اقتصاد و بازاریابی
ابوالفضل معصوم زاده؛ ابوالقاسم ابراهیمی؛ جعفر شمسی؛ خلیل دهنوی
چکیده
با وجود تولید و صادرات گسترده محصول زعفران ایران، میتوان گفت هیچ برند قدرتمند و معتبری در بازار جهانی از زعفران ایران مشاهده نمیشود. به عبارت دیگر نبود برندهای قدرتمند از زعفران ایران در بازارهای جهانی باعث شده تقریباً هیچ نامی از ایران در این زمینه وجود نداشته باشد. از این رو آگاهی از اهمیت و جایگاه برندسازی برای محصولات صادراتی ...
بیشتر
با وجود تولید و صادرات گسترده محصول زعفران ایران، میتوان گفت هیچ برند قدرتمند و معتبری در بازار جهانی از زعفران ایران مشاهده نمیشود. به عبارت دیگر نبود برندهای قدرتمند از زعفران ایران در بازارهای جهانی باعث شده تقریباً هیچ نامی از ایران در این زمینه وجود نداشته باشد. از این رو آگاهی از اهمیت و جایگاه برندسازی برای محصولات صادراتی مانند زعفران و همچنین راهکارهایی که برندهای برتر برای حضور و بقا در بازار جهانی از آن بهره میبرند میتواند در این راستا راهگشا باشد. این مطالعه، با بررسی مبانی نظری، مطالعات تطبیقی و استفاده از نظرات خبرگان صنعت زعفران کشور بهوسیله مصاحبه عمیق و پرسشنامه به بررسی چالشهای پیش روی این صنعت پرداخته و با استفاده از ماتریس SWOT راهبردها و برنامههای عملیاتی را جهت برندسازی در این صنعت ارائه داده است. نتایج تحقیق نشان میدهد صنعت از نظر برندسازی وضعیت مناسبی ندارد و دارای نقاط ضعف و تهدیدهای فراوانی است. به همین منظور چهار دسته اصلی راهبُرد به منظور توسعه برندسازی در این صنعت ارائه شده که بهکارگیری آنها میتواند تضمینکننده بهبود وضعیت صنعت باشد.
کشاورزی و علوم پایه
حسین خزیمه نژاد؛ همایون فرهنگ فر؛ محمد علی بهدانی؛ مجتبی حسن پور
چکیده
زعفرانکاران استان خراسان جنوبی اگرچه زحمت زیادی برای تولید هرچه بیشتر این محصول، متحمل میشوند، اما بهاندازه مطلوب، برداشت ندارند. این امر میتواند ناشی از عدم اطلاعات کافی آنان در رابطه با کشت علمی گیاه زعفران باشد. در این تحقیق، هدف آن است که با ارزیابی دانش بومی کشاورزان منطقه در مورد مسائل مرتبط با آبیاری زعفران، نقاط ضعف ...
بیشتر
زعفرانکاران استان خراسان جنوبی اگرچه زحمت زیادی برای تولید هرچه بیشتر این محصول، متحمل میشوند، اما بهاندازه مطلوب، برداشت ندارند. این امر میتواند ناشی از عدم اطلاعات کافی آنان در رابطه با کشت علمی گیاه زعفران باشد. در این تحقیق، هدف آن است که با ارزیابی دانش بومی کشاورزان منطقه در مورد مسائل مرتبط با آبیاری زعفران، نقاط ضعف و قوت آنان مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان از طریق انتقال یافتههای این پژوهش به متولیان و کشاورزان، قدمهای مؤثری در جهت افزایش عملکرد، برداشت. برای بررسی این موضوع، پرسشنامهای محقق ساخت (شامل 11 پرسش در مورد مسائل مرتبط با آبیاری زعفران و 14 پرسش پیرامون اطلاعات عمومی و سؤالات ترویجی) به تعداد 235 عدد در بین جامعه آماری زعفرانکاران استان خراسان جنوبی بهصورت تصادفی (برای اینکه نمونه، نماینده جمعیت تحت مطالعه باشد) توزیع گردید. متغیر وابسته، نمره کل آزمودنیها برای پاسخ صحیح آنها بود. مقایسه آماری بین میانگین سطوح مختلف هر یک از متغیرهای مستقل (با اثر معنیدار) با استفاده از نرمافزار SAS و روش توکی-کرامر انجام شد. کسانی که در کلاسهای ترویجی شرکت نموده بودند، افرادی که بومی استان خراسان جنوبی بودند و همچنین کسانی که محصولات خود را بیمه کرده بودند در سطح معنیدار 1 درصد، به سؤالات بیشتری، پاسخ صحیح دادند. افرادی که در روستا زندگی میکردند در سطح معنیدار 5 درصد، به سؤالات بیشتری، پاسخ صحیح دادند. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، افزایش سطح دانش کشاورزان منطقه از طریق برنامهریزیهای کوتاهمدت و بلندمدت، ضروری بهنظر میرسد.
کشاورزی و علوم پایه
حسین زارع حسینی؛ رضا قربانی؛ محمدحسن راشد محصل؛ حسین رحیمی
چکیده
بهمنظور بررسی و مقایسه روشهای شیمیایی و غیر شیمیایی مدیریت علفهای هرز مزارع زعفران(Crucus sativus) آزمایشهای مزرعهای طی سالهای 1388 تا 1390 در ایستگاه تحقیقات زعفران و گیاهان دارویی شهرستان گناباد بهصورت طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل گیاه پوششی جو (Hordeum vulgare)، مالچ بستر قارچ، علفکش ...
بیشتر
بهمنظور بررسی و مقایسه روشهای شیمیایی و غیر شیمیایی مدیریت علفهای هرز مزارع زعفران(Crucus sativus) آزمایشهای مزرعهای طی سالهای 1388 تا 1390 در ایستگاه تحقیقات زعفران و گیاهان دارویی شهرستان گناباد بهصورت طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل گیاه پوششی جو (Hordeum vulgare)، مالچ بستر قارچ، علفکش گالانت سوپر (هالوکسی فوپ-آر- متیل) (EC%10)، علفکش شوالیه (مزوسولفوروم + یدوسولفوروم) (WG%6)، وجین دستی و شاهد (عدم کنترل) بودند. بهمنظور تعیین قابلیت کنترل علفهای هرز وزن خشک علفهای هرز و نیز وزن خشک برگ، وزن ترگل و وزن خشک کلاله زعفران اندازهگیری و مقایسه شد. بررسی وضعیت علفهای هرز مزرعه نشانداد که علفهای هرز غالب در محل موردمطالعه شامل جو دره (Hordeum murinum)، جو موشی (Hordeum spontaneum)، ازمک (Cardaria draba) و بومادران (Achillea millefolium) بودند. علفکش شوالیه تأثیر قابل قبولی در کنترل علفهای هرز برگ باریک و برگپهن داشته اما به نظر میرسد این علفکش بر رشد گیاه زعفران نیز اثرات منفی داشته زیرا تراکم گیاه زعفران را در سال بعد در کرتهای استفادهشده کاهش داد. علفکش گالانت سوپر علفهای هرز برگ باریک را بهخوبی کنترل نمود اما باعث کاهش عملکرد کلاله خشک و زیستتوده برگ زعفران نیز شد. مالچ استفادهشده نتوانست علفهای هرز را کنترل کند، اما باعث افزایش عملکرد نسبت به تیمار شاهد شد. گیاه پوششی جو تأثیر فراوانی در کاهش زیستتوده علفهای هرز برگ باریک و برگپهن داشت. تیمار گیاه پوششی جو کمترین زیستتوده علفهای هرز را سبب شده و همانند تیمار وجین دستی در کاهش زیستتوده علفهای هرز مؤثر بود. این گیاه پوششی به دلیل کنترل مناسب علفهای هرز، عدم ایجاد اثرات نامطلوب بر گیاه زعفران و همچنین تولید یک محصول جنبی بر سایر روشهای مطالعه شده در این تحقیق برتری داشت.
اقتصاد و بازاریابی
جلیل فرزادمهر؛ کاظم تباکی بجستانی
چکیده
زعفران محصولی استراتژیک است و برآورد سطح زیرکشت و در نهایت برآورد میزان تولید آن در محدودههای جغرافیایی خاص، لازمه برنامهریزی و تصمیمگیریهای مقتضی جهت انجام مبادلات اقتصادی و تجاری میباشد. بنابراین، سرعت و دقت در این قبیل ارزیابیها از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده تکنیکهای سنجش از دور، به دلیل فراهم آوردن دادههای ...
بیشتر
زعفران محصولی استراتژیک است و برآورد سطح زیرکشت و در نهایت برآورد میزان تولید آن در محدودههای جغرافیایی خاص، لازمه برنامهریزی و تصمیمگیریهای مقتضی جهت انجام مبادلات اقتصادی و تجاری میباشد. بنابراین، سرعت و دقت در این قبیل ارزیابیها از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده تکنیکهای سنجش از دور، به دلیل فراهم آوردن دادههای به هنگام و قابلیت بالای آنالیز تصاویر و همچنین امکان مطالعه در یک محدوده وسیع و با دقت قابل قبول، میتواند کمک شایانی در این ارزیابیها ایفا نماید. در این مطالعه بهمنظور تعیین قابلیت تصاویر ماهوارهای لندست 8 در برآورد و ارزیابی سطح زیرکشت محصول زعفران در شهرستان تربتحیدریه، پس از اعمال پیش پردازشهای اولیه بر روی تصاویر ماهوارهای با استفاده از روشهای معمول پردازش تصاویر ماهوارهای، از جمله ترکیب باندی رنگ کاذب، آنالیز مؤلفههای اصلی، شاخصهای گیاهی (NDVI، SAVI، EVI، DVI، RVI و TSAVI) و طبقهبندی نظارتشده اراضی تحت کشت زعفران شناسایی شدند. جهت ارزیابی صحت نتایج طبقهبندی، نقشه تولیدی با نقاط واقعیت زمینی مشخصشده از طریق GPS مورد بررسی قرار گرفت. ضـریب کاپـا و صـحت کلـی به ترتیب 88 و 98 درصد محاسبه شد. مساحت سطح زیر کشت زعفران در این مطالعه 4572/19503 هکتار برآورد گردید که با توجه به آمار سازمان جهاد کشاورزی مبنی بر 22000 هکتار سطح زیر کشت زعفران این شهرستان در سال 1393، میتوان بیان داشت که تصاویر ماهوارهای لندست 8 از قابلیت بالایی برای تفکیک سریع اراضی زعفران در منطقه و تعیین سطح زیر کشت با دقت نسبتاً مناسب در مقیاس منطقهای برخوردار است.
علوم و صنایع دارویی و پزشکی
علی محمدیان؛ حسن احمدوند؛ رضا کرمیان؛ رضا سیاه منصور؛ علی سپهوند؛ شهرام امیدواری
چکیده
زعفران یکی از ارزشمندترین محصولات غذایی و دارویی است که از نظر کشاورزی و اقتصادی در ایران و جهان از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. امروزه عوامل مخرب محیطی باعث میشوند که بدن انسان نتواند با رادیکالهای آزاد که طی عمل تنفس تولید میشوند مبارزه کند. در نتیجه سلولهای بدن توسط رادیکالهای آزاد تخریب شده و منجر به پیری زودرس و بیماریهایی ...
بیشتر
زعفران یکی از ارزشمندترین محصولات غذایی و دارویی است که از نظر کشاورزی و اقتصادی در ایران و جهان از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. امروزه عوامل مخرب محیطی باعث میشوند که بدن انسان نتواند با رادیکالهای آزاد که طی عمل تنفس تولید میشوند مبارزه کند. در نتیجه سلولهای بدن توسط رادیکالهای آزاد تخریب شده و منجر به پیری زودرس و بیماریهایی مانند سرطان و تصلب شرائین میشوند. با توجه به محدود بودن کشت زعفران به چند کشور دنیا در زمینه تعیین خواص آنتیاکسیدانی گلبرگ زعفران تحقیقات زیادی صورت نگرفته است. این پژوهش جهت بررسی خاصیت آنتیاکسیدانی ترکیبات موجود در گلبرگهای زعفران و تعیین مقادیر فنلهای کل و فلاونوئیدها از مزارع کاشت زعفران استان لرستان انجام گرفت. پس از تعیین مزارع کاشت زعفران بروش سیستماتیک تصادفی از گلبرگهای زعفران نمونه مرکب (2 کیلوگرم گلبرگ زعفران) تهیه شد. سپس بهمنظور اندازهگیری و تعیین میزان خواص آنتیاکسیدانی، مقادیر فنل و فلاونوئیدهای کل موجود در عصاره گلبرگ زعفران بهترتیب از روشهای به دام اندازی رادیکالهای آزاد (روش DPPH)، روش فولین سیوکا و روش رنگ سنجی کلرید آلمینیوم استفاده گردید. نتایج مقایسات میانگین مقادیر IC50 موجود در گلبرگ زعفران مزارع مختلف با آزمون چند دامنهای دانکن نشانداد که مقدار IC50 مزارع نورآباد و ویسیان بترتیب با مقادیر 66/1 و 4/156میکروگرم بر میلیلیتر دارای بیشترین وکمترین خواص آنتیاکسیدانی در مقایسه با سایر مزارع دارا میباشند. نتایج مقایسه مقادیر فنلها و فلاونوئیدهای کل موجود در گلبرگ زعفران مزارع با آزمون چند دامنهای دانکن نشانداد که مقدار فنل کل با 8/1098میلیگرم گالیک اسید بر گرم عصاره هیدروالکلی مربوط به نورآباد و فلاونوئید با مقدار39/41 میلی گرم کوئرستین بر گرم عصاره هیدروالکلی مربوط به چغلوندی بیشترین مقادیر را در مقایسه با سایر مزارع به خود اختصاص دادند. نتایج مقایسه بین مقادیر IC50 به دست آمده از گلبرگهای زعفران مزارع مورد بررسی و BHT آنتیاکسیدان سنتزی و مصنوعی با آزمون حداقل اختلاف معنیداری (LSD) نشانداد که کمترین اختلاف به دست آمده متعلق به مزارع خرم آباد و چغلوندی بترتیب با مقادیر اختلاف 40/4 و 38/5 از بین سایر مزارع میباشد.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
سید محمد رضا نقیبی حسینی؛ حسینعلی اخلاقی امیری؛ علی گرمرودی اصیل؛ محمود محمدزاده؛ عباس همتی کاخکی
چکیده
گلبرگ زعفران به عنوان یکی از منابع سرشار از آنتوسیانین شناخته میشود. با توجه به ماهیت ضایعاتی این بافت گیاهی در حال حاضر و آمار تولید قابل توجه این گیاه و مصرف بالای آنتوسیانین به عنوان رنگ خوراکی مجاز در کشور ایران، میتوان استخراج صنعتی آن را مد نظر قرار داد. در این پژوهش برای اولین بار با رویکردی صنعتی (تعیین پارامترها با درنظر ...
بیشتر
گلبرگ زعفران به عنوان یکی از منابع سرشار از آنتوسیانین شناخته میشود. با توجه به ماهیت ضایعاتی این بافت گیاهی در حال حاضر و آمار تولید قابل توجه این گیاه و مصرف بالای آنتوسیانین به عنوان رنگ خوراکی مجاز در کشور ایران، میتوان استخراج صنعتی آن را مد نظر قرار داد. در این پژوهش برای اولین بار با رویکردی صنعتی (تعیین پارامترها با درنظر گرفتن استخراج صنعتی) شرایط استخراج آنتوسیانین منومری از گلبرگ زعفران با استفاده از تک حلال اسیدسیتریک مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله دلایل این انتخاب برای جایگزین سایر حلالهای مورد بررسی قرار گرفته مطالعات پیشین، میتوان به دردسترس و مجاز بودن مصرف این ماده در صنعت غذایی اشاره کرد. متغیرهای نسبت حلال به بافت گیاهی خشک در بازه 10 الی 60 میلیلیتر بر گرم، دمای استخراج در بازه 25 الی 35 درجه سانتیگراد، درصد غلظت حلال در بازه 5 الی 20 و زمان استخراج 2 الی 120 دقیقه برای انجام آزمایشها در نظر گرفته شدند. جهت بدست آوردن بهترین شرایط استخراج آنتوسیانین از گلبرگ زعفران، مدل بدست آمده از روش سطح-پاسخ مورد بهینه سازی قرار گرفت. با توجه به ضرایب بدست آمده، نسبت حلال به گلبرگ، شاخص ترین متغیر استخراج شناخته شد. نسبت حلال به گلبرگ 10 میلیلیتر بر گرم، درصد غلظت حلال 04/5، دمای استخراج 25 درجه سانتیگراد و زمان استخراج 555/179 دقیقه به عنوان شرایط بهینه استخراج تعیین شدند. برای بهینهسازی، زمان استخراج تا 180 دقیقه درنظر گرفته شد. پیشبینی مدل نیز از میزان آنتوسیانین استخراجی در زمان بهینه 944/688 میلیگرم بر لیتر بود.
کشاورزی و علوم پایه
پرویز رضوانی مقدم؛ علیرضا کوچکی؛ عبداله ملافیلابی؛ سید محمد سیدی
چکیده
بهمنظور بررسی تاثیر زمان پخش و مقادیر کاربرد کاه و کلش گندم بر شاخصهای مربوط به عملکرد بنههای دختری زعفران در سال دوم، آزمایشی در دو سال زراعی 90-1389 و 1391-1390 بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش بر اساس پنج سطح کاربرد مالچ کلش گندم (شاهد ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تاثیر زمان پخش و مقادیر کاربرد کاه و کلش گندم بر شاخصهای مربوط به عملکرد بنههای دختری زعفران در سال دوم، آزمایشی در دو سال زراعی 90-1389 و 1391-1390 بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش بر اساس پنج سطح کاربرد مالچ کلش گندم (شاهد (عدم پخش مالچ)، 2، 4، 6 و 8 تن در هکتار) در سه زمان (خرداد، مرداد و مهرماه) بهصورت پخش سطحی طراحی شدند. نتایج تجزیه واریانس در آزمایش حاکی از تاثیر معنیدار زمان پخش مالچ کلش گندم، مقادیر کاربرد مالچ و نیز اثر متقابل آنها بر تمامی شاخصهای کمی گل زعفران بود. بر اساس نتایج آزمایش، پخش مالچ کلش در مهرماه بیشترین تاثیر را در افزایش معنیدار تعداد گل در متر مربع و عملکرد گلتر و خشک زعفران (به ترتیب تا 46، 61 و 65 درصد) داشت. همچنین تمامی شاخصهای مورد مطالعه بنههای دختری زعفران بهطور معنیداری تحت تاثیر زمان پخش مالچ کلش گندم قرار گرفت. در بین تیمارهای مورد بررسی، بیشترین افزایش در عملکرد بنههای بیش از 12 گرم و عملکرد کل بنههای دختری زعفران در نتیجه کاربرد 8 تن مالچ کلش در مهرماه مشاهده شد. بهطوری که کاربرد تیمار ذکر شده در مقایسه با شاهد، عملکرد بنههای با وزن بیش از 12 گرم و عملکرد کل بنههای زعفران را بهترتیب تا 104 و 103 درصد افزایش داد.
کشاورزی و علوم پایه
سید محمد علوی سینی؛ احمد احمدپور جلگه؛ محمد بهروزه؛ مجید سلطانی
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و وزن بنه بر ویژگیهای گل، کلاله و بنههای دختری زعفران آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه اسفندقه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان در سال زراعی 97-96 انجام شد. تیمارهای آزمایش از فاکتوریل سه تاریخ کاشت (خرداد، مرداد و شهریور) و چهار ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و وزن بنه بر ویژگیهای گل، کلاله و بنههای دختری زعفران آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه اسفندقه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان در سال زراعی 97-96 انجام شد. تیمارهای آزمایش از فاکتوریل سه تاریخ کاشت (خرداد، مرداد و شهریور) و چهار وزن بنه (8-6، 10-8، 12-10 و بیشتر از 12 گرم) بدست آمد. صفات مرتبط با گل، کلاله و بنه در طول فصل رشد اندازهگیری شد. نتایج نشان داد اثر تاریخ کاشت بر تمامی صفات بجزء صفت وزن خشک تک کلاله معنیدار میباشد. همچنین اثر وزن بنه و اثر برهمکنش تاریخ کاشت در وزن بنه بر تمامی صفات معنیدار بود. بهطوریکه بیشترین تعداد گل و عملکرد کلاله در تاریخ کاشت خرداد ماه و وزن بنه بیشتر از 12 گرم بدست آمد. بنابراین برای دستیابی به عملکرد بالا در سال اول، تاریخ کاشت خرداد و استفاده از بنههای بالای 12 گرم توصیه میگردد. بررسی ویژگیهای بنههای دختری در سال اول آزمایش نشان داد که تمامی صفات مورد مطالعه تحت تأثیر تاریخ کشت قرار گرفته ولی اثر وزن بنه بر صفات تعداد بنه دختری بالای 6 گرم، متوسط وزن بنههای دختری بیشتر و کمتر از 6 گرم معنیدار نیست. با توجه به نتایج صفات مرتبط با بنههای دختری میتوان پیشبینی کرد که در سال بعد اختلافی از لحاظ عملکرد و اجزای آن میان سطوح مختلف بنه مادری وجود ندارد. نتایج در سال دوم نشان داد عملکرد و اجزای عملکرد تنها تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفته و وزن بنه اثر یکسانی بر آنها دارد. تاریخ کاشت 15 خرداد در سال دوم بعنوان برترین تاریخ کاشت بود. با توجه به نتایج بدست آمده و قیمت پایین بنه زعفران در خرداد ماه، در مناطق کوهپایهای جنوب کرمان، کشت زعفران بایستی در 15 خرداد انجام شود. از آنجاییکه در سال اول آزمایش عملکرد چندانی حتی از بنههای مادری درشتتر بدست نمیآید و با توجه به اینکه بنههای مادری با وزنهای مختلف در سال دوم نقش یکسانی در تعیین عملکرد کلاله دارند جهت کاهش هزینههای تولید، بنههای 8-6 گرم برای کشت توصیه میگردد.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
مهدی حسنلو؛ محمدرضا عظیمی مقدم؛ سید علیرضا سلامی؛ احسان محسنی فرد
چکیده
زعفران زراعی Crocus sativus L. گیاهی دارویی، پرکاربرد و گرانقیمت بوده دارای مواد موثره مهم: کروسین، پیکروکروسین و سافرانال است که ویژگی های رنگ، طعم و بو به آن میدهد. جستجوی منابع جدید تولید کننده آپوکارتنوئیدهای مذکور اهمیت تحقیق روی آن را روز به روز آشکارتر میکند. از آنجایی که کشور ایران دارای گونه های وحشی دیپلوئید با ویژگیهایی ...
بیشتر
زعفران زراعی Crocus sativus L. گیاهی دارویی، پرکاربرد و گرانقیمت بوده دارای مواد موثره مهم: کروسین، پیکروکروسین و سافرانال است که ویژگی های رنگ، طعم و بو به آن میدهد. جستجوی منابع جدید تولید کننده آپوکارتنوئیدهای مذکور اهمیت تحقیق روی آن را روز به روز آشکارتر میکند. از آنجایی که کشور ایران دارای گونه های وحشی دیپلوئید با ویژگیهایی نزدیک به گونه زراعی تریپلوئید عقیم است، در تحقیق حاضر دو گونه زعفران خزر C.caspius و زیباC.Speciosus درکنار گونه زراعی، بررسی و 6 ژن فعال در مسیر تولید سه ماده موثره مذکور، CCD2,ALDH,PSY,LCY,BCH,UGT74 (و یک ژن خانه دار TUB به عنوان ژن کنترل داخلی با بیان ثابت در تمام بافتها) در دو بافت گل کلاله و گلپوش (تپال) و در پنج مرحله (زمان) گلدهی شامل مرحله تشکیل غنچه (غنچه نارس)، غنچه آماده شکفتن،گل تازه باز شده، گل بالغ و گل پیر مورد تحقیق قرار گرفت. با کمک Real Time PCR نسبت بیان (Fold change) به ژن کنترل داخلی (با لگاریتم برپایه 2) در ژنهای مختلف بررسی و الگو های بیان متفاوت و گاهاً متشابه با بیان ژن در گونه زراعی در دو بافت تپال و کلاله مشاهده شد. براساس نتایج حاصل در این مطالعه و افزیش و یا کاهش بیان برخی ژنهای دخیل در مسیرهای تولید آپوکارتنوئیدها، همزمان با رشد مراحل از غنچه تا مرحله پیری گل، انتظار می رود از سه ماده پیشگفته و یا از سایر آپوکارتنوئیدها در متابولوم گلها، مواردی در گونه های غیر تریپلوئید کشف و رهیافتهایی برای استفاده تجاری از گونههای وحشی زعفران ایرانی ایجاد و مسیر تجاری سازی آن هموارگردد.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
توفیق طاهرخانی؛ رسول اصغری زکریا؛ منصور امیدی؛ ناصر زارع؛ محبوبه طاهرخانی
چکیده
زعفران (Crocus sativus) گیاه بسیار مهم دارویی و اقتصادی بومی ایران است که با طعم، عطر و رنگ خاص علاوه بر مصارف غذایی دارای خواص دارویی فراوانی است. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر استفاده از کیتوزان به عنوان الیسیتور بر افزایش مقادیر کروسین و سافرانال و تغییرات بیان ژنهای دخیل در تنظیم رونویسی به عنوان دو ترکیب دارویی مهم این گیاه در کشت سوسپانسیونی ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus) گیاه بسیار مهم دارویی و اقتصادی بومی ایران است که با طعم، عطر و رنگ خاص علاوه بر مصارف غذایی دارای خواص دارویی فراوانی است. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر استفاده از کیتوزان به عنوان الیسیتور بر افزایش مقادیر کروسین و سافرانال و تغییرات بیان ژنهای دخیل در تنظیم رونویسی به عنوان دو ترکیب دارویی مهم این گیاه در کشت سوسپانسیونی زعفران میباشد. برای این منظور به کشت پیازهای زعفران در محیط کشت MS2/1 و در محیط سوسپانسیون سلولی و در شرایط رشدی نسبت به اعمال تیمار 100 و150میلی گرم در لیتر کیتوزان و نمونه شاهد بدون اعمال تیمار اقدام گردید و در دو زمان 24 و 72 ساعت پس از اعمال تیمار و همچنین نمونه شاهد نسبت به جمع آوری نمونه در 3 تکرار اقدام شد. اندازهگیری متابولیتهای ثانویه با HPLC و بررسی بیان ژنها باReal time PCR انجام شد. نتایج نشان داد پس از استفاده از 100 و 150 میلی گرم در لیتر کیتوزان و پس از 24 و 72 ساعت دو ژن CsLYC و CsGT-2 به طور چشمگیری افزایش بیان نشان دادند همچنین نتایج نشان داد مقادیر سافرانال و کروسین بر اثر استفاده از کیتوزان دردو زمان برداشت اختلاف معنی داری دارند به طوری که 150 میلی گرم بر لیتر در زمان برداشت 72 ساعت پس از اعمال تیمار دارای بیشترین مقدار کروسین و سافرانال است. استفاده از کیتوزان به عنوان یک عامل محرک زیستی در رشد گیاهان دارویی و اقتصادی زعفران باعث افزایش مقادیر ترکیبات ارزشمند کروسین و سافرانال در کشت سوسپانسیون سلولی این گیاه بوده است.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
تکتم محتشمی؛ علیرضا کرباسی؛ بهاره زندی دره غریبی
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی اقتصادی مصرف نهادههای مختلف در تولید زعفران و نیز اندازهگیری کارایی تولید این محصول در مزارع کوچک و بزرگ استان خراسان رضوی میباشد. آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 170 زعفرانکار شهرستانهای تربت حیدریه و زاوه در سال 1393 جمع آوری شده است. به منظور اطمینان از صحت انتخاب الگوی تولید مورد ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی اقتصادی مصرف نهادههای مختلف در تولید زعفران و نیز اندازهگیری کارایی تولید این محصول در مزارع کوچک و بزرگ استان خراسان رضوی میباشد. آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 170 زعفرانکار شهرستانهای تربت حیدریه و زاوه در سال 1393 جمع آوری شده است. به منظور اطمینان از صحت انتخاب الگوی تولید مورد استفاده سه فرم تابعی کاب داگلاس، ترانسندنتال و ترانسلوگ مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که فرم تابعی ترانسلوگ مناسبترین فرم برای بیان تکنولوژی تولید این محصول میباشد. کشش های تولیدی محاسبه شده بر پایه پارامترهای این تابع بیانگر آن است که بزرگ مالکان در استفاده از نهادهها عملکرد بهتری از خود نشان میدهند. افزون بر این مقایسه کارایی دو گروه حاکی از آن است که 49 درصد از مزارع کوچک و 18 درصد از مزارع بزرگ تولید این محصول در سطح ناکارای تولید فعالیت میکنند. اختلاف زیاد کمترین و بیشترین کارایی فنی در بین زعفرانکاران بزرگ مالک نشان میدهد امکان افزایش کارایی فنی در این گروه از مزارع نیز از طریق استفاده از شیوههای مدیریتی مناسب وجود دارد.
کشاورزی و علوم پایه
عظیم شیردلی؛ ابوالفضل توسلی
چکیده
با پدید آمدن تکنیکهای آماری قوی و شبکههای عصبی، مدلهای پیشبینی کننده عملکرد محصولات زراعی بهسرعت رو به توسعه است. بدین منظور آزمایشی در منطقه تربتحیدریه با هدف پیشبینی عملکرد و کارآیی مصرف آب زعفران با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی انجام گرفت. واسنجی و اعتباریابی مدلها نیز با استفاده از آمار عملکرد محصول و پارامترهای ...
بیشتر
با پدید آمدن تکنیکهای آماری قوی و شبکههای عصبی، مدلهای پیشبینی کننده عملکرد محصولات زراعی بهسرعت رو به توسعه است. بدین منظور آزمایشی در منطقه تربتحیدریه با هدف پیشبینی عملکرد و کارآیی مصرف آب زعفران با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی انجام گرفت. واسنجی و اعتباریابی مدلها نیز با استفاده از آمار عملکرد محصول و پارامترهای اقلیمی سال 91-1390 صورت پذیرفت. ارزیابی مدلها نیز با شاخصهای آماری ضریب تبیین (R2)، جذر میانگین مربعات خطا نرمال شده (RMSEn) و میانگین مربعات خطا (MSE) انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که شبکه عصبی پیشنهادی (مدل شماره 9) با داشتن 2 لایه پنهان، 8 نورون و ضریب تبیین 97/0 برای عملکرد و 1 لایه پنهان، 7 نورون و ضریب تبیین 90/0 برای کارآیی مصرف آب، برازش خوبی برای این دو صفت داشت. همچنین مطابق با شاخصهای آماری RMSEn و MSE در مدل پیشنهادی (مدل شماره 9) که به ترتیب برابر بود با 78/2 درصد و 0040/0 برای عملکرد و 41/5 درصد و 0073/0 برای کارآیی مصرف آب، بالاترین دقت برای پیشبینی صفات فوق مشاهده شد. تحلیل حساسیت مدلها نیز نشان داد که عملکرد و کارآیی مصرف آب محصول زعفران، بیشترین حساسیت را به عامل آبیاری، سپس بارندگی و درنهایت ساعات آفتابی دارد. بهطورکلی، کاربرد شبکه عصبی پیشنهادی در این تحقیق میتواند زمینه ارتقاء محصول زعفران را در منطقه تربت فراهم نماید.
کشاورزی و علوم پایه
سید مصطفی صادقی؛ گلنوش دهنادی مقدم؛ حمیدرضا درودیان
چکیده
بهمنظور بررسی بهترین اثر تاریخ، عمق و فاصله کاشت بر خصوصیات رشد و عملکرد زعفران (.Crocus sativus L) در لنگرود گیلان، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان لنگرود در سال زراعی 1391-1390 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت (A) در سه سطح (25 تیرa1:، 25 مردادa2: و 25 شهریورa3: )، عمق کاشت (B) در دو سطح (سانتیمتر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی بهترین اثر تاریخ، عمق و فاصله کاشت بر خصوصیات رشد و عملکرد زعفران (.Crocus sativus L) در لنگرود گیلان، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان لنگرود در سال زراعی 1391-1390 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت (A) در سه سطح (25 تیرa1:، 25 مردادa2: و 25 شهریورa3: )، عمق کاشت (B) در دو سطح (سانتیمتر 5b1: و سانتیمتر 10b2:) و فاصله بوته روی ردیف (C) در دو سطح (سانتیمتر 5c1: و سانتیمتر 10c2:) در نظر گرفته شد. صفات اندازهگیری شده شامل عملکرد کلاله خشک، وزن تر گلبرگ، وزن خشک برگ، طول کلالهها، طول گل، تعداد گل در مترمربع و تعداد روز از کاشت تا گلدهی زعفران بود. نتایج نشان داد، اثر فاکتورهای تاریخ کاشت، عمق و فاصله کاشت بر وزن خامه و کلاله، وزن ترگل، تعداد گل در مترمربع و تعداد روز از کاشت تا گلدهی در سطح احتمال 1درصد معنیدار است. اثر فاکتور B (عمق کاشت) بر وزن کلاله و خامه معنیدار نشد. همچنین اثر متقابل A×B بر وزن خشک برگ، وزن کلاله و خامه و تعداد روز از کاشت تا گلدهی در سطح احتمال 5 درصد معنیدار شد. اثر متقابل ACبر وزن کلاله و خامه و تعداد گل در مترمربع معنیدار بود. اثر متقابل BCتنها بر صفت وزن خشک برگ معنیدار شد تاریخ کاشت شهریور و فاصله کاشت 5 سانتیمتر (a3c1) بیشترین عملکرد کلاله و خامه ( 9/4 کیلوگرم در هکتار) و تعداد گل را (67/64) به همراه داشت. تراکم 5 × 25 سانتیمتر بالاترین عملکرد را بر صفت وزن کلاله و خامه و وزن خشک برگ را نشان داد و تاریخ کاشت تیر و فاصله کاشت 10 سانتیمتر (a1c2) کمترین عملکرد کلاله و خامه (3/1کیلوگرم در هکتار) و تعداد گل را (83/19) به همراه داشت. بیشترین وزن خشک برگ از اثر متقابل (b1c1) عمق کاشت 5 سانتیمتر و فاصله کاشت 5 سانتیمتر و (a1c1) تاریخ کاشت تیر و فاصله کاشت 5 سانتیمتر به دست آمد و کمترین وزن خشک برگ از اثر متقابل b1c2)) عمق کاشت 5 سانتیمتر و فاصله بوته 10 سانتیمتر و (a1c2) تاریخ کاشت تیر و فاصله کاشت 10 سانتیمتر به دست آمد. پیشنهاد میشود در شرایط اقلیمی و خاکی منطقه گیلان، برای به دست آوردن بالاترین عملکرد و دوره بهرهبرداری زعفران در سال اول کشت، از بالاترین تراکم این پژوهش (80 بنه در مترمربع) در عمق 5 سانتیمتر در کشت شهریورماه و عمق 10 سانتیمتر در کشت مردادماه استفاده شود.
اقتصاد و بازاریابی
سمیه شیرزادی لسکوکلایه؛ محمود صبوحی صابونی؛ احمد علی کیخا؛ کامران داوری
چکیده
کاهش منابع آبی، روند افزایشی وقوع خشکسالیها و صدمات سنگین آن به کشور، بیش از پیش استفاده کارآمد از این منبع را ضرورت میبخشد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات سیاستهای گوناگون کاهش میزان آب مصرفی و افزایش قیمت هر مترمکعب آب بر الگویکشت محصول زعفران میباشد. دادههای مورد نیاز پژوهش با مصاحبهی حضوری در میان100 بهرهبردار ...
بیشتر
کاهش منابع آبی، روند افزایشی وقوع خشکسالیها و صدمات سنگین آن به کشور، بیش از پیش استفاده کارآمد از این منبع را ضرورت میبخشد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات سیاستهای گوناگون کاهش میزان آب مصرفی و افزایش قیمت هر مترمکعب آب بر الگویکشت محصول زعفران میباشد. دادههای مورد نیاز پژوهش با مصاحبهی حضوری در میان100 بهرهبردار مناطق کشاورزی دشت رخ و نیشابور سال 1391 بهدست آمد. انتخاب مزارع نمونه با استفاده از نمونهگیری تصادفی، انجام و مدل برای هر دو منطقه محاسبه شد. نتایج حاصل از الگوی برنامهریزی ریاضی مثبت نشان داد که با 20 درصد صرفهجویی در مصرف آب در دشت رخ و 30 درصد در دشت نیشابور میتوان الگوی کشتی مشابه با مقادیر دادهی واقعی در سطح مزرعه برای محصول زعفران دست یافت. همچنین با کاهش مقدار آب، ارزش اقتصادی آب افزایش نشان داد. دو برابر نمودن قیمت هر متر مکعب آب مصرفی نیز در میزان مصرف آب و سطح زیر کشت محصول تأثیری نشان نداد و تنها منجر به کاهش سود شد. لذا پیشنهاد میگردد برای صرفه جویی منابع آبی، علاوه بر تشخیص زمان دقیق آبیاری و میزان مناسب آن برای محصول زعفران که میتواند اثرات منفی آبیاری بیش از حد و بیموقع را بر عملکرد این محصول کاهش دهد و در مدیریت بهینه آب مؤثر باشد، سیاستهای کاهش مقدار آب در دسترس نیز در برنامهریزی سیاستگذاران قرار بگیرد.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
علی درویشیان؛ فرهاد نظریان فیروزآبادی؛ مصطفی درویش نیا؛ احمد اسماعیلی
چکیده
زعفران ارزشمندترین گیاه ادویهای و دارویی جهان است. بهنژادی زعفران به دلیل اطلاعات اندک از ساختار ژنوم آن با مشکلات زیادی همراه است. از اینرو، دستیابی به اطلاعات ژنتیکی این گیاه از اهمیت بسیاری برای برنامههای بهنژادی سنتی و مولکولی آن برخوردار میباشد. نشانگرهای مولکولی بهویژه نشانگرهای قدرتمند همبارزی همانند نشانگرهای ...
بیشتر
زعفران ارزشمندترین گیاه ادویهای و دارویی جهان است. بهنژادی زعفران به دلیل اطلاعات اندک از ساختار ژنوم آن با مشکلات زیادی همراه است. از اینرو، دستیابی به اطلاعات ژنتیکی این گیاه از اهمیت بسیاری برای برنامههای بهنژادی سنتی و مولکولی آن برخوردار میباشد. نشانگرهای مولکولی بهویژه نشانگرهای قدرتمند همبارزی همانند نشانگرهای ریزماهواره (SSRs) جایگاه مهمی در برنامههای بهنژادی دارند. در پژوهش حاضر برای اولین بار نشانگرهای ریزماهوارهی SSR بنه گیاه زعفران از ترانسکریپتوم بنه تحت تاثیر بیماری قارچی Fusarium oxysporum استخراج شدند. در این راستا پس از استخراج RNA، توالییابی بر اساس چارچوب فنی Novaseq6000 انجام شد. یکپارچهسازی نوپدید با بهرهگیری از نرمافزار Trinity صورت گرفت و برای شناسایی SSRها از ابزار جستجوی MISA استفاده شد. بر اساس نتایج این مطالعه، از 357028 رونوشت شناسایی شده، تعداد 70060 رونوشت دربرگیرندهی توالی SSR بودند. همچنین از مجموع 89888 SSR شناسایی شده، تکرارهای 1 و 2 نوکلئوتیدی بیشترین فراوانی (50% و 26%) را به خود اختصاص دادند. بر اساس نتایج حاصل از الگوریتم BLAST، بیشترین میزان شباهت رونوشتهای حاوی SSRها با برنج و آرابیدوپسیس به دست آمد. در مجموع از میان یونیژنها، تعداد 18846، 23988 و 10969 به ترتیب در پایگاههای دادهی UNIPROT، Nr و GO شناسایی شدند که تعداد 10375 یونیژن در بین همهی پایگاهها مشترک بود. به دلیل اهمیت این گیاه در ایران بهعنوان یک محصول راهبردی، توسعه نشانگرهای همبارز با چندشکلی بالا مانند نشانگرهای SSR، برای بررسی تنوع ژنتیکی، ساخت نقشههای ژنتیکی، تجزیه و تحلیل پیوستگی و نقشهیابی QTLs در برنامههای به-نژادی این گیاه مهم خواهد بود.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
سید محسن موسوی؛ مریم خوشکام؛ جواد فیضی
چکیده
زعفران گیاهی از گونه کروکوس ساتیووس از ارزشمندترین گیاهان بومی ایران بوده و در جهان به عنوان گران قیمتترین ادویه و طلای سرخ مشهور شده است. ﻛﻼﻟﻪ زعفران ﺣﺎوی ﺳﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺻﻠﻲ ﻛﺮوﺳﻴﻦ (رنگدانه های کاروتنوئیدی محلول در آب)، ﭘﻴﻜﺮوﻛﺮوﺳﻴﻦ (ﮔﻠﻴﻜﻮزﻳﺪ ﺗﻠﺦ مزه) و ﺳﺎﻓﺮاﻧﺎل (ﺟﺰء اﺻﻠﻲ ﻣﻮاد ﻓﺮار ﻣﻌﻄﺮ زعفران) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ...
بیشتر
زعفران گیاهی از گونه کروکوس ساتیووس از ارزشمندترین گیاهان بومی ایران بوده و در جهان به عنوان گران قیمتترین ادویه و طلای سرخ مشهور شده است. ﻛﻼﻟﻪ زعفران ﺣﺎوی ﺳﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺻﻠﻲ ﻛﺮوﺳﻴﻦ (رنگدانه های کاروتنوئیدی محلول در آب)، ﭘﻴﻜﺮوﻛﺮوﺳﻴﻦ (ﮔﻠﻴﻜﻮزﻳﺪ ﺗﻠﺦ مزه) و ﺳﺎﻓﺮاﻧﺎل (ﺟﺰء اﺻﻠﻲ ﻣﻮاد ﻓﺮار ﻣﻌﻄﺮ زعفران) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. این مطالعه به منظور تعیین و مقایسهی متابولیتهای موجود در ﺍﻧﻮﺍع زﻋﻔﺮﺍنﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎﻭت ﺑﺮﺍﺳﺎس خاستگاه ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ آنها با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی انجام شد و 12 متابولیت فرار مربوط به زعفرانهای هفت منطقه مختلف خراسان رضوی مورد مقایسه قرار گرفتند. این مناطق عبارت بودند از تایباد، نیشابور،تربت حیدریه، تربت جام، زاوه، رشتخوار و کاشمر. نتایج تجزیه و تحلیلهای آماری ( تست آنالیز واریانس ANOVA و به دنبال آن تست دانکن) نشان دادند که در سطح اطمینان 95% این نمونهها در سطح پنج متابولیت فرار در این مناطق تفاوت معنیدار داشته و همین امر باعث تمایز زعفران مناطق مختلف از یکدیگر شده است. این متابولیتهای فرار شامل سافرانال، مگاستیگما 4-6-8 ترین، آلفا گایین، ایکوزان و ویتامین E می باشند که مسئول عطر و خواص درمانی زعفران هستند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که علیرغم شباهت در محتویات متابولیکی زعفران ها تفاوتهای معناداری بین سطح برخی ازمتابولیتها وجود دارد اگرچه این مناطق نزدیک به هم هستند. این تفاوتها نشان میدهد که این زعفرانها می توانند به اهداف مختلفی شامل صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی استفاده شوند. زعفران تربت جام مناسب برای استفاده در صنایع غذایی میباشد چون متابولیت مسئول عطر در آن غلظت بالایی دارد و زعفران منطقه تایباد مناسب برای مصرف در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی میباشد. کیفیت زعفران کاشمر از بقیه پایینتر است.
کشاورزی و علوم پایه
روشنک شهریاری؛ پرویز رضوانی مقدم؛ محسن جهان؛ رضا خراسانی
چکیده
این تحقیق باهدف مطالعه نقش سطوح مختلف عناصر غذایی و محلولپاشی آهن در بهبود عملکرد گل و کلاله زعفران (Crocus sativus L.) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سالهای زراعی 93-90 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این پژوهش تأثیر سطوح مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) در سه سطح (0-0-0، ...
بیشتر
این تحقیق باهدف مطالعه نقش سطوح مختلف عناصر غذایی و محلولپاشی آهن در بهبود عملکرد گل و کلاله زعفران (Crocus sativus L.) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سالهای زراعی 93-90 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این پژوهش تأثیر سطوح مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) در سه سطح (0-0-0، 30-15-30 و60-30-60)، ورمیکمپوست در دو سطح (صفر و 4 تن در هکتار)، اسیدهیومیک در دو سطح (صفر و 5 کیلوگرم در هکتار) و محلولپاشی آهن در دو سطح (صفر، 08/0 میکرو مول) بر خصوصیات کمی گل و کلاله شامل تعداد گل، وزنتر، وزن خشک گل، وزنتر و وزن خشک کلاله گیاه زعفران به مدت دو سال موردمطالعه قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات اصلی فاکتورهای آزمایش بر صفات کمی گل و کلاله گیاه زعفران معنیدار بود و باعث افزایش این صفات شد. بین سطوح مختلف کود شیمیایی اختلاف معنیداری مشاهده شد و بالاترین سطح (60-30-60) در مقایسه با سایر سطوح بیشترین تأثیر را بر تعداد گل (m2165) و وزن خشک کلاله (g.m-216/1) داشت. اثر متقابل کود شیمیایی با هر یک از فاکتورهای ورمیکمپوست، اسیدهیومیک و محلولپاشی آهن معنیدار بود و موجب بهبود تعداد گل در واحد سطح گردید و وزن خشک کلاله را در مقایسه با شاهد به ترتیب به میزان 3/3، 1/3 و 7/2 درصد افزایش داد. اثر متقابل 3 گانه اسیدهیومیک، ورمیکمپوست و کودشیمیایی بر وزن خشک کلاله در واحد سطح معنیدار بود بهطوریکه بالاترین سطح کود شیمیایی (NPK) (60-30-60) به همراه ورمیکمپوست و اسیدهیومیک بالاترین وزن خشک کلاله (g.m-24/1) را ایجاد کرد. اثر متقابل چهارگانه شامل سال، ورمیکمپوست، کود شیمیایی NPK و محلولپاشی آهن بر وزن خشک گل و همچنین وزنتر و خشک کلاله معنیدار بود (p≤0.05) ، بهطوریکه وزن خشک کلاله در مقایسه با شاهد بهبود یافت. صفات کمی گل و کلاله در سال دوم در مقایسه با سال اول بیشتر بود.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
مهدی حسنلو؛ محمدرضا عظیمی مقدم؛ سید علیرضا سلامی؛ احسان محسنی فرد
چکیده
زعفران زراعی (Crocus sativus L.) بهواسطه وجود سه متابولیت کروسین، پیکروکروسین و سافرانال دارای ارزش اقتصادی بالایی است. دستیابی به متابولیتهای مذکور به ویژه کروسین، در منابعی غیر از زعفران زراعی رویکردی است که با وجود گونههای وحشی بومی در ایران اهمیت بسیاری دارد. در تحقیق حاضر کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) بهعنوان ابزار ...
بیشتر
زعفران زراعی (Crocus sativus L.) بهواسطه وجود سه متابولیت کروسین، پیکروکروسین و سافرانال دارای ارزش اقتصادی بالایی است. دستیابی به متابولیتهای مذکور به ویژه کروسین، در منابعی غیر از زعفران زراعی رویکردی است که با وجود گونههای وحشی بومی در ایران اهمیت بسیاری دارد. در تحقیق حاضر کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) بهعنوان ابزار مؤثر در شناخت سه متابولیت مذکور در دو گونهی زعفران وحشی خزر (C. caspius) و زیبا (C. specious) در کنار گونهی زراعی بکار گرفته شد. همچنین از ابزار بیوانفورماتیکی برای استخراج توالی نوکلئوتیدی، پروتئینی و پیشبینی ساختارهای پروتئینی ژنهای درگیر در فرایند ساخت آپوکاروتنوئیدهای گفتهشده بهصورت In silico استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده، وجود کروسین در هر سه نمونهی مورد مطالعه، با مقادیر متفاوت تأیید گردید. مقدار این متابولیت در گونه زراعی 76/26 درصد وزن خشک و در گونههای وحشی زیبا و خزر به ترتیب 8/2 و 74/0 درصد تعیین شد. از طرفی میزان پیکروکروسین و سافرانال در گونهی زراعی به ترتیب 4/8 و 03/0 درصد بود، ولی در گونههای وحشی مورد مطالعه، مقادیر قابل تشخیصی از آپوکاروتنوئیدهای مذکور حاصل نشد. وجود کروسین در گونههای وحشی، امیدواری برای انجام تحقیق و جستجوی بیشتر، برای یافتن مواد مؤثره و نیز اجرای برنامههای اصلاحی یا دستورزی ژنتیکی را ایجاد کرده است.
کشاورزی و علوم پایه
سیده ملیحه میرهاشمی؛ محمد بنایان؛ احمد نظامی؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
در گیاهان زراعی شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور از مهمترین خصوصیات اکوفیزیولوژیکی محسوب میشوند که در ارزیابی میزان نور جذب شده، تولید ماده خشک و عملکرد مؤثرند. در این پژوهش برای تعیین روند تغییرات شاخص سطح برگ، تعیین ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در مزرعه یکساله و دوساله زعفران، آزمایشی در چهار سال زراعی از سال 1390 ...
بیشتر
در گیاهان زراعی شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور از مهمترین خصوصیات اکوفیزیولوژیکی محسوب میشوند که در ارزیابی میزان نور جذب شده، تولید ماده خشک و عملکرد مؤثرند. در این پژوهش برای تعیین روند تغییرات شاخص سطح برگ، تعیین ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در مزرعه یکساله و دوساله زعفران، آزمایشی در چهار سال زراعی از سال 1390 تا 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. کشت در دو سال زراعی 1391-1390 و 1392-1391 با استفاده از بنههای زعفران با گروه وزنی 15-13 گرم و با تراکم 50 بوته در مترمربع انجام شد.برای تعیین شاخص سطح برگ و وزن خشک اندامهای هوایی زعفران، نمونهبرداری تخریبی، طی فصل رشد در فواصل زمانی 14 روز یکبار انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش حداکثر شاخص سطح برگ زعفران از 33/0 در مزرعه یکساله به 81/1 در مزرعه دوساله، ضریب خاموشی نور در مزرعه یکساله و دوساله به ترتیب از 20/1 به 54/0 کاهش یافت. روند افزایش شاخص سطح برگ در زعفران با کسر تابش جذب شده در هر چهار سال آزمایش همخوانی داشت، به طوریکه کسر تابش جذب شده با افزایش شاخص سطح برگ به تدریج افزایش یافت و با دریافت میانگین 1083 واحد حرارتی در مزرعه یکساله و 1034 واحد حرارتی در مزرعه دوساله به حداکثر خود رسید. مقدار میانگین دوساله کارایی مصرف نور زعفران نیز در مزارع یکساله و دوساله به ترتیب معادل 68/0 و 73/1 گرم بر مگاژول تابش فعال فتوسنتزی به دست آمد. بر این اساس، با افزایش سن مزرعه و شاخص سطح برگ در زعفران، ضریب خاموشی نورکاهش و به تبع آن میزان جذب و کارایی مصرف نور افزایش مییابد.
کشاورزی و علوم پایه
آیت اله سعیدی زاده
چکیده
جهت شناسایی عوامل قارچی پوسیدگی بنه زعفران و کنترل آنها، از مزارع و محلهای نگهداری بنه، واقع در بشرویه از توابع استان خراسان جنوبی، نمونهبرداری صورت گرفت. پس از کشت بافتهای آلوده، گونههای قارچیPenicillium digitatum، Aspergillus nigerو Rhizopus stoloniferجداسازی و شناسایی گردید. جهت کنترل این بیمارگرها از چهار غلظت از سوسپانسیون باکتری Pseudomonas fluorescens ...
بیشتر
جهت شناسایی عوامل قارچی پوسیدگی بنه زعفران و کنترل آنها، از مزارع و محلهای نگهداری بنه، واقع در بشرویه از توابع استان خراسان جنوبی، نمونهبرداری صورت گرفت. پس از کشت بافتهای آلوده، گونههای قارچیPenicillium digitatum، Aspergillus nigerو Rhizopus stoloniferجداسازی و شناسایی گردید. جهت کنترل این بیمارگرها از چهار غلظت از سوسپانسیون باکتری Pseudomonas fluorescens CHAO، قارچ Trichoderma harzianum Bi و قارچکشهای اکسیکلرورمس و بنومیل در چهار تکرار استفاده شد. بر اساس میزان قطر پرگنه رشد یافته از بیمارگر و مقایسه با شاهد، میزان اثر کنترلی عوامل کنترل زیستی و ترکیبات شیمیایی اندازهگیری شد. نتایج بهدستآمده نشان داد که بیشترین میزان کنترل در مورد قارچ همستیز، مربوط به غلظتهای7 10×1 و 8 10×1 و در مورد باکتری همستیز به ترتیب مربوط به غلظتهای 9 10×1 و 1010×1 بوده است. در مورد ترکیبات شیمیایی بهکار رفته بیشترین میزان اثر کنترلی در مورد بنومیل و اکسیکلرورمس بهترتیب در غلظتهای3-10×3 و 3-10×4 بهدست آمد. در مقایسه کلی تیمارها، قارچ T. harzianum بیشترین اثر را در کاهش رشد پرگنه قارچهای بیمارگر داشت.
کشاورزی و علوم پایه
سرور خرم دل؛ مهدی نصیری محلاتی؛ فاطمه معلم بنهنگی؛ عبداله ملافیلابی
چکیده
ارزیابی چرخه حیات (LCA) راهکاری شناخته شده و دقیق برای مقایسه اثرات زیستمحیطی فعالیتهای مختلف شامل مدیریت نظامهای کشاورزی است. از آنجا که نوع نهادههادر کشاورزی نقش مهمی در بروز آلودگیهای زیستمحیطی و انتشار گازهای گلخانهای دارد، LCA به طور گستردهای برای ارزیابی این اثرات در محصولات زراعی مورد استفاده قرار میگیرد. ...
بیشتر
ارزیابی چرخه حیات (LCA) راهکاری شناخته شده و دقیق برای مقایسه اثرات زیستمحیطی فعالیتهای مختلف شامل مدیریت نظامهای کشاورزی است. از آنجا که نوع نهادههادر کشاورزی نقش مهمی در بروز آلودگیهای زیستمحیطی و انتشار گازهای گلخانهای دارد، LCA به طور گستردهای برای ارزیابی این اثرات در محصولات زراعی مورد استفاده قرار میگیرد. هدف این مطالعه، بررسی اثرات زیست محیطی نظامهای تولید زعفران در استان خراسان رضوی تحت تأثیر اندازه زمین (کمتر از 5/0، 1-5/0 و بیشتر از 1 هکتار) با استفاده از LCA بود. نهادههای مصرفی طی سالهای اول تا ششم با استفاده از پرسشنامه (13 مزرعه از هر اندازه زمین) جمعآوری شد. LCA بر اساس روش ISO14044، در چهار گام شامل مشخصسازی اهداف و حوزه عمل، ممیزی چرخه حیات، ارزیابی تأثیر چرخه حیات و تلفیق، نتیجهگیری و تفسیر نتایج محاسبه گردید.واحد کارکردی معادل یک کیلوگرم گل در نظر گرفته شد. گروههای تأثیرمورد مطالعه شامل گرمایش جهانی، اسیدی شدن و اوتریفیکاسیون (در محیطهای خشکی و آبی) بود. در آخرین مرحله، شاخص بومشناخت (Ecox) محاسبه شد. برای سنجش قابلیت روایی پرسشنامه، ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. نتایج نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ برابر با 84%=α محاسبه گردید. میانگین پتانسیل گروههای تأثیر گرمایش جهانی، اسیدی شدن، اوتریفیکاسیون در محیطهای آبی و خشکی به ترتیب 41/53±41/115 کیلوگرم معادل CO2، 16/0±35/0 کیلوگرم معادل SO2، 27/0±58/0 کیلوگرم معادل NOx و 09/0±20/0 کیلوگرم معادل PO4 به ازای یک کیلوگرم گل محاسبه شد. بیشترین سهم انتشار گازهای گلخانهای در گروه تأثیر گرمایش جهانی مربوط به CH4 بود. بالاترین سهم انتشار آلایندهها در گروههای تأثیر اوتریفیکاسیون آبی و خشکی و اسیدی شدن به NH3 اختصاص داشت. بهطور کلی، نتایج نشان داد که اندازه زمین، میزان مصرف نهادهها و اثرات زیست محیطی را در واحد عملکرد گل تحت تأثیر قرارداد و گروههای اوتریفیکاسیون و گرمایش جهانی حساسیت بیشتری نسبت به شدت فشردهسازی تحت تأثیر اندازه زمین دارند، بنابراین افزایش کارایی مصرف منابع، یکی از رویکردهای مناسب برای کاهش اثرات زیست محیطی همگام با بهبود عملکرد اقتصادی در واحد سطح است.
محمد جواد حبیب زاده؛ ابراهیم دورانی؛ سید مهدی زیارت نیا؛ مصطفی ولیزاده
چکیده
زعفران به عنوان یکی از گرانبهاترین ادویهها و رنگهای طبیعی است که در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی و آرایشی- بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. در سالهای اخیر، خانوادهای از آنزیمها که پیش مادههای کاروتنوئیدی را در جایگاه پیوندهای دوگانه برش میدهند، در گیاهان شناسایی و معرفی شدهاند. به این خانواده از آنزیمهای ...
بیشتر
زعفران به عنوان یکی از گرانبهاترین ادویهها و رنگهای طبیعی است که در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی و آرایشی- بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. در سالهای اخیر، خانوادهای از آنزیمها که پیش مادههای کاروتنوئیدی را در جایگاه پیوندهای دوگانه برش میدهند، در گیاهان شناسایی و معرفی شدهاند. به این خانواده از آنزیمهای برشدهنده کارتنویید دی اکسیژناز CCD)) گفته میشوند. در این تحقیق به دلیل اهمیت ژنهای CCD در بیوسنتز آپوکاروتنوئیدهای زعفران، دو ایزوفرم از این ژن با استفاده از روش نسخهبرداری معکوس همسانهسازی، تعیین توالی و نتایج با موارد مشابه خارجی مورد مقایسه قرار گرفتند. بررسیهای بیوانفورماتیکی شامل بررسی ارتباطات خویشاوندی و نیز ساختارهای پروتتینی مورد ارزیابی قرار گرفت. مدلسازی سه بعدی این پروتئینها به روش همولوژی مدلینگ و با استفاده از پایگاه Swiss Model پس از انتخاب الگوی مناسب انجام گرفت. همچنین جهت اعتبارسنجی ساختاری مدل ترسیم شده سهبعدی، پلات راماچاندران ترسیم گردید. نتایج حاصله نشان داد دو ایزوفرم CCD4a و CCD4b هر دو دارای دو اگزون (641 و 1099 جفت باز برای CCD4a و 614 و 1099 جفت باز برای CCD4b) و یک اینترون (670 جفت باز در CCD4a و 668 جفت باز در CCD4b) هستند. بررسی In silico خصوصیات فیزیکوشیمیایی پروتئینهای CsCCD4a و CsCCD4b بیانگر این حقیقت بود که پروتئینهای بدست آمده از این دو ایزوفرم از نظر وزن مولکولی، تعداد اسیدهای آمینه، نقطه ایزوالکتریک، شاخص آلیفاتیک، شاخص ناپایداری و حلالیت مشابه میباشند. نتایج بررسی ساختارهای سه بعدی بدست آمده نشان داد این دو ایزوفرم دارای ساختارهای سه بعدی مشابهی میباشند. یافتههای این تحقیق میتواند اطلاعات با ارزشی در رابطه با رفتار و واکنش آنزیم CCD4 در مسیر سنتز آپوکاروتنوئیدهای زعفران فراهم کند و همچنین این نتایج میتواند در برنامههای آتی اصلاح ژنتیکی زعفران ایران مفید واقع گردد.
کشاورزی و علوم پایه
معصومه وکیلی قرطاول؛ سعیده علیزاده سالطه
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) محصولی ارزشمند و نیمه مقاوم به خشکی است که میتواند در شرایط بسیار متفاوت آب و هوایی مورد کشت و کار قرار گیرد. مهمترین ترکیبهاى شیمیایى زعفران را کروسین و مشتقهاى کروستین تشکیل میدهند. زعفران موارد استفاده مختلفی دارد، از جمله در صنایع غذایی به عنوان عامل عطر و طعم و همچنین در صنایع دارویی به عنوان ضد ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) محصولی ارزشمند و نیمه مقاوم به خشکی است که میتواند در شرایط بسیار متفاوت آب و هوایی مورد کشت و کار قرار گیرد. مهمترین ترکیبهاى شیمیایى زعفران را کروسین و مشتقهاى کروستین تشکیل میدهند. زعفران موارد استفاده مختلفی دارد، از جمله در صنایع غذایی به عنوان عامل عطر و طعم و همچنین در صنایع دارویی به عنوان ضد اسپاسم، ضد نفخ، آرامبخش، ضد افسردگی و بیماریهای قلبی. در این پژوهش، نمونههای زعفران از شهرستان مرند با ارتفاع 1360 متر و کاشمر با ارتفاع 1000 متر از سطح دریا جمعآوری شدند و در شرایط مناسب و یکسان خشک گردیدند. همچنین نمونه تجاری از شرکت معروف بستهبندی زعفران در بازار نیز تهیه گردید. میزان ترکیبات مؤثره نمونههای زعفران شامل؛ کروسین، پیکروکروسین و سافرانال مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، در نمونههای جمعآوری شده از مرند، بیشترین میزان ترکیبات کروسین و پیکروکروسین مشاهده گردید (میزان جذب به ترتیب 306 و 118). همچنین فعالیت آنتیاکسیدانی نمونههای زعفران نیز به روش احیای رادیکال آزاد DPPH اندازهگیری شد. نتایج بهدست آمده نشان داد که زعفران اکوتیپ مرند میزان ترکیبات مؤثره و فعالیت آنتیاکسیدانی بیشتری نسبت به اکوتیپ کاشمر دارد. بطور کلی با توجه به خشکی روزافزون و مسئله کم آبی در منطقه آذربایجان و کیفیت بالای زعفران برداشت شده از زعفرانزارهای شهرستان مرند، زعفران میتواند به عنوان محصولی جهت کشت و کار وسیع در این منطقه قابل توصیه باشد.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
علی آراسته نوده؛ حسین صحابی
چکیده
در این تحقیق بهمنظور تولید شکر قابل تخمیر جهت تولید بیواتانول (سوخت سبز)، هیدرولیز اسید رقیق باقیمانده گیاه زعفران بهعنوان یک نمونه مواد لیگنوسلولزی بررسی شده است. ضایعات گیاه زعفران جمعآوری شده ابتدا با آب مقطر شسته شده و در معرض هوا و نور خورشید خشک شده و توسط آسیاب دیسکی ارتعاشی تا 50 میکرومتر آسیاب و در پلاستیکهای ...
بیشتر
در این تحقیق بهمنظور تولید شکر قابل تخمیر جهت تولید بیواتانول (سوخت سبز)، هیدرولیز اسید رقیق باقیمانده گیاه زعفران بهعنوان یک نمونه مواد لیگنوسلولزی بررسی شده است. ضایعات گیاه زعفران جمعآوری شده ابتدا با آب مقطر شسته شده و در معرض هوا و نور خورشید خشک شده و توسط آسیاب دیسکی ارتعاشی تا 50 میکرومتر آسیاب و در پلاستیکهای زیپدار در هوای اتاق نگهداری شد. زیست توده تهیه شده در زمان معین و در محلول اسیدی در اتوکلاو به مدت تعیین شده حرارت داده شد. به جهت بررسی تأثیر سه متغیر اصلی دما، غلظت اسید و زمان بر روی شکر قابل تخمیر تولید شده دما در 4 سطح 116، 124، 132 و 140 درجه سانتیگراد غلظت اسید در 4 سطح صفر، 1، 2، 3، درصد و زمان در 4 سطح 20، 30، 40، 50 دقیقه انتخاب شد. محلول پس از خروج از اتوکلاو صاف شده و غلظت گلوکز، زایلوز و همچنین فورفورال با استفاده از کروماتورگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازهگیری شد و بهوسیله یک معادله دو مجذوری مدل شد. نتایج نشان داد که تولید گلوکز تحت تأثیر توان دوم غلظت اسید و زمان است ولی زایلوز تحت تأثیر زمان و فورفورال وابسته به دما است. غلظت بالای اسید و دمای پایین و زمان متوسط میتواند بیشترین محصول (گلوکز و زایلوز) با کمترین بازدارنده (فورفورال) را تولید نماید.
کشاورزی و علوم پایه
مهدیه رشید سرخ بادی؛ علی شهیدی؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
شهرستان تربتحیدریه واقع در استان خراسان رضوی بهعنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان مطرح میباشد. با توجه به تأثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد محصول زعفران، فرآیند سنجش تناسب اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. در این تحقیق ابتدا شرایط کشت زعفران مورد مطالعه دقیق قرارگرفت ...
بیشتر
شهرستان تربتحیدریه واقع در استان خراسان رضوی بهعنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان مطرح میباشد. با توجه به تأثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد محصول زعفران، فرآیند سنجش تناسب اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. در این تحقیق ابتدا شرایط کشت زعفران مورد مطالعه دقیق قرارگرفت و نواحی مستعد کشت زعفران با استفاده از نقشههای سطوح ارتفاعی، شیب، خصوصیات خاک و آب و برخی فاکتورهای اقلیمی تأثیرگذار در کشت زعفران از جمله آستانههای دمایی مؤثر، بارندگی و ساعات آفتابی شناسایی شدند. بدین منظور از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) استفاده شد و به کمک محیط نرمافزاری Arc GIS مدلسازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت و بر اساس آن اراضی شهرستان تربتحیدریه از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و پهنهبندی شد. با دقت در نقشه نهایی، حدود 43 درصد از مساحت منطقه که عمدتاً در نواحی مرکزی شهرستان تربت حیدریه قرار دارند، از بالاترین قابلیت برای کشت زعفران برخوردار میباشند. جهت ارزیابی نتایج بهدستآمده و اطمینان از صحت اطلاعات نقشههای نهایی، عملکرد گیاه و کیفیت محصول با اطلاعات بهدستآمده از نقشه نهایی مقایسه شد و صحت نتایج بهدستآمده تأییدگردید که نشاندهنده کارآیی روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در سنجش قابلیت اراضی برای کشت زعفران میباشد.