کشاورزی و علوم پایه
مهدی عباس زاده؛ امیر سالاری؛ حمید روحانی
چکیده
شناخت منابع سرزمین به‌منظور استفاده بهینه از آن و متناسب با توان تولید هر زمین، گام مهمی در دستیابی به توسعه پایدار با حفظ نظام اکولوژیکی به‌شمار می رود. هدف از این مطالعه تعیین تناسب کیفی، کمی و اقتصادی اراضی تربت حیدریه (جلگه رخ) خراسان رضوی برای محصولات گندم (Triticum aestivum) و زعفران (Crocus sativus) می‌باشد. بدین منظور مشخصات اقلیمی و خصوصیات ...
بیشتر
شناخت منابع سرزمین به‌منظور استفاده بهینه از آن و متناسب با توان تولید هر زمین، گام مهمی در دستیابی به توسعه پایدار با حفظ نظام اکولوژیکی به‌شمار می رود. هدف از این مطالعه تعیین تناسب کیفی، کمی و اقتصادی اراضی تربت حیدریه (جلگه رخ) خراسان رضوی برای محصولات گندم (Triticum aestivum) و زعفران (Crocus sativus) می‌باشد. بدین منظور مشخصات اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه با نیازهای هر محصول مقایسه گردیده و با بهره‌گیری از روش فائو و بر اساس روش پارامتریک (ریشه دوم) کالوگیره و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تناسب کیفی اراضی تعیین گردید. ارزیابی کمی بر اساس میزان عملکرد واقعی در هر واحد اراضی و ارزیابی اقتصادی بر اساس سود ناخالص در واحد سطح انجام گردید. نتایج تناسب کیفی نشان داد علی‌رغم آن‌که درمنطقه شاخص اقلیم و پتانسیل تولید محصولات بالاتر بوده ولی به‌دلیل محدودیت ویژگی‌های خاکی، تناسب کیفی ارضی متوسط (S2) می‌باشد. این محدودیت برای زعفران بیشتر است. مقایسه تناسب کیفی و کمی نشان داد که عموماً کلاس تناسب کمی برابر یا بالاتر است، خصوصاً این تفاوت در محصول زعفران بیشتر مشهود است. نتایج تناسب اقتصادی نیز بیانگر آن است که محصول زعفران در مقایسه با گندم سودآورتر بوده ولی به‌دلیل محدودیت‌های خاک امکان توسعه کشت این محصول در منطقه با محدودیت مواجه است. بهطوریکه در برخی از واحدهای اراضی اساسأ کشت این محصول توصیه نمی‌گردد. با توجه به پتانسیل تولید بالای گندم برابر 12260 کیلو گرم در هکتار کشت این محصول با درجات مختلف تناسب توصیه می‌گردد. به‌نظر می‌رسد با اقدامات اصلاحی و بهبود خواص فیزیکی خاک، امکان افزایش راندمان تولید را در اکثر واحدها مقدور خواهد بود.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
سیبویه اقا محمدی؛ عباس خاشعی سیوکی؛ علی شهیدی؛ سیدرضا هاشمی
چکیده
تغییرات اقلیمی و پدیده‌هایی از جمله خشکسالی در میزان عملکرد محصولات کشاورزی موثر هستند. یکی از راهکارهای مقابله با این پدیده‌ها، جایگزینی مدیریت ریسک به جای مدیریت بحران است، بهطوریکه با ارزیابی ریسک، قبل از وقوع بحران، میزان خسارت‌ها به حداقل می‌رسد. در این پژوهش نیز در جهت کاهش خسارت‌های ناشی از خشکسالی بهعنوان پدیده‌ای ...
بیشتر
تغییرات اقلیمی و پدیده‌هایی از جمله خشکسالی در میزان عملکرد محصولات کشاورزی موثر هستند. یکی از راهکارهای مقابله با این پدیده‌ها، جایگزینی مدیریت ریسک به جای مدیریت بحران است، بهطوریکه با ارزیابی ریسک، قبل از وقوع بحران، میزان خسارت‌ها به حداقل می‌رسد. در این پژوهش نیز در جهت کاهش خسارت‌های ناشی از خشکسالی بهعنوان پدیده‌ای طبیعی و غیر قابل کنترل، بر روی محصول زعفران، به ارزیابی ریسک خشکسالی با استفاده از روش شبیه‌سازی مونتکارلو پرداخته شد. شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI) ماهانه و میانگین دمای ماهانه به عنوان متغیرهای مستقل در تابع توزیع عملکرد محاسبه می‌شود. با کمک روش فراابتکاری شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، ارتباط بین متغیرهای مستقل (دما و SPI) و متغیر وابسته (عملکرد محصول زعفران) برقرار می‌شود. سپس داده‌‌ی تصادفی از متغیرهای مستقل ساخته می‌شود و با شبکه عصبی مصنوعی آموزش یافته، 2000 عملکرد شبیه‌سازی شده تولید می‌گردد. انتخاب یک ایستگاه مرجع و با استفاده از توزیع تجمعی به دست آمده، عامل ریسک محاسبه شد و با رسم نمودار عامل ریسک-عملکرد استاندارد، ریسک نسبی ایستگاه‌های مورد مطالعه بررسی شده است. نتایج بهدست آمده از این پژوهش نشان داد که بیشترین سالهای مورد مطالعه در محدوده نرمال قراردارند و فراوانی خشکسالی در چهار ایستگاه خراسان جنوبی دو برابر ایستگاه‌های مورد مطالعه در خراسان رضوی می‌باشد. همینطور شبکه عصبی مصنوعی با ضریب همبستگی 85/0 توانست به خوبی عملکرد را پیش‌بینی نماید. در پایان بر اساس نتایج بهدست آمده از نمودار ریسک-عملکرد استاندارد، ایستگاه‌های قاین، بیشترین و نهبندان کمترین ریسک نسبی نسبت به ایستگاه مرجع (تربتحیدریه) را داشتند.
اقتصاد و بازاریابی
مرتضی اشرفی؛ محمود هوشمند؛ محمد رضا لطفعلی پور؛ کامران داوری
چکیده
دشت مشهد در استان خراسان رضوی و جزو دشت‌های ممنوعه و ممنوعه‌ی بحرانی است. با عنایت به اینکه در اثر بهره‌برداری‌های بی‌رویه و غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی، سـطح آب زیرزمینـی در آن بـه تدریج پایین رفته و با کسری مخزن مواجه شدهاست ، انتخاب استراتژی‌های مناسب برای کاهش مصرف آب در این دشت ضروری است. سیاست‌های متنوعی برای کاهش مصرف آب ...
بیشتر
دشت مشهد در استان خراسان رضوی و جزو دشت‌های ممنوعه و ممنوعه‌ی بحرانی است. با عنایت به اینکه در اثر بهره‌برداری‌های بی‌رویه و غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی، سـطح آب زیرزمینـی در آن بـه تدریج پایین رفته و با کسری مخزن مواجه شدهاست ، انتخاب استراتژی‌های مناسب برای کاهش مصرف آب در این دشت ضروری است. سیاست‌های متنوعی برای کاهش مصرف آب کشاورزی توسط محققین پیشنهاد گردیده که از جمله آنها سیاست توسعه کشت محصولات با نیاز آبی پایین همچون زعفران است. این سیاست ممکن است راه حل مناسبی برای مقابله با مصرف روزافزون آب باشد اما از آنجا که سیاست‌های مختلف دارای ابعاد اقتصادی متفاوتی می‌باشند، لذا بایستی تاثیرگذاری هر سیاست در تحقق اهداف و همچنین پیامدهای هر سیاست با دقت مورد بررسی قرار گیرند. در این راستا پیامدهای سیاست گسترش کشت زعفران در 5 سناریوی تخصیص حداقل 5%، 7.5%، 10%، 12.5% و 15 درصد از کل سطح زیرکشت 3 شهرستان واقع شده در دشت مشهد(مشهد، بینالود و چناران)، با استفاده از مدل برنامه‌ریزی ریاضی اثباتی بررسی شد. نتایج نشان داد که با اعمال این سیاست، در هر 3 شهرستان درآمد کشاورزان افزایش خواهد یافت اما مصرف آب فقط در شهرستان بینالود به مقدار کمی کاهش می‌یابد و در دو شهرستان دیگر تغییری نمی‌کند زیرا با گسترش کشت زعفران، به جای کاهش سطح زیرکشت محصولات با نیاز آبی بالا، سطح زیرکشت گندم و جو که نیاز آبی کمتری نسبت به زعفران دارند کاهش می‌یابد و بنابراین کاهشی در مصرف آب ایجاد نمی‌شود. بنابراین سیاست گسترش کشت زعفران توام با عدم کاهش مجموع سطح زیر کشت گندم و جو باشد و اثرات آن مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده گردید که اعمال این سیاست باعث می‌شود که مصرف آب در هر سه شهرستان کاهش و درآمد کشاورزان به نحو مطلوبی افزایش یابد.
اقتصاد و بازاریابی
بهاره زندی دره غریبی؛ علیرضا کرباسی؛ تکتم محتشمی
چکیده
پایین بودن بازدهی آب مصرفی در بخش کشاورزی اتخاذ استراتژی‌های بهینه‌سازی الگوی کشت و لذا مصرف آب را، به‌خصوص در مناطق کم‌آبی همچون کشور ایران ضروری کرده است. زعفران می‌تواند محصولی مناسب ازنظر صرفه‌جویی در مصرف آب باشد. هدف از اجرای این مطالعه بررسی تأثیر توسعه کشت زعفران بر تخصیص منابع آب و افزایش درآمد کشاورزان از طریق به‌کارگیری ...
بیشتر
پایین بودن بازدهی آب مصرفی در بخش کشاورزی اتخاذ استراتژی‌های بهینه‌سازی الگوی کشت و لذا مصرف آب را، به‌خصوص در مناطق کم‌آبی همچون کشور ایران ضروری کرده است. زعفران می‌تواند محصولی مناسب ازنظر صرفه‌جویی در مصرف آب باشد. هدف از اجرای این مطالعه بررسی تأثیر توسعه کشت زعفران بر تخصیص منابع آب و افزایش درآمد کشاورزان از طریق به‌کارگیری الگویی مبتنی بر رهیافتی توسعه‌یافته از برنامه‌ریزی ریاضی مثبت است که در آن امکان اعمال توسعه کشت در آینده، به همراه برآورد تخصیص آب از طریق یک تابع تولید مبتنی بر مقدار آب آبیاری، وجود دارد. نمونه موردبررسی را 200 نفر از بهره برداران زعفران در شهرستان‌های تربتحیدریه و زاوه دراستان خراسان رضوی در سال 94-1393 تشکیل می‌دهد. اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار GAMS مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است. نتایج سناریوهای افزایش در سطح زیر کشت زعفران، پیامدهای مثبت این سیاست را افزایش سود خالص و کاهش مصرف آب در سطح هر سه گروه مزارع کوچک، متوسط و بزرگ ارزیابی می کند که بیانگر تأثیر اجرای آن بر حفظ و پایداری منابع آب منطقه است. نتایج سناریوی افزایش منابع آب در دسترس که به بهره‌برداران امکان می‌داد بخشی از زمین‌های بالقوه خود را به کشت زعفران اختصاص دهند، نتایج یکنواختی برای گروه‌های مختلف مزارع نشان نمی‌دهد. بهطوریکه افزایش در سطح زیر کشت زعفران در مزارع کوچک به میزان 43/38 هکتار، در مزارع متوسط 11/52 هکتار و در مزارع گروه سوم 3/47 هکتار برآورد شده است.
اقتصاد و بازاریابی
سید حسین محمدزاده؛ علیرضا کرباسی
چکیده
درآمدهای نفتی نقش مهمی در اقتصاد ایران دارد. درطی سالهای گذشته، بهطور متوسط 60% درآمد دولت و 80% درآمد صادرات ایران از نفتوگاز بوده است. از دیگرسوی ایران بهعنوان بزرگترین صادرکننده زعفران بخش قابل توجهی از ارزش صادراتی جهانی این محصول را به خود اختصاص داده است. با توجه به تأثیرگذاری درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران به عنوان ...
بیشتر
درآمدهای نفتی نقش مهمی در اقتصاد ایران دارد. درطی سالهای گذشته، بهطور متوسط 60% درآمد دولت و 80% درآمد صادرات ایران از نفتوگاز بوده است. از دیگرسوی ایران بهعنوان بزرگترین صادرکننده زعفران بخش قابل توجهی از ارزش صادراتی جهانی این محصول را به خود اختصاص داده است. با توجه به تأثیرگذاری درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران به عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی، بررسی تأثیر شوک حاصل از نوسانات این درآمدها بر اقتصاد ایران ضروری به‌نظر می‌رسد. از این رو مطالعه حاضر به بررسی اثر شوک درآمدهای نفتی بر صادرات زعفران ایران پرداخته است. در این راستا از داده‌های سریزمانی دوره 95-1354 و الگوهای جوهانسون- جوسیلیوس و تصحیح خطا برای برآورد روابط بلندمدت و کوتاهمدت بین متغیرهای الگو استفاده شده است. یافتههای پژوهش بیانگر این است که نرخ ارز مؤثر واقعی در بلندمدت و کوتاهمدت تأثیر معنیدار مثبت بر صادرات زعفران درکشور دارد. شاخص قیمتداخلی زعفران به قیمت جهانی آن و بهرهوری زعفران نیز با اینکه اثرشان از لحاظ آماری معنیدار نیست ولی تأثیر آن از لحاظ علامت بهترتیب منفی و مثبت است. شوک درآمدهای نفتی نیز طبق انتظار درکوتاهمدت و بلندمدت دارای اثر منفی بر صادرات زعفران بوده است.
اقتصاد و بازاریابی
محمد آقاپور صباغی
چکیده
تحلیل عوامل موثر بر صادرات به‌ویژه در ارتباط با بازارهای جدید در بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر رشد و توسعه صادرات محصولاتی مانند زعفران است. تحقیق حاضر باهدف بررسی عوامل اثرگذار بر صادرات زعفران ایران به کشورهای بریکس انجام‌یافته است. برای این منظور مدل داده‌های پانل در دوره زمانی 2015-1990 به کار گرفته‌شده است. نتایج برآورد ...
بیشتر
تحلیل عوامل موثر بر صادرات به‌ویژه در ارتباط با بازارهای جدید در بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر رشد و توسعه صادرات محصولاتی مانند زعفران است. تحقیق حاضر باهدف بررسی عوامل اثرگذار بر صادرات زعفران ایران به کشورهای بریکس انجام‌یافته است. برای این منظور مدل داده‌های پانل در دوره زمانی 2015-1990 به کار گرفته‌شده است. نتایج برآورد الگوی تصادفی نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی کشورهای بریکس، نرخ واقعی ارز و جمعیت اثر مثبت و قیمت صادراتی اثر منفی بر صادرات زعفران ایران به کشورهای بریکس دارند. با توجه به بالا بودن سطح درآمد سرانه در کشورهای بریکس و اثر مثبت آن بر میزان صادرات زعفران، انجام برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در جهت تقویت روابط با این کشورها، عاملی مهم در زمینه توسعه صادرات محصول زعفران خواهد بود. از سویی با توجه به کشش کم قیمت وارداتی زعفران در کشورهای مذکور، پیشنهاد می‌گردد، اقدامات لازم در جهت ارتقاء و بهبود سطح بستهبندی و فرآوری این محصول که ممکن است منجر به افزایش نسبی قیمت گردد، انجام شود.
