کشاورزی و علوم پایه
فاطمه حسن زاده اول؛ پرویز رضوانی مقدم؛ محمد بنایان اول؛ رضا خراسانی
چکیده
بهمنظور مقایسه وزنهای مختلف بنه مادری کشت شده و تعیین سطوح مناسب کود گاوی بر عملکرد گیاه زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی طی 2 سال زراعی 1391-1390 و 1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 سطح وزن بنه مادری (شامل گروههای وزنی 3 – 1/1، 5 – 1/3، 7 – 1/5 و 9- 1/7 گرم) ...
بیشتر
بهمنظور مقایسه وزنهای مختلف بنه مادری کشت شده و تعیین سطوح مناسب کود گاوی بر عملکرد گیاه زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی طی 2 سال زراعی 1391-1390 و 1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 سطح وزن بنه مادری (شامل گروههای وزنی 3 – 1/1، 5 – 1/3، 7 – 1/5 و 9- 1/7 گرم) و 4 سطح کود گاوی (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و در 3 تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس شاخصهای عملکرد بنه زعفران نشان داد که این شاخصها بهطور معنیداری تحت تاثیر وزن بنه مادری و کود گاوی قرار گرفت. همچنین اثر متقابل وزن بنه مادری در سطوح مختلف کود گاوی نیز بر شاخصهای ذکر شده معنیدار بود. در بین تیمارهای آزمایش، استفاده از بنه مادری با گروه وزنی 9-1/7 گرم با میزان مصرف 60 تن در هکتار کود گاوی، بیشترین تعداد کل بنه در واحد سطح (510 بنه در متر مربع) و بیشترین عملکرد بنه (1044 گرم در متر مربع) را نشان داد. بهنظر میرسد بنههای با وزن بیشتر در سال اول کشت، تعداد بنههای بیشتری (در هر 4 گروه وزنی) تولید کرده اما بنههای با وزن کمتر توانایی تولید بنههای با وزن بیشتر از وزن بنه مادری، بیشتری دارند. شاخصهای عملکرد گل زعفران در سال اول نشان داد که با افزایش وزن بنههای کشت شده، عملکرد گل در سال اول کشت افزایش یافت. نتایج تجزیه واریانس تعداد گل و عملکرد تر و خشک گل و کلاله زعفران در سال دوم حاکی از پاسخ معنیدار این شاخصها در واکنش به وزن بنه مادری، کود گاوی و اثر متقابل وزن بنه مادری در سطوح مختلف مصرف کود گاوی بود، بهطوریکه با افزایش وزن بنه مادری و افزایش سطوح مصرف کود گاوی مقادیر این شاخصها افزایش یافت. به نظر میرسد تولید بنههای با وزن بیشتر در سال اول کشت زعفران و بهدنبال آن افزایش عملکرد گل، نیازمند بنههای مادری درشت و مصرف کود گاوی در سطوح بیشتر باشد.
کشاورزی و علوم پایه
حمید رضا فلاحی؛ علیجان سالاریان
چکیده
این پژوهش توصیفی بهصورت مصاحبه و تکمیل پرسشنامه (125 عدد) در بین کشاورزان زعفرانکار شهرستان تربتحیدریه در سال 1399-1400 انجام گرفت. هدف از اجرای این تحقیق توصیف مهمترین دلایل بالا بودن خلاء عملکرد مزارع زعفران از طریق مقایسه مهمترین عملیات زراعی مرتبط با زراعت این گیاه در بین سه گروه از کشاورزان (معمولی، ماهر و پیشرو یا خبره) و نیز ...
بیشتر
این پژوهش توصیفی بهصورت مصاحبه و تکمیل پرسشنامه (125 عدد) در بین کشاورزان زعفرانکار شهرستان تربتحیدریه در سال 1399-1400 انجام گرفت. هدف از اجرای این تحقیق توصیف مهمترین دلایل بالا بودن خلاء عملکرد مزارع زعفران از طریق مقایسه مهمترین عملیات زراعی مرتبط با زراعت این گیاه در بین سه گروه از کشاورزان (معمولی، ماهر و پیشرو یا خبره) و نیز مقایسه روشهای بکارگیری شده توسط کشاورزان با توصیههای کارشناسان علم زعفران بود. تقسیمبندی کشاورزان در هر یک از سه گروه، بر اساس عملکرد کلاله در ارتباط با سن مزرعه بود. قبل از تحقیق روایی پرسشنامه تأیید شد و پایایی آن نیز با استفاده از روش بازآزمایی تعیین گردید. نتایج نشان داد، هیچکدام از کشاورزان معمولی و ماهر تحصیلات کشاورزی نداشتند، در حالیکه 15 درصد از کشاورزان پیشرو دارای تحصیلات کشاورزی بودند. میانگین سالهای تحصیلات کشاورزان معمولی، ماهر و پیشرو به-ترتیب 1/7، 5/7 و 9/10 سال بود. بیشترین تعداد کشاورزان معمولی و ماهر (بهترتیب 2/46 و 7/35 درصد) در شهریور و بیشترین تعداد کشاورزان پیشرو (5/37 درصد) در خردادماه کشت زعفران را انجام میدهند. میانگین مصرف بنه توسط کشاورزان معمولی، ماهر و پیشرو بهترتیب 9/8، 9/8 و 5/10 تن در هکتار و میانگین مقدار توصیه شده توسط کارشناسان 4/10 تن در هکتار بود. تمامی کارشناسان زراعت زعفران روش کشت دانهتسبیحی را توصیه نمودند که بهترتیب با رویة 30، 1/43 و 4/44 کشاورزان معمولی، ماهرو پیشرو هماهنگی داشت. حداقل وزن بنه توصیه شده توسط کارشناسان کشاورزی 8 گرم بود، که از این نظر 7/18 درصد کشاورزان معمولی، 25 درصد کشاورزان ماهر و 100 درصد کشاورزان پیشرو با این توصیه هماهنگی داشتند. وجین دستی رایج-ترین روش کنترل علفهای هرز در بین کشاورزان بود و توصیة اکثر کارشناسان مبنی بر حفظ بقایای برگ زعفران بهعنوان مالچ، توسط بیشتر کشاورزان اعمال نمیشود. بیشتر کارشناسان بهرهبرداری از مزرعه به مدت 5 تا 6 سال و بیشتر کشاورزان بهرهبرداری به مدت 7 تا 8 سال را مناسب دانستند. در مجموع، پایین بودن سطح دانش عمومی و زراعی، روش کاشت کپهای، کاشت بنههای مادری با وزن کم، تاریخ کاشت نامناسب و بهرهبرداری طولانیمدت از مزرعه از جمله مهمترین موارد مدیریت ناصحیح مزارع زعفران خصوصاً توسط کشاورزان معمولی بود.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
جلال قنبری؛ غلامرضا خواجویی نژاد
چکیده
تغییر در کیفیت زعفران در اثر زمان نگهداری بین نمونههای برداشت شده از دو سال متوالی به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. بدین منظور، نمونههای زعفران برداشت شده از سالهای 1395 و 1396 برای تعیین میزان ترکیبات فرار و همچنین میزان کروسین و پیکروکروسین به ترتیب با استفاده از تکنیک واکنش انتقال پروتون- زمان پرواز- طیف سنج جرمی (PTR-TOF-MS) و روش ...
بیشتر
تغییر در کیفیت زعفران در اثر زمان نگهداری بین نمونههای برداشت شده از دو سال متوالی به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. بدین منظور، نمونههای زعفران برداشت شده از سالهای 1395 و 1396 برای تعیین میزان ترکیبات فرار و همچنین میزان کروسین و پیکروکروسین به ترتیب با استفاده از تکنیک واکنش انتقال پروتون- زمان پرواز- طیف سنج جرمی (PTR-TOF-MS) و روش استاندارد تجاری ایزو (ISO 3632) مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج تجزیه ترکیبات فرار نشان داد که 11 ترکیب عمده از جمله سافرانال، اسید استیک، 2(5H)-فورانون، ایزوبوتانال، بایوجنیک آلدهید فرگمنت، 4-کتوایزوفرون، استالدهید، بوتیرولاکتون، استون/پروپانال، متانول و ایزوفرون مسئول بیش از 80 درصد ترکیبات فرار در ساختار ترکیبات فرار شناسایی شده زعفران بودند. نتایج مقایسه بین نمونههای نگهداری شده از دو سال مورد بررسی نشان داد که ترکیبات سافرانال، استیک اسید، 2(5H)-فورانون، بایوجنیک آلدهید فرگمنت و بوتیرولاکتون در نمونههای نگهداری شده از سال 1395 نسبت به نمونههای سال 1396 افزایش معنیداری (بین 82-56 درصد) نشان دادند. در مقابل، غلظت ایزومرهای ایزوفرون بهعنوان پیشساز سافرانال با کاهش نسبی همراه بود. به همین ترتیب، میزان کروسین و پیکروکروسین اندازهگیری شده بهطور معنیداری بین نمونههای دو سال مورد بررسی متفاوت بود. در تمام نمونههای مورد بررسی، میزان عوامل رنگ و طعم زعفران بهطور میانگین به ترتیب 20 و 14 درصد در نمونههای نگهداری شده از سال 1395 نسبت به نمونههای حاصل از سال 1396 کاهش نشان داد. براساس نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی، تغییر در میزان کروسین، پیکروکروسین و ترکیبات عمده فرار زعفران شامل سافرانال، استیک اسید، (5H)-فورانون، ایزوبوتانال و ایزوفرون را میتوان بهعنوان شاخصی برای تمایز نمونههای برداشت شده از سال جاری و نمونههای نگهداری شده سالهای قبل مد نظر قرار داد.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
قربانعلی اسدی؛ سرور خرم دل؛ محمد حسن هاتفی فرجیان
چکیده
به منظور بررسی تأثیر نسبتهای کشت مخلوط افزایشی نخود با گیاه نقدینه زعفران بر خصوصیات کمی و عملکرد، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 1391-1393 اجرا شد. تیمارها شامل 100% زعفران+20% نخود، 100% زعفران+40% نخود، 100% زعفران+60% نخود، 100% زعفران+80% نخود، ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر نسبتهای کشت مخلوط افزایشی نخود با گیاه نقدینه زعفران بر خصوصیات کمی و عملکرد، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 1391-1393 اجرا شد. تیمارها شامل 100% زعفران+20% نخود، 100% زعفران+40% نخود، 100% زعفران+60% نخود، 100% زعفران+80% نخود، 100% زعفران+ 100% نخود و کشت خالص دو گیاه بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود و تعداد گل، وزن تر گل، وزن تر کلاله و وزن خشک کلاله زعفران بودند. نتایج نشان داد که اثر نسبتهای کشت مخلوط با زعفران بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه نخود معنیدار بود (05/0p≤). بالاترین عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود برای کشت خالص به ترتیب با 3/608 و 9/282 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقادیر برای تیمار 100% زعفران+ 100% نخود به ترتیب با 5/122 و 94/55 کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. اثر نسبتهای کشت مخلوط ردیفی با نخود بر تعداد گل، وزن تر گل، وزن تر کلاله و وزن خشک کلاله زعفران در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود (01/0p≤). بالاترین تعداد گل و وزن خشک کلاله زعفران برای کشت خالص به ترتیب برابر با 89/103 گل در متر مربع و 47/0 گرم کلاله در متر مربع و کمترین مقادیر برای 100% زعفران+ 20% نخود به ترتیب با 94/28 گل در بوته و 14/0 گرم کلاله در متر مربع مشاهده گردید. با افزایش درصد حضور نخود از 20 درصد به 100 درصد در کشت مخلوط افزایشی با زعفران، وزن خشک کلاله به ترتیب 142، 116، 41 و 5 درصد افزایش یافت. بدین ترتیب، با توجه کشت مخلوط زعفران با گیاهان تثبیتکننده نیتروژن نظیر نخود را بایستی جهت بهبود عملکرد این گیاه نقدینه به عنوان راهکار جایگزین اکولوژیکی در مدیریت پایدار آن مدنظر قرار داد.
کشاورزی و علوم پایه
سید محمد علوی سینی؛ جلال صبا؛ بابک عندلیبی؛ سید سیامک علوی کیا؛ محمد رضا عظیمی
چکیده
به منظور بررسی صفات مؤثر بر عملکرد اکوتیپ های زعفران زراعی، پژوهشی بهصورت کرتهای خردشده در زمان بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال های زراعی 93-1392 و 94-1393 انجام شد. 18 اکوتیپ زعفران در این آزمایش مورد استفاده واقع شد. صفات تعداد گل، وزن تر گل، وزن تر کلاله، وزن خشک ...
بیشتر
به منظور بررسی صفات مؤثر بر عملکرد اکوتیپ های زعفران زراعی، پژوهشی بهصورت کرتهای خردشده در زمان بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال های زراعی 93-1392 و 94-1393 انجام شد. 18 اکوتیپ زعفران در این آزمایش مورد استفاده واقع شد. صفات تعداد گل، وزن تر گل، وزن تر کلاله، وزن خشک گل، وزن خشک کلاله، طول کلاله و عملکرد کلاله خشک یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین اکوتیپ ها به جز در مورد صفت طول کلاله وجود داشت. ماتریس همبستگی مشخص کرد که از میان صفات مورد مطالعه تعداد گل و وزن خشک کلاله به ترتیب با ضرایب 99/0 و 70/0 همبستگی مثبت و کاملاً معنی داری با عملکرد کلاله خشک داشتند. تجزیه رگرسیون گامبهگام و علیت مشخص نمود که صفات تعداد گل، وزن خشک کلاله و وزن خشک گل مؤثرترین صفات بر عملکرد کلاله خشک در واحد سطح بودند، بنابراین از این صفات می توان برای حصول عملکرد بالاتر زعفران استفاده نمود.
اقتصاد و بازاریابی
فاطمه یعقوبی؛ مجید جامی الاحمدی؛ محمد رضا بخشی؛ محمد حسن سیاری زهان
چکیده
تجاری شدن فعالیتهای کشاورزی و به دنبال آن استفاده گسترده از سموم و کودهای شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی باعث ایجاد مشکلات جدی در محیط زیست شده است. با توجه به این مسئله و بهمنظور ارزیابی میزان نهادههای مصرفی کود و سم در زراعت گندم و زعفران، مطالعهای در شهرستان قائنات واقع در خراسان جنوبی در سال زراعی 91-1390 انجام شد که در ...
بیشتر
تجاری شدن فعالیتهای کشاورزی و به دنبال آن استفاده گسترده از سموم و کودهای شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی باعث ایجاد مشکلات جدی در محیط زیست شده است. با توجه به این مسئله و بهمنظور ارزیابی میزان نهادههای مصرفی کود و سم در زراعت گندم و زعفران، مطالعهای در شهرستان قائنات واقع در خراسان جنوبی در سال زراعی 91-1390 انجام شد که در آن 50 مزرعه گندم و 48 مزرعه زعفران مورد بررسی قرار گرفتند.نتایج نشان داد که میانگین مصرف کود نیتروژن در بین دو محصول گندم و زعفران به ترتیب 4/222 و 8/57 کیلوگرم در هکتار بوده و این دو محصول از این نظر دارای تفاوت معنیداری میباشند. همچنین برخلاف محصول گندم، کاربرد سموم شیمیایی در تولید محصول زعفران بسیار ناچیز بوده و در بسیاری از مزارع اصلاً مصرف نمیشوند. لذا با توجه به نتایج مذکور میتوان زعفران را یک محصول سالمتر و دارای پتانسیل بیشتری برای تولید ارگانیک قلمداد نمود. همچنین مقادیر مصرف کود نیتروژن، فسفر و پتاس در محصول گندم در منطقه بهطور معنیداری کمتر از مقادیر توصیهشده آن میباشد. ولی در محصول زعفران بین مقادیر مصرفی و توصیهشده تفاوت معنیداری مشاهده نگردید. لذا به نظر میرسد انجام آزمایشهای تجزیه خاک در هر منطقه و ارائه فرمولهای مناسب کود و خدمات ترویجی-آموزشی لازم در این خصوص و بالا بردن سطح آگاهی عمومی یک راهکار مناسب جهت کاهش مصرف نهادههای شیمیایی باشد.
کشاورزی و علوم پایه
بصیر عطاردی؛ حمیدرضا ذبیحی؛ مهدی زنگی آبادی
چکیده
تغذیه متعادل شرط اصلی افزایش کمّی و کیفی محصولات کشاورزی از جمله زعفران میباشد. مصرف بهینه کود و رعایت تعادل و تناسب بین عناصر غذایی اهمیت زیادی داشته که لازمه دستیابی به آن، ارزیابی صحیح تعیین نیاز گیاه میباشد. تجزیه گیاهی یکی از مناسب-ترین روشهای ازریابی وضعیت تغذیهای محصولات کشاورزی محسوب میشود. با توجه به اینکه برگ ...
بیشتر
تغذیه متعادل شرط اصلی افزایش کمّی و کیفی محصولات کشاورزی از جمله زعفران میباشد. مصرف بهینه کود و رعایت تعادل و تناسب بین عناصر غذایی اهمیت زیادی داشته که لازمه دستیابی به آن، ارزیابی صحیح تعیین نیاز گیاه میباشد. تجزیه گیاهی یکی از مناسب-ترین روشهای ازریابی وضعیت تغذیهای محصولات کشاورزی محسوب میشود. با توجه به اینکه برگ اصلیترین و مهمترین محل متابولیسم گیاه میباشد تجزیه عناصر غذائی موجود در برگ و تفسیر نتایج آن بر اساس روشهای استاندارد، میتواند اطلاعات کاملی از وضعیت تغذیه گیاه فراهم آورده، به منظور تعیین ترتیب نیاز عناصر غذائی و اولویت کوددهی مزارع مورد استفاده قرار گیرد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی وضعیت تغذیهای زعفران در استان خراسان جنوبی، در هفته اول بهمن ماه نمونههای برگ از 23 مزرعه جمعآوری و غلظت عناصر پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و کممصرف (آهن، روی، مس و منگنز) در آنها اندازهگیری شد. با استفاده از غلظت عناصر غذایی در برگ مزارع با عملکرد نسبی بالا، غلظت استاندارد (مرجع) برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب 94/2، 25/0 و 22/1 درصد و برای عناصر آهن، منگنز، روی و مس به ترتیب 17/215، 21/27، 30/21 و27/7 میلیگرم بر کیلوگرم به دست آمد. بعد از به دست آوردن غلظت مرجع، مقدار DOP محاسبه گردید و بر اساس آن ترتیب نیاز عناصر غذائی تعیین گردید. محاسبات مربوط به شاخص انحراف از درصد بهینه نشان داد که قدر مطلق DOP برای تمام عناصر غذائی مورد مطالعه بیشتر از صفر بوده، به عبارتی مشکل عدم تعادل تغذیهای در تمامی مزارع وجود داشت. در بیش از 95 درصد موارد، عدم تعادل تغذیهای ناشی از کمبود عناصر غذائی و در موارد معدودی، به بیشبود عناصر مرتبط بود. براساس شاخصهای انحراف از درصد بهینه، در بین عناصر پرمصرف، پتاسیم در 70 درصد مزارع مورد بررسی و در بین عناصرکممصرف، عنصر منگنز در 60 درصد، و آهن در 30 درصد از مزارع، دارای منفیترین میزان شاخص (بیشترین میزان کمبود) بود. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش میتوان توصیه کرد که در مزارع زعفران استان خراسان جنوبی، مصرف کودهای حاوی پتاسیم، آهن و منگنز باید در اولویت مصرف قرار گیرد.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
حسین صحابی؛ محسن جهان؛ علیرضا کوچکی؛ مهدی نصیری محلاتی
چکیده
اندازه بنه مادری، مدیریت تغذیهای و نوع بنه از مهمترین عوامل در تعیین عملکرد و کیفیت زعفران ((Crocus sativus L. به شمار میروند. بهمنظور بررسینقش وزن بنه مادری و محلولپاشی برگی بر عملکرد گل و بنه دو توده زعفران ایرانی و اسپانیایی آزمایشی طی دو سال زراعی (94-1393، 93-1392) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش ...
بیشتر
اندازه بنه مادری، مدیریت تغذیهای و نوع بنه از مهمترین عوامل در تعیین عملکرد و کیفیت زعفران ((Crocus sativus L. به شمار میروند. بهمنظور بررسینقش وزن بنه مادری و محلولپاشی برگی بر عملکرد گل و بنه دو توده زعفران ایرانی و اسپانیایی آزمایشی طی دو سال زراعی (94-1393، 93-1392) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل نوع بنه در دو سطح (ایرانی و اسپانیایی)، وزن بنه مادری در سه سطح (8 - 1، 15- 1/8 و 23- 1/15 گرم) و محلولپاشی برگی در دو سطح (صفر و 7 درصد کود کامل شامل فسفیت پتاسیم و بیومین) بود. بر اساس نتایج آزمایش، با افزایش وزن بنه مادری، تعداد گل در هر مترمربع، وزن گلتر و عملکرد کلاله خشک زعفران بهطور معنیداری افزایش یافت. علاوه بر این، استفاده از بنه مادری بزرگتر بهطور معنیداری منجر به افزایش تعداد بنه دختری و عملکرد کل بنههای دختری شد. اثر محلولپاشی برگی نیز بر تعداد گل در واحد سطح و عملکرد کلاله خشک زعفران معنیدار بود، ولی بر تعداد کل بنه دختری در واحد سطح تأثیر معنیداری نداشت. اثر نوع بنه بر تعداد گل در واحد سطح، وزنتر گل، وزن خشک (کلاله + خامه) و وزن خشک بنه معنیدار بود؛ بنابراین، بیشترین تعداد گل (6/48 در مترمربع)، وزنتر گل (3/24 گرم در مترمربع) و وزن خشک کلاله + خامه (25/0 گرم در مترمربع) مربوط به اندازه بنه مادری 1/15 تا 23 گرم و کمترین مقدار مربوط به اندازه بنه کمتر از 8 گرم بود. همچنین بیشترین تعداد گل (7/43 در مترمربع)، وزنتر گل (8/21 گرم در متر مربع) و وزن خشک گل (23/0 گرم در مترمربع) طی دو سال آزمایش مربوط به بنههای ایرانی بود. بر اساس نتایج، استفاده از بنههای مادری ایرانی با وزن مناسب جهت کاشت (بیش از 15 گرم) همراه با محلولپاشی برگی میتواند در افزایش عملکرد گل و بنه زعفران مفید باشد.
کشاورزی و علوم پایه
الهام عزیزی؛ شهین فارابی
چکیده
زعفران (Crocus sativus) با قدمتی دیرینه از دوره باستان تا دوره معاصر برای ایرانیان، کاربرد خوراکی و دارویی داشته است و عوامل متعددی بر میزان تولید آن در استانهای مختلف تأثیر گذار بوده است. به منظور بررسی روند سطح زیر کشت، تولید و عملکرد کلاله زعفران و همچنین اثر پارامترهای اقلیمی نظیر ارتفاع از سطح دریا، میانگین دما و میانگین بارش بر کشت ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus) با قدمتی دیرینه از دوره باستان تا دوره معاصر برای ایرانیان، کاربرد خوراکی و دارویی داشته است و عوامل متعددی بر میزان تولید آن در استانهای مختلف تأثیر گذار بوده است. به منظور بررسی روند سطح زیر کشت، تولید و عملکرد کلاله زعفران و همچنین اثر پارامترهای اقلیمی نظیر ارتفاع از سطح دریا، میانگین دما و میانگین بارش بر کشت و تولید این گیاه در شهرهای مختلف استان خراسان رضوی، مطالعهای در بازه زمانی سالهای 1363 تا 1399 با استفاده از دادههای جهاد کشاورزی صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تولید، و سطح زیر کشت در بازه مورد بررسی به ترتیب مربوط به زاوه، تربت حیدریه و رشتخوار بود. همچنین زاوه و تربت حیدریه به ترتیب با 3/13 و 4/9 درصد از کل، بیشترین سهم را از تولید کل استان داشتند. مقایسه عملکرد هر شهر نسبت به میانگین استان نشان داد که گناباد و تربت حیدریه به ترتیب دارای رتبه های اول و دوم از این نظر بودند. همچنین کلات دارای کمترین درصد سطح زیر کشت، تولید آبی و نسبت عملکرد به میانگین استان بود. مطالعه تأثیر عوامل اقلیمی بر زعفران نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، سطح زیر کشت و تولید زعفران، روند افزایشی داشت. با افزایش بارندگی سالانه نیز، سطح زیر کشت و تولید کل روند کاهشی غیرخطی نشان داد ولی عملکرد زعفران افزایش یافت. همچنین با افزایش میانگین دما، سطح زیر کشت و تولید زعفران افزایش یافت ولی عملکرد زعفران روند کاهشی داشت. بررسی درصد تشابه شهرهای مختلف استان خراسان رضوی از نظر خصوصیات مورد بررسی در سطح 75 درصد نشان داد که در کل، مناطق مختلف استان به 5 خوشه قابل تفکیک است. شهرهای باخرز، گناباد، کاشمر، مهولات و رشتخوار در خوشه اول و شهرهای بجستان، خواف، تربت جام، نیشابور، بردسکن و تایباد در خوشه دوم قرار گرفتند و هر کدام از شهرهای تربت حیدریه و زاوه نیز دو شاخه مجزا را تشکیل دادند و بقیه شهرها در یک خوشه قرار گرفتند. به طور کلی روند افزایشی سطح زیر کشت و تولید زعفران در استان خراسان رضوی حاکی از تمایل بیشتر به کشت این گیاه توسط کشاورزان با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی این استان است.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
زهره ناتوان؛ روح الله مرادی؛ مهدی نقی زاده؛ نسیبه پورقاسمیان
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر انواع مختلف مالچ شیمیایی و آلی بر تراکم و زیست توده علفهای هرز و برخی خصوصیات زراعی زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه چهار ساله زعفران در شهرستان قاین در سال 1397 تا 1399 اجرا شد. تیمارها شامل استفاده از انواع مختلف مالچ برای کنترل علف هرز شامل عدم کنترل، وجین دستی، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر انواع مختلف مالچ شیمیایی و آلی بر تراکم و زیست توده علفهای هرز و برخی خصوصیات زراعی زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه چهار ساله زعفران در شهرستان قاین در سال 1397 تا 1399 اجرا شد. تیمارها شامل استفاده از انواع مختلف مالچ برای کنترل علف هرز شامل عدم کنترل، وجین دستی، پلاستیک شفاف و پلاستیک سیاه (به ضخامت 15 تا 20 میکرومتر)، بقایای برگ انگور، کلش گندم، برگ انار، برگ پسته، کلش جو، تفاله موم زنبور عسل و پوشال بنه زعفران (به ضخامت 5 تا 10 سانتیمتر) بود. نتایج نشان داد که کلیه مالچهای مورد استفاده به استثنای پلاستیک شفاف باعث کاهش معنی دار تعداد گونه، تراکم، وزن خشک و تنوع شانون علف هرز نسبت به تیمار عدم وجین شدند. پایینترین وزن خشک علفهای هرز مربوط به مالچ پلاستیک سیاه (22/52 گرم علف هرز در متر مربع) و کلش گندم (123 گرم علف هرز در متر مربع) بود. رابطه منفی بین وزن (R=-0.79) و تراکم علف هرز (R=-0.68) با عملکرد زعفران وجود داشت. استفاده از کلیه مالچهای مورد بررسی بجز پلاستیک شفاف باعث افزایش معنی دار عملکرد بنه، گل و کلاله زعفران نسبت به شرایط عدم وجین شدند. تفاله موم زنبور عسل و کلش گندم به ترتیب بالاترین تعداد گل (151 و 135 گل در متر مربع) و عملکرد کلاله (89/4 و 32/4 کیلوگرم در هکتار) را دارا بودند، که به ترتیب باعث افزایش 213 و 177 درصدی عملکرد کلاله نسبت به تیمار عدم وجین شدند. مالچ پلاستیک سیاه، برگ انار و برگ انگور اختلاف معنی داری با تیمار وجین دستی از نظر رشد و عملکرد زعفران نشان ندادند. بطور کلی، نتایج تایید نمود که استفاده از کلیه مالچهای مورد استفاده به استثنای پلاستیک شفاف منجر به کنترل مناسب علف هرز و بهبود خصوصیات عملکردی زعفران نسبت به عدم وجین شدند و قابل توصیه برای کشاورزان میباشند.
کشاورزی و علوم پایه
حمید رضا فلاحی؛ سهراب محمودی
چکیده
برهمکنش مدیریت آبیاری و تغذیه عامل مهمی در رشد بنه و گلدهی زعفران است. در خصوص مدیریت آبیاری زعفران نیز برخی معتقدند که مصرف آب بیش از مقادیر رایج در زراعت این گیاه میتواند سودمند باشد. بر این اساس، در آزمایشی اثرات رژیم آبیاری [فواصل آبیاری دو و چهار هفته (بدون لحاظ کردن میزان بارندگی) بهترتیب معادل با مصرف 3600 (تیمار آبیاری ...
بیشتر
برهمکنش مدیریت آبیاری و تغذیه عامل مهمی در رشد بنه و گلدهی زعفران است. در خصوص مدیریت آبیاری زعفران نیز برخی معتقدند که مصرف آب بیش از مقادیر رایج در زراعت این گیاه میتواند سودمند باشد. بر این اساس، در آزمایشی اثرات رژیم آبیاری [فواصل آبیاری دو و چهار هفته (بدون لحاظ کردن میزان بارندگی) بهترتیب معادل با مصرف 3600 (تیمار آبیاری رایج در مناطق نیمهخشک) و 7200 (تیمار پُرآبیاری) مترمکعب در هکتار در طی فصل رشد] و مصرف کودهای آلی (30 تن در هکتار کود گاوی بر اساس نتایج آنالیز خاک) و شیمیایی (220، 150 و 100 کیلوگرم در هکتار به ترتیب از کودهای اوره، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم بر اساس توصیة کودی حاصل از نتایج آنالیز خاک) به همراه تیمار شاهد (عدم مصرف کود) بر برخی شاخصهای فیزیولوژیکی رشد، تولید بنه و گل در این گیاه بررسی شد. این آزمایش بهصورت فاکتوریل بر مبنای طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی سرایان وابسته به دانشگاه بیرجند اجرا شد. شاخصهای رشد رویشی در طی چرخة اول رشد گیاه از پاییز 1394 تا اواسط بهار 1395 تعیین شد و صفات مرتبط با گلدهی نیز در پاییز 1395 ارزیابی گردید. زیستتوده کل گیاه در طی اولین فصل رشد روندی افزایشی داشت و در دو ماه پایانی رشد در هر دو رژیم آبیاری در شرایط استفاده از کود آلی قبل از کاشت گیاه، بیش از سایر تیمارها بود. سرعت رشد گیاه در اوایل (90 روز اول رشد)، اواسط (روزهای 90 تا 150 رشد) و اواخر (روزهای 150 تا 180 رشد) دوره رشد زعفران به ترتیب کند (کمتر از 9/3 گرم در مترمربع زمین در روز)، سریع (9/3 تا 12 گرم در مترمربع زمین در روز) و حدواسط (حدود 5/5 گرم در مترمربع زمین در روز) بود و بیشترین مقدار آن با حدود 12 گرم در مترمربع زمین در روز، در شرایط مصرف کود آلی و 145 روز پس از اولین آبیاری پاییزه حاصل شد. نسبت وزن برگ (وزن برگ به وزن کل گیاه شامل برگ، غلاف و بنه) نیز در تمامی تیمارها از حدود دو ماه پس از اولین آبیاری پاییزه تا انتهای فصل رشد روندی کاهشی داشت و در شرایط مصرف منابع تغذیهای مقادیر نسبتاً بیشتری را نشان داد. مصرف کود آلی به میزان 15 درصد تعداد بنه و 13 درصد وزن کل بنههای دختری موجود در هر بوته را نسبت به تیمار عدم مصرف کود افزایش داد. بیشترین متوسط وزن هر بنه با 4/6 گرم در تیمار آبیاری با فواصل دو هفته و مصرف کود آلی حاصل شد. بیشترین تعداد گل (98 گل در مترمربع)، عملکرد گل (3/24 گرم در مترمربع)، عملکرد کلاله + خامه (56/0 گرم در مترمربع) و گلبرگ خشک (7/3 گرم در مترمربع) در تیمار مصرف کود گاوی در دور آبیاری چهار هفته به دست آمد. در تیمارهای بدون کود و مصرف کود آلی، بیشترین عملکرد گل و کلاله در دور آبیاری چهار هفته و در تیمار مصرف کود شیمیایی در دور آبیاری دو هفته مشاهده شد؛ بنابراین، به نظر میرسد حداقل در سال اول کاشت که تراکم گیاهی و سطح تعرقکنندة زعفران کم میباشد، مصرف 3600 مترمکعب آب در هر هکتار در طی فصل رشد همراه با مصرف کود آلی سودمند باشد.
کشاورزی و علوم پایه
محسن رضویان؛ پرویز رضوانی مقدم؛ قربانعلی اسدی
چکیده
بهمنظور مطالعه اثر وزنهای مختلف بنه مادری و عمق کاشت بر عملکرد گل و بنه زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در دو سال زراعی 95-94 و 96-95 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل وزنهای مختلف بنه مادری در چهار سطح 6-4، 8-1/6، 10-1/8 و 12-1/10 گرم و عمق ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه اثر وزنهای مختلف بنه مادری و عمق کاشت بر عملکرد گل و بنه زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در دو سال زراعی 95-94 و 96-95 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل وزنهای مختلف بنه مادری در چهار سطح 6-4، 8-1/6، 10-1/8 و 12-1/10 گرم و عمق کاشت بنه در سه سطح 10، 15 و 20 سانتیمتر از سطح خاک بود. در سال اول عملکرد گل و بنه زعفران مورد بررسی قرار گرفت و در سال دوم فقط عملکرد گل زعفران ثبت شد. نتایج آزمایش در هر دو سال نشان داد که اثر متقابل وزن بنه مادری و عمق کاشت بر اکثر صفات گل معنیدار بود. با توجه به نتایج، افزایش وزن بنه مادری و عمق کاشت باعث افزایش عملکرد گل، خامه وکلاله زعفران شد. بیشترین عملکرد کلاله خشک در سال اول و دوم )به ترتیب با میانگین 10/0 و 53/0 گرم در مترمربع( در تیمار وزن بنه 12-1/10 گرم و عمق کاشت 20 سانتیمتر به دست آمد که نسبت به شاهد (وزن بنه 8-1/6 گرم و عمق کاشت 20 سانتیمتر) بهترتیب 86 و 35 درصد افزایش نشان داد. اثر متقابل تیمارها بر عملکرد بنههای دختری معنیدار نبود اما اثر سادهی هر یک از این تیمارها تأثیر معنیداری بر این صفت داشتند. بیشترین عملکرد بنه با میانگین 60/1181 گرم در مترمربع مربوط به تیمار وزن بنه 12-1/10 گرم بود و در بین تیمارهای عمق کاشت این مقدار با میانگین 96/938 گرم متعلق به عمق کاشت 20 سانتیمتر بود. در نهایت با توجه به برتری محسوس عملکرد در تیمارهای وزن بنه و عمق کاشت بالاتر در این طرح، جهت زراعت زعفران بنههایی با گروه وزنی بالاتر و عمق کاشت عمیق تر توصیه گردید.
فاطمه پارساپور؛ پرویز رضوانی مقدم؛ سرور خرم دل
چکیده
مدل سطح-پاسخ (RSM) مجموعهای از تکنیکهای آماری مورد استفاده برای بهینهسازی نهادههای تولید میباشد. این آزمایش با هدف بررسی تأثیر سطوح کمپوست زباله شهری و بنه بر شاخصهای عملکرد گل زعفران با استفاده ازمدلسازی سطح-پاسخ در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارها شامل کمپوست زباله ...
بیشتر
مدل سطح-پاسخ (RSM) مجموعهای از تکنیکهای آماری مورد استفاده برای بهینهسازی نهادههای تولید میباشد. این آزمایش با هدف بررسی تأثیر سطوح کمپوست زباله شهری و بنه بر شاخصهای عملکرد گل زعفران با استفاده ازمدلسازی سطح-پاسخ در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارها شامل کمپوست زباله شهری با سه سطح ( 0، 10 و 20 تن در هکتار) و وزن بنه مادری با سه سطح (5، 10 و 15 تن در هکتار) بودند، که با توجه به سطوح بالا و پایین هریک از فاکتورها توسط نرم افزار Minitab. V.17 تعیین شدند. وزن خشک کلاله، وزن خشک خامه، وزن تر گل، تعداد گل،تعداد بنه، وزن خشک بنه و تعداد جوانه در هر بنه به عنوان متغیرهای وابسته مورد اندازهگیری قرار گرفتند و تغییرات این متغیرها با استفاده از مدل رگرسیونی ارزیابی شد. به منظور ارزیابی کیفیت و بسندگی مدل از آزمون عدم برازش و آنالیز واریانس استفاده شد. معادله چند جمله ای درجه دوم کامل برای تعیین معنیداری مدل و اجزای مدل و ضریب تبیین (R2) برای ارزیابی کیفیت مدل برازش شده مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر جزء خطی بین کمپوست زباله شهری و مقدار بنه بر تمام صفات مورد مطالعه به جز وزن تر گل، وزن خشک بنه 4-0 گرم و تعداد جوانه در بنههای موجود در گروههای وزنیِ 4-0 و 8-4 گرم معنیدار بود. اثر درجه دو متغیر مستقل کمپوست زباله شهری و مقدار بنه در صفات تعداد گل، وزن ترگل، وزن خشک کلاله، وزن خشک خامه، تعداد بنه در گروههای وزنیِ 4-0، 8-4 و >8 گرم، وزن خشک بنه 8-4 و >8 گرم و تعداد جوانه در گروه وزنیِ>8 گرم معنیدار بود. همچنین برهمکنش معنیداری بین کمپوست زباله شهری و مقدار بنه در متغیرهای تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشک کلاله، وزن خشک خامه، تعداد بنه در گروههای وزنیِ 8-4 و >8 گرم، وزن خشک بنه در گروههای 8-4 و >8 گرم و تعداد جوانه در گروه وزنیِ>8 گرم مشاهده شد. آزمون عدم برازش در مورد هیچکدام از صفات معنیدار نشدکه این امر نشاندهنده برازش مطلوب مدل رگرسیون درجه دوکامل بود. بیشترین تعداد گل، وزن تر گل، عملکرد کلاله خشک و همچنین وزن خشک خامه مربوط به تیمار 5 تن بنه در هکتار+20 تن در هکتار کمپوست زباله شهری بدست آمد. مقدار بهینه وزن بنه، مقدار کمپوست زباله شهری و درجه مطلوبیت برای صفات مرتبط با گل به ترتیب 5 تن در هکتار، 20 تن در هکتار و 92/0 d=و برای صفات مرتبط با بنه، 12 تن در هکتار و 20 تن در هکتار و95/0 d=محاسبه گردید. براساس نتایج حاصله، کمپوست زباله شهری و وزن بنه مادری بر اکثر صفات مربوط به بنه اثر مثبت گذاشتند.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
مهدی بیات؛ رضا امیرنیا؛ مهدی تاجبخش؛ بهاتین تانیولاچ
چکیده
بهمنظور مطالعه تنوع ژنتیکی و زراعی زعفران، شش اکوتیپ از نقاط مختلف استان خراسان (مشهد، تربتجام، گناباد، تربتحیدریه، قاین و بیرجند) جمعآوری و در طی دو سال زراعی 93-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج مزرعهای نشان داد که اختلاف معنیداری بین اکوتیپها از لحاظ اکثر صفات زراعی ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه تنوع ژنتیکی و زراعی زعفران، شش اکوتیپ از نقاط مختلف استان خراسان (مشهد، تربتجام، گناباد، تربتحیدریه، قاین و بیرجند) جمعآوری و در طی دو سال زراعی 93-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج مزرعهای نشان داد که اختلاف معنیداری بین اکوتیپها از لحاظ اکثر صفات زراعی و کیفی مورد مطالعه وجود دارد. بهطوریکه تجزیه خوشهای، اکوتیپهای تربتحیدریه، مشهد و تربتجام را در یک خوشه و اکوتیپهای بیرجند، قاین و گناباد را در خوشه دیگر گروهبندی نمود. همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد که اکوتیپهای تربتحیدریه و مشهد به ترتیب بهعنوان بهترین اکوتیپهای زعفران در ارومیه شناخته شدند. از طرفی نتایج ژنتیکی نشان داد که از بین 30 جفت آغازگر SSR مورد استفاده، 22 جفت آغازگر (73%)، در مجموع 44 آلل چندشکلی را شناسایی نمودند (میانگین 2 عدد). میانگین شاخص شانون (I)، تنوع ژنتیکی (h) و محتوی اطلاعات چندشکلی (PIC) به ترتیب 688/0، 424/0 و 402/0 تخمین زده شد که این نتایج از وجود تنوع ژنتیکی در بین اکوتیپهای زعفران خبر میدهد و این تنوع توسط تجزیههای دیگری از جمله تجزیه واریانس مولکولی مورد تأیید قرار گرفت. از طرفی نتایج حاصل از تجزیه خوشهای داروین، هر کدام از اکوتیپهای بیرجند، مشهد و گناباد را در یک خوشه و سه اکوتیپ تربتحیدریه، قاین و تربتجام را بهدلیل شباهت بالا همگی را در یک خوشه قرار داد و این گروهبندی توسط تجزیه به مؤلفههای اصلی مورد تأیید قرار گرفت. قابل ذکر است شباهت ژنتیکی بالایی بین اکوتیپهای زعفران (90-65 درصد) تخمین زده شد. در مجموع نتایج حاصل از این تحقیق ضمن بیان این موضوع که نشانگرهای ریزماهواره ابزار مفیدی برای ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروهبندی اکوتیپهای زعفران هستند. این موضوع را نیز تأیید نمود که زعفران گیاهی منومورف نبوده و میتوان تنوع مفیدی را جهت استفاده در برنامههای اصلاحی شناسایی کرد.
کشاورزی و علوم پایه
حمیدرضا ذبیحی؛ حسن فیضی
چکیده
بهمنظور بررسی عکسالعمل زعفران به مقدار و زمان مصرف دو نوع کود پتاسه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا گردید. فاکتور اول، مقدار پتاسیم (صفر، 75/20، 5/41، 25/65، 83 و 75/103 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار)، فاکتور دوم زمان مصرف (مصرف سالیانه کود و مصرف تجمعی کل کود موردنیاز چهار ساله در سال اول) در کرتهای ...
بیشتر
بهمنظور بررسی عکسالعمل زعفران به مقدار و زمان مصرف دو نوع کود پتاسه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا گردید. فاکتور اول، مقدار پتاسیم (صفر، 75/20، 5/41، 25/65، 83 و 75/103 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار)، فاکتور دوم زمان مصرف (مصرف سالیانه کود و مصرف تجمعی کل کود موردنیاز چهار ساله در سال اول) در کرتهای مصرف تجمعی بود. تمامی کود موردنیاز در طی چهار سال در همان سال اول به خاک اضافه گردید که بر این اساس این کرتها به ترتیب مقادیر0، 83، 166، 249، 332 و 415 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار دریافت داشتند. فاکتور سوم، نوع کود در دو سطح (سولفات پتاسیم (SOP) و کلرور پتاسیم (MOP)) بود. این آزمایش در سه تکرار و بهمدت 4 سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زعفران گناباد انجام گرفت. از آنجاییکه گلدهی زعفران در سال اول کشت مربوط به اثر تیمارهای کودی نبود. مورد آنالیز آماری قرار نگرفت و نتایج مربوط به گلدهی سه سال بعد مورد تجزیهوتحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر خالص مقدار پتاسیم بر عملکردکلاله خشک زعفران در سطح 5 درصد معنیدار بود و بیشترین کلاله خشک از تیمار مصرف 75/25 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار به دست آمد. اثر خالص زمان مصرف کود پتاسیم بر عملکرد کلاله خشک زعفران معنیدار بود؛ بهطوریکه عملکرد کلاله خشک زعفران در تیمار مصرف هر ساله پتاسیم نسبت به تیمار مصرف تجمعی پتاسیم کل دوره، در سال اول افزایش معنیداری در سطح 5 درصد نشان داد. اثر خالص منبع کود پتاسیم بر عملکرد کلاله خشک زعفران نیز در سطح 5 درصد معنیدار بود؛ به طوریکه مصرف پتاسیم به شکل سولفات پتاسیم باعث افزایش معنیدار عملکرد کلاله خشک نسبت به تیمار استفاده از کلرید پتاسیم شد.
کشاورزی و علوم پایه
مجید رستمی؛ بهروز محمد پرست؛ راحیل گلفام
چکیده
شوری یکی از مهمترین و متداولترین تنشهای محیطی در سطح جهان و ازجمله ایران محسوب میشود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از محصولات زراعی و باغی را تحت تأثیر قرار میدهد. بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر تعدادی از صفات فیزیولوژیک گیاه زعفران آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 تیمار (شامل هدایتهای الکتریکی صفر، ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین و متداولترین تنشهای محیطی در سطح جهان و ازجمله ایران محسوب میشود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از محصولات زراعی و باغی را تحت تأثیر قرار میدهد. بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر تعدادی از صفات فیزیولوژیک گیاه زعفران آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 تیمار (شامل هدایتهای الکتریکی صفر، 2، 4، 6، 8 و 10 دسیزیمنس بر متر) در سال 1391 در دانشگاه ملایر انجام شد. بر اساس نتایج بهدست آمده، اثر تنش شوری بر میزان کلروفیل a و b در سطح 5 درصد معنیدار نبود. با این وجود تا هدایت الکتریکی 6 دسی زیمنس بر متر، میزان کلروفیل a و b افزایش و بعد از آن با افزایش سطوح شوری روند کاهشی داشت. تنش شوری تأثیر معنیداری بر میزان کاروتنوئید و گزانتوفیل داشت و با افزایش سطح شوری میزان این رنگیزهها افزایش یافت. اثر تنش شوری بر میزان اسیدآمینه پرولین برگ معنیدار نبود. با اینحال، مقدار پرولین تا هدایت الکتریکی 4 دسیزیمنس بر متر روند افزایشی و بعد از آن با افزایش شوری روند کاهشی داشت. اثر تنش شوری بر میزان گلوکز موجود در برگ زعفران معنیدار بود و میزان گلوکز بهصورت معنیداری تحت تأثیر تیمارهای شوری افزایش یافت. براساس نتایج بدست آمده اثر تنش شوری بر تعداد برگ زعفران معنی دار نبود ولی اثر تیمارهای آزمایشی بر طول برگ و همچنین وزن خشک برگ در هر بوته معنی دار بود. یک رابطه خطی و منفی بین میزان شوری و محتوی نسبی آب برگ زعفران مشاهده شد و با افزایش شدت تنش شوری محتوی نسبی آب برگ به صورت معنی داری کاهش یافت. با افزایش شدت تنش شوری میانگین وزن بنهها به صورت معنی داری کاهش یافت در حالی که با افزایش شدت تنش شوری تا حد 4 دسی زیمنس بر متر تعداد بنهها افزایش و پس از آن به صورت معنی داری کاهش یافت.
سرور خرم دل؛ پرویز رضوانی مقدم؛ عبداله ملافیلابی؛ سحر ولی زاده
چکیده
پوششهای گیاهی علفهای هرز در بومنظامهای زراعی از تعداد زیادی گونه تشکیل شدهاند که در واکنش به عملیات زراعی ظهور پیدا کردهاند. به منظور بررسی ساختار جوامع و تنوع گونهای علفهای هرز مزارع زعفران استان خراسان، جمعیت علفهای هرز در هفت شهرستان (شامل مشهد، نیشابور، گناباد، تربتجام، تربتحیدریه، بیرجند و قائن) ...
بیشتر
پوششهای گیاهی علفهای هرز در بومنظامهای زراعی از تعداد زیادی گونه تشکیل شدهاند که در واکنش به عملیات زراعی ظهور پیدا کردهاند. به منظور بررسی ساختار جوامع و تنوع گونهای علفهای هرز مزارع زعفران استان خراسان، جمعیت علفهای هرز در هفت شهرستان (شامل مشهد، نیشابور، گناباد، تربتجام، تربتحیدریه، بیرجند و قائن) در سالهای 1393 و 1394 مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی از مرحلههای رشد رویشی، رکود تا گلدهی زعفران در مجموع 50 مزرعه به صورت تصادفی انتخاب و نمونهبرداری از علفهای هرز به روش سیستماتیک و مطابق الگوی دبلیو و با استفاده از قاب 1×1 متر مربعی انجام شد. گروهبندی شهرستانها با استفاده از تجزیه خوشهای به روش سلسله مراتبی پیوسته کامل بر اساس فواصل اقلیدسی انجام شد. شاخصهای مورد بررسی شامل ضریب ثبات، سیمپسون، شانون وینر، مارگالف و منهینیک بودند. نتایج نشانداد که گونههای هرز غالب 50 گونه و متعلق به 19 خانواده میباشند که خانوادههای غلات، شببو، کاسنی و بقولات بهترتیب با 11، 9، 8 و 6 گونه غالب بودند. گونههای هرز عمدتاً دولپه، سه کربنه، سمج و یکساله بودند. بیشترین ضریب ثبات در مقایسه مرحلههای رشدی زعفران به ترتیب برای خارشتر (Alhagi camelorum)، یولاف وحشی (Avena fatua) و بومادران (Achillea millefolium) با 81/30، 11/24 و 14/12 بهدست آمد. همچنین تمام گونههای هرز بجز خارشتر (به عنوان گونه پایدار) و یولاف وحشی (بهعنوان گونه موقتی)، بهصورت گونههای اتفاقی شناخته شدند. بالاترین شاخصهای تنوع علفهای هرز مربوط بهمرحله رشد رویشی زعفران بود. ضریب همبستگی بین تراکم علفهای هرز و درصد خسارت عملکرد زعفران برابر با 98/0=R2 محاسبه شد. بر اساس آنالیز کلاستر، شهرستانهای مورد مطالعه از نظر شاخصهای تنوع زیستی علفهای هرز در سطح تشابه 75 درصد در سه گروه طبقهبندی شدند.
فرآوری، صنایع غذایی و بیوشیمی
جواد فیضی؛ مسلم جهانی؛ الهه مرادی؛ سیما احمدی
چکیده
یکی از روشهای مدیریتی نوین به منظور کاهش هزینه و همچنین کاهش آلودگی محیط زیست استفاده از پسماندهای حاصل از کشاورزی است. نظر به اهمیت ترکیبات فلزی در سلامتی مصرف کنندگان و نقش تعیین کننده آن در پیشنهاد نواحی کشت مناسب برای توسعه مصارف خوراکی اجزای مختلف گل زعفران در ایران، سنجش مواد معدنی و عناصر فلزی مفید تغذیهای و باقیمانده ...
بیشتر
یکی از روشهای مدیریتی نوین به منظور کاهش هزینه و همچنین کاهش آلودگی محیط زیست استفاده از پسماندهای حاصل از کشاورزی است. نظر به اهمیت ترکیبات فلزی در سلامتی مصرف کنندگان و نقش تعیین کننده آن در پیشنهاد نواحی کشت مناسب برای توسعه مصارف خوراکی اجزای مختلف گل زعفران در ایران، سنجش مواد معدنی و عناصر فلزی مفید تغذیهای و باقیمانده فلزات سنگین در آن ضروری است. ایران با تولید سالانه ۳۳۰ تن و صادرات ۲۸۰ تن از این محصول بزرگترین تولیدکننده و صادر کننده زعفران در دنیا است. در این مطالعه مواد معدنی اجزای مختلف گل زعفران (گلبرگ، پرچم و خامه) جمع آوری شده از یازده مزرعه (در استان خراسان رضوی و قزوین) با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد، در پرچم بیشترین میزان مواد معدنی به ترتیب مربوط به منیزیم (90/3031) سدیم (29/366)، آهن (57/236)، مس (01/122)، منگنز (04/109) و روی (17/91) بر حسب میلیگرم در کیلوگرم است. همچنین میزان کلسیم و پتاسیم نیز به ترتیب 30/2 و 51/3 گرم در 100 گرم بود. در خامه نیز بیشترین میزان مواد معدنی به دست آمده به ترتیب مربوط به منیزیم (78/2365)، سدیم (53/394)، آهن (11/238)، منگنز (13/113)، روی (83/66) و مس (39/49) بر حسب میلیگرم در کیلوگرم بود. میزان کلسیم و پتاسیم نیز به ترتیب 30/4 و 15/2 گرم در 100 گرم بود. در مورد گلبرگ نیز همانند خامه بیشترین میزان مواد معدنی به ترتیب مربوط به منیزیم (80/1805)، سدیم (25/539)، آهن (63/292)، منگنز (98/81)، روی (76/56) و مس (17/16) بر حسب میلیگرم در کیلوگرم بود. همچنین میزان کلسیم (45/3) و پتاسیم (59/1)گرم در 100 گرم بود. با توجه به نتایج و غنی بودن اجزا مختلف گل زعفران از مواد معدنی، میتوان از آنها در صنایع غذایی مختلف جهت غنیسازی و جبران کمبود مواد معدنی انواع غذاهای فراوری شده و کنسرو شده استفاده کرد.
کشاورزی و علوم پایه
عبداله ملافیلابی؛ سرور خرم دل
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گرانترین محصول کشاورزی و دارویی است و فراهمی متعادل عناصر غذایی نقش بسیار مهمی در گلانگیزی و بهبود رشد بنههای مادری آن ایفاء میکند. با توجه به اهمیت اثر مدیریت حاصلخیزی خاک بر عملکرد گل زعفران، این آزمایش با هدف بررسی اثر کود دامی و تغذیه برگی بر ویژگیهای بنه دختری و عملکرد گل در مزرعه شش ساله زعفران در قالب ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گرانترین محصول کشاورزی و دارویی است و فراهمی متعادل عناصر غذایی نقش بسیار مهمی در گلانگیزی و بهبود رشد بنههای مادری آن ایفاء میکند. با توجه به اهمیت اثر مدیریت حاصلخیزی خاک بر عملکرد گل زعفران، این آزمایش با هدف بررسی اثر کود دامی و تغذیه برگی بر ویژگیهای بنه دختری و عملکرد گل در مزرعه شش ساله زعفران در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در محل مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد طی دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 اجرا شد. تیمارها شامل یارامیلاکمپلکس (A)، هیومستار (B)، کود کامل (C)، دلفارد (D)، کود دامی از نوع گاوی پوسیده (E)، E+A، E+B، E+C، E+D و شاهد بودند. بیست تن در هکتار کود دامی در اواخر پاییز ماه سال 1392 بر سطح خاک پخش شد. اعمال تیمارهای مختلف تغذیه برگی به صورت محلولپاشی برگی طی سه نوبت در مرحله رشد رویشی زعفران در اول صبح در اوایل و اواخر اسفند و اواخر فروردین ماه (با غلظت هفت میلیگرم بر کیلوگرم) انجام شد. نتایج نشان داد که اثر کود دامی و محلولپاشی بر وزن خشک فلس، برگ و بنه، طول برگ، سرعت ظهور برگ و گل، تعداد گل و وزن تر گل و وزن خشک کلاله زعفران معنیدار (01/0≥p) بود. بالاترین سرعت ظهور برگ و گل برای کود دامی+محلولپاشی با کود کامل به ترتیب با 34/7 برگ در روز و 17/11 گل در روز مشاهده شد. بیشترین وزن تر گل و وزن خشک کلاله برای کود دامی+محلولپاشی با کود کامل به ترتیب با 77/69 و 66/0 گرم بر متر مربع به دست آمد و کمترین میزان برای شاهد با 30/27 و 26/0 گرم بر متر مربع حاصل شد. بدین ترتیب، با در نظر گرفتن لزوم بکارگیری مدیریت اکولوژیک و عدم وجود سیستم ریشهای گسترده در زعفران، توصیه میشود جهت افزایش تولید به ویژه در مزارع چندساله از کودهای آلی به ویژه کود دامی همراه با تغذیه برگی استفاده گردد.
سایر موضوعات مرتبط با زعفران
شیما عبدالشاه؛ داود بخشی؛ محمدباقر فرهنگی
چکیده
کودهای زیستی با پویاسازی عناصر معدنی، نیاز به کودهای شیمیایی را کاهش میدهند و منجر به افزایش عملکرد میشوند. ازاینرو با توجه به اهمیت افزایش عملکرد زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی اداره منابع طبیعی سمنان در سال زراعی 1401-1400 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کودهای زیستی فروزینکبارور، ...
بیشتر
کودهای زیستی با پویاسازی عناصر معدنی، نیاز به کودهای شیمیایی را کاهش میدهند و منجر به افزایش عملکرد میشوند. ازاینرو با توجه به اهمیت افزایش عملکرد زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی اداره منابع طبیعی سمنان در سال زراعی 1401-1400 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کودهای زیستی فروزینکبارور، پتابارور-2، فسفاته بارور-2 و ترکیب آنها با هم در کنار شاهد (8 تیمار) بودند که به صورت کودآبیاری در اواسط بهمن ماه 1400 در دو سطح صفر و نیم لیتر در هکتار اعمال شدند. صفات مورد بررسـی شـامل تعداد گل، وزن گل تازه و خشک، وزن تر و خشک کلالـه، طول کلاله و قطر نوک کلاله، طول دوره گلدهی، تعداد برگ و محتـوای کلروفیل برگ بودند. مقایسه میانگینها نشان داد که کودهای زیستی باعث افزایش معنیدار (05/0p ≤) در تمامی صفات به جز تعداد برگ، طول کلاله و قطر نوک کلاله در مقایسه با شاهد شدند. صفات مورد بررسی بهترین نتایج خود را تحت کاربرد ترکیبی کودهای زیستی فروزینکبارور و پتابارور-2 نشان دادند. بهطوریکه بیشترین مقادیر تعداد گل (175 عدد در متر مربع)، وزن تر گل (61/72 گرم در متر مربع)، وزن خشک گل (92/7 گرم در متر مربع)، طول دوره گلدهی (21 روز)، محتوای کلروفیل a (728/0 میلیگرم در گرم وزن تر)، محتوای کلروفیل کل (97/5 میلیگرم در گرم وزن تر)، وزن تر کلاله (28/4 گرم در مترمربع) و وزن خشک کلاله (804/0 گرم در مترمربع) در تیمار توام فروزینک بارور و پتابارور-2 بهدست آمد که به ترتیب 1/3، 6/3، 4/3، 1/1، 1/2، 5/1، 3 و 1/3 برابر شاهد بود. به طورکلی کودهای زیستی با اثر بر افزایش حلالیت عناصر غذایی و قابل دسترس کردن آنها برای گیاه باعث بهبود صفات کمی زعفران شدند و کاربرد توام کودهای زیستی نیز عملکرد گل و کلاله زعفران را بهطور معنیداری افزایش داد.
کشاورزی و علوم پایه
سرور خرم دل؛ مهدی نصیری محلاتی؛ عبداله سلطان احمدی؛ مینا هوشمند؛ محمد جواد مصطفوی
چکیده
ردپای کربن (CF) میزان انتشار گازهای گلخانهای به ازای واحد سطح در بومنظامهای کشاورزی است. از آنجا که نهادههای ورودی نقش مهمی در انتشار گازهای گلخانهای به اتمسفر دارد، شاخص اکولوژیکی CF برای ارزیابی تبعات زیستمحیطی در بومنظامهای کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد. هدف از این مطالعه، برآورد CF و کارایی کربن (CE) در نظامهای ...
بیشتر
ردپای کربن (CF) میزان انتشار گازهای گلخانهای به ازای واحد سطح در بومنظامهای کشاورزی است. از آنجا که نهادههای ورودی نقش مهمی در انتشار گازهای گلخانهای به اتمسفر دارد، شاخص اکولوژیکی CF برای ارزیابی تبعات زیستمحیطی در بومنظامهای کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد. هدف از این مطالعه، برآورد CF و کارایی کربن (CE) در نظامهای تولید زعفران در استانهای خراسان شمالی، جنوبی و رضوی بود. همچنین آنالیز ارزیابی چرخه حیات برای کمیسازی اثر فعالیتهای کشاورزی بر محیط زیست در نظامهای تولید زعفران انجام گردید. شاخصهای مورد بررسی شامل پتانسیل گرمایش جهانی، پتانسیل اسیدی شدن، پتانسیل اوتریفیکاسیون در زیرگروههای خشکی و آبی، انتشار مستقیم و غیرمستقیم N2O، انتشار N2O تحت تاثیر آبشویی و تصعید، ورودیهای کربن (Ci)، خروجیهای کربن (Co)، CF و CE بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که کمترین پتانسیل گرمایش جهانی در نظامهای تولید زعفران برای خراسان جنوبی برابر با 43/339 کیلوگرم معادل CO2 به ازای یک کیلوگرم گل محاسبه گردید. کمترین شاخص بومشناخت (EcoX) مربوط به استان خراسان جنوبی (با 039/0 EcoX به ازای یک کیلوگرم گل) بود. انتشار اکسید نیتروس در استانهای خراسان جنوبی، رضوی و شمالی به ترتیب 51/95974، 4/199674 و 344723 کیلوگرم N2O به ازای یک هکتار برآورد گردید. بالاترین انتشار N2O تحت تاثیر فرآیندهای آبشویی و تصعید برای استان خراسان شمالی (به ترتیب با 21/1 و 23/24 کیلوگرم N2O به ازای یک هکتار) محاسبه شد. بالاترین ورودیها و خروجیهای کربن مربوط به خراسان شمالی به ترتیب با 52/117986 و 56/15135 کیلوگرم کربن به ازای یک هکتار بود. بیشترین ردپای کربن مربوط به خراسان شمالی با 8/7 و بالاترین کارایی کربن برای خراسان جنوبی با 18/0 بدست آمد. سوخت فسیلی و خاکورزی فشرده مهمترین عوامل انتشار CO2 تعیین گردیدند. بنابراین، انتخاب خاکورزیهای حفاظتی و کاهش یافته، وارد کردن گونههای تثبیتکننده نیتروژن، گونههای پوششی و کودهای سبز در تناوب زراعی با زعفران و افزایش کارایی مصرف نیتروژن را میتوان به عنوان راهکارهای اکولوژیک برای بهبود عملکرد اقتصادی نظامهای زعفران همراه با کاهش تبعات زیستمحیطی و تخفیف ردپای کربن این سیستمهای زراعی مدنظر قرار داد.
کشاورزی و علوم پایه
حسن فیضی؛ عبداله ملافیلابی؛ حسین صحابی؛ احمد احمدیان
چکیده
بهمنظور بررسی اثر شخم حفاظتی و آبیاری تابستانه بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایش مزرعهای طی دو سال به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه زاوه شهرستان تربت حیدریه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل اجرای شخم (به دو صورت حفاظتی و شخم معمولی) و چهار زمان آبیاری تابستانه (15 تیرماه، 15 مردادماه، 15 تیر + 15 مردادماه ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر شخم حفاظتی و آبیاری تابستانه بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایش مزرعهای طی دو سال به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه زاوه شهرستان تربت حیدریه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل اجرای شخم (به دو صورت حفاظتی و شخم معمولی) و چهار زمان آبیاری تابستانه (15 تیرماه، 15 مردادماه، 15 تیر + 15 مردادماه و عدم آبیاری تابستانه) بودند. طبق نتایج تجزیه واریانس، زمان آبیاری اثر معنیداری بر تعداد و عملکرد گل زعفران در سال اول و دوم آزمایش داشت. در سال اول اجرای آزمایش، آبیاری در تیر + مردادماه بیشترین تأثیر را در افزایش تعداد گل، عملکرد گل و وزن خشک کلاله زعفران داشت (به ترتیب 25 گل در متر مربع، 1/12 و 16/0 گرم کلاله خشک در متر مربع). همچنین در سال دوم، بیشترین میزان شاخصهای ذکرشده (4/127 گل در متر مربع، 4/61 و 97/0 گرم در متر مربع) در نتیجه اجرای آبیاری در مردادماه مشاهده گردید. در سال اول اجرای آزمایش، شخم حفاظتی در مقایسه با عدم شخم اثر معنیداری در افزایش عملکرد گل و وزن خشک کلاله (بهترتیب تا 3/11 و 7/11 درصد) داشت. همچنین آبیاری تابستانه و شخم حفاظتی تأثیر معنیداری در افزایش پیکروکروسین زعفران داشت.
زیست فناوری، ژنتیک و اصلاح نباتات
فرشته بابایی؛ زهرا طهماسبی؛ حسن فیضی؛ آرش فاضلی
چکیده
ایران به عنوان یکی از مراکز مهم پراکنش گونههای دارویی از جمله گیاه زعفران ( (Crocus sativus L.است. وجود یا عدم وجود تنوع ژنتیکی در ارقام بومی و تجاری رایج زعفران کشور همواره یکی از سؤالات مهم محققین این زمینه بوده است. در مطالعه حاضر، نمونههای مختلف زعفران از مناطق مختلف ایران شامل 17 نمونه زراعی از استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی، ...
بیشتر
ایران به عنوان یکی از مراکز مهم پراکنش گونههای دارویی از جمله گیاه زعفران ( (Crocus sativus L.است. وجود یا عدم وجود تنوع ژنتیکی در ارقام بومی و تجاری رایج زعفران کشور همواره یکی از سؤالات مهم محققین این زمینه بوده است. در مطالعه حاضر، نمونههای مختلف زعفران از مناطق مختلف ایران شامل 17 نمونه زراعی از استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، لرستان و ایلام، 8 نمونه وحشی (C. haussknechtii) از استانهای لرستان، کرمانشاه و ایلام و 1 نمونه وحشی (C. cancellatuse) از استان کرمانشاه جمعآوری و سپس تنوع ژنتیکی آنها با استفاده از مارکر مولکولی RAPD مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 8 آغازگر در مجموع 113 قطعه چند شکل با میانگین 13/14 قطعه تکثیر نمودند که بیشترین تعداد آلل مربوط به آغازگر 340Oligo بود. درصد چندشکلی نیز 77/73 محاسبه شد. تجزیه خوشهای با استفاده از الگوریتم UPGMA، نمونهها را به 4 گروه تقسیم نمود. در این گروهبندی کمترین فاصله میان جمعیتهای زعفران جمعآوری شده از استانهای کرمانشاه و ایلام وجود داشت، به عبارت دیگر این دو جمعیت بیشترین شباهت ژنتیکی را با یکدیگر داشتند. بیشترین شباهت بین نمونههای جمعآوری شده از صالح آباد و لومار در استان ایلام و کمترین شباهت بین اکوتیپهای جمعآوری شده از بیستون در استان کرمانشاه و تربتجام در استان خراسان رضوی مشاهده شد. در بیشتر موارد نمونههای گونههای مختلف در گروههای متفاوتی قرار گرفتند که میتوان گفت این جنس از تنوع بالایی برخوردار است. ولی به دلیل اینکه در مواردی نمونه های یک گونه وحشی (C. haussknechtii) با گونه زراعی زعفران در یک گروه قرار گرفتند، نتیجه گیری میگردد که هنوز وجوه مشترک زیادی در سطح مولکولی بین این گونهها وجود دارد که حکایت از یک پیشینه ژنتیکی مشترک دارد.
کشاورزی و علوم پایه
محمد کریمی فرزقی؛ حمیدرضا خزاعی؛ محمد کافی؛ احمد نظامی
چکیده
به منظور مقایسه تأثیر روشها و سطوح آبیاری بر سطح برگ و تولید بنه دختری در گیاه زعفران آزمایشی در سال زراعی 93-1392 بهصورت اسپلیتپلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه جلگهرخ تربت حیدریه اجرا شد. عامل اصلی شامل سه روش آبیاری (کرتی، قطرهای و بارانی) و عامل فرعی سه سطح آبیاری (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی زعفران) ...
بیشتر
به منظور مقایسه تأثیر روشها و سطوح آبیاری بر سطح برگ و تولید بنه دختری در گیاه زعفران آزمایشی در سال زراعی 93-1392 بهصورت اسپلیتپلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه جلگهرخ تربت حیدریه اجرا شد. عامل اصلی شامل سه روش آبیاری (کرتی، قطرهای و بارانی) و عامل فرعی سه سطح آبیاری (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی زعفران) بود. صفات مورد بررسی شامل وزن خشک، تعداد، قطر و طول برگ، وزن خشک، اندازه و تعداد بنه دختری و نیز وزن و طول غلاف بودند. نمونهبرداریهای آزمایش برای تعیین صفات برگ و غلاف در 10 اردیبهشت و برای تعیین صفات بنه در 10 خردادماه 93 انجام گرفت. نتایج نشان داد در تیمارهای روش آبیاری، بیشترین وزن خشک بنه، وزن برگ و غلاف، اندازه و تعداد بنه دختری، تعداد، قطر و طول برگ در روش آبیاری قطرهای مشاهده شد. همچنین بهترین عملکرد بنه نیز در روش آبیاری قطرهای و کمترین میزان این شاخص در روش آبیاری کرتی بهدست آمد، آبیاری زعفران به روش قطرهای باعث افزایش تعداد بنههای دختری نسبت به دو روش بارانی و کرتی (به ترتیب 10 و 34 درصد) شد. اثر سطوح آبیاری نیز بر اغلب صفات مورد بررسی معنیدار بود و بیشترین میزان عملکرد مربوط به سطح آبیاری 100 درصد و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار تأمین 50 درصد نیاز آبی بود، کاهش آبیاری از سطح 100 به 50 درصد نیاز آبی گیاه، تعداد بنههای دختری و وزن آ نها را شدیداً کاهش داد (به ترتیب 62 و 86 درصد). در مجموع بیشترین سطح فتوسنتزی گیاه زعفران و نیز حداکثر تعداد کل و وزن کل بنههای دختری در روش آبیاری قطرهای و در سطح تأمین 100 درصد نیاز آبی بهدست آمد.
کشاورزی و علوم پایه
محمد فرهنگی؛ احمد احمدیان؛ ایمان یوسفی جوان
چکیده
یکی از مشکلات موجود در کشت زعفران، عدم امکان کشت مجدد آن در یک مزرعه میباشد. مطالعه جهت شناسایی علل عدم امکان کشت مجدد زعفران ضروری به نظر میرسد. این تحقیق به منظور بررسی اثر سنین مختلف خاک مزرعه زعفران و همچنین کاربرد بنه و عصاره آن بر عملکرد و اجزای عملکرد گل و برگ زعفران، بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و با سه تکرار ...
بیشتر
یکی از مشکلات موجود در کشت زعفران، عدم امکان کشت مجدد آن در یک مزرعه میباشد. مطالعه جهت شناسایی علل عدم امکان کشت مجدد زعفران ضروری به نظر میرسد. این تحقیق به منظور بررسی اثر سنین مختلف خاک مزرعه زعفران و همچنین کاربرد بنه و عصاره آن بر عملکرد و اجزای عملکرد گل و برگ زعفران، بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و با سه تکرار در سالهای زراعی 96-1395و 97-1396 در محیط و شرایط طبیعی واقع در شهرستان تربتحیدریه انجام گردید. فاکتور اول سن مزرعه در سه سطح (شامل شاهد یا خاک مزرعه بدون کشت زعفران، خاک مزرعه دوسال پس از خروج بنه و خاک مزرعه تحت کشت زعفران در سال چهارم) و فاکتور دوم کاربرد بنه و عصاره بنه زعفران در سه سطح (شامل عدم مصرف بنه به عنوان شاهد، بنه خرد شده زعفران به میزان 14 تن در هکتار و مصرف عصاره آبی بنه با غلظت 50 درصد) بود. نتایج نشان داد صفات مورد بررسی تحت تأثیر تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان داد کشت مجدد زعفران در مزرعه باعث کاهش معنیدار (0.05 ≥p) عملکرد برگ و گل زعفران به ترتیب بهمیزان بیش از 17 و 27 درصد شدهاست. همچنین کاربرد عصاره آبی و بنه خرد شده زعفران باعث کاهش بیش از 10 درصدی اجزای گل و برگ زعفران گردید. بیشترین عملکرد کلاله و برگ در تیمار شاهد (به ترتیب 88/9 و 97/240 کیلوگرم در هکتار) و کمترین آنها در تیمار خاک مزرعه دو سال پس از خروج بنه و مصرف بنه خرد شده (به ترتیب 27/2 و 09/16 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. بنابراین بر اساس نتایج، بقایای بنه زعفران در مزرعه باعث کاهش معنیدار رشد و عملکرد برگ و اجزاء گل زعفران میگردد که پیشنهاد میشود به منظور کشت مجدد زعفران در یک مزرعه، بقایای زعفران کشت شده سالهای قبل از خاک خارج شده تا اثرات خود آسیبی آن مانع رشد و عملکرد زعفران جدید نشود.