مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
علیرضا کوچکی؛ سرور خرم دل؛ فاطمه معلم بنهنگی
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی ژئوفیت و عقیم است که به صورت رویشی از طریق تشکیل بنه تکثیر می‌یابد. در هر فصل زراعی، این گیاه مراحل مختلف رشد را با گلدهی آغاز و با تولید بنه‌های دختری از بنه مادری ادامه می‌دهد. بنه‌های دختری روی بنه مادری تشکیل می‌شوند. دوره زندگی این گیاه می‌تواند هشت تا ده سال ادامه یابد. به منظور مطالعه اثر سال برداشت ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی ژئوفیت و عقیم است که به صورت رویشی از طریق تشکیل بنه تکثیر می‌یابد. در هر فصل زراعی، این گیاه مراحل مختلف رشد را با گلدهی آغاز و با تولید بنه‌های دختری از بنه مادری ادامه می‌دهد. بنه‌های دختری روی بنه مادری تشکیل می‌شوند. دوره زندگی این گیاه می‌تواند هشت تا ده سال ادامه یابد. به منظور مطالعه اثر سال برداشت بنه بر عملکرد بنه‌های دختری و گل زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، طی چهار سال زراعی متوالی 95-1394، 96-1395، 97-1396 و 98-1397 اجرا شد. تیمارها شامل چهار سال برداشت بنه به عنوان تیمارهای یک ساله، دو ساله، سه ساله و چهار ساله بودند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشک کلاله، وزن خشک بنه‌های دختری و تعداد بنه‌های دختری در واحد سطح، قطر بنه‌های دختری و تعداد و وزن بنه‌های دختری در پنج گروه وزنی <4، 8-4، 12-8، 16-12 و >16 گرم بودند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد گل (1/67 گل در متر مربع)، وزن تر گل (31/32 گرم در متر مربع) و وزن خشک کلاله (761/0 گرم در مترمربع) برای سال برداشت دوم مشاهده شد. اما بیشترین تعداد و وزن بنه‌های دختری در واحد سطح برای سال برداشت سوم به ترتیب با 5/189 بنه در متر مربع و 91/603 گرم در متر مربع بدست آمد. اگرچه تعداد بنه‌های دختری تا سال چهارم افزایش یافت، اما بیشتر بنه‌ها در سال برداشت چهارم دارای وزن کمتر از 12 گرم بودند و این موضوع نشان‌دهنده نیاز به جابجایی بنه‌ها و کاشت مجدد آنها در ابتدای سال چهارم است.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
بصیر عطاردی؛ حمیدرضا ذبیحی؛ مهدی زنگی آبادی
چکیده
تغذیه متعادل شرط اصلی افزایش کمّی و کیفی محصولات کشاورزی از جمله زعفران میباشد. مصرف بهینه کود و رعایت تعادل و تناسب بین عناصر غذایی اهمیت زیادی داشته که لازمه دستیابی به آن، ارزیابی صحیح تعیین نیاز گیاه میباشد. تجزیه گیاهی یکی از مناسب-ترین روشهای ازریابی وضعیت تغذیه‌ای محصولات کشاورزی محسوب میشود. با توجه به اینکه برگ ...
بیشتر
تغذیه متعادل شرط اصلی افزایش کمّی و کیفی محصولات کشاورزی از جمله زعفران میباشد. مصرف بهینه کود و رعایت تعادل و تناسب بین عناصر غذایی اهمیت زیادی داشته که لازمه دستیابی به آن، ارزیابی صحیح تعیین نیاز گیاه میباشد. تجزیه گیاهی یکی از مناسب-ترین روشهای ازریابی وضعیت تغذیه‌ای محصولات کشاورزی محسوب میشود. با توجه به اینکه برگ اصلی‌ترین و مهمترین محل متابولیسم گیاه میباشد تجزیه عناصر غذائی موجود در برگ و تفسیر نتایج آن بر اساس روشهای استاندارد، می‌تواند اطلاعات کاملی از وضعیت تغذیه گیاه فراهم آورده، به منظور تعیین ترتیب نیاز عناصر غذائی و اولویت کوددهی مزارع مورد استفاده قرار گیرد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی وضعیت تغذیه‌ای زعفران در استان خراسان جنوبی، در هفته اول بهمن ماه نمونه‌های برگ از 23 مزرعه جمعآوری و غلظت عناصر پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و کم‌مصرف (آهن، روی، مس و منگنز) در آنها اندازه‌گیری شد. با استفاده از غلظت عناصر غذایی در برگ مزارع با عملکرد نسبی بالا، غلظت استاندارد (مرجع) برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب 94/2، 25/0 و 22/1 درصد و برای عناصر آهن، منگنز، روی و مس به ترتیب 17/215، 21/27، 30/21 و27/7 میلی‌گرم بر کیلوگرم به دست آمد. بعد از به دست آوردن غلظت مرجع، مقدار DOP محاسبه گردید و بر اساس آن ترتیب نیاز عناصر غذائی تعیین گردید. محاسبات مربوط به شاخص انحراف از درصد بهینه نشان داد که قدر مطلق DOP برای تمام عناصر غذائی مورد مطالعه بیشتر از صفر بوده، به عبارتی مشکل عدم تعادل تغذیه‌ای در تمامی مزارع وجود داشت. در بیش از 95 درصد موارد، عدم تعادل تغذیه‌ای ناشی از کمبود عناصر غذائی و در موارد معدودی، به بیش‌بود عناصر مرتبط بود. براساس شاخص‌های انحراف از درصد بهینه، در بین عناصر پرمصرف، پتاسیم در 70 درصد مزارع مورد بررسی و در بین عناصرکم‌مصرف، عنصر منگنز در 60 درصد، و آهن در 30 درصد از مزارع، دارای منفی‌ترین میزان شاخص (بیشترین میزان کمبود) بود. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش میتوان توصیه کرد که در مزارع زعفران استان خراسان جنوبی، مصرف کودهای حاوی پتاسیم، آهن و منگنز باید در اولویت مصرف قرار گیرد.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
سرور خرم دل؛ محمود مختاری؛ هدی لطیفی
چکیده
هدف از فراتحلیل شناخت دقیق از نتایج پژوهشهای مورد بررسی میباشد. این روش آماری تحلیل مجموعهای از مطالعات بوده که با هدف تلفیق یافته ها انجام میشود. به دلیل پراکندگی و تفاوت در نتایج آزمایشات تأثیر حاصلخیزکنندههای خاک بر عملکرد زعفران، در این بررسی از روش فراتحلیل استفاده شد. بر این اساس، 71 مطالعه انتخاب شدند که 14 مطالعه ...
بیشتر
هدف از فراتحلیل شناخت دقیق از نتایج پژوهشهای مورد بررسی میباشد. این روش آماری تحلیل مجموعهای از مطالعات بوده که با هدف تلفیق یافته ها انجام میشود. به دلیل پراکندگی و تفاوت در نتایج آزمایشات تأثیر حاصلخیزکنندههای خاک بر عملکرد زعفران، در این بررسی از روش فراتحلیل استفاده شد. بر این اساس، 71 مطالعه انتخاب شدند که 14 مطالعه مربوط به کود زیستی، 16 مطالعه کمپوست، 14 مطالعه اسید هیومیک، 16 مطالعه کود دامی، 26 مطالعه کودهای شیمیایی (NPK) و 16 مطالعه تلفیق کودها بودند. بر اساس نتایج، بیشترین اندازه اثر مربوط به تأثیر اسید هیومیک بر عملکرد کلاله خشک (434/3=g) بود. پس از اسید هیومیک، کودهای زیستی، شیمیایی و کمپوست در رتبه های بعدی قرار گرفتند. خطای استاندارد کمپوست (101/0=E) کمترین مقدار و با دقت بالاتر محاسبه شد، بنابراین با فاصله اطمینان 95% قابل توصیه است. بر اساس نتایج آزمون همبستگی بگ و مازومدار، کلیه مطالعات بجز اسید هیومیک بر عملکرد خشک کلاله، اسید هیومیک بر عملکرد ترکلاله، کود دامی بر تعداد گل، کود شیمیایی بر وزن کلاله خشک، کود شیمیایی بر عملکرد گل تر همگن بودند. در میان مقادیر مصرف کودهای دامی، بالاترین و پایین ترین اندازه اثر به ترتیب برای 60 تن کود گاوی در هکتار و 5 تن در هکتار کود مرغی محاسبه شد. نتایج فراتحلیل مصرف مقادیر کود کمپوست بر عملکرد خشک کلاله زعفران نشان داد، مقدار 60 تن در هکتار بیشترین اندازه اثر را دارد. بیشترین اندازه اثر مقادیر اسید هیومیک بر عملکرد کلاله خشک برای 30 کیلوگرم در هکتار محاسبه شد. با توجه به نتایج، به نظر میرسد که مطالعات انجام شده در زمینه اثر حاصلخیزکننده های خاک بر زعفران فاقد برنامهریزی بلندمدت برای رفع مشکلات میباشد و بیشتر بر حسب سلیقه، سهولت اجرا و یا تقلید از منابع خارجی انجام شده است. بر این اساس، نتایج این مطالعه مبنایی برای تجزیه و تحلیل مدیریت کود و ارائه راهبردهای توسعهای بر اساس یافته های علمی موجود فراهم مینماید.
مقاله علمی پژوهشی
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
علی درویشیان؛ فرهاد نظریان فیروزآبادی؛ مصطفی درویش نیا؛ احمد اسماعیلی
چکیده
زعفران ارزشمندترین گیاه ادویهای و دارویی جهان است. به‌نژادی زعفران به دلیل اطلاعات اندک از ساختار ژنوم آن با مشکلات زیادی همراه است. از اینرو، دستیابی به اطلاعات ژنتیکی این گیاه از اهمیت بسیاری برای برنامههای به‌نژادی سنتی و مولکولی آن برخوردار میباشد. نشانگرهای مولکولی به‌ویژه نشانگرهای قدرتمند هم‌بارزی همانند نشانگرهای ...
بیشتر
زعفران ارزشمندترین گیاه ادویهای و دارویی جهان است. به‌نژادی زعفران به دلیل اطلاعات اندک از ساختار ژنوم آن با مشکلات زیادی همراه است. از اینرو، دستیابی به اطلاعات ژنتیکی این گیاه از اهمیت بسیاری برای برنامههای به‌نژادی سنتی و مولکولی آن برخوردار میباشد. نشانگرهای مولکولی به‌ویژه نشانگرهای قدرتمند هم‌بارزی همانند نشانگرهای ریزماهواره (SSRs) جایگاه مهمی در برنامههای به‌نژادی دارند. در پژوهش حاضر برای اولین بار نشانگرهای ریزماهواره‌ی SSR بنه گیاه زعفران از ترانسکریپتوم بنه تحت تاثیر بیماری قارچی Fusarium oxysporum استخراج شدند. در این راستا پس از استخراج RNA، توالی‌یابی بر اساس چارچوب فنی Novaseq6000 انجام شد. یکپارچهسازی نوپدید با بهره‌گیری از نرم‌افزار Trinity صورت گرفت و برای شناسایی SSRها از ابزار جستجوی MISA استفاده شد. بر اساس نتایج این مطالعه، از 357028 رونوشت شناسایی شده، تعداد 70060 رونوشت دربرگیرنده‌ی توالی SSR بودند. همچنین از مجموع 89888 SSR شناسایی شده، تکرارهای 1 و 2 نوکلئوتیدی بیشترین فراوانی (50% و 26%) را به خود اختصاص دادند. بر اساس نتایج حاصل از الگوریتم BLAST، بیشترین میزان شباهت رونوشت‌های حاوی SSRها با برنج و آرابیدوپسیس به دست آمد. در مجموع از میان یونی‌ژن‌ها، تعداد 18846، 23988 و 10969 به ترتیب در پایگاه‌های داده‌ی UNIPROT، Nr و GO شناسایی شدند که تعداد 10375 یونی‌ژن در بین همه‌ی پایگاه‌ها مشترک بود. به دلیل اهمیت این گیاه در ایران به‌عنوان یک محصول راهبردی، توسعه نشانگرهای هم‌بارز با چندشکلی بالا مانند نشانگرهای SSR، برای بررسی تنوع ژنتیکی، ساخت نقشه‌های ژنتیکی، تجزیه و تحلیل پیوستگی و نقشه‌یابی QTLs در برنامههای به-نژادی این گیاه مهم خواهد بود.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
سید میثم جلیلی؛ اکبر میرزاپور باباجان؛ بیت اله اکبری مقدم؛ آرش هادی زاده میارکلائی
چکیده
با معرفی گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران، این پژوهش سعی در شناخت عوامل موثر بر نوسانات قیمت آن و از جمله تأثیر حجم معاملات آتی و ارتباط دوسویه بین این دو در جهت بررسی آزمون فرضیه ترکیب توزیعها MDH و فرضیه ورود متوالی اطلاعات SIAH می نماید. به این منظور از روش بررسی وجود رابطه علیت خطی و غیر خطی بین دو متغیر فوق استفاده و داده ها به ...
بیشتر
با معرفی گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران، این پژوهش سعی در شناخت عوامل موثر بر نوسانات قیمت آن و از جمله تأثیر حجم معاملات آتی و ارتباط دوسویه بین این دو در جهت بررسی آزمون فرضیه ترکیب توزیعها MDH و فرضیه ورود متوالی اطلاعات SIAH می نماید. به این منظور از روش بررسی وجود رابطه علیت خطی و غیر خطی بین دو متغیر فوق استفاده و داده ها به صورت روزانه در بازه زمانی شهریور ماه 1397 الی پایان شهریورماه 1399 اخذ شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای با استفاده از روشها و مدلهای اقتصاد سنجی و مفهوم شبکه های عصبی به کمک نرم افزارهای Eviews و R صورت گرفته است. نوسانات قیمت گواهی سپرده زعفران با استفاده از مدلهای خانواده Arch استخراج گردیده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که رابطه علیت خطی بین نوسانات قیمت گواهی سپرده و قیمت آتی وجود داشته و این رابطه دوطرفه است. نتایج آزمون BDS روی پسماند حاصل از مدلVAR بین متغیرها وجود رابطه غیر خطی بین متغیرها را نشان می دهد. نتایج آزمون علیت گرنجر غیرخطی مبتنی بر شبکه عصبی نشان می دهد که حجم معاملات آتی ها علیت نوسانات قیمت گواهی سپرده زعفران است لذا در معاملات زعفران در بورس کالای ایران، اطلاعات از بازارهای آتی به بازار نقد جریان دارد و سفته بازی در بازار گواهی سپرده زعفران نمی تواند به عنوان عامل تثبیت کننده در قیمت معاملات آتی اثرگذار باشد.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
سارا باغبان حقیقی؛ علیرضا ثانی حیدری؛ حامد رفیعی؛ میلاد امینی زاده
چکیده
کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد کشور از طریق افزایش تولید، صادرات، اشتغال و تأمین نیازهای غذایی دارد. از اینرو، با توجه به اهداف راهبردی کشور به منظور توسعه صادرات غیرنفتی، محصول زعفران یکی از محصولات مهم صادراتی بخش کشاورزی ایران به شمار میرود که در سال‌های اخیر با کاهش صادرات در بازارهای هدف رو به رو بوده است. از سوی دیگر پیچیدگی‌های ...
بیشتر
کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد کشور از طریق افزایش تولید، صادرات، اشتغال و تأمین نیازهای غذایی دارد. از اینرو، با توجه به اهداف راهبردی کشور به منظور توسعه صادرات غیرنفتی، محصول زعفران یکی از محصولات مهم صادراتی بخش کشاورزی ایران به شمار میرود که در سال‌های اخیر با کاهش صادرات در بازارهای هدف رو به رو بوده است. از سوی دیگر پیچیدگی‌های شبکه جهانی تجارت موجب شده است که کشورهای فعال در این شبکه همواره به دنبال افزایش تخصصی شدن باشند. لذا تخصصی شدن واردات موجب ارتقای زنجیره عرضه جهت تامین نیازهای غذایی کشورهای واردکننده میشود که نقشی اساسی در تجارت کشورها دارد. لذا هدف این مطالعه ارزیابی روند تخصصی شدن کشورهای واردکننده زعفران و تحلیل اثرگذاری آن بر صادرات ایران است. به منظور دستیابی به این هدف، از روش درستنمایی شبه بیشینه پوآسن طی دوره 2017-2001 انجام شده است. بنابر نتایج، متغیر تخصصی شدن کشورهای واردکننده زعفران اثری فزاینده و معنیدار بر صادرات زعفران ایران داشته است. همچنین متغیرهای درآمد سرانه و جمعیت کشورهای واردکننده اثری مثبت و معنیدار درحالی‌که فاصله جغرافیایی و بحران غذا اثری منفی و معنیدار بر صادرات صادرات زعفران ایران دارد. لذا با توجه به افزایش تخصصی شدن بیشتر کشورهای واردکننده زعفران و اثر معنیدار آن بر صادرات ایران پیشنهاد میشود بازارهای هدف نزدیک و با درآمد سرانه بالا که دارای درجه بالای تخصصی شدن هستند مورد هدف صادرکنندگان قرار گیرند.
)
