکرد مؤثرند. در این پژوهش برای تعیین روند تغییرات شاخص سطح برگ، تعیین ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در مزرعه یک‌ساله و دوساله زعفران، آزمایشی در چهار سال زراعی از سال 1390 تا 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. کشت در دو سال زراعی 1391-1390 و 1392-1391 با استفاده از بنه‌های زعفران با گروه وزنی 15-13 گرم و با تراکم 50 بوته در مترمربع انجام شد.برای تعیین شاخص سطح برگ و وزن خشک اندامهای هوایی زعفران، نمونهبرداری تخریبی، طی فصل رشد در فواصل زمانی 14 روز یکبار انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش حداکثر شاخص سطح برگ زعفران از 33/0 در مزرعه یک‌ساله به 81/1 در مزرعه دوساله، ضریب خاموشی نور در مزرعه یک‌ساله و دوساله به ترتیب از 20/1 به 54/0 کاهش یافت. روند افزایش شاخص سطح برگ در زعفران با کسر تابش جذب شده در هر چهار سال آزمایش همخوانی داشت، به طوری‌که کسر تابش جذب شده با افزایش شاخص سطح برگ به تدریج افزایش یافت و با دریافت میانگین 1083 واحد حرارتی در مزرعه یک‌ساله و 1034 واحد حرارتی در مزرعه دوساله به حداکثر خود رسید. مقدار میانگین دوساله کارایی مصرف نور زعفران نیز در مزارع یک‌ساله و دوساله به ترتیب معادل 68/0 و 73/1 گرم بر مگاژول تابش فعال فتوسنتزی به دست آمد. بر این اساس، با افزایش سن مزرعه و شاخص سطح برگ در زعفران، ضریب خاموشی نورکاهش و به تبع آن میزان جذب و کارایی مصرف نور افزایش مییابد.
کشاورزی و علوم پایه
مجید رستمی؛ رویا کرمیان؛ زهرا جولایی
چکیده
افزایش غلظت فلزات سنگین نظیر سرب، مس، نیکل و سایر فلزات سنگین در آب، خاک و هوا می‌تواند به دلیل تأثیر منفی بر کل بوم نظام باعث اثرات زیانباری برای سلامت همه موجودات زنده گردد. مهم‌ترین منبع این آلودگی‌ها در بیشتر قسمت‌های دنیا معادن، پساب‌های صنعتی، کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌ها می‌باشند. به‌منظور بررسی اثر فلزات سنگین مختلف بر ...
بیشتر
افزایش غلظت فلزات سنگین نظیر سرب، مس، نیکل و سایر فلزات سنگین در آب، خاک و هوا می‌تواند به دلیل تأثیر منفی بر کل بوم نظام باعث اثرات زیانباری برای سلامت همه موجودات زنده گردد. مهم‌ترین منبع این آلودگی‌ها در بیشتر قسمت‌های دنیا معادن، پساب‌های صنعتی، کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌ها می‌باشند. به‌منظور بررسی اثر فلزات سنگین مختلف بر روی تعدادی از ویژگی‌های فیزیولوژیک زعفران همچون میزان رنگدانههای فتوسنتزی، پرولین، کروسین و کربوهیدراتهای محلول و نامحلول آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد فلزات سنگین به‌صورت نمکهای نیترات نقره، سولفات منگنز، نیترات نیکل، نیترات روی، کربنات مس، نیترات سرب و شاهد بودند. قبل از کاشت هر یک از فلزات موردنظر با غلظت 500 میلیگرم در کیلوگرم استفاده شد. بر اساس نتایج بهدستآمده اثر تیمارهای آزمایشی بر میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و همچنین نسبت کلروفیل a به b معنی‌دار بود ولی اثر این تیمارها بر میزان کاروتنوئیدهای برگ زعفران معنی‌دار نبود. میزان پرولین و کربوهیدراتهای محلول برگ به‌صورت معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت ولی اثر تیمارها بر میزان کربوهیدراتهای احیاکننده معنی‌دار نبود. تیمارهای آزمایشی همچنین تأثیر معنی‌داری بر میزان کروسین موجود در کلاله زعفران داشتند و در همه تیمارها بهغیراز نیترات نیکل میزان کروسین کلاله از تیمار شاهد بیشتر بود.
کشاورزی و علوم پایه
سید محمد علوی سینی؛ جلال صبا؛ بابک عندلیبی؛ سید سیامک علوی کیا؛ محمد رضا عظیمی
چکیده
به منظور بررسی صفات مؤثر بر عملکرد اکوتیپ های زعفران زراعی، پژوهشی به‌صورت کرت‌های خردشده در زمان بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال های زراعی 93-1392 و 94-1393 انجام شد. 18 اکوتیپ زعفران در این آزمایش مورد استفاده واقع شد. صفات تعداد گل، وزن تر گل، وزن تر کلاله، وزن خشک ...
بیشتر
به منظور بررسی صفات مؤثر بر عملکرد اکوتیپ های زعفران زراعی، پژوهشی به‌صورت کرت‌های خردشده در زمان بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال های زراعی 93-1392 و 94-1393 انجام شد. 18 اکوتیپ زعفران در این آزمایش مورد استفاده واقع شد. صفات تعداد گل، وزن تر گل، وزن تر کلاله، وزن خشک گل، وزن خشک کلاله، طول کلاله و عملکرد کلاله خشک یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین اکوتیپ ها به جز در مورد صفت طول کلاله وجود داشت. ماتریس همبستگی مشخص کرد که از میان صفات مورد مطالعه تعداد گل و وزن خشک کلاله به ترتیب با ضرایب 99/0 و 70/0 همبستگی مثبت و کاملاً معنی داری با عملکرد کلاله خشک داشتند. تجزیه رگرسیون گامبهگام و علیت مشخص نمود که صفات تعداد گل، وزن خشک کلاله و وزن خشک گل مؤثرترین صفات بر عملکرد کلاله خشک در واحد سطح بودند، بنابراین از این صفات می توان برای حصول عملکرد بالاتر زعفران استفاده نمود.
کشاورزی و علوم پایه
امین انصاف؛ بهمن زاهدی؛ علی اصغر علیلو
چکیده
به‌منظور بررسی سازگاری برخی اکوتیپ‌های زعفران زراعی (sativusCrocus) نسبت به شرایط اقلیمی شهرستان مراغه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال متوالی (1392-1393) اجرا شد. اکوتیپ‌های موردمطالعه شامل بردسکن، سبزوار، تربت‌حیدریه، کاشمر، تایباد، آبرود، دوغ‌آباد، اسفیوخ، مرند 1، مرند 2، بناب 1 و بناب 2 بودند. صفات مورد ...
بیشتر
به‌منظور بررسی سازگاری برخی اکوتیپ‌های زعفران زراعی (sativusCrocus) نسبت به شرایط اقلیمی شهرستان مراغه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال متوالی (1392-1393) اجرا شد. اکوتیپ‌های موردمطالعه شامل بردسکن، سبزوار، تربت‌حیدریه، کاشمر، تایباد، آبرود، دوغ‌آباد، اسفیوخ، مرند 1، مرند 2، بناب 1 و بناب 2 بودند. صفات مورد ارزیابی شامل وزن تر کلاله، وزن خشک کلاله، طول خامه، طول کلاله، درصد سبز شدن، سرعت سبز شدن، ارتفاع گل، درصد گلدهی، سرعت گلدهی، وزن تر و خشک گل و عملکرد خشک کلاله در واحد سطح بود. نتایج نشان داد تمامی اکوتیپها از درصد سبز شدن و استقرار خوبی در سال اول برخوردار بودند، ولی با شروع یخبندان، اکوتیپ‌های آبرود، اسفیوخ و تایباد سازگاری کمتری به دماهای پایین نشان دادند. بین اکوتیپها از لحاظ صفات تعداد گل در واحد سطح، درصدگلدهی، درصد سبز شدن و میانگین وزن تر گل در سطح احتمال 05/0 اختلاف معنی‌داری وجود داشت. همچنین اختلاف آماری معنی‌داری در سطح احتمال 01/0 برای سرعت گلدهی و سبز شدن در بین اکوتیپ‌های موردبررسی مشاهده شد. بالاترین درصد سبز شدن در سال دوم مربوط به اکوتیپ مرند 2 بود، ولی اکوتیپ سبزوار بالاترین سرعت گلدهی و بیشترین درصد گلدهی را به خود اختصاص داد. با وجود پایین بودن عملکرد اکوتیپ‌های مرند 1 و سبزوار در سال استقرار، این دو اکوتیپ در سال دوم بیشترین عملکرد را نشان دادند، به‌طوری‌که مقدار تولید سال دوم اکوتیپ سبزوار 5/1 کیلوگرم در هکتار و اکوتیپ مرند 1 4/1 کیلوگرم در هکتار بود. در مجموع، نتایج نشان داد که اکوتیپ‌های مرند جهت کاشت در شهرستان مراغه مناسب بوده و استفاده از بنه‌های خارج از استان توصیه نمیگردد.
کشاورزی و علوم پایه
عظیم شیردلی؛ ابوالفضل توسلی
چکیده
با پدید آمدن تکنیک‌های آماری قوی و شبکه‌های عصبی، مدل‌های پیش‌بینی کننده عملکرد محصولات زراعی به‌سرعت رو به توسعه است. بدین منظور آزمایشی در منطقه تربت‌حیدریه با هدف پیش‌بینی عملکرد و کارآیی مصرف آب زعفران با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی انجام گرفت. واسنجی و اعتباریابی مدل‌ها نیز با استفاده از آمار عملکرد محصول و پارامترهای ...
بیشتر
با پدید آمدن تکنیک‌های آماری قوی و شبکه‌های عصبی، مدل‌های پیش‌بینی کننده عملکرد محصولات زراعی به‌سرعت رو به توسعه است. بدین منظور آزمایشی در منطقه تربت‌حیدریه با هدف پیش‌بینی عملکرد و کارآیی مصرف آب زعفران با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی انجام گرفت. واسنجی و اعتباریابی مدل‌ها نیز با استفاده از آمار عملکرد محصول و پارامترهای اقلیمی سال 91-1390 صورت پذیرفت. ارزیابی مدل‌ها نیز با شاخص‌های آماری ضریب تبیین (R2)، جذر میانگین مربعات خطا نرمال شده (RMSEn) و میانگین مربعات خطا (MSE) انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که شبکه عصبی پیشنهادی (مدل شماره 9) با داشتن 2 لایه پنهان، 8 نورون و ضریب تبیین 97/0 برای عملکرد و 1 لایه پنهان، 7 نورون و ضریب تبیین 90/0 برای کارآیی مصرف آب، برازش خوبی برای این دو صفت داشت. همچنین مطابق با شاخص‌های آماری RMSEn و MSE در مدل پیشنهادی (مدل شماره 9) که به ترتیب برابر بود با 78/2 درصد و 0040/0 برای عملکرد و 41/5 درصد و 0073/0 برای کارآیی مصرف آب، بالاترین دقت برای پیش‌بینی صفات فوق مشاهده شد. تحلیل حساسیت مدل‌ها نیز نشان داد که عملکرد و کارآیی مصرف آب محصول زعفران، بیشترین حساسیت را به عامل آبیاری، سپس بارندگی و درنهایت ساعات آفتابی دارد. بهطورکلی، کاربرد شبکه عصبی پیشنهادی در این تحقیق می‌تواند زمینه ارتقاء محصول زعفران را در منطقه تربت فراهم نماید.
کشاورزی و علوم پایه
معین توسن؛ امین علیزاده؛ حسین انصاری؛ پرویز رضوانی مقدم
چکیده
در بین محصولات کشاورزی، زعفران (Crocus sativus L.) ازجمله ارزشمند‌ترین محصولاتی است که با توجه به ویژگی‌های خاص خود، امکان گسترش تولید و صادرات آن وجود دارد. در بیشتر مناطق کشور به علت نیاز آبی کم این محصول و سازگاری مناسب آن با شرایط محیطی، امکان کشت این گیاه وجود دارد. لذا در سال های اخیر سطح زیر کشت زعفران به خصوص در استان خراسان رضوی ...
بیشتر
در بین محصولات کشاورزی، زعفران (Crocus sativus L.) ازجمله ارزشمند‌ترین محصولاتی است که با توجه به ویژگی‌های خاص خود، امکان گسترش تولید و صادرات آن وجود دارد. در بیشتر مناطق کشور به علت نیاز آبی کم این محصول و سازگاری مناسب آن با شرایط محیطی، امکان کشت این گیاه وجود دارد. لذا در سال های اخیر سطح زیر کشت زعفران به خصوص در استان خراسان رضوی افزایشیافته است. در پژوهش حاضر آﻣﺎر و اﻃﻼﻋﺎت ماهیانه درجه حرارت حداقل، درجه حرارت متوسط، درجه حرارت حداکثر و نیز اختلاف درجه حرارت شبانهروز در شهرستان های دارای کشت زعفران در استان خراسان رضوی در یک دوره 20 ساله به همراه ﻋﻤﻠﻜﺮد زﻋﻔـﺮان در این دوره، جمع آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS معادلات رگرسیون برآورد گردید. سپس با استفاده از معادلات بهدستآمده و نرم‌افزار ArcGIS به پهنهبندی مناطق مستعد کشت زعفران پرداخته شد. نتایج نشان داد عملکرد زعفران بهشدت تحت تأثیر درجه حرارت بوده، اما این تأثیر بسته به اقلیم هر منطقه متفاوت است. همچنین بررسی نقشـههای پهنهبندی ایجادشده بر اساس معادلات رگرسیونی ایجاد شده نشان داد که مناطق جنوبی استان ازجمله بخش هایی از شهرستان گناباد دارای بهترین موقعیت از لحاظ پارامترهای مورد بررسی برای کشت زعفران بوده (عملکرد 4/88-4/21 کیلوگرم در هکتار) و این عملکرد از جنوب به سمت نواحی شمالی استان روندی کاهشی داشت؛ به طوری‌که شهرستان های مرکزی استان مانند تربت حیدریه، کاشمر و خواف دارای عملکرد متوسط (4/21-3/53 کیلوگرم در هکتار) و شهرستان های شمالی مانند قوچان دارای عملکرد نسبتاً ضعیف (3/53-2/85 کیلوگرم در هکتار) و تقریباً معادل نصف مناطق جنوبی استان بود. همچنین مطابقت این نقشه ها با نقشه پهنه بندی عملکرد واقعی زعفران همبستگی بالای عملکرد زعفران با عوامل اقلیمی، به خصوص پارامترهای دمایی را نشان داد.
کشاورزی و علوم پایه
زینب علی پور؛ سهراب محمودی
چکیده
این پژوهش به‌منظور مطالعه و ارزیابی خاصیت آللوپاتیک عصاره آبی برگ و بنه زعفران بر جوانه‌زنی و شاخص‌های رشد گیاهچه علف پشمکی و خاکشیر (دو علف هرز رایج مزارع زعفران) در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. آزمایش برای هر گونه علف هرز به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور مطالعه و ارزیابی خاصیت آللوپاتیک عصاره آبی برگ و بنه زعفران بر جوانه‌زنی و شاخص‌های رشد گیاهچه علف پشمکی و خاکشیر (دو علف هرز رایج مزارع زعفران) در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. آزمایش برای هر گونه علف هرز به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل نوع اندام زعفران در دو سطح (برگ و بنه) و غلظت عصاره در 5 سطح (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد وزنی-حجمی عصاره آبی) بود. غلظتهای مختلف عصاره برگ و بنه زعفران درصد جوانه‌زنی هر دو گونه علف هرز را کاهش داد. کمترین درصد جوانه‌زنی علف پشمکی و خاکشیر به ترتیب با 65 و 66 درصد کاهش نسبت به شاهد از تیمارهای غلظت 2 درصد عصاره بنه حاصل شد. سرعت جوانه‌زنی علف پشمکی در غلظت 2 درصد عصاره برگ نسبت به شاهد 71 درصد کاهش یافت ولی سرعت جوانه‌زنی خاکشیر تحت تأثیر غلظتهای متفاوت عصاره برگ و بنه قرار نگرفت. همچنین غلظتهای متفاوت عصاره برگ و بنه زعفران شاخص‌های طول ساقهچه و ریشهچه و وزن ساقهچه و ریشهچه را در گونههای مورد مطالعه کاهش داد. برازش مدل لجستیک سه پارامتری، رابطه بین سطوح مختلف عصاره آبی و درصد جوانه‌زنی بذور علف پشمکی و خاکشیر را بهخوبی توجیه نمود. نتیجه مقایسات گروهی بین عصاره برگ و بنه زعفران نشان داد که بیشترین اثر بازدارندگی صفات در علف پشمکی مربوط به عصاره برگ و در خاکشیر مربوط به عصاره بنه زعفران بود.
کشاورزی و علوم پایه
حمیدرضا عثمانی رودی؛ علی معصومی؛ حسن حمیدی؛ سید علیرضا رضوی
چکیده
زمان اولین آبیاری در زعفران (Crocus sativus L.)، عاملی بحرانی است که بر کمیت و کیفیت آن تأثیرگذار می‌باشد. استفاده از کودهای آلی نیز به عنوان ابزاری جهت نیل به بهبود عملکرد زعفران بسیار موثر می‌باشد. بدین منظور، آزمایشی تحت عنوان مطالعه تأثیر تاریخ اولین آبیاری و تیمارهای کود آلی بر عملکرد و برخی خصوصیات رویشی زعفران در شرایط اقلیمی خواف، ...
بیشتر
زمان اولین آبیاری در زعفران (Crocus sativus L.)، عاملی بحرانی است که بر کمیت و کیفیت آن تأثیرگذار می‌باشد. استفاده از کودهای آلی نیز به عنوان ابزاری جهت نیل به بهبود عملکرد زعفران بسیار موثر می‌باشد. بدین منظور، آزمایشی تحت عنوان مطالعه تأثیر تاریخ اولین آبیاری و تیمارهای کود آلی بر عملکرد و برخی خصوصیات رویشی زعفران در شرایط اقلیمی خواف، به صورت کرت‌های خردشده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی وابسته به مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان خواف در سال زراعی 92-1391 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ اولین آبیاری (15 مهر، 30 مهر و 15 آبان ماه) و پنج سطح کود (شاهد، 5 لیتر در هکتار هیومیک اسید، 40 لیتر در هکتار هیومیک اسید، 5 تن در هکتار کود دامی و 40 تن در هکتار کود دامی) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل عملکرد و تعداد گل، وزن تر کل بنه، متوسط وزن هر بنه، تعداد کل بنه، تعداد بنه سبکتر از 4، 6-4، 8-6 و بیشتر از 8 گرم و طول برگ بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاریخ اولین آبیاری بر کلیه صفات مورد مطالعه به استثنای وزن تر کل بنه و متوسط وزن هر بنه زعفران اثر معنی‌داری در سطح یک درصد داشت. اثر تیمارهای مختلف کود آلی نیز بر کلیه صفات مورد بررسی به استثنای تعداد بنه کمتر از 4 گرم معنی‌دار بود. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد (613/92 کیلوگرم در هکتار) و تعداد گل (80/25) و تعداد بنه با وزن 6-4 گرم (93/40) با اولین آبیاری در 30 مهرماه حاصل شد. درحالیکه بیشترین وزن تر کل بنه (58/563 گرم در مترمربع)، متوسط وزن هر بنه (58/6 گرم)، تعداد کل بنه در مترمربع (13/85)، تعداد بنه با وزن 6 تا 8 گرم (87/22) و سنگینتر از 8 گرم (00/8) در شرایط اولین آبیاری در تاریخ 15 آبان ماه به دست آمد. تاریخ اولین آبیاری 15 مهرماه از نظر تعداد بنه کمتر از 4 گرم و طول برگ نسبت به سایر تاریخ‌های اولین آبیاری برتری نشان داد. علاوه بر این نتایج حاکی از برتری تیمار کودی 40 تن در هکتار کود دامی از نظر کلیه صفات مورد مطالعه بود. به طوری که عملکرد گل و وزن تر کل بنه در این تیمار نسبت به شاهد (بدون کود) به ترتیب 78/15 و 44/37 درصد افزایش یافت.
کشاورزی و علوم پایه
غلامعباس فلاح قالهری؛ حمزه احمدی
چکیده
در این تحقیق آمار درجه حرارت روزانه ایستگاه‌های هواشناسی، برای برآورد تاریخ احتمال وقوع اولین و آخرین دمای یخبندان، آستانه‌های فنولوژی زعفران، تاریخ گلدهی وآبیاری ارزیابی شد. در ادامه احتمال تاریخ‌های به دست‌آمده با روش‌های مختلف در سطوح احتمال مختلف براساس نرم‌افزارSmada برازش داده شد. برآورد سطح احتمال 95 درصد، به عنوان ...
بیشتر
در این تحقیق آمار درجه حرارت روزانه ایستگاه‌های هواشناسی، برای برآورد تاریخ احتمال وقوع اولین و آخرین دمای یخبندان، آستانه‌های فنولوژی زعفران، تاریخ گلدهی وآبیاری ارزیابی شد. در ادامه احتمال تاریخ‌های به دست‌آمده با روش‌های مختلف در سطوح احتمال مختلف براساس نرم‌افزارSmada برازش داده شد. برآورد سطح احتمال 95 درصد، به عنوان تاریخ بهینه در محیط نرم‌افزار 3/9ArcGIS با استفاده از روش درونیابی کوکریجینگ برای کل استان اصفهان پهنهبندی گردید. زمان رخداد دماهای کمینه متأثر از شرایط جغرافیایی و ارتفاعی هر منطقه می‌باشد، به طوری که اولین رخداد دمای یخبندان پاییزه در مناطق مرتفع نیمه غربی استان اصفهان در اوایل آبانماه و در مناطق کم ارتفاع نیمه شرقی در اواخر آذرماه رخ می‌دهد. رخداد دمای شبانهروزی، از نیمه اول مهرماه تا نیمه دوم آبانماه متغیر است. از غرب به شرق استان اصفهان زمان رخداد این آستانه تا یک ماه تأخیر دارد. تاریخ بهینه گلدهی زعفران بر اساس شرایط اقلیمی از نیمه اول مهر تا اواخر آبان ماه متغیر است. با در نظر گرفتن تاریخ گلدهی و نیاز درجه روز زعفران، زمان آبیاری قبل از گلدهی از نیمه دوم شهریور ماه در نیمه غربی تا اوایل آبانماه در مناطق شرقی ادامه خواهد داشت. از نظرشرایط دمایی مناطق غرب، مرکز، شمال و شرق استان اصفهان برای توسعه محصول زعفران مناسبتر به نظر میرسد. بیشترین میزان نیاز آبی براساس تبخیر و تعرق منطقه مورد مطالعه و ضریب گیاهی زعفران، در مراحل میانی، انتهایی و اولیه رخ می‌دهد.
کشاورزی و علوم پایه
فاطمه ارسلانی؛ سید جواد رسولی
چکیده
صادراتی بودن زعفران باعث شده، برنامه‌ریزی برای افزایش کیفیت برای رقابت در بازار جهانی امری اجتناب‌ناپذیر باشد و تحقیقات گسترده‌ای را در هر نقطه‌ای بطلبد. در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار تعیین اقلیم و نرم‌افزار SPSS آمار روزانه و ماهانه پارامترهای بارش، دما، رطوبت نسبی، تعداد روز یخبندان و تعداد ساعت آفتابی شهرستان کاشمر و ...
بیشتر
صادراتی بودن زعفران باعث شده، برنامه‌ریزی برای افزایش کیفیت برای رقابت در بازار جهانی امری اجتناب‌ناپذیر باشد و تحقیقات گسترده‌ای را در هر نقطه‌ای بطلبد. در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار تعیین اقلیم و نرم‌افزار SPSS آمار روزانه و ماهانه پارامترهای بارش، دما، رطوبت نسبی، تعداد روز یخبندان و تعداد ساعت آفتابی شهرستان کاشمر و قائن طی دوره آماری 20 ساله زراعی (90-1371) تحلیل شد. نتایج بررسیها نشان داد دمای حداکثر و رطوبت نسبی در دو شهرستان یکسان است. بارش بعد از چیدن گل از سطح مزرعه در کاشمر 7 میلیمتر بیشتر از قائن است، در این زمان بارش برای گیاه مفید است. تعداد روز یخبندان کاشمر 1 روز از قائن کمتر است درحالیکه یخبندان در زمان گلدهی بر عملکرد محصول تأثیر منفی میگذارد. بارش در زمان خواب تابستانی برای زعفران مضر است بارش کاشمر در این زمان 9/9 میلیمتر بیشتر از قائن است. هر چه افت درجه حرارت شب بیشتر باشد روز بعد تعداد گل بیشتری جمع خواهد شد. درجه حرارت میانگین قائن 3 درجه سانتیگراد و حداقل آن 5/1 درجه سانتیگراد کمتر از کاشمر بود و هرچقدر ساعت آفتابی در فصل گلدهی بیشتر باشد کیفیت محصول بالاتر است. ساعت آفتابی قائن در فصل گلدهی 9/55 ساعت بیشتر از کاشمر است. اختلاف اندک در سه پارامتر اقلیمی، بارش زمان خواب تابستانی، درجه حرارت و ساعت آفتابی نمیتواند تنها دلیل پایینتر بودن کیفیت زعفران شهرستان کاشمر نسبت به قائنات باشد.
کشاورزی و علوم پایه
علیرضا کوچکی؛ مهدی جمشید عینی؛ سید محمد سیدی
چکیده
اندازه بنه مادری و مدیریت تغذیه، از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر میزان جذب نیتروژن در زعفران (Crocus sativus L.) می‌باشد. به‌منظور بررسی نقش کودهای دامی، شیمیایی و اندازه بنه مادری بر کارایی جذب و مصرف نیتروژن در زعفران، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده ...
بیشتر
اندازه بنه مادری و مدیریت تغذیه، از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر میزان جذب نیتروژن در زعفران (Crocus sativus L.) می‌باشد. به‌منظور بررسی نقش کودهای دامی، شیمیایی و اندازه بنه مادری بر کارایی جذب و مصرف نیتروژن در زعفران، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. در این مطالعه، اندازه بنه مادری در چهار سطح (4 گرم و کمتر از آن (کوچک)، 1/4 تا 8 گرم (متوسط)، 1/8 تا 12 گرم (نسبتاً بزرگ) و بیش از 12 گرم (بزرگ)) و منابع مختلف کود در سه سطح (کود دامی، کود شیمیایی (نیتروژن + فسفر) و شاهد (عدم مصرف کود)) به ترتیب عامل اول و دوم آزمایش در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج بهدستآمده، در هر دو سال اجرای، با افزایش اندازه بنه مادری جهت کاشت (از سطح کوچک به بزرگ)، میزان نیتروژن (بر حسب گرم در مترمربع) در بنه‌های دختری و کل بوته زعفران بهطور معنی‌داری افزایش یافت. علاوه بر این، استفاده از بنه‌های مادری بزرگتر جهت کاشت بهطور معنی‌داری منجر به افزایش کارایی جذب و مصرف نیتروژن در زعفران شد. همچنین در سال اول و دوم اجرای آزمایش، کارایی مصرف نیتروژن در نتیجه مصرف کود دامی به ترتیب به میزان 21 و 61 درصد بیش از کود شیمیایی بود.
کشاورزی و علوم پایه
حسن فیضی؛ عبداله ملافیلابی؛ حسین صحابی؛ احمد احمدیان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر شخم حفاظتی و آبیاری تابستانه بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایش مزرعه‌ای طی دو سال به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه زاوه شهرستان تربت حیدریه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل اجرای شخم (به دو صورت حفاظتی و شخم معمولی) و چهار زمان آبیاری تابستانه (15 تیرماه، 15 مردادماه، 15 تیر + 15 مردادماه ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر شخم حفاظتی و آبیاری تابستانه بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایش مزرعه‌ای طی دو سال به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه زاوه شهرستان تربت حیدریه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل اجرای شخم (به دو صورت حفاظتی و شخم معمولی) و چهار زمان آبیاری تابستانه (15 تیرماه، 15 مردادماه، 15 تیر + 15 مردادماه و عدم آبیاری تابستانه) بودند. طبق نتایج تجزیه واریانس، زمان آبیاری اثر معنی‌داری بر تعداد و عملکرد گل زعفران در سال اول و دوم آزمایش داشت. در سال اول اجرای آزمایش، آبیاری در تیر + مردادماه بیشترین تأثیر را در افزایش تعداد گل، عملکرد گل و وزن خشک کلاله زعفران داشت (به ترتیب 25 گل در متر مربع، 1/12 و 16/0 گرم کلاله خشک در متر مربع). همچنین در سال دوم، بیشترین میزان شاخص‌های ذکرشده (4/127 گل در متر مربع، 4/61 و 97/0 گرم در متر مربع) در نتیجه اجرای آبیاری در مردادماه مشاهده گردید. در سال اول اجرای آزمایش، شخم حفاظتی در مقایسه با عدم شخم اثر معنی‌داری در افزایش عملکرد گل و وزن خشک کلاله (بهترتیب تا 3/11 و 7/11 درصد) داشت. همچنین آبیاری تابستانه و شخم حفاظتی تأثیر معنی‌داری در افزایش پیکروکروسین زعفران داشت.
کشاورزی و علوم پایه
فاطمه قبادی؛ مجید قربانی جاوید؛ علی سروش‌زاده
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تاریخ‌های مختلف کاشت و اندازه بنه مادری بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی زعفران، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران واقع در دشت خشک ورامین در سال زراعی 93-1392 به اجرا درآمد. چهار تاریخ کاشت 20 خرداد، 16 شهریور، 5 مهر و 20 مهر و ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تاریخ‌های مختلف کاشت و اندازه بنه مادری بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی زعفران، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران واقع در دشت خشک ورامین در سال زراعی 93-1392 به اجرا درآمد. چهار تاریخ کاشت 20 خرداد، 16 شهریور، 5 مهر و 20 مهر و دو وزن بنه مادری شامل 9-5 گرم و 14-10 گرم به‌عنوان تیمار مدنظر قرار گرفتند. صفات فیزیولوژی مورد ارزیابی شامل محتوای غلظت پرولین و پروتئین برگ و صفات عملکرد گل شامل تعداد گل و وزن خشک کلاله در مترمربع اندازهگیری شدند و تاریخ آغاز گلدهی در هر تیمار یادداشتبرداری گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که کاشت بنه‌های درشت با وزن 14-10 گرم در تاریخ کشت 20 خردادماه بیشترین عملکرد را با تولید 7/62 عدد گل در مترمربع و 299/0 گرم کلاله خشک در مترمربع داشت. میزان غلظت پرولین برگ در بنه‌های ریز (9-5 گرم) در تاریخ کاشت 20 مهرماه و میزان غلظت پروتئین برگ در بنه‌های ریز (9-5 گرم) در تاریخ کشت 20 خردادماه بیشتر از سایر تاریخها بود. افزایش میزان غلظت پرولین موجب افزایش مقاومت گیاه نسبت به شرایط خشکی و همچنین سرما در بنه‌های کشتشده در تاریخ 20 مهر، بهخصوص بنه‌های کوچک شد. بهطورکلی، نتایج این تحقیق بیانگر آن است که عملکرد در سال اول بیشتر متأثر از اندازه بنه می‌باشد و کشت بنه‌های درشت (14-10 گرم) در تاریخ 20 خرداد در دشت ورامین، عملکرد مناسبی در سال اول در پی خواهد داشت.
کشاورزی و علوم پایه
حسن فیضی؛ سید محمد سیدی؛ حسین صحابی
چکیده
جهت بررسی اثر تراکم کاشت و منابع کودهای آلی و شیمیایی بر روند تشکیل بنه‌های دختری زعفران و جذب فسفر توسط آن‌ها، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. منابع مختلف کودی شامل تیمار شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی (150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن + 75 کیلوگرم در ...
بیشتر
جهت بررسی اثر تراکم کاشت و منابع کودهای آلی و شیمیایی بر روند تشکیل بنه‌های دختری زعفران و جذب فسفر توسط آن‌ها، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. منابع مختلف کودی شامل تیمار شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی (150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن + 75 کیلوگرم در هکتار فسفر) و کود گاوی (25 تن در هکتار) به‌عنوان عامل اول و تراکمهای (25، 50، 75 و 100 بنه در مترمربع) به‌عنوان عامل دوم آزمایش بودند. همچنین پنج نمونهبرداری از بنه‌های زعفران در طی فصل رشد (30 آبان، 30 آذر، 30 دی، 31 فروردین و 31 اردیبهشت) انجام شد. طبق نتایج آزمایش، بیشترین تعداد بنه‌های دختری کمتر از 4 گرم در بوته (8/5 بنه در بوته) در زمان نمونهبرداری چهارم مشاهده گردید و پس از آن تعداد این بنهها در بوته کاهش یافت. در هر یک از سطوح تراکم، کاربرد کود دامی در مقایسه با کود شیمیایی نقش بیشتری در افزایش معنی‌دار تعداد، وزن بنه‌های دختری و میزان جذب فسفر در آن‌ها (1/4 تا 8 و 1/8 تا 12 گرمی در بوته) داشت. همچنین در زمان نمونهبرداری پنجم، کاربرد کود دامی نسبت به کود شیمیایی منجر به افزایش معنی‌دار تعداد بنه‌های بیش از 8 گرم در بوته و نیز میزان فسفر در بنه‌های بیش از 8 گرم در بوته (تا حدود دو برابر) شد. بهنظر میرسد کاهش تراکم کاشت بنهها می‌تواند از طریق افزایش درصد تشکیل بنه‌های درشتتر بهازای هر بوته، تا حدودی کاهش عملکرد زعفران در واحد سطح را جبران کند.
کشاورزی و علوم پایه
مهسا اقحوانی شجری؛ پرویز رضوانی مقدم؛ علیرضا کوچکی؛ حمیدرضا فلاحی؛ رضا طاهرپور کلانتری
چکیده
به‌منظور مطالعه اثرات بافت خاک بر عملکرد گل و بنه زعفران، آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در جعبه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- 100% خاک مزرعه + کود گاوی، 2-70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی، 3- 70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی + کود گاوی و 4- 70% ماسه‌بادی ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه اثرات بافت خاک بر عملکرد گل و بنه زعفران، آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در جعبه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- 100% خاک مزرعه + کود گاوی، 2-70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی، 3- 70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی + کود گاوی و 4- 70% ماسه‌بادی + 30% خاک مزرعه + کود گاوی. نتایج آزمایش بیانگر اثر معنی‌دار بافت خاک بر تمامی صفات مربوط به عملکرد گل و بنه زعفران بود. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین وزنتر گل، وزن خشک کلاله (به ترتیب 59/1 و 10/0 گرم در هر جعبه کاشت) و وزن خشک گلبرگ (12/0 گرم در هر جعبه کاشت) در تیمار 70% ماسه + 30% خاک + کود گاوی به دست آمد. بیشترین تعداد بنه با قطر 3-2 سانتیمتر، در تیمار 70% خاک + 30% ماسه + کود گاوی (75/3 عدد در هر جعبه کاشت) و بیشترین تعداد بنه با وزن 6-3 (75/1 عدد در هر جعبه کاشت) و 9-6 گرم (25/1 عدد در هر جعبه کاشت)، در تیمار 70% ماسه + 30% خاک + کود گاوی به دست آمد. افزون بر این، کمترین مقادیر اکثر صفات مورد مطالعه در تیمار 100% خاک مزرعه + کود گاوی مشاهده شد. بهطورکلی، کاشت زعفران در خاک دارای بافت سبک موجب بهبود رشد بنه و افزایش عملکرد گل و کلاله شد. بنابراین، به نظر میرسد میتوان با کاشت زعفران در زمینهای دارای بافت مناسب و یا از طریق اصلاح خاک و سبکتر کردن بافت خاک مزرعه، عملکرد گل و بنه گیاه زعفران را افزایش داد.
کشاورزی و علوم پایه
زهرا حیدری؛ حسین بشارتی؛ سعیده ملکی فراهانی
چکیده
این مطالعه باهدف بررسی خصوصیات کیفی و کمی زعفران (.Crocus sativus L) تحت تأثیر مصرف کود شیمیایی نیتروژن و نیز تلقیح با باکتری‌های محرک رشد به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی زعفران دانشگاه شاهد انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود شیمیایی نیتروژن در سه سطح صفر، 25 و 50 کیلوگرم ...
بیشتر
این مطالعه باهدف بررسی خصوصیات کیفی و کمی زعفران (.Crocus sativus L) تحت تأثیر مصرف کود شیمیایی نیتروژن و نیز تلقیح با باکتری‌های محرک رشد به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی زعفران دانشگاه شاهد انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود شیمیایی نیتروژن در سه سطح صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار و دو سطح کاربرد و عدم کاربرد کود زیستی شامل سودوموناسپوتیدا و باسیلوسلنتوس بودند. صفات مورد بررسی شامل وزن اندام هوایی، وزن تازه گل، تعداد گل در واحد سطح و وزنتر و خشک کلاله، میزان پروتئین، فسفر، آهن و روی،سطح و محتوی کلروفیل برگ، سافرانال، پیکروکروسین و کروسین کلاله بودند. نتایج نشان داد که تلفیق 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن بههمراه کود زیستی باعث افزایش حدود 217 درصدی عملکرد خشک کلاله نسبت به شاهد شد. با مصرف 25 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن سافرانال و کروسین کلاله بهترتیب 13/5 و 9/10 درصد کاهش یافت. کاربرد تلفیقی 25 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن و کود زیستی بر مقدار پیکروکروسین به میزان 90/11 درصد نسبت به تیمار شاهد افزود. مصرف همزمان 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن و کود زیستی کارآمدترین تیمار در افزایش عملکرد کلاله و خصوصیات کیفی برگ زعفران بود. در این تیمار میزان فسفر، روی و مس برگ زعفران به ترتیب 05/83، 36/69 و 6/86 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. بهطورکلی تلقیح بنه‌های زعفران با باکتری‌های سودوموناس و باسیلوس با اثر بر جذب عناصر غذایی باعث بهبود اکثر صفات کمی و کیفی زعفران شد.
کشاورزی و علوم پایه
حمیدرضا ذبیحی؛ حسن فیضی
چکیده
به‌منظور بررسی عکس‌العمل زعفران به مقدار و زمان مصرف دو نوع کود پتاسه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا گردید. فاکتور اول، مقدار پتاسیم (صفر، 75/20، 5/41، 25/65، 83 و 75/103 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار)، فاکتور دوم زمان مصرف (مصرف سالیانه کود و مصرف تجمعی کل کود موردنیاز چهار ساله در سال اول) در کرت‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی عکس‌العمل زعفران به مقدار و زمان مصرف دو نوع کود پتاسه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا گردید. فاکتور اول، مقدار پتاسیم (صفر، 75/20، 5/41، 25/65، 83 و 75/103 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار)، فاکتور دوم زمان مصرف (مصرف سالیانه کود و مصرف تجمعی کل کود موردنیاز چهار ساله در سال اول) در کرت‌های مصرف تجمعی بود. تمامی کود موردنیاز در طی چهار سال در همان سال اول به خاک اضافه گردید که بر این اساس این کرت‌ها به ترتیب مقادیر0، 83، 166، 249، 332 و 415 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار دریافت داشتند. فاکتور سوم، نوع کود در دو سطح (سولفات پتاسیم (SOP) و کلرور پتاسیم (MOP)) بود. این آزمایش در سه تکرار و به‌مدت 4 سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زعفران گناباد انجام گرفت. از آنجایی‌که گلدهی زعفران در سال اول کشت مربوط به اثر تیمارهای کودی نبود. مورد آنالیز آماری قرار نگرفت و نتایج مربوط به گلدهی سه سال بعد مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر خالص مقدار پتاسیم بر عملکردکلاله خشک زعفران در سطح 5 درصد معنی‌دار بود و بیشترین کلاله خشک از تیمار مصرف 75/25 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار به دست آمد. اثر خالص زمان مصرف کود پتاسیم بر عملکرد کلاله خشک زعفران معنی‌دار بود؛ به‌طوری‌که عملکرد کلاله خشک زعفران در تیمار مصرف هر ساله پتاسیم نسبت به تیمار مصرف تجمعی پتاسیم کل دوره، در سال اول افزایش معنی‌داری در سطح 5 درصد نشان داد. اثر خالص منبع کود پتاسیم بر عملکرد کلاله خشک زعفران نیز در سطح 5 درصد معنی‌دار بود؛ به طوری‌که مصرف پتاسیم به شکل سولفات پتاسیم باعث افزایش معنی‌دار عملکرد کلاله خشک نسبت به تیمار استفاده از کلرید پتاسیم شد.
