مقاله علمی پژوهشی
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
محمد زکی عقل؛ سرور خرم دل؛ علیرضا کوچکی؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ امین میر شمسی کاخکی؛ عبداله ملافیلابی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
تولید پایدار زعفران به عنوان یکی از اهداف کلان و راهبردی کشاورزی ایران نیازمند تدوین یک برنامه مشخص و سازماندهی شده است. در طی نیم قرن گذشته توسعه زراعت زعفران در ایران بیش از هر محصول دیگری انجام شده و سطح زیر کشت آن تا 8/37 برابر افزایش یافته است. با این وجود، میانگین عملکرد در واحد سطح از این توسعه تبعیت نکرده و با شیبی منفی در حال کاهش ...
بیشتر
تولید پایدار زعفران به عنوان یکی از اهداف کلان و راهبردی کشاورزی ایران نیازمند تدوین یک برنامه مشخص و سازماندهی شده است. در طی نیم قرن گذشته توسعه زراعت زعفران در ایران بیش از هر محصول دیگری انجام شده و سطح زیر کشت آن تا 8/37 برابر افزایش یافته است. با این وجود، میانگین عملکرد در واحد سطح از این توسعه تبعیت نکرده و با شیبی منفی در حال کاهش است به نحوی که میانگین تولید از 76/5 کیلوگرم در هکتار در سال 1352 به 62/3 کیلوگرم در هکتار در سال 1397 رسیده است. همچنین برآورده شده که خلاء عملکرد 90-64 درصدی در مزارع ایران وجود دارد. آفات و بیماریهای زعفران مانند کنه زعفران (Rhizoglyphus robini)، پوسیدگی بنه زعفران، پوسیدگی خشک بنه زعفران (Burkholderia gladioli) و بیماریهای ویروسی زعفران نیز از جمله عوامل مؤثر در کاهش کمی و کیفی محصول زعفران در مزارع هستند. از سوی دیگر اختلاط بنههای آلوده و سالم، بنههای با کیفیت پایین و انبارداری نامناسب بنهها نیز از معضلات تولید این محصول میباشد. زعفران بوسیله بنههای دختری خود تکثیر میشود و افزایش عملکرد زعفران در ارتباط مستقیم با کیفیت بنه مادری است. دستیابی به بنههای بذری استاندارد و سالم به عنوان تنها ابزار تکثیر گیاه در طبیعت پیش نیاز هر گونه برنامهریزی برای افزایش عملکرد زعفران است. این مقاله شاخصهای مورد نیاز جهت دستیابی و گواهی هستههای اولیه، بنههای مادری و بنههای بذری زعفران را در برنامه استاندارد سازی بنه زعفران توصیف میکند. بدون شک استفاده از بنههای استاندارد عاری از بیماری در کنار توجه به سایر شاخصهای بومشناختی و فیزیولوژیکی گیاه و اجرای مدیریت مناسب موجب افزایش عملکرد و بهبود سنجههای تولید پایدار خواهد شد.
مقاله علمی پژوهشی
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
زهره ناتوان؛ روح الله مرادی؛ مهدی نقی زاده؛ نسیبه پورقاسمیان
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر انواع مختلف مالچ شیمیایی و آلی بر تراکم و زیست توده علف‌های هرز و برخی خصوصیات زراعی زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه چهار ساله زعفران در شهرستان قاین در سال 1397 تا 1399 اجرا شد. تیمارها شامل استفاده از انواع مختلف مالچ برای کنترل علف هرز شامل عدم کنترل، وجین دستی، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر انواع مختلف مالچ شیمیایی و آلی بر تراکم و زیست توده علف‌های هرز و برخی خصوصیات زراعی زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه چهار ساله زعفران در شهرستان قاین در سال 1397 تا 1399 اجرا شد. تیمارها شامل استفاده از انواع مختلف مالچ برای کنترل علف هرز شامل عدم کنترل، وجین دستی، پلاستیک شفاف و پلاستیک سیاه (به ضخامت 15 تا 20 میکرومتر)، بقایای برگ انگور، کلش گندم، برگ انار، برگ پسته، کلش جو، تفاله موم زنبور عسل و پوشال بنه زعفران (به ضخامت 5 تا 10 سانتیمتر) بود. نتایج نشان داد که کلیه مالچ‌های مورد استفاده به استثنای پلاستیک شفاف باعث کاهش معنی دار تعداد گونه، تراکم، وزن خشک و تنوع شانون علف هرز نسبت به تیمار عدم وجین شدند. پایین‌ترین وزن خشک علف‌های هرز مربوط به مالچ پلاستیک سیاه (22/52 گرم علف هرز در متر مربع) و کلش گندم (123 گرم علف هرز در متر مربع) بود. رابطه منفی بین وزن (R=-0.79) و تراکم علف هرز (R=-0.68) با عملکرد زعفران وجود داشت. استفاده از کلیه مالچ‌های مورد بررسی بجز پلاستیک شفاف باعث افزایش معنی دار عملکرد بنه، گل و کلاله زعفران نسبت به شرایط عدم وجین شدند. تفاله موم زنبور عسل و کلش گندم به ترتیب بالاترین تعداد گل (151 و 135 گل در متر مربع) و عملکرد کلاله (89/4 و 32/4 کیلوگرم در هکتار) را دارا بودند، که به ترتیب باعث افزایش 213 و 177 درصدی عملکرد کلاله نسبت به تیمار عدم وجین شدند. مالچ پلاستیک سیاه، برگ انار و برگ انگور اختلاف معنی داری با تیمار وجین دستی از نظر رشد و عملکرد زعفران نشان ندادند. بطور کلی، نتایج تایید نمود که استفاده از کلیه مالچ‌های مورد استفاده به استثنای پلاستیک شفاف منجر به کنترل مناسب علف هرز و بهبود خصوصیات عملکردی زعفران نسبت به عدم وجین شدند و قابل توصیه برای کشاورزان میباشند.
مقاله علمی پژوهشی
کشاورزی و علوم پایه
فاطمه تشکری؛ علی محمدی ترکاشوند؛ عباس احمدی؛ مهرداد اسفندیاری
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.)یکی از محصولات کشاورزی با ارزش میباشد که فقط در مناطق محدودی از دنیا کشت میشود. امروزه با توجه به ارزش اقتصادی زعفران، کشاورزان زیادی بدون توجه به توانایی و قابلیت اراضی برای کشت این گیاه، صرفاً با توجه به مشابهت اقلیمی اقدام به کشت آن در برخی مناطق کشور نمودهاند که گاهی اوقات نتایج رضایتبخشی در پی نداشته ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.)یکی از محصولات کشاورزی با ارزش میباشد که فقط در مناطق محدودی از دنیا کشت میشود. امروزه با توجه به ارزش اقتصادی زعفران، کشاورزان زیادی بدون توجه به توانایی و قابلیت اراضی برای کشت این گیاه، صرفاً با توجه به مشابهت اقلیمی اقدام به کشت آن در برخی مناطق کشور نمودهاند که گاهی اوقات نتایج رضایتبخشی در پی نداشته است. پیشبینی عملکرد زعفران با توجه به خصوصیات خاک میتواند به ارزیابی قابلیت اراضی برای کشت این گیاه ارزشمند کمک نماید. بدین منظور در یکی از مناطق جدید کشت زعفران در منطقه وامنان استان گلستان، تعداد 100 نمونه خاک برداشت و خصوصیات فیزیکی و شیمیائی شامل درصد اجزای تشکیل دهنده بخش معدنی بافت خاک، عناصر غذایی فسفر و پتاسیم قابل دسترس، نیتروژن کل، شاخص واکنش خاک، هدایت الکتریکی، ماده آلی و کربنات کلسیم معادل پس از برداشت، وزن تر گل زعفران بر حسب کیلوگرم در هکتار به دست آمد. با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و ایجاد مدلهای متفاوت با مجموعه دادههای متفاوتی از خصوصیات خاک به عنوان ورودی و عملکرد زعفران به عنوان خروجی، توانایی این مدل در پیشبینی عملکرد زعفران با مدلهای رگرسیونی مقایسه شد. بر اساس نتایج ضریب همبستگی، مؤثرترین عوامل بر عملکرد زعفران، فسفر قابل دسترس و ماده آلی بودند. بررسی نتایج مدلهای ایجاد شده در دوره آزمون نشان داد مقادیر ضریب تبیین (R2) از 45/0 تا 89/0 متغیر میباشد. با بررسی مدلهای برتر میتوان نتیجهگیری نمود که مدل بهینه در برآورد عملکرد زعفران وقتی به دست آمد که فسفر، ماده آلی، آهک و پتاسیم ورودیهای مدل بودند و مقادیر R2 و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) آن نیز به ترتیب برابر 874/0 و 996/0 کیلوگرم بر هکتار به دست آمدند.
مقاله علمی پژوهشی
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
سید محسن موسوی؛ مریم خوشکام؛ جواد فیضی
چکیده
زعفران گیاهی از گونه کروکوس ساتیووس از ارزشمندترین گیاهان بومی ایران بوده و در جهان به عنوان گران قیمت‌ترین ادویه و طلای سرخ مشهور شده است. ﻛﻼﻟﻪ زعفران ﺣﺎوی ﺳﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺻﻠﻲ ﻛﺮوﺳﻴﻦ (رنگدانه های کاروتنوئیدی محلول در آب)، ﭘﻴﻜﺮوﻛﺮوﺳﻴﻦ (ﮔﻠﻴﻜﻮزﻳﺪ ﺗﻠﺦ مزه) و ﺳﺎﻓﺮاﻧﺎل (ﺟﺰء اﺻﻠﻲ ﻣﻮاد ﻓﺮار ﻣﻌﻄﺮ زعفران) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ...
بیشتر
زعفران گیاهی از گونه کروکوس ساتیووس از ارزشمندترین گیاهان بومی ایران بوده و در جهان به عنوان گران قیمت‌ترین ادویه و طلای سرخ مشهور شده است. ﻛﻼﻟﻪ زعفران ﺣﺎوی ﺳﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺻﻠﻲ ﻛﺮوﺳﻴﻦ (رنگدانه های کاروتنوئیدی محلول در آب)، ﭘﻴﻜﺮوﻛﺮوﺳﻴﻦ (ﮔﻠﻴﻜﻮزﻳﺪ ﺗﻠﺦ مزه) و ﺳﺎﻓﺮاﻧﺎل (ﺟﺰء اﺻﻠﻲ ﻣﻮاد ﻓﺮار ﻣﻌﻄﺮ زعفران) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. این مطالعه به منظور تعیین و مقایسه‌ی متابولیت‌های موجود در ﺍﻧﻮﺍع زﻋﻔﺮﺍنﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎﻭت ﺑﺮﺍﺳﺎس خاستگاه ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ آنها با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی انجام شد و 12 متابولیت فرار مربوط به زعفران‌های هفت منطقه مختلف خراسان رضوی مورد مقایسه قرار گرفتند. این مناطق عبارت بودند از تایباد، نیشابور،تربت حیدریه، تربت جام، زاوه، رشتخوار و کاشمر. نتایج تجزیه و تحلیل‌های آماری ( تست آنالیز واریانس ANOVA و به دنبال آن تست دانکن) نشان دادند که در سطح اطمینان 95% این نمونه‌ها در سطح پنج متابولیت فرار در این مناطق تفاوت معنی‌دار داشته و همین امر باعث تمایز زعفران مناطق مختلف از یکدیگر شده است. این متابولیت‌های فرار شامل سافرانال، مگاستیگما 4-6-8 ترین، آلفا گایین، ایکوزان و ویتامین E می باشند که مسئول عطر و خواص درمانی زعفران هستند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که علیرغم شباهت در محتویات متابولیکی زعفران ها تفاوت‌های معناداری بین سطح برخی ازمتابولیت‌ها وجود دارد اگرچه این مناطق نزدیک به هم هستند. این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که این زعفران‌ها می توانند به اهداف مختلفی شامل صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی استفاده شوند. زعفران تربت جام مناسب برای استفاده در صنایع غذایی میباشد چون متابولیت مسئول عطر در آن غلظت بالایی دارد و زعفران منطقه تایباد مناسب برای مصرف در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی میباشد. کیفیت زعفران کاشمر از بقیه پایین‌تر است.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
امیرحسین توحیدی؛ محمد قربانی؛ علیرضا کرباسی؛ احمدرضا اصغرپور ماسوله؛ بهروز حسنی-مهموئی
چکیده
زعفران یکی از محصولات کشاورزی مهم و ارزشمند ایران به شمار میرود و برای رشد بازار آن لازم است که به ترجیحات مصرفکنندگان این محصول توجه شود. مصرفکنندگان دارای نیازها و خواستههای متفاوتی میباشند و با بخشبندی منفعتی بازار زعفران، شرکتها میتوانند از ترجیحات مصرفکنندگان در هر بخش از بازار درک صحیحی داشته باشند. ...
بیشتر
زعفران یکی از محصولات کشاورزی مهم و ارزشمند ایران به شمار میرود و برای رشد بازار آن لازم است که به ترجیحات مصرفکنندگان این محصول توجه شود. مصرفکنندگان دارای نیازها و خواستههای متفاوتی میباشند و با بخشبندی منفعتی بازار زعفران، شرکتها میتوانند از ترجیحات مصرفکنندگان در هر بخش از بازار درک صحیحی داشته باشند. لذا، در این مطالعه با بکارگیری الگوریتمهای خوشهبندی قطعی و فازی، بازار زعفران به بخشهای همگن تقسیم و سپس با استفاده از نتایج تحلیل متقارن؛ ترجیحات، نگرش و خصوصیات جمعیتشناختی مصرفکنندگان در هر یک از بخشهای بازار مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، اطلاعات مربوط به 400 پاسخدهنده با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای از 13 منطقه مشهد جمعآوری گردید. نتایج مطالعه نشان داد که بازار زعفران را میتوان به شش بخش همگن تقسیم نمود و الگوریتم خوشهبندی فازی C-means در مقایسه با روشهای قطعی K-means، K-medoids و روشهای فازی گوستافسون-کسل و گت-گوا دارای عملکرد بهتری در شناسایی خوشهها میباشد. مطابق با یافتههای مطالعه، در اغلب بخشهای بازار، وزن زعفران و نوع بستهبندی مهمترین ویژگیهای اثرگذار بر تصمیمات خرید میباشند. بر اساس نتایج مطالعه، به شرکتهای زعفرانی توصیه میگردد که در عرضه محصولات زعفرانی و تدوین استراتژیهای بازاریابی به ترجیحات مصرفکنندگان در بخشهای مختلف بازار توجه نمایند.
مقاله علمی پژوهشی
اقتصاد و بازاریابی
رضا لطفی؛ صمد عالی؛ مرتضی محمودزاده؛ محمد فاریابی
چکیده
ایران بزرگ‌ترین تولید‌کننده و صادرکننده زعفران در جهان است اما در طی سال‌های اخیر سهم ایران از بازار جهانی این محصول استراتژیک ملی در حال افول بوده است. در حال حاضر برندهای زعفران صادراتی ایران در مقایسه با برندهای سایر کشورها که عمدتاً وارد کننده زعفران ایران هستند از جایگاه رقابتی مناسبی برخودار نیستند. به‌باور اکثر صاحبنظران ...
بیشتر
ایران بزرگ‌ترین تولید‌کننده و صادرکننده زعفران در جهان است اما در طی سال‌های اخیر سهم ایران از بازار جهانی این محصول استراتژیک ملی در حال افول بوده است. در حال حاضر برندهای زعفران صادراتی ایران در مقایسه با برندهای سایر کشورها که عمدتاً وارد کننده زعفران ایران هستند از جایگاه رقابتی مناسبی برخودار نیستند. به‌باور اکثر صاحبنظران یکی از دلایل اصلی این موضوع عدم توجه به برندسازی زعفران صادراتی ایران در دو عرصه نظری و کاربردی بوده است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی علل و پیامدهای حاکم بر پدیده محوری الگوی برندسازی زعفران صادراتی ایران انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها در این تحقیق مصاحبه‌های عمیق نیمه ساختاریافته و جامعه آماری آن شامل اعضای اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی بوده است. در این تحقیق از روش نمونهگیری هدفمند در شروع و نمونهگیری نظری در طی فرآیند تحقیق استفاده شد و نمونهگیری تا زمان رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از رویکرد نظریه داده بنیاد و انجام سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد مقوله «ائتلاف برندهای زعفران صادراتی ایران» پدیده محوری این الگو بوده و علل ائتلاف دربرگیرنده چهار مقوله خودتحریمی، نظام تصمیم‌گیری کلان، بیماری صنعت زعفران ایران و خودزنی صادرکنندگان و پیامدهای آن شامل سه مقوله هم‌افزایی در برندسازی، پایدارسازی و ارزش آفرینی میباشند. دستاوردهای تحقیق حاضر به‌عنوان یک الگوی بومی در تصمیم‌گیری کلیه ذینفعان و سیاست‌گذاران صنعت زعفران کشور و با هدف حفظ و توسعه موقعیت رقابتی زعفران ایران و برندهای زعفران صادراتی آن قابل بکارگیری است.
