اقتصاد و بازاریابی
آرش دوراندیش؛ امیر حسین توحیدی؛ مونا موسوی
چکیده
زعفران به عنوان محصولی کشاورزی ارزشمند در سطح ملی و بینالمللی، به شیوههای مختلفی توسط مصرفکنندگان ارزش‌گذاری میشود و قیمتی که برای آن پرداخت میشود به عوامل متعددی بستگی دارد. با شناسایی این عوامل میتوان زعفران را با قیمتی در بازار عرضه نمود که مطابق با ترجیحات مصرفکننده باشد. لذا، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی عوامل ...
بیشتر
زعفران به عنوان محصولی کشاورزی ارزشمند در سطح ملی و بینالمللی، به شیوههای مختلفی توسط مصرفکنندگان ارزش‌گذاری میشود و قیمتی که برای آن پرداخت میشود به عوامل متعددی بستگی دارد. با شناسایی این عوامل میتوان زعفران را با قیمتی در بازار عرضه نمود که مطابق با ترجیحات مصرفکننده باشد. لذا، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی عوامل مؤثر بر قیمت زعفران در شهر مشهد با استفاده از مدل قیمت‌گذاری هدانیک است. وجه تمایز این مطالعه نسبت به مطالعات پیشین استفاده از رهیافت تحلیل حساسیت در چارچوب شبکه عصبی مصنوعی است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق روش نمونهگیری تصادفی ساده از 120 خریدار زعفران در سطح شهر مشهد جمعآوری گردیده است. با در نظر گرفتن 14 متغیر توضیحی، نتایج مطالعه نشان داد که متغیرهای سن و نام تجاری کمترین اثر را بر قیمت زعفران دارند، در حالی که متغیر اهداف مصرفی اثر قابل توجهی بر قیمت این محصول دارد. در میان اهداف مصرفی، مصرف تغذیهای دارای اثر مثبت و مصارف دارویی و صنعتی اثر منفی بر قیمت زعفران دارند. با توجه به یافتههای پژوهش، به تولیدکنندگان و عرضهکنندگان زعفران توصیه می‌گردد که در استراتژی قیمت‌گذاری این محصول به ترتیب به نوع مصرف، شیوه فروش و نوع زعفران توجه نمایند.
اقتصاد و بازاریابی
آرش دوراندیش؛ محمدرضا رمضانی؛ میلاد امینی زاده
چکیده
افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی امری ضروری است و با روند رو به رشد جمعیت، نیاز به ابداع سیستم‌های با بهره‌وری بالا پررنگ‌تر میشود، اما فعالیتهای زراعی همواره با آثار زیست محیطی همراه بوده است. بنابراین دو مقوله بهره‌وری و پایداری کشاورزی باید به صورت همزمان مورد توجه قرار گیرند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر بهره‌وری ...
بیشتر
افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی امری ضروری است و با روند رو به رشد جمعیت، نیاز به ابداع سیستم‌های با بهره‌وری بالا پررنگ‌تر میشود، اما فعالیتهای زراعی همواره با آثار زیست محیطی همراه بوده است. بنابراین دو مقوله بهره‌وری و پایداری کشاورزی باید به صورت همزمان مورد توجه قرار گیرند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر بهره‌وری عوامل تولید در مزارع زعفران شهرستان گناباد با تاکید بر نقش نگرش نسبت به کشاورزی پایدار صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل تمام زعفرانکاران شهرستان گناباد بود. برای دستیابی به اهداف تحقیق 110 پرسشنامه بر اساس روش نمونهگیری تصادفی ساده تکمیل و پس از محاسبه بهره‌وری کل عوامل تولید با استفاده از شاخص ترنکوئیست-تیل، از الگوی لاجیت ترتیبی برای شناسایی عوامل اثرگذار بر بهره‌وری استفاده شد. نتایج گویای آن است که متغیرهای نگرش نسبت به کشاورزی پایدار و درآمد اثر مثبت و معنیداری بر احتمال دستیابی کشاورزان به سطوح بالاتر بهره‌وری دارند. در حالی که متغیر شرکت در کلاس‌های آموزشی این احتمال را به صورت معنیداری کاهش میدهد. متغیرهای سطح زیر کشت، شغل اصلی و بیمه کشاورزی نیز اثر معنیداری بر احتمال دستیابی به سطوح مختلف بهره‌وری ندارند. اتخاذ سیاست‌هایی در راستای بهبود نگرش زعفرانکاران نسبت به فعالیتهای کشاورزی پایدار و آگاهی دادن به آن‌ها درباره آثار جانبی کشت ناپایدار، حمایت مالی از کشاورزان برای تامین نهادههای کشاورزی مورد نیاز، تجدید نظر اساسی در محتوای کلاس‌های آموزشی و ترویجی و اصلاح ساختار نظام بیمه محصولات کشاورزی از راهکارهای موثر در راستای بهبود بهره‌وری مزارع زعفران است.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
حامد رضا بهشتی؛ جواد فیضی؛ مهناز ژیانی اصغرزاده؛ سمیه سادات فکور جنتی
چکیده
در این تحقیق یک روش جهت اندازه‌گیری آفلاتوکسین در زعفران با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مجهز به آشکارساز فلورسانس ارائه شده است. در این روش آفلاتوکسین با استفاده از متانول 80% استخراج و سپس توسط ستون ایمونوافینیتی تخلیص شد. اندازه‌گیری‌ها در طول موج تحریک 365 و طول موج نشری 445 نانومتر انجام گرفت. حد تشخیص آفلاتوکسین‌های ...
بیشتر
در این تحقیق یک روش جهت اندازه‌گیری آفلاتوکسین در زعفران با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مجهز به آشکارساز فلورسانس ارائه شده است. در این روش آفلاتوکسین با استفاده از متانول 80% استخراج و سپس توسط ستون ایمونوافینیتی تخلیص شد. اندازه‌گیری‌ها در طول موج تحریک 365 و طول موج نشری 445 نانومتر انجام گرفت. حد تشخیص آفلاتوکسین‌های B1، B2، G1و G2 به ترتیب 293/0، 08/0 ، 55/0 و 30/0 می باشد. درصد انحراف استاندارد نسبی در اندازه‌گیری انواع آفلاتوکسین بین 1/5-33/1 و میزان درصد بازیافت نیز در محدوده 67-94 می باشد. با توجه به نتایج روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا بهکار گرفته شده در این تحقیق میتوان به توانایی این روش در تعیین و اندازه‌گیری گونه‌های مختلف آفلاتوکسین در زعفران پی برد.
کشاورزی و علوم پایه
مهدی بشیری؛ امیر سالاری
چکیده
یکی از گونه‌های گیاهی ارزشمند اقتصادی ایران، زعفران میباشد. از کل زعفران جهان، 80 درصد آن در خراسان رضوی تولید میشود. تقاضای تولید بیشتر، محدودیت‌های اقلیمی و منابع آب و خاک سبب شده تا متولیان عرصه کشاورزی به دنبال پتانسیل‌یابی اراضی مستعد با استفاده از روشهای دقیق، سریع و تحلیلی باشند. در پژوهش حاضر به منظور پهنه‌بندی اقلیمی ...
بیشتر
یکی از گونه‌های گیاهی ارزشمند اقتصادی ایران، زعفران میباشد. از کل زعفران جهان، 80 درصد آن در خراسان رضوی تولید میشود. تقاضای تولید بیشتر، محدودیت‌های اقلیمی و منابع آب و خاک سبب شده تا متولیان عرصه کشاورزی به دنبال پتانسیل‌یابی اراضی مستعد با استفاده از روشهای دقیق، سریع و تحلیلی باشند. در پژوهش حاضر به منظور پهنه‌بندی اقلیمی اراضی کشاورزی استان خراسان رضوی برای کشت زعفران، از روشهای درون‌یابی زمین‌آمار استفاده شد. بدین منظور ابتدا نیازهای اقلیمی زعفران با استفاده از منابع علمی موجود تعیین و با توجه به آمار عملکرد محصول در سطح 8 شهرستان استان خراسان رضوی طی دوره 20 ساله 88-1368 و با لحاظ کردن 11 پارامتر اقلیمی که در مراحل رشد و گلدهی زعفران موثر هستند، اقدام به مدل‌سازی مکانی و درون‌یابی مناطق مستعد کشت گردید. بر اساس نتایج، رطوبت مطلق حداکثر به‌عنوان بهترین متغیر کمکی جهت تخمین عملکرد زعفران بهدست آمد. نتایج پهنه‌بندی نشان داد که ثلث جنوبی استان خراسان رضوی (مخصوصاً شهرستان گناباد) از نظر اقلیمی، دارای حداکثر پتانسیل کشت بوده و با حرکت به سمت شمال استان (مخصوصاً شهرستان قوچان و بینالود)، از میزان مستعد بودن کشت کاسته می‌گردد. نتیجه‌گیری نهایی مدل‌سازی عملکرد زعفران با استفاده از روشهای زمین‌آمار این است که این روش‌ها، گزینه‌ای مناسب جهت تعیین و پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت این گیاه میباشند.
کشاورزی و علوم پایه
سیده فاطمه فانی یزدی؛ ناصر مهدوی شهری؛ خدیجه نژاد شاهرخ‌آبادی؛ سید امین فانی یزدی؛ سعید جاهدی پور
چکیده
زعفران (Crocus sativusL.)، گیاه بومی کشور ایران و خصوصاً منطقه خراسان هست و دارای جایگاه خاصی در الگوی تغذیه مردم میباشد. با توجه به مطالعات متعدد اثرات زعفران و ازآنجاکه در زمینه‌ی اثرات آن بر روند تکوین مگس سرکه به‌عنوان یک مدل جانوری مطالعات خاصی صورت نگرفته، در این مطالعه اثرات عصاره آبی زعفران بر درصد تبدیل لارو به شفیره و شفیره به ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativusL.)، گیاه بومی کشور ایران و خصوصاً منطقه خراسان هست و دارای جایگاه خاصی در الگوی تغذیه مردم میباشد. با توجه به مطالعات متعدد اثرات زعفران و ازآنجاکه در زمینه‌ی اثرات آن بر روند تکوین مگس سرکه به‌عنوان یک مدل جانوری مطالعات خاصی صورت نگرفته، در این مطالعه اثرات عصاره آبی زعفران بر درصد تبدیل لارو به شفیره و شفیره به بالغ در مگس سرکه در حین تکوین، مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 5 جفت مگس سرکه وحشی بالغ سه‌روزه جهت جفت‌گیری و تخم‌گذاری به هر یک از ظروف کشت حاوی غلظتهای متفاوت عصاره آبی زعفران منتقل و پس از هشت ساعت خارج گردیدند. درصد تبدیل لارو به شفیره و شفیره به بالغ در کلیه غلظت‌ها موردبررسی قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل‌های آماری با نرم‌افزار SAS و میانگین دادهها با آزمون Tukeyبا حداقل سطح معنیداری (p<0.05) مقایسه شدند. در غلظتهای پایین‌تر زعفران، افزایش معنی‌دار میزان تبدیل لارو به شفیره در مقایسه با گروه کنترل، مشاهده شد. اما حضور غلظتهای بالای زعفران در محیط کشت، منجر به کاهش معنی‌دار درصد تبدیل لارو به شفیره و شفیره به بالغ گردید. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده اثرات زعفران بر روند تکوین مگس سرکه تا حدی وابسته به دوز عمل می‌کند. به این معنا که زعفران در غلظتهای پایین اثرات مثبتی بر درصد تبدیل لارو به شفیره و شفیره به بالغ داشته ولی افزایش غلظتهای مصرفی میتواند منجر به بروز تأثیر منفی بر این روند گردد.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
عباس محمدی؛ سیمین نجار؛ فهیمه سنگی کاظم آباد
چکیده
زعفران از با ارزش‌ترین محصولات دارویی استان‌های خراسانرضوی و جنوبی است که در تمام مراحل برداشت، انتقال و انبارداری ممکن است به گونه‌های مختلف قارچ Aspergillus آلوده گردد. یکی از توکسینهای ناشی از این آلودگی، آفلاتوکسینB1 است. این پژوهش با هدف بررسی تولید این توکسین توسط قارچ Aspergillus flavus در مراحل مختلف برداشت، انتقال و انبارداری زعفران ...
بیشتر
زعفران از با ارزش‌ترین محصولات دارویی استان‌های خراسانرضوی و جنوبی است که در تمام مراحل برداشت، انتقال و انبارداری ممکن است به گونه‌های مختلف قارچ Aspergillus آلوده گردد. یکی از توکسینهای ناشی از این آلودگی، آفلاتوکسینB1 است. این پژوهش با هدف بررسی تولید این توکسین توسط قارچ Aspergillus flavus در مراحل مختلف برداشت، انتقال و انبارداری زعفران صورت گرفت. بافت‌های خشک و مرطوب زعفران و بافت‌های برنج آغشته شده به عصاره زعفران، با A. flavusتلقیح گردیده و تولید آفلاتوکسین در آن‌ها به روش کروماتوگرافی TLC بررسی گردید. قارچ آسپرژیلوس توانست در شرایط مختلف این پژوهش، تمام بافت‌های تلقیح شده را آلوده نماید. مقادیر مختلف آفلاتوکسینB1 در تیمارهای مختلف به استثنای زعفران‌های نگه‌داری شده در شرایط خشک (شاهد)، تولید گردید. در بافت‌های برنج آغشته به عصاره زعفران نیز آفلاتوکسین B1تولید گردید ولی میزان آن نسبت به تیمار برنج بدون زعفران، کمتر بود. بر اساس نتایج این پژوهش، بافت‌های زعفران به‌سرعت در شرایط گرم و مرطوب به گونه‌های مختلف آسپرژیلوس آلوده می‌گردند. زعفران خشک و مرطوب تلقیح شده با قارچ آسپرژیلوس، پس از مدتی حاوی مقدار زیادی آفلاتوکسین بود. میزان آفلاتوکسین تولیدی در بافت‌های زعفران، ارتباط مستقیم با رطوبت محیط و بافت داشت. با افزایش رطوبت، آلودگی بافت به قارچ بیشتر و تولید توکسین نیز افزایش یافت. آغشته کردن موادغذایی به زعفران هرچند میزان تولید آفلاتوکسین B1 را کاهش داد ولی تولید آن را متوقف نکرد. نتایج این پژوهش نشان داد که بستهبندی زعفران قبل از خشک شدن کامل بافت یا نگه‌داری آن‌ها در شرایط رطوبت بالا، خطر آلودگی به قارچ A. flavus و تولید آفلاتوکسین در آن‌ها را افزایش میدهد.
کشاورزی و علوم پایه
سید علیرضا موسوی؛ حسن فیضی؛ احمد احمدیان؛ ابراهیم ایزدی دربندی
چکیده
به منظور بررسی اثر دگرآسیبی اندامهای زعفران بر رشد و جوانه‌زنی دو گونه علف هرز جوموشی و خاکشیر آزمایشی در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تربت حیدریه در سال 1394 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل عصاره اندامهای زعفران در سه سطح برگ، بنه و ترکیب برگ و بنه و ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر دگرآسیبی اندامهای زعفران بر رشد و جوانه‌زنی دو گونه علف هرز جوموشی و خاکشیر آزمایشی در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تربت حیدریه در سال 1394 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل عصاره اندامهای زعفران در سه سطح برگ، بنه و ترکیب برگ و بنه و غلظتهای مختلف هر عصاره در شش سطح (صفر، 1، 5/2، 5، 10 و 20 درصد) بودند. نتایج نشان داد که عصاره زعفران دارای آثار منفی بر رشد و پارامترهای جوانه‌زنی شامل طول و وزن ریشه، ساقه و گیاهچه، سرعت جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر و تعداد بذر نرمال در هر دو گونه علف هرز بود. بیشترین سرعت جوانه‌زنی در علف هرز جوموشی (48/10) در کاربرد 5/2 درصد عصاره برگ و بنه به دست آمد. همچنین در این علف هرز بالاترین شاخص بنیه بذر با میانگین 75/21 در کاربرد 5/2 درصد عصاره برگ و کمترین آن با میانگین 75/10 در کاربرد 20 درصد عصاره برگ و بنه به دست آمد. در علف هرز خاکشیر بالاترین شاخص بنیه بذر (21) و تعداد بذر نرمال (75/15) به ترتیب در غلظت یک درصد عصاره برگ و بنه و غلظت 5/2 درصد عصاره بنه و کمترین آن‌ها در 20 درصد عصاره برگ و بنه مشاهده شد. کاربرد عصاره برگ و بنه نسبت به عصاره برگ و بنه به‌صورت جدا به‌طور معنیداری باعث کاهش صفات جوانه‌زنی شد. بهطورکلی نتایج نشان داد که استفاده از عصاره زعفران در غلظتهای 10 و 20 درصد به‌طور مؤثری سبب کاهش رشد و نمو علفهای هرز جوموشی و خاکشیر در مرحله جوانه‌زنی میشود.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
زهرا افرازه؛ مرضیه بلندی؛ مهدی خورشیدی؛ عبدالرضا محمدی نافچی
چکیده
گیاهان دارویی یکی از منابع مهم آنتی‌اکسیدان‌هامی‌باشند، آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی باعث افزایش قدرت آنتی‌اکسیدان‌های پلاسما و کاهش ابتلا به بعضی بیماری‌ها مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی می‌شوند. با توجه به سمی بودن و اثرات سوءتغذیه‌ای آنتی‌اکسیدان‌های سنتزی موجود در مواد غذایی، نیاز به آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی از ...
بیشتر
گیاهان دارویی یکی از منابع مهم آنتی‌اکسیدان‌هامی‌باشند، آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی باعث افزایش قدرت آنتی‌اکسیدان‌های پلاسما و کاهش ابتلا به بعضی بیماری‌ها مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی می‌شوند. با توجه به سمی بودن و اثرات سوءتغذیه‌ای آنتی‌اکسیدان‌های سنتزی موجود در مواد غذایی، نیاز به آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی از گیاهان با سمیت کمتر و اثربخشی بیشتر یک ضرورت جدی است. گلبرگ زعفران یک منبع گیاهی غنی از مواد پلی فنولی است که تاکنون موردتوجه قرار نگرفته است. لذا این پژوهش بهمنظور بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات فنولیک گلبرگ زعفران انجام شد. در این پژوهش ابتدا عصاره گلبرگ زعفران با حلال‌های الکلی اتانول و متانول 30، 70 و 90 درصد و آب به‌طور جداگانه استخراج شد. سپس میزان ترکیبات فنولی به روش فولین سیوکالتیو و فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن به روش احیای رادیکال آزاد DPPH ارزیابی شد. نتایج نشان داد که نوع و میزان حلال بر میزان ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی اثر دارد و ارتباط معنیداری بین میزان ترکیبات فنولی و خاصیت بازدارندگی مشاهده شد. همچنین با افزایش غلظت، خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات فنولی عصاره افزایش می‌یابد. در پایان عصاره اتانولی به‌عنوان بهترین حلال برای بیشترین استخراج ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی مشخص شد.
اقتصاد و بازاریابی
سید حسین محمدزاده؛ علیرضا کرباسی؛ حسین محمدی
چکیده
تجارب چندساله اخیر ایران نشان میدهد که تکیه اقتصاد به درآمد حاصل از فروش نفت خام، بیثباتی درآمد صادراتی را بهدنبال دارد. بهمنظور کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام، جهتگیری سیاستهای صادراتی باید به سود صدور کالاهای غیرنفتی از جمله صادرات محصولات کشاورزی تغییر یابد. زعفران یکی از اقلام مهم صادراتی ایران است ...
بیشتر
تجارب چندساله اخیر ایران نشان میدهد که تکیه اقتصاد به درآمد حاصل از فروش نفت خام، بیثباتی درآمد صادراتی را بهدنبال دارد. بهمنظور کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام، جهتگیری سیاستهای صادراتی باید به سود صدور کالاهای غیرنفتی از جمله صادرات محصولات کشاورزی تغییر یابد. زعفران یکی از اقلام مهم صادراتی ایران است که در سالهای اخیر علی رغم افزایش سطح زیرکشت و تولید ، میزان صادرات آن رشد چشمگیری نداشته است. نتایج پژوهشهای مختلف در ایران نشان میدهد یکی از دلایل مهم عدم موفقیت شرکت های ایرانی در بازار جهانی صادراتی گیاهان دارویی، کاهش قدرت رقابتپذیری در این بازارها در سالهای اخیر است. از این رو این مطالعه بر آن است تا به بررسی عاملهای مؤثر بر رقابت پذیری شرکتهای صادرکننده زعفران ایران در بازارهای جهانی بپردازد. اندازه گیری رقابت پذیری با استفاده از شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن و تحلیل عوامل اثر گذار بر آن با استفاده از الگوی رقابتی الماس پورتر و مدل رگرسیونی پانل لاجیت کسری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. آمار و اطلاعات لازم از طریق جمع آوری پرسشنامه از 35 شرکت صادرکننده زعفران برای سالهای 1395- 1390 به دست آمد. نتایج نشان داد عوامل ششگانه الگوی الماس پورتر شامل شرایط تقاضا، شرایط عوامل، صنایع پشتیبان، استراتژی بنگاه، دولت و اتفاقات و حوادث غیر قابل پیش بینی، بر وضعیت رقابتی شرکتهای مورد مطالعه اثرگذار میباشند. بر این اساس رعایت استاندادهای صادراتی به لحاظ کمی و کیفی، جلوگیری از نوسانات قیمتی زعفران، کاهش نوسانات نرخ ارز متناسب با سیاستهای دولت، کاهش نوسانات تولیدی به دلیل تغییرات اقلیمی با ارائه راهکارهای فنی و توجه کافی شرکتهابه استراتژیهای بازاریابی در کوتاهمدت و بلندمدت به عنوان پیشنهاد جهت بهبود وضعیت رقابتی شرکتهای مورد مطالعه مطرح می شود.
اقتصاد و بازاریابی
امین نظام الاسلامی؛ لیلی ابوالحسنی؛ ناصر شاهنوشی؛ علیرضا کرباسی؛ داریوش خضری
چکیده
تولید زعفران به‌عنوان یکی از گران‌قیمت‌ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، دارای مزیت نسبی بالایی میباشد. با توجه به اهمیت تولید این محصول در ایران به‌عنوان یک کالای مهم صادراتی غیرنفتی و راهبردی، برآورد هزینه‌های غیرمستقیم زیست‌محیطی مربوط به انتشار گازهای آلاینده آن ضروری است. هدف از این مطالعه محاسبه برآورد هزینه‌های زیست‌محیطی ...
بیشتر
تولید زعفران به‌عنوان یکی از گران‌قیمت‌ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، دارای مزیت نسبی بالایی میباشد. با توجه به اهمیت تولید این محصول در ایران به‌عنوان یک کالای مهم صادراتی غیرنفتی و راهبردی، برآورد هزینه‌های غیرمستقیم زیست‌محیطی مربوط به انتشار گازهای آلاینده آن ضروری است. هدف از این مطالعه محاسبه برآورد هزینه‌های زیست‌محیطی انتشار گازهای گلخانه‌ای در مزارع زعفران در شهرستان تربت‌حیدریه بود. در این پژوهش برای جمعآوری دادهها (همچون کودهای شیمایی، آبیاری، نیروی کار، کود حیوانی و سوخت فسیلی) از پرسشنامه و مصاحبه حضوری در سال زراعی 1397-1396 استفاده شد. برای بررسی رابطه بین ستانده خوب و بد از تابع فاصله که به‌صورت فرم ترانسلوگ که پارامتریک میباشد استفاده گردید. نتایج نشان داد که مقدار پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) 24/369 کیلوگرم معادل به ازای یک کیلوگرم کلاله زعفران محاسبه شد. هزینه زیست‌محیطی گازهای گلخانه‌ای متان، اکسید نیتروژن و دی‌اکسید کربن در یک هکتار با توجه به یک دوره هفت‌ساله به ترتیب 700/888/77، 820/742/212 و 200/289/76 ریال برآورد شد. درمجموع تولید زعفران هزینه‌ای معادل 720/920/366 میلیون ریال بابت انتشار گازهای گلخانه‌ای در یک دوره هفت‌ساله خسارت به محیط‌زیست وارد می‌کند. این میزان برای یک سال زراعی برای یک هکتار معادل با 240/417/52 میلیون ریال است. حدود 21% از درآمد به‌دست‌آمده در هکتار است. در پایان پیشنهاد می‌گردد برای کاهش اثرات زیست‌محیطی نظام تولید زعفران سیاستهای مالیات بر کاهش مصرف کودهای شیمایی و نظام‌های خاک‌ورزی کاهش‌یافته موردبررسی و تحلیل قرار گیرد.
اقتصاد و بازاریابی
فاطمه رستگاری پور؛ علیرضا کرباسی؛ احمد احمدیان
چکیده
هدف از این پژوهش، طراحی برنامهراهبردی پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت‌حیدریه به روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش افراد آگاه به وضعیت پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت‌حیدریه بودند. نمونه آماری این تحقیق 40 نفر، شامل ریاست و معاون دانشگاه و پژوهشکده، کارکنان سازمانهای مرتبط، اساتید و پژوهشگران با سابقه بودند که به‌طور ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، طراحی برنامهراهبردی پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت‌حیدریه به روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش افراد آگاه به وضعیت پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت‌حیدریه بودند. نمونه آماری این تحقیق 40 نفر، شامل ریاست و معاون دانشگاه و پژوهشکده، کارکنان سازمانهای مرتبط، اساتید و پژوهشگران با سابقه بودند که به‌طور هدفمند و کل شمار انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از ادبیات پیشینه، اسناد و مدارک، مصاحبه، پرسشنامه، نظرسنجی، جلسات راهبردی و فرمهای تعیین موضوعات استراتژیک استفاده شد. روایی صوری پرسشنامه نهایی SWOT توسط چند تن از اساتید و کارشناسان خبره تأیید و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (0.91= ) محاسبه و تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی (برای تعیین موقعیت استراتژیک) و تحلیل SWOT استفاده شد. یافتههای پژوهش نشانداد این پژوهشکده در وضعیت کنونی دارای 7 قوت، 18 ضعف، 7 فرصت و 11 تهدید اساسی است. بر این اساس، به تدوین برنامه استراتژیک پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت‌حیدریه و موضوعات استراتژیک آن شامل بیانیه رسالت، بیانیه چشم‌انداز، ارزشهای محوری، اهداف بلندمدت، موقعیت استراتژیک، استراتژی‌ها و برنامههای عملیاتی پرداخته شد. همچنین، تحلیل ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی نشان داد این پژوهشکده در جایگاه راهبردی محافظه‌کارانه (WO) قرار دارد.
کشاورزی و علوم پایه
مهسا اقحوانی شجری؛ پرویز رضوانی مقدم؛ علیرضا کوچکی؛ حمیدرضا فلاحی؛ رضا طاهرپور کلانتری
چکیده
بهمنظور مطالعه اثرات بافت خاک بر عملکرد گل و بنه زعفران، آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در جعبه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- 100% خاک مزرعه + کود گاوی، 2-70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی، 3- 70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی + کود گاوی و 4- 70% ماسه‌بادی ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه اثرات بافت خاک بر عملکرد گل و بنه زعفران، آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در جعبه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- 100% خاک مزرعه + کود گاوی، 2-70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی، 3- 70% خاک مزرعه + 30% ماسه‌بادی + کود گاوی و 4- 70% ماسه‌بادی + 30% خاک مزرعه + کود گاوی. نتایج آزمایش بیان‌گر اثر معنی‌دار بافت خاک بر تمامی صفات مربوط به عملکرد گل و بنه زعفران بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین وزن‌تر گل، وزن خشک کلاله (به ترتیب 59/1 و 10/0 گرم در هر جعبه کاشت) و وزن خشک گلبرگ (12/0 گرم در هر جعبه کاشت) در تیمار 70% ماسه + 30% خاک + کود گاوی به دست آمد. بیشترین تعداد بنه با قطر 3-2 سانتی‌متر، در تیمار 70% خاک + 30% ماسه + کود گاوی (75/3 عدد در هر جعبه کاشت) و بیشترین تعداد بنه با وزن 6-3 (75/1 عدد در هر جعبه کاشت) و 9-6 گرم (25/1 عدد در هر جعبه کاشت)، در تیمار 70% ماسه + 30% خاک + کود گاوی به دست آمد. افزون بر این، کمترین مقادیر اکثر صفات مورد مطالعه در تیمار 100% خاک مزرعه + کود گاوی مشاهده شد. بهطورکلی، کاشت زعفران در خاک دارای بافت سبک موجب بهبود رشد بنه و افزایش عملکرد گل و کلاله شد. بنابراین، به نظر میرسد میتوان با کاشت زعفران در زمین‌های دارای بافت مناسب و یا از طریق اصلاح خاک و سبک‌تر کردن بافت خاک مزرعه، عملکرد گل و بنه گیاه زعفران را افزایش داد.
اقتصاد و بازاریابی
فاطمه پیرملک؛ علیرضا کرباسی؛ محمد قربانی؛ فاطمه رستگاری پور
چکیده
زعفران با توجه به قدرت ایجاد اشتغال بالا و ایجاد درآمد مناسب به عنوان یک محصول مهم برای کشاورزان استان خراسان رضوی به حساب می‌آید. وجود مسائل و مشکلات پیشروی زعفرانکاران در زمینه بازاریابی و صادرات باعث گردیده این محصول به‌رغم کیفیت مرغوب، از وضعیت مناسبی در بازار جهانی برخوردار نباشد. لذا بررسی آمیخته بازاریابی قیمت به ...
بیشتر
زعفران با توجه به قدرت ایجاد اشتغال بالا و ایجاد درآمد مناسب به عنوان یک محصول مهم برای کشاورزان استان خراسان رضوی به حساب می‌آید. وجود مسائل و مشکلات پیشروی زعفرانکاران در زمینه بازاریابی و صادرات باعث گردیده این محصول به‌رغم کیفیت مرغوب، از وضعیت مناسبی در بازار جهانی برخوردار نباشد. لذا بررسی آمیخته بازاریابی قیمت به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر بازاریابی زعفران در منطقه ضروری به نظر میرسد. بهمنظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای آمیخته بازاریابی قیمت زعفران، در این مطالعه از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک استفاده شد. اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه تخصصی با مدیران و کارشناسان شرکتهای تولیدکننده و صادرکننده زعفران در شهرهای مشهد و تربت‌حیدریه در سال 1394 جمعآوری گردید. جهت بررسی روایی منطقی پرسش نامهها و صحت و سقم سؤالات، پرسش نامهها توسط اساتید راهنما و مشاور و چند تن از کارشناسان مورد بررسی و اصلاح قرار گرفت. در ابتدا تعدادی پرسشنامه اولیه تکمیل شد و با کاربرد روش آلفای کرونباخ ضریب پایایی 79/0 حاصل گردید. نتایج ماتریس عوامل داخلی نشان داد که نقاط ضعف بر قوت غلبه دارند و بر طبق نتایج ماتریس عوامل خارجی نیز نقاط فرصت بر تهدید برتری دارند. نتایج مطالعه همچنین نشان داد ظرفیت افزایش ارزش‌افزوده ناشی از فرآوری زعفران با امتیاز 57/0 و ارزش صادراتی با امتیاز 54/0 مهمترین نقطه قوت و قیمت پایین خرید از کشاورزان با امتیاز 13/0 و عدم آگاهی از قیمت رقبا با امتیاز 11/0 مهمترین نقاط ضعف آمیخته بازاریابی قیمت است. همچنین صادرات محصول، باکیفیت‌های مختلف بر اساس توانایی مالی مشتریان بازارهای هدف با امتیاز 32/0 و تعیین قیمت بر اساس محیط رقابتی و اقتصادی با امتیاز 32/0 با اهمیت‌ترین فرصتها و عدم ثبات نرخ ارز با امتیاز 40/0 و نوسان قیمت در بازار صادراتی با امتیاز 36/0 بااهمیت‌ترین تهدیدهای کنونی آمیخته بازاریابی قیمت زعفران است. نتایج کلی حاصل از ماتریس تحلیل وضعیت نشانگر تدافعی بودن راهبردهای فاکتور فرآوری زعفران است. لذا طبق نتایج بهدست آمده راهبردهای ایجاد نظام بورس منطقه‌ای داخلی زعفران و کنترل مدت‌دار قیمت در بازارهای صادراتی با هدف توجه به‌نظام قیمت‌گذاری و خرید عادلانه پیشنهاد می‌گردد.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
سید مقداد هاشمی؛ سید محمد معصومی؛ حمید رضا قاسم پور
چکیده
زعفران یکی از مهمترین گیاهان اقتصادی دنیا است که کاربرد دارویی فراوانی نیز دارد. سرده زعفران (Crocus L.) با حدود 90 گونه از تیره زنبقیان (Iridaceae) در نیمکره شمالی، بهویژه غرب آسیا و ایران پراکندگی دارد. تحقیق حاضر بهمنظور بررسی فعالیت ضد میکروبی عصاره قسمتهای مختلف از زعفران مزروعی (C. sativus var. haussknechtii) از قبیل پوششبُنه، بُنه، ...
بیشتر
زعفران یکی از مهمترین گیاهان اقتصادی دنیا است که کاربرد دارویی فراوانی نیز دارد. سرده زعفران (Crocus L.) با حدود 90 گونه از تیره زنبقیان (Iridaceae) در نیمکره شمالی، بهویژه غرب آسیا و ایران پراکندگی دارد. تحقیق حاضر بهمنظور بررسی فعالیت ضد میکروبی عصاره قسمتهای مختلف از زعفران مزروعی (C. sativus var. haussknechtii) از قبیل پوششبُنه، بُنه، گلپوش و کلالهی واریتهای بر روی برخی میکروارگانیسمهای بیماری‌زا (Bacillus cereus, Enterococcus faecalis, Escherichia coli, Pseudomonas fluorescens, Salmonella typhimurium, Staphylococcus aureus) میباشد. نمونههای گیاهی مورد نظر از چهار رویشگاه مختلف استان کرمانشاه جمعآوری و در هرباریوم دانشگاه رازی کرمانشاه شناسایی گردید. پس از آماده‌سازی مواد خام گیاهی، عصاره الکلی 4 قسمت مختلف این گیاهان (گلپوش، کلاله، غده و پوششغده) به روش خیساندن (ماسراسیون) استخراج شد. آزمایشات میکروبی با استفاده از روش حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) در دو غلظت (128/0) میکروگرم در میلی‌لیتر (μg.ml-1) و (512/0) میکروگرم در میلی‌لیتر (μg.ml-1) به شیوه‌ی میکرو براث دایلوشن تعیین گردید. نتایج حاصل به کمک آزمونهای آماری نشان داد که ارتباط معناداری (001/0<p) بین افزایش غلظت عصارههای الکلی گلپوش این گیاه و قطر هاله عدم رشد وجود دارد. بدین ترتیب که عصاره متانولی گلپوش نسبت به باکتریهای انترکوک ( 128/0) میکروگرم در میلی‌لیتر (μg.ml-1) و در سالمونلاواستاف ائورئوس (512/0) میکروگرم در میلی‌لیتر، اثر بازدارندگی دارد. بر اساس یافتههای این تحقیق عصاره الکلی قسمتهای مختلف واریتهای زعفران مزروعی غیر از گلپوش (که خاصیت نسبتاً خوبی از خود نشانداد)، خاصیت ضدمیکروبی از خود نشان ندادند. به این ترتیب گلپوش این نوع زعفران وحشی میتواند کاندیدای مناسبی برای بررسیهای آزمایشگاهی باشد و جداسازی ترکیبات فعال موجود در آن برای دستیابی به داروهای ضد میکروبی، پیشنهاد میشود.
اقتصاد و بازاریابی
ناصر آسیابانی؛ حامد رفیعی؛ میلاد امینی زاده؛ الهام مهرپرور حسینی
چکیده
با توجه به رقابت روزافزون در بازارهای جهانی، نیاز به شناخت جامع بازارهای هدف جهت اتخاذ برنامههای بازاریابی اهمیت چشمگیری دارد. یکی از مولفههای اثرگذار در انتخاب استراتژیهای بازاریابی در سطح بینالمللی بررسی ساختار بازار کشورهای واردکننده است. لذا این مطالعه دو هدف اصلی تعیین ساختار بازار کشورهای مهم واردکننده زعفران ...
بیشتر
با توجه به رقابت روزافزون در بازارهای جهانی، نیاز به شناخت جامع بازارهای هدف جهت اتخاذ برنامههای بازاریابی اهمیت چشمگیری دارد. یکی از مولفههای اثرگذار در انتخاب استراتژیهای بازاریابی در سطح بینالمللی بررسی ساختار بازار کشورهای واردکننده است. لذا این مطالعه دو هدف اصلی تعیین ساختار بازار کشورهای مهم واردکننده زعفران و سپس بررسی اثر این متغیر بر صادرات زعفران ایران را جهت پیشبرد ادبیات پژوهش در حوزه صادرات زعفران به عنوان یکی از مهمترین محصولات صادراتی بخش کشاورزی ایران دنبال کرده است. جهت دستیابی به این اهداف از شاخص هرفیندال-هیرشمن برای محاسبه ساختار بازار و الگوی جاذبه برای تعیین نوع اثرگذاری متغیر بر صادرات ایران در دوره زمانی 2017-2001 استفاده شده است. نتایج ساختار بازار نشان داد که از میان 16 کشور اصلی واردکننده زعفران هیچ کشوری دارای ساختار رقابت کامل نبوده و در همه بازارها درجهای از انحصار وجود دارد. همچنین نتایج تغییرات ساختار بازار کشورهای واردکننده زعفران در دو دوره زمانی 2010-2001 و 2017-2011 نشان داد که ساختار بازار 7 کشور آرژانتین، چین، آلمان، ژاپن، اسپانیا، سوئد و امارات متحده عربی انحصاری‌تر شده است و 9 کشور دیگر ساختار رقابتیتری پیدا کردهاند. براساس نتایج الگوی جاذبه، متغیر ساختار بازار کشورهای واردکننده اثر معنیداری بر صادرات زعفران ایران داشته است و رقابتیتر شدن بازارهای هدف موجب کاهش صادرات زعفران ایران شده است. از این رو، با توجه به رقابتیتر شدن بازارهای هدف زعفران، پیشنهاد میشود که صادرکنندگان بر بهبود مولفههای رقابتی خود در بازارها به ویژه بستهبندی توجه بیشتری نمایند. به طوری که مطابق با استانداردهای جهانی، باید بستهبندی براساس نوع کیفیت محصول انجام شود و اطلاعات کاملی به مشتریان ارائه کند.
کشاورزی و علوم پایه
فرشته یوسف زاده؛ عیسی جبله؛ علی اولیایی ترشیز؛ احمد احمدیان
چکیده
با توجه به صادراتی بودن گیاه زعفران (Crocus sativus L.) و برتری محصولات ارگانیک در بازار پسندی آن‌ها، این مطالعه به منظور بررسی روشهای غیر‌شیمیایی و مقایسه با کنه کش های شیمیایی در کنترل کنه زعفران که از آفات مهم زعفران محسوب میشود، در پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت حیدریه در سال 1393 انجام شد. در این تحقیق اثر کنه‌کش‌های بروموپروپیلات و ...
بیشتر
با توجه به صادراتی بودن گیاه زعفران (Crocus sativus L.) و برتری محصولات ارگانیک در بازار پسندی آن‌ها، این مطالعه به منظور بررسی روشهای غیر‌شیمیایی و مقایسه با کنه کش های شیمیایی در کنترل کنه زعفران که از آفات مهم زعفران محسوب میشود، در پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت حیدریه در سال 1393 انجام شد. در این تحقیق اثر کنه‌کش‌های بروموپروپیلات و پروپارژیت، اسانس های رزماری و صمغ آنغوزه بر مراحل زیستی کنه زعفران در 4 دز و 6 زمان مختلف مجاورت با کنه‌کش (3 و 6 و 12 و 24 و 48 و 72 ساعت) بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار بررسی شد. شرایط آزمایشگاهی با دوره نوری 16:8 ساعت، رطوبت 5±65 درصد و دمای 2±27 درجه سانتیگراد تعیین گردید. نتایج آنالیز واریانس داده ها نشان داد اثرات تیمارهای آزمایش بر میزان مرگ و میر تخم، لارو و کنه بالغ در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. هم چنین کنه کش بروموپروپیلات بیشترین تلفات را داشته که با افزایش زمان و غلظت میزان تلفات به طور معنیداری افزایش یافت. همچنین بیشترین درصد تخم تفریخ نشده مربوط به اسانس رزماری بود و درصد مرگ و میر لاروها نیز بیشتر از کنه‌های بالغ بود که با یکدیگر اختلاف معنیداری در سطح احتمال 5 درصد داشتند. در این تحقیق مشخص شد که صمغ آنغوزه بیشترین تاثیر را روی تخم این آفت داشته است و کنه کش پروپارژیت و بروموپروپیلات به ترتیب بیشترین مرگ و میر را روی لارو و کنه بالغ ایجاد کرده اند.
سید احسان یثربی؛ ایمان ذباح؛ بهناز بهزادیان؛ علی ماروسی؛ رویا رضایی
چکیده
زعفران به‌عنوان یک کالای تجاری مهم در کشور بهشمار می‌آید و توجه به مکانیزه کردن آن از مرحله تولید تا بستهبندی اهمیت زیادی دارد. در بدو ورود زعفران به فرایند کیفی سنجی در آزمایشگاه ، ارزیابی اولیه بر اساس مشخصات ظاهری زعفران توسط شخص خبره انجام میشود. لیکن بروز خطای انسانی در تشخیص کیفیت زعفران بر مبنای ویژگی‌های ظاهری آن امری ...
بیشتر
زعفران به‌عنوان یک کالای تجاری مهم در کشور بهشمار می‌آید و توجه به مکانیزه کردن آن از مرحله تولید تا بستهبندی اهمیت زیادی دارد. در بدو ورود زعفران به فرایند کیفی سنجی در آزمایشگاه ، ارزیابی اولیه بر اساس مشخصات ظاهری زعفران توسط شخص خبره انجام میشود. لیکن بروز خطای انسانی در تشخیص کیفیت زعفران بر مبنای ویژگی‌های ظاهری آن امری اجتناب‌‌ناپذیر است؛ استفاده از تکنیک‌های مبتنی بر هوش مصنوعی میتواند ضمن مکانیزه کردن سیستم، در کاهش خطاهای انسانی نیز تأثیرگذار باشد. این مطالعه از نوع تشخیصی بوده و پایگاه داده آن مشتمل بر 113 نمونه زعفران با 7 ویژگی میباشد که توسط محققین این پژوهش، در مهر‌ماه 1396 از آزمایشگاه معتبر زعفران و تحت نظارت شخص خبره جمعآوری شده است. کیفی سنجی نمونه‌ها به کمک ویژگی‌ها در 4 کلاس مختلف زعفران پوشال درجه‌یک (نگین)، پوشال درجه دو (خوب)، پوشال درجه سه (معمولی) و پوشال درجه چهار (معمولی درجه‌دو) انجام شده است. بهمنظور درجهبندی زعفران، از روشهای مبتنی بر شبکه‌های عصبی مصنوعی استفاده‌شده است. پس از تحلیل و مقایسه مدلهای تولیدشده با استفاده از دو نوع شبکه عصبی پرسپترون چندلایه و شبکه عصبی بردار یادگیر، بالاترین دقت کلاس‌بندی روی نمونههای آموزش و آزمون به ترتیب با 75/93 و 75/75 درصد حاصل شد. دقت به‌دست‌آمده نشان‌دهنده آن است که مدل شبکه عصبی پرسپترون چندلایه میتواند به‌عنوان یک تصمیم گیر در کنار شخص خبره و یا به‌صورت مستقل در مراکز آزمایشگاهی زعفران مورد استفاده قرار گیرد.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
حمید علیزاده؛ حبیب الله سالارزهی؛ گل بهار پورانجنار
چکیده
بررسی چگونگی سوق‌دهی فعالیتهای سنتی کشاورزی در استان خراسان جنوبی به سمت فعالیتهای نوآورانه و ارائه‌ی راهبردهای متناسب با آن، همواره از جمله‌ی مسائلی بوده که توجه محققین این استان را بخود مشغول نموده است. از اینرو، هدف اصلی مطالعه حاضر، بر بهره‌گیری از تفکر کارآفرینانه جهت شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه کارآفرینی ...
بیشتر
بررسی چگونگی سوق‌دهی فعالیتهای سنتی کشاورزی در استان خراسان جنوبی به سمت فعالیتهای نوآورانه و ارائه‌ی راهبردهای متناسب با آن، همواره از جمله‌ی مسائلی بوده که توجه محققین این استان را بخود مشغول نموده است. از اینرو، هدف اصلی مطالعه حاضر، بر بهره‌گیری از تفکر کارآفرینانه جهت شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه کارآفرینی و تجاری‌سازی زعفران مناطق روستایی استان خراسان جنوبی تعبیه شده است. در این پژوهش، از رویکرد تلفیقی فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی و سوات (SWOT-AHP) بهره‌گیری شده است. نخست، با استفاده از تجزیه و تحلیل سوات (SWOT)، شناسایی و طبقهبندی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدات فعالیتهای کشاورزی در مناطق روستایی استان خراسان جنوبی صورت گرفته است. از آن‌جا که مسئله تصمیم‌گیری تحقیق حاضر از نوع چند شاخصه و ساختار آن دارای سلسله مراتبی از عناصر تصمیم وابسته به هم شامل هدف، معیارها و زیرمعیارها بوده است، از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای محاسبه وزن و اهمیت هر کدام از معیارها و زیر معیارهای شناسایی شده از طریق تجزیه و تحلیل سوات استفاده شده است. برای گردآوری دادههای پژوهش، ماتریس مقایسات زوجی هر کدام از مولفه‌ها و گروه‌ها با بهره‌گیری از نظر 15 نفر از متخصصان و فعالان صنعت کشاورزی تکمیل شده است، که قوت‌های داخلی با وزن نسبی 372/0 در رتبه نخست و نیز فرصت‌های بیرونی با وزن نسبی 344/0 و تهدیدهای بیرونی با وزن نسبی 148/0و در نهایت، ضعف‌های داخلی با وزن نسبی 136/0 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داده است که مهمترین راهبرد برای توسعه کارآفرینی و تجاری‌سازی زعفران مناطق روستایی استان خراسان جنوبی راهبرد SO با شاخص مطلوبیت2/26 است. بنابراین، با شناخت قابلیت‌ها و زمینه‌های تأثیرگذار بر بخش کشاورزی، امکان توسعه‌ی محصولات کشاورزی منطقه براساس رویکرد کارآفرینی میسر خواهد بود. با توجه به این موضوع، ایجاد و توسعه‌ی بسترهای مناسب جهت بازاریابی و تجاری‌سازی محصول راهبردی منطقه (زعفران)، اتخاذ تدابیر لازم جهت آموزش در زمینه تجاری‌سازی، تقویت و حمایت از تعاونی‌های خرید و نیز ایجاد شرایط مناسب برای استفاده از تسهیلات بانکی و غیره میتوان در راستای توسعه‌ی کارآفرینی و تجاری‌سازی محصول زعفران در استان خراسان جنوبی گام مؤثری برداشت.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
مرتضی اسمعیل نژاد
چکیده
تغییرات اقلیمی تأثیرات جدی بر جوامع و معیشت آنان در مناطق خشک دارد. بخش کشاورزی به دلیل تعاملات گستردهای که با محیط دارد، بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوایی می‌پذیرد. تخریب محیط زیست و کاهش عملکرد محصول زعفران و تضعیف اقتصاد خانوار از جمله پیامدهای تغییرات آب و هوایی در دشت کاشمر میباشد. این مطالعه به منظور سنجش ادراک زعفرانکاران ...
بیشتر
تغییرات اقلیمی تأثیرات جدی بر جوامع و معیشت آنان در مناطق خشک دارد. بخش کشاورزی به دلیل تعاملات گستردهای که با محیط دارد، بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوایی می‌پذیرد. تخریب محیط زیست و کاهش عملکرد محصول زعفران و تضعیف اقتصاد خانوار از جمله پیامدهای تغییرات آب و هوایی در دشت کاشمر میباشد. این مطالعه به منظور سنجش ادراک زعفرانکاران دشت کاشمر از تغییرات اقلیمی و ظرفیت سازگاری آنان با این پدیده انجام گرفته است. مطالعه حاضر به واکاوی ادراکات و سازگاری زعفرانکاران با تغییرات آب و هوا به منظور افزایش استراتژِی ها در قبال مقابله با چالشهای تغییر آب و هوا در دشت کاشمر انجام گرفته است. روش کار توصیفی – تحلیلی با رویکرد پیمایشی میباشد، جامعة آماری پژوهش با استفاده از روش نمونهگیری کوکران و حجم نمونه 390 خانوار محاسبه شد. برای واکاوی ادراک زعفرانکاران و استراتژیهای سازگاری از مدلهای آماری از جمله رگرسیون لجستیک استفاده گردید. تجزیه و تحلیل ادراک زعفرانکاران نسبت به تغییر آب و هوا نشان میدهد که افزایش دما و کاهش بارندگی دهه اخیر در دشت کاشمر شدت گرفته است. نتایج مدل آماری لجستیک نشان میدهد که تنوع محصول، تغییر در محصولات زراعی، پیدا کردن شغل در خارج از مزرعه ، تغییر مساحت زمین، تغییر تاریخ کاشت روشهای سازگاری زعفران کاران در منطقه میباشد. با توجه به اینکه تعداد زیادی از زعفرانکاران به درک تغییرات اقلیمی رسیدهاند و فعالیتهای کشاورزی خود را بر مبنای این تغییرات تنظیم میکنند، لازم است دولت نیز شرایط سازگاری زعفرانکاران را با تغییرات اقلیمی تسهیل نماید.
اقتصاد و بازاریابی
سید مهدی حسینی؛ امیر دادرس مقدم؛ علیرضا کرباسی؛ احمد وندکی
چکیده
ریسک در فعالیتهای کشاورزی، تأثیر بسزایی در تولیدات کشاورزی دارد و ریسک تولید کشاورزان بر اقتصاد خانوار به تبع آن بر اقتصاد جامعه اثر گذار است. از اینرو شناسایی عوامل و تعیین کنندههای مهم مؤثر بر مدیریت ریسک کشاورزان از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ریسک زعفرانکاران قاینات صورت گرفته ...
بیشتر
ریسک در فعالیتهای کشاورزی، تأثیر بسزایی در تولیدات کشاورزی دارد و ریسک تولید کشاورزان بر اقتصاد خانوار به تبع آن بر اقتصاد جامعه اثر گذار است. از اینرو شناسایی عوامل و تعیین کنندههای مهم مؤثر بر مدیریت ریسک کشاورزان از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ریسک زعفرانکاران قاینات صورت گرفته است. نمونه آماری با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی از 120 زعفران‌کار این شهرستان در سال 1396 جمعآوری شده است. نتایج با استفاده از تقریب تابع الگوریتم ژنتیک نشان داد که از 44 فاکتور، عاملهای عملکرد، آبیاری، زمان فروش، راهنمای کارشناسان، کیفیت آب، بذر جوانتر و پسانداز با ریسک زعفرانکاران قاینات رابطه مثبت دارد و همچنین فاکتورهای متنوعسازی فعالیتها، حل اختلاف، فروش کل، هزینه خرید پیاز با ریسک زعفرانکاران رابطه منفی دارد. در این راستا پیشنهاد میشود که به منظور کاهش شاخص ریسک زعفرانکاران راهنماییهای کارشناسان را ارتقاء داده تا اختلافات بین زعفرانکاران را به حداقل ممکن کاهش یابد و همچنین با افزایش زمان فروش و پس انداز، ریسک زعفرانکاران را کاهش داد.
کشاورزی و علوم پایه
سیدجواد حسینی واشان؛ احسان محمدیان؛ نظر افضلی
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی اثر افزودن عصاره هیدروالکلی زعفران بر عملکرد، اجزای لاشه و برخی فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون بلدرچین چالش یافته با آفلاتوکسین ب 1 بود. بدین منظور تعداد 168 قطعه جوجه بلدرچین یکروزه بطور تصادفی در 28 پن در قالب طرح کاملاً تصادفی توزیع شدند. گروه‌های آزمایشی شامل سطوح 0، 3 و 6 میلیگرم در کیلوگرم آفلاتوکسین ب 1، گروه ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی اثر افزودن عصاره هیدروالکلی زعفران بر عملکرد، اجزای لاشه و برخی فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون بلدرچین چالش یافته با آفلاتوکسین ب 1 بود. بدین منظور تعداد 168 قطعه جوجه بلدرچین یکروزه بطور تصادفی در 28 پن در قالب طرح کاملاً تصادفی توزیع شدند. گروه‌های آزمایشی شامل سطوح 0، 3 و 6 میلیگرم در کیلوگرم آفلاتوکسین ب 1، گروه حاوی 3 میلیگرم آفلاتوکسین ب 1 با 350 میلیگرم عصاره هیدروالکلی گلبرگ زعفران، گروه حاوی 3 میلیگرم آفلاتوکسین ب 1 با 700 میلیگرم عصاره هیدروالکلی گلبرگ زعفران، گروه حاوی 6 میلیگرم آفلاتوکسین ب 1 با 350 میلیگرم عصاره هیدروالکلی گلبرگ زعفران، گروه حاوی 6 میلیگرم آفلاتوکسین ب 1 با 700 میلیگرم عصاره هیدروالکلی گلبرگ زعفران بودند. هر گروه دارای 4 تکرار و 6 پرنده در هر تکرار بود. در 42 روزگی، دو قطعه پرنده از هر پن انتخاب، کشتار و وزن نسبی اجزای لاشه تعیین شد. نتایج نشان داد جوجه‌های آلوده با سطوح 3 و 6 آفلاتوکسین، از مصرف خوراک و افزایش وزن بدن کمتری در مقایسه با شاهد برخوردار بودند و افزودن سطوح 350 و 700 عصاره زعفران به جیره بلدرچین، بخشی از کاهش وزن بدنی و مصرف خوراک ناشی از آفلاتوکسین جبران گردید. ضریب تبدیل خوراک نیز در گروه‌های چالش یافته با سطوح 3 و 6 آفلاتوکسین بطور معنیداری افزایش یافت و افزودن 700 عصاره زعفران به سطح 3آفلاتوکسین باعث کاهش معنی‌دار ضریب تبدیل گردید. بترتیب افزایش وزن نسبی کبد و کاهش وزن نسبی بورس در جوجه‌های چالش یافته با سطوح 3 و 6آفلاتوکسین مشاهده شد. آفلاتوکسین بر وزن نسبی و طول نسبی روده تأثیر گذاشت. آفلاتوکسین باعث کاهش تری‌گلیسرید و کلسترول و افزایش فعالیت آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز خون گردید، بنابراین با توجه به هزینه‌های عصاره‌گیری، جهت کاهش اثرات منفی آفلاتوکسین در بلدرچین، افزودن سطح 350 میلیگرم عصاره هیدروالکلی زعفران به جیره بلدرچین، توصیه میشود.
کشاورزی و علوم پایه
محمدرضا رمضانی؛ حامد رفیعی؛ حسین نوروزی
چکیده
شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی یکی از مناطق عمده کشت زعفران در کشور به شمار می‌رود که متأسفانه عملکرد مزارع زعفران این شهرستان طی سالیان اخیر کاهش چشمگیری داشته است. بررسیهای میدانی و نظرات مهندسین کشاورزی حاکی از آن است که کشت متراکم زعفران میتواند به عنوان یکی از دلایل کاهش عملکرد مطرح باشد. زیرا کشت متراکم این محصول ...
بیشتر
شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی یکی از مناطق عمده کشت زعفران در کشور به شمار می‌رود که متأسفانه عملکرد مزارع زعفران این شهرستان طی سالیان اخیر کاهش چشمگیری داشته است. بررسیهای میدانی و نظرات مهندسین کشاورزی حاکی از آن است که کشت متراکم زعفران میتواند به عنوان یکی از دلایل کاهش عملکرد مطرح باشد. زیرا کشت متراکم این محصول اگرچه که باعث شروع زودتر دوره بهره‌برداری میشود، اما به دلیل ایجاد رقابت بین بنه‌ها، بر عملکرد گیاه در سالهای بعد اثر منفی دارد و طول دوره بهره برداری را کاهش میدهد. ضمن اینکه امکان کشت مجدد زعفران در آن مزرعه تا مدتی طولانی وجود نخواهد داشت. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تراکم کشت بر عملکرد مزارع زعفران و تعیین عوامل اجتماعی- اقتصادی اثرگذار بر سیستم ناپایدار کشت پرتراکم زعفران صورت پذیرفت. به منظور تحلیل دادهها از مدل هکمن دو مرحله‌ای که شامل یک الگوی پروبیت و یک الگوی رگرسیون خطی میباشد، در یک دوره 6 ساله طی سالهای 1390 تا 1395 استفاده گردید. در نهایت متغیرهای سن، آگاهی کشاورزان نسبت به عوامل کاهش عملکرد، و شرکت در کلاس‌های آموزشی و ترویجی به عنوان عواملی شناخته شدند که تأثیر منفی و معنیداری بر تراکم کشت داشته و از این جهت می‌توانند موجب جلوگیری از کشت پرتراکم این محصول شوند. متغیرهای درآمد و سطح تحصیلات اثر مثبت و معنیداری بر تراکم کشت دارند و اثر متغیر بیمه محصولات کشاورزی در هیچ‌کدام از دو مدل معنی‌دار نیست. لذا آگاهی بخشی به کشاورزان از طریق کلاس‌های آموزشی و ترویجی و همچنین استفاده از تجارب کشاورزان مسن و باتجربه به منظور جلوگیری از کشت پرتراکم این محصول توصیه میشود.
شکراله شعبان؛ آرش دوراندیش؛ محمد قربانی
چکیده
زعفران یکی از محصولات کشاورزی است که در سالهای اخیر مورد توجه کشاورزان افغانستان قرار گرفته است. با توجه به موقعیت استثنایی زعفران افغانستان در دنیا، بررسی تمایل کشاورزان این منطقه به تداوم کشت این محصول از اهمیت ویژهای در توسعه این محصول و ارتقاء سطح جهانی آن برخوردار است. لذا هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر تمایل ...
بیشتر
زعفران یکی از محصولات کشاورزی است که در سالهای اخیر مورد توجه کشاورزان افغانستان قرار گرفته است. با توجه به موقعیت استثنایی زعفران افغانستان در دنیا، بررسی تمایل کشاورزان این منطقه به تداوم کشت این محصول از اهمیت ویژهای در توسعه این محصول و ارتقاء سطح جهانی آن برخوردار است. لذا هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به تداوم کشت زعفران در بین کشاورزان استان هرات افغانستان میباشد. آمار و اطلاعات این پژوهش از طریق ابزار پرسشنامه و مصاحبهی حضوری با زعفرانکاران استان هرات، به روش نمونهگیری تصادفی ساده با 202 نمونه در سال 1397 تهیه و میزان تمایل به تداوم کشت زعفرانکاران به 4 گروه خیلی کم، کم، متوسط و زیاد طبقهبندی شد. نتایج به‌کارگیری الگوی لاجیت ترتیبی نشان داد متغیرهای عملکرد، قیمت، اندازه خانوار کشاورز، تجربهی زعفرانکاری و سرمایه در دسترس، اثر مثبتی بر افزایش تمایل به تداوم کشت این محصول توسط زعفرانکاران دارند؛ درحالی‌که متغیرهای درآمد غیرکشاورزی، سن و نیروی کار در جهت معکوس بر تمایل به تداوم زعفرانکاری اثرگذارند. در انتها پیشنهاداتی در جهت نیل به هدف پژوهش ارائه شده است. که ازجمله میتوان به اعطای تسهیلات کم بهره به کشاورزان برای دسترسی آسانتر و ارزانتر به نهادههای تولید و به‌کارگیری تکنولوژیهای نوین نظیر تجهیز آزمایشگاهها، بهبود کیفیت بستهبندیها و تجهیزات خشک‌کردن محصول اشاره کرد.
اقتصاد و بازاریابی
اسماعیل فلاحی؛ فاطمه مزرعه
چکیده
تجارت محصولات کشاورزی باهدف رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، در اسناد بالادستی کشور مورد تأکید قرارگرفته است. در این راستا، تحلیل اثر عوامل مؤثر بر صادرات محصول راهبردی زعفران ایران به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده‌ی این محصول در جهان، میتواند منجر به کسب بینش بهمنظور سیاست‌گذاری بهتر گردد. بر این اساس، مطالعه‌ی ...
بیشتر
تجارت محصولات کشاورزی باهدف رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، در اسناد بالادستی کشور مورد تأکید قرارگرفته است. در این راستا، تحلیل اثر عوامل مؤثر بر صادرات محصول راهبردی زعفران ایران به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده‌ی این محصول در جهان، میتواند منجر به کسب بینش بهمنظور سیاست‌گذاری بهتر گردد. بر این اساس، مطالعه‌ی حاضر باهدف بررسی آثار کوتاهمدت و بلندمدت نوسانات نرخ ارز در کنار سایر عوامل مؤثر بر صادرات این محصول، دادههای پانل مربوط به شرکای عمده تجاری ایران را در طی دوره 93-1371 بهکار بست. بدین منظور و برای ممانعت از محدودیت روشهای متقارن محاسبه‌ی شاخص‌های بیثباتی، ابتدا شاخص نوسانات نرخ ارز با استفاده از روش نامتقارن الگوی واریانس ناهمسانی شرطی خود رگرسیونی تعمیم‌یافته نمایی (EGARCH) محاسبه گردید. سپس با ورود این شاخص در کنار سایر متغیرهای الگو، روش حداقل مربعات معمولی کاملاً تعدیل‌شده (FMOLS) جهت برآورد الگوی پیشنهادی، مورداستفاده قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که در بلندمدت، علیرغم تأثیر مثبت و معنی‌دار متغیرهای درآمد کشورها و نرخ ارز واقعی بر صادرات محصول زعفران، متغیر نوسانات نرخ ارز دارای تأثیر منفی و معنیداری بر صادرات این محصول میباشد. از این رو، چنانچه هدف دولت حمایت از صادرات این محصول باشد، برقراری ثبات در بازار نرخ ارز امری ضروری است. همچنین نتایج برآورد الگوی تصحیح خطا نشاندهندهی سرعت قابل‌ملاحظه‌ی تعدیل خطای عدم تعادل و گرایش به سمت روابط تعادلی بلندمدت بوده و از این رو میتوان به تأثیر سیاست‌گذاری در کوتاهمدت بهمنظور مدیریت مسائل مورد بحث امیدوار بود.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
علی اکبر عنابستانی؛ مهدی جوانشیری؛ خدیجه یزدانی
چکیده
تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستا که عمدتاً در اثر فعالیتهای انسانی روی میدهد، علاوه بر تغییرات مستقیم زیست محیطی، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی غیرمستقیمی بر زندگی بشر گذاشته است. ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف بررسی آثار و پیامدهای کشت زعفران در سالهای اخیر بر زندگی روستاییان در دهستان میان جام از شهرستان تربت‌جام، انجام‌شده ...
بیشتر
تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستا که عمدتاً در اثر فعالیتهای انسانی روی میدهد، علاوه بر تغییرات مستقیم زیست محیطی، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی غیرمستقیمی بر زندگی بشر گذاشته است. ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف بررسی آثار و پیامدهای کشت زعفران در سالهای اخیر بر زندگی روستاییان در دهستان میان جام از شهرستان تربت‌جام، انجام‌شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی است. برای جمعآوری اطلاعات از روشهای اسنادی و میدانی (1397) استفاده‌شده است. جامعه نمونه 10 روستای دهستان میانجام میباشد که بیشترین سطح زیر کشت زعفران را دارند. از مجموع 3444 خانوار در نقاط روستایی نمونه، با فرمول کوکران و خطای (0.08)، حجم نمونه 115 خانوار به‌دست‌آمده است که این افراد با روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد، ازنظر روستاییان تأثیر تغییر الگوی کشت در شاخص‌های اجتماعی-فرهنگی با میانگین 84/3 کمترین و در شاخص‌های کالبدی با میانگین 4 بیشترین تأثیر داشته است. با توجه به نتایج آزمون T تک نمونه‌ای نیز اثرات کشت زعفران در شاخص اقتصادی با مقدار 56/75، بیشتر از سایر شاخص‌ها است. در توزیع فضایی میانگین اثرات کشت زعفران در سطح روستاها، روستای امغان با رقم 02/4 بیشترین و روستاهای باغسنگان علیا و حاجی‌آباد با رقم 86/3 کمترین آماره‌ها را نشان میدهد. نتایج تکنیک آراس برای رتبه‌بندی دقیق روستاهای نمونه نیز این امر را تائید کرد. در ادامه برای بررسی معناداری ارتباط بین متغیرهای تحقیق و ضریب اثرگذاری شاخص‌ها از نرم‌افزارSmart PLS استفاده شد، که ضریب مسیر مقدار t مشخص کرد رابطه بین متغیرهای زیست‌محیطی، کالبدی و اقتصادی با اثرات کلی کشت زعفران در روستاهای نمونه معنادار و مستقیم است؛ که طبق ضرایب استاندارد، 36 درصد از اثرات کشت زعفران به‌طور مستقیم توسط شاخص اقتصادی پیش‌بینی میشود. با توجه به یافتههای تحقیق میتوان آموزش کشاورزان در رابطه با اشاعه روشهای استفاده از شیوههای بومی و نوین آبیاری در کشت محصول زعفران، آشنا نمودن کشاورزان به اصول علمی کاشت و بالابردن کیفیت زعفران، اصول دقیق برداشت را پیشنهاد نمود.
