مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
عباس جلالی؛ فائزه زعفریان؛ بنیامین ترابی؛ رحمت عباسی
چکیده
زعفران در بسیاری از مناطق جهان با اقلیمهای مختلف کشت میشود. اما بهترین اقلیم برای رشد آن آب و هوای مدیترانهای با تابستان خشک میباشد. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی برخی شاخصهای رشد زعفران در سال 99-1398 در چهار منطقه با ارتفاع متفاوت از سطح دریا در شهرستان ساری انجام شد. این مناطق شامل دشت ساری (همتراز با سطح دریا)، سرکت (350 متر بالاتر ...
بیشتر
زعفران در بسیاری از مناطق جهان با اقلیمهای مختلف کشت میشود. اما بهترین اقلیم برای رشد آن آب و هوای مدیترانهای با تابستان خشک میباشد. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی برخی شاخصهای رشد زعفران در سال 99-1398 در چهار منطقه با ارتفاع متفاوت از سطح دریا در شهرستان ساری انجام شد. این مناطق شامل دشت ساری (همتراز با سطح دریا)، سرکت (350 متر بالاتر از سطح دریا)، رسکت (900 متر بالاتر از سطح دریا) و مرگاو (1350 متر بالاتر از سطح دریا) می باشد. آزمایش حاضر در هر منطقه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل اندازه بنه در سه گروه وزنی ریز (2±4 گرم)، متوسط (2±10 گرم) و درشت (2±15 گرم) و صفات اندازهگیری شده شامل شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی، سرعت رشد، سرعت نسبی رشد و عملکرد زعفران بود. نتایج نشان داد که روند توسعه سطح برگ زعفران در تمامی مناطق تحت مطالعه روندی غیرخطی داشته و از تابعی لجستیک-پیک پیروی میکند. بر اساس نتایج، تفاوت قابل توجهی بین روند توسعه سطح برگ در میان اندازههای مختلف بنه مادری در همه مناطق مشاهده شد و روند تغییرات شاخص سطح برگ طی فصل رشد برای بنه درشتتر نسبت به بنههای ریزتر از میزان بالاتری برخوردار بود. روند تغییرات تجمع ماده خشک نیز در تمامی مناطق مورد آزمایش از یک روند سیگموئیدی برخوردار بود. ینه درشت میزان تجمع ماده خشک بالاتری در طی فصل رشد نشان داد. اگر چه روند تغییرات سرعت رشد زعفران در مناطق با ارتفاع بالاتر از سطح پایینتری برخوردار بود؛ اما میزان نوسان سرعت رشد و یا بعبارتی اختلاف بین حداقل و حداکثر سرعت رشد طی فصل در دو منطقه مرتفعتر نسبت به مناطق پستتر کمتر بود. روند رشد زعفران در چهار منطقه نشان داد که در مناطق با ارتفاع بیشتر از سطح دریا طول فصل رشد بیشتر میشود و بدنبال رشد رویشی بیشتر و تخصیص ماده خشک بیشتر به اندام ذخیرهای، بنه بزرگتری تولید و پتانسیل افزایش عملکرد گل و کلاله خشک زعفران در سال بعد افزایش مییابد.
مقاله علمی پژوهشی
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
جواد فیضی؛ مسلم جهانی؛ الهه مرادی؛ سیما احمدی
چکیده
یکی از روشهای مدیریتی نوین به منظور کاهش هزینه و همچنین کاهش آلودگی محیط زیست استفاده از پسماندهای حاصل از کشاورزی است. نظر به اهمیت ترکیبات فلزی در سلامتی مصرف کنندگان و نقش تعیین کننده آن در پیشنهاد نواحی کشت مناسب برای توسعه مصارف خوراکی اجزای مختلف گل زعفران در ایران، سنجش مواد معدنی و عناصر فلزی مفید تغذیهای و باقیمانده ...
بیشتر
یکی از روشهای مدیریتی نوین به منظور کاهش هزینه و همچنین کاهش آلودگی محیط زیست استفاده از پسماندهای حاصل از کشاورزی است. نظر به اهمیت ترکیبات فلزی در سلامتی مصرف کنندگان و نقش تعیین کننده آن در پیشنهاد نواحی کشت مناسب برای توسعه مصارف خوراکی اجزای مختلف گل زعفران در ایران، سنجش مواد معدنی و عناصر فلزی مفید تغذیهای و باقیمانده فلزات سنگین در آن ضروری است. ایران با تولید سالانه ۳۳۰ تن و صادرات ۲۸۰ تن از این محصول بزرگترین تولیدکننده و صادر کننده زعفران در دنیا است. در این مطالعه مواد معدنی اجزای مختلف گل زعفران (گلبرگ، پرچم و خامه) جمع آوری شده از یازده مزرعه (در استان خراسان رضوی و قزوین) با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد، در پرچم بیشترین میزان مواد معدنی به ترتیب مربوط به منیزیم (90/3031) سدیم (29/366)، آهن (57/236)، مس (01/122)، منگنز (04/109) و روی (17/91) بر حسب میلیگرم در کیلوگرم است. همچنین میزان کلسیم و پتاسیم نیز به ترتیب 30/2 و 51/3 گرم در 100 گرم بود. در خامه نیز بیشترین میزان مواد معدنی به دست آمده به ترتیب مربوط به منیزیم (78/2365)، سدیم (53/394)، آهن (11/238)، منگنز (13/113)، روی (83/66) و مس (39/49) بر حسب میلیگرم در کیلوگرم بود. میزان کلسیم و پتاسیم نیز به ترتیب 30/4 و 15/2 گرم در 100 گرم بود. در مورد گلبرگ نیز همانند خامه بیشترین میزان مواد معدنی به ترتیب مربوط به منیزیم (80/1805)، سدیم (25/539)، آهن (63/292)، منگنز (98/81)، روی (76/56) و مس (17/16) بر حسب میلیگرم در کیلوگرم بود. همچنین میزان کلسیم (45/3) و پتاسیم (59/1)گرم در 100 گرم بود. با توجه به نتایج و غنی بودن اجزا مختلف گل زعفران از مواد معدنی، میتوان از آنها در صنایع غذایی مختلف جهت غنیسازی و جبران کمبود مواد معدنی انواع غذاهای فراوری شده و کنسرو شده استفاده کرد.
مقاله علمی پژوهشی
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
مصطفی دهباشی؛ امیر رجایی؛ حسین کاردان مقدم
چکیده
زعفران یکی از با ارزشترین گیاهان زراعی موجود در روی کره زمین میباشد، که این گیاه به عنوان گرانترین محصول کشاورزی و دارویی جهان جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی کشور ایران دارد. یکی از مشکلاتی که در تولید این گیاه وجود دارد، برداشت به موقع آن از روی زمین و جداسازی کلاله (شاخه) های قرمز زعفران از بقیه قسمتهای ...
بیشتر
زعفران یکی از با ارزشترین گیاهان زراعی موجود در روی کره زمین میباشد، که این گیاه به عنوان گرانترین محصول کشاورزی و دارویی جهان جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی کشور ایران دارد. یکی از مشکلاتی که در تولید این گیاه وجود دارد، برداشت به موقع آن از روی زمین و جداسازی کلاله (شاخه) های قرمز زعفران از بقیه قسمتهای گل زعفران می باشد، چرا که عمدتاً گلهای زعفران در یک بازه زمانی بسیار کوتاه به ثمر میرسند و همچنین برداشت و جداسازی آن در این بازه زمانی محدود بسیار اهمیت دارد. در این پژوهش، سعی شدهاست که با استفاده از تکنیکهای پردازش تصویر به بحث و بررسی نحوه شناسایی گل زعفران در روی زمین پرداخته شود. در مرحله اول برای شناسایی گل زعفران از تبدیلات فضاهای رنگی استفاده نموده، سپس از طریق هیستوگرام و آستانه مینیمم نسبت به بخشبندی و حذف پیکسلهای اضافی اقدام شده است. بدینمنظور، برای شناسایی گل از تبدیل فضای RGB به فضای YCbCr و برای تشخیص سایر اشیاء موجود در تصویر از ترکیب فضاهای رنگی HSI و YCgCr استفاده و از هیستوگرام مؤلفه Cb برای تشخیص اولیه گل زعفران بهره بردهاند. سپس، برخی از پیکسلهایی که به اشتباه تشخیص داده شدهاند، با کمک مقدار آستانه حذف گردیده اند. در مرحله بعدی، برگهای سوزنیشکل گیاه زعفران، که بر روی گلها قرار گرفتهاند با استفاده از عملیات مورفولوژیک الگوریتم پیشنهادی ترمیم و رویهم افتادگی گلها بازسازی شده است. در گام بعدی، نوع گل زعفران (غنچه، شکسته، گل باز شده) تعیین گردیده و قابل برداشت بودن و یا مناسب نبودن گل زعفران برای برداشت تعیین شده است. در انتها مرکز گلهایی که قابل برداشت تعیین شده اند، مشخص و در اختیار ربات برداشت زعفران قرار میگیرد. میانگین نتایج ارزیابی، با معیار دقت، فراخوانی، F-measure، درستی و ضریب همبستگی به ترتیب 79/99، 42/99، 60/99، 91/99 و 50/99 برای روش پیشنهادی حاصل شده است.
مقاله علمی پژوهشی
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
محمد رمضانی کپورچالی؛ محمدرضا صفرنژاد؛ ابوالقاسم قاسمی؛ ناصر فرخی
چکیده
باکتری Burkholderia gladioli pv. gladioli (Bgg) عامل بیماری پوسیدگی بنه زعفران از بیماریهای شایع این گیاه است. روشهای شناسایی دقیق نقش مهمی در مدیریت کنترل بیماری خواهند داشت. تاژک، وسیله اصلی حرکت در باکتریها است و از اهمیت خاصی در کلونیزاسیون، استقرار و بیماریزایی برخوردار است. ژن fliC یکی از پنج ژن کد کننده فلاژلین میباشد. در این مطالعه، ...
بیشتر
باکتری Burkholderia gladioli pv. gladioli (Bgg) عامل بیماری پوسیدگی بنه زعفران از بیماریهای شایع این گیاه است. روشهای شناسایی دقیق نقش مهمی در مدیریت کنترل بیماری خواهند داشت. تاژک، وسیله اصلی حرکت در باکتریها است و از اهمیت خاصی در کلونیزاسیون، استقرار و بیماریزایی برخوردار است. ژن fliC یکی از پنج ژن کد کننده فلاژلین میباشد. در این مطالعه، ژنهای فلاژلین یازده گونه باکتریایی انتخاب شدند که با آنالیز فیلوژنتیکی در گروههای باکتریهای گیاهی و جانوری جای گرفتند. تصاویر میکروسکوپ الکترونی از تاژک طول آن را حداکثر 9 میکرون با قطری معادل 600-400 نانومتر به دو شکل لوفوتریش و مونوتریش نشان داد. ژن fliC برای اولین بار به کمک PCR در دو جدایه باکتری جدا شده از گیاه زعفران تکثیر و مورد بررسی قرار گرفت. پرایمرهای اختصاصی طراحی شده بطور مؤثری توانستند این باکتری را از سایر گونههای دیگر تفکیک نمایند و به سرعت بنههای آلودهی زعفران را از بنههای سالم تشخیص دهند. با استفاده از تصاویر میکروسکوپ الکترونی، تاژک از منظر نوع آرایش در دو جدایه باکتری جدا شده از گیاه زعفران مورد بررسی قرار گرفت. بررسی و مطالعه ژن fliC میتواند در تشخیص عامل بیماری پوسیدگی بنه زعفران مفید واقع شود.
مقاله علمی کوتاه
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
علی محمد محیط اردکانی؛ سیدابراهیم سیفتی؛ علی ایزانلو؛ زهرا کریمی بکر
چکیده
در سالهای اخیر که استفاده از زعفران به دلیل خصوصیات دارویی و ترکیبات مؤثره آن رو به افزایش است، علاوه بر افزایش تولید محصول، افزایش کمی و کیفی متابولیتهای ثانویه به عنوان یکی از مهمترین اهداف بهنژادی در این گیاه بهشمار میرود. از طرفی، گیاه زعفران به خاطر ماهیت تکثیر رویشی از تنوع ژنتیکی پایینی برخوردار بوده و اصلاح از ...
بیشتر
در سالهای اخیر که استفاده از زعفران به دلیل خصوصیات دارویی و ترکیبات مؤثره آن رو به افزایش است، علاوه بر افزایش تولید محصول، افزایش کمی و کیفی متابولیتهای ثانویه به عنوان یکی از مهمترین اهداف بهنژادی در این گیاه بهشمار میرود. از طرفی، گیاه زعفران به خاطر ماهیت تکثیر رویشی از تنوع ژنتیکی پایینی برخوردار بوده و اصلاح از طریق جهش، میتواند ابزار مناسبی برای دستیابی به تنوع مدنظر به شمار آید. در این مطالعه به منظور بررسی برخی تغییرات فیتوشیمیایی و شاخصهای رشدی بنههای پرتوتابی شده زعفران، بنههای جمعآوری شده در مردادماه 1398 از شهرستان قائن استان خراسان جنوبی در دو سطح 15 و 18 گری با اشعه گاما (چشمه Co60) در پژوهشکده کشاورزی هستهای کرج تیمار و سپس بههمراه بنههای شاهد (بدون پرتو) در قالب طرح کاملاً تصادفی نامتعادل در گلخانه پژوهشی دانشگاه یزد کشت شدند. در این بررسی که ترکیبات پیکروکروسین، سافرانال و کروسین برحسب جذب محلول آبی 1% به ترتیب در طول موجهای 254، 330 و 440 نانومتر بر ماده خشک اندازهگیری شد، نتایج نشان داد که در نمونههای پرتوتابیشده، محتوای این سه ترکیب (P<0.001) بیشتر از شاهد و در دُز 15 گری محتوای پیکروکروسین و کروسین (77/93 و 02/263) بهطور معنیدار بیشتر از 18 گری (34/92 و 73/262) بود اما درخصوص محتوای سافرانال، تفاوت بین سطوح پرتوتابی معنیدار نبود. همچنین شاخص سطح برگ و شاخص برداشت نیز در دُز 15 گری بیشترین میزان افزایش معنیداری (06/3 و 14/0) را نشان داد. در این مطالعه اگرچه تیمار پرتو گاما نتوانست تغییر معنیداری را در تعداد بنههای دختری بین سطوح مختلف پرتو و شاهد ایجاد کند اما نتایج حاکی از کاهش معنیدار محتوای کلروفیل نسبی و وزن متوسط بنه دختری پرتوتابیشده نسبت به سطح بدون پرتوتابی بود. بهطورکلی، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در صفات فیتوشیمایی و نیز شاخص برداشت و سطح برگ، گیاهان تیمار 15 گری نسبت به گیاهان بدون پرتوتابی، برتری معنیداری داشتند اما در سطح بالاتر پرتو گاما، احتمالاً به دلیل تخریب محتوای ژنتیکی و نیز تأثیر بر روی برخی پارامترهای بیوشیمیایی، گیاهان تیمار 18 گری، نتوانستند نتایج قابل قبولی را نشان دهند.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
محمد جواد مهدی زاده راینی؛ حمید محمدی؛ مسعود دهدشتی
چکیده
زعفران از جمله محصولات صادارتی غیرنفتی است که بیش از نیمی از بازار جهانی آن به ایران تعلق دارد. در دو دهه اخیر قیمت صادارتی محصول زعفران روند نزولی داشته است. ادامه این روند از طریق کاهش صادرات میتواند پیامدهای رفاهی مهمی بر روی تولیدکنندگان، صادرکنندگان و مصرفکنندگان داشته باشد. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات رفاهی ...
بیشتر
زعفران از جمله محصولات صادارتی غیرنفتی است که بیش از نیمی از بازار جهانی آن به ایران تعلق دارد. در دو دهه اخیر قیمت صادارتی محصول زعفران روند نزولی داشته است. ادامه این روند از طریق کاهش صادرات میتواند پیامدهای رفاهی مهمی بر روی تولیدکنندگان، صادرکنندگان و مصرفکنندگان داشته باشد. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات رفاهی کاهش قیمت صادراتی زعفران در بازار جهانی بر روی گروههای یادشده صورت گرفت. ابزارهای تحلیلی مورد استفاده شامل توابع عرضه و تقاضای داخلی و عرضه صادرات میباشد که با استفاده از دادههای سری زمانی دوره 1399-1359 برآورد گردید. یافتههای مطالعه حاکی از اثر معنیدار کاهش قیمت صادراتی بر صادرات زعفران میباشد. مشخص شد که با کاهش قیمت صادراتی تولیدکنندگان و صادرکنندگان با زیان رفاهی مواجه می شوند اما رفاه مصرفکنندگان داخلی افزایش مییابد که البته این افزایش به مراتب کمتر از کاهش رفاه دو گروه دیگر است. تحلیل رفاهی نشان داد در بازار زعفران در صورتی که انحصار در بازار این محصولات بهطور کامل از میان برود رفاه کل گروههای یادشده حدود 53 درصد کاهش خواهد یافت. پیشنهاد میشود پیش از آسیب دیدن تولیدکنندگان، برای این گروه بهطور خاص برنامههای حمایتی تدارک دیده شود تا در صورت تغییر شرایط در بازار جهانی با حمایت از محصول امکان تداوم تولید فرآهم شود. تاکنون همواره قیمت صادراتی به مراتب بالاتر از قیمت داخل بوده است و صادرکنندگان توانستهاند سود کسب نمایند لذا برای حمایت از تولیدکنندگان انتقال درآمد از صادرکنندگان در قالب تشکیل صندوق حمایت از تولید می تواند بهعنوان یک راهکار سیاستی باشد. این صندوق می تواند بهعنوان وسیلهای برای کاهش نوسان درامد صادرکنندگان نیز مورد استفاده قرار گیرد.